<< დედაო - ჩემო ქედაო >>
amas winaT baTumSi yofnisas ZRvnad gadmomces karga mozrdili wigni poeturi saTauriT – `dedao – Cemo qedao~. wignis avtoria cnobili publicisti Salva abaSiZe, wignis saTauri ki poet fridon xalvaSiseulia. pirdapir vityvi, rom wignma waruSleli STabeWdileba moaxdina. Tavisi yovelmxrivobiTa da informaciulobiT igi unikaluria Cvens sinamdvileSi, vfiqrob, uprecedentoc.
mkiTxvels moexseneba, rom aWara Tavisi silamaziT, araCveulebrivi reliefiT – mTebiTa da mdinareebiT, zRviT saqarTvelos gamorCeuli kuTxea. istoriul-geografiulad igi zemo qarTlis, kerZod, mesxeTis nawilis Semadgenelia. istoriul wyaroebSi aWara moxseniebulia, rogorc `aWaris qveyana~, `aWaris xevi~ an `aWaris xeoba~. istoriuli aWara, dasaxlebuli qarTveli xalxis eTnografiuli jgufiT – aWarlebiT, moicavda aWariswylis xeobas Worox-aWariswylis SesarTavamde. aWaris centralur nawils Suaxevi erqva, zemo aWaris centri Zvelad iyo didaWara, Sua saukuneebSi xixani, mogvianebiT – xulo. qvemo aWaris centri qeda iyo. swored qedas, mis warsulsa da dRevandelobas Seexeba `dedao – Cemo qedao~. avtori, Salva abaSiZe Tavisi didi Sromis Sedegs (sxvagvarad warmoudgenelia am formatisa da mravalmxrivi Sinaarsis mqone wignis Seqmna) warmoaCens monografiis saxiT. niSandoblivia, rom qeda Salva abaSiZisaTvis uSualo samSobloa da wignic am raionis srulyofilad warmoCenis warmatebuli cdaa.
unda aRvniSnoT, rom dResdReobiT msoflio istoriografia (samagaliTod davasaxeleb safrangeTis e.w. `analebis~ jgufs) iswrafvis konkretuli punqtebis, konkretuli yofis magaliTebis, movlenebis, sxvadasxva dargis CaRrmavebuli warmoCenisaTvis. cxadia, CvenTvisac mniSvnelovania saqarTvelos yvela kuTxis, yvela qalaqis, soflis, movlenis konkretuli, CaRrmavebuli Seswavla. amdenad, upirvelesad unda aRvniSno, rom wigni `dedao – Cemo qedao~ Tavisi TematikiT – mravalmxrivobiT, sakiTxTa konkretulobiTa da informaciulobiT metad aqtualuria.
wignis avtoris damsaxurebad unda miviCnioT, rom mas Seuswavlia qedis irgvliv arsebuli yovelgvari masala: istoriuli werilobiTi wyaroebi, saarqivo masala, adre arsebuli gamocemebi raionis kulturisa da ekonomikis Sesaxeb. wignSi warmoCenilia qedis raionis istoria uZvelesi droidan dRemde. mocemulia fizikur-geografiuli daxasiaTeba, istoriuli Zeglebi (zeda maxunceTis, qedis, namonastrevis eklesiebi; dandalos, koromxeTis, zendidis, Zewminis cixeebi da sxv.), bunebrivi resursebi, mcenareuloba da sxv. vfiqrobT, wignis avtoris mniSvnelovani damsaxurebaa msjeloba qristianobis gavrcelebaze. rogorc cnobilia, aWaraSi qristianoba adre gavrcelda. SeiZleba iTqvas, rom qristianobis akvani saqarTveloSi swored aWaraSi dairwa. istoriuli tradicia am movlenas andria mociqulis saxels ukavSirebs. aqve iqadaga qristianoba mataTamac. Salva abaSiZe sagangebod usvams xazs, rom swored andria pirvelwodebulis, svimon kananelisa da mataTas SemosvliT daiwyo aWaris gaqristianeba. cxadia, qedac qristianobis safarSi moeqca. wignSi mRvdelmowame wmindanebis Sesaxebac gvxvdeba cnobebi. eseni arian aWareli Tevdore (erobaSi Seqir avaliani) da evdemoz I kaTolikosi (diasamiZe).
Salva abaSiZe uyuradRebod ar tovebs qedis raionis sazogadoebrivi cxovrebis arc erT mxares. gamowvlilviT ganixilavs raionis istorias adreuli Sua saukuneebidan qveynis politikur gaerTianebamde, osmalTa batonobas aWaraSi, adgilobriv mkvidrTa iZulebiT gamuslimebas, brZolas dampyrobelTa winaaRmdeg, ruseTTan SeerTebas. wignSi xazgasmiT aris aWaris dedasamSobloSi dabrunebis istoria. avtori garkveul adgils uTmobs am kuTxeSi sabWoTa xelisuflebis damyarebis sakiTxsac da aqedan miRebul Sedegebs. xazgasmulad aris warmodgenili qedis raionis mcxovrebTa monawileoba meore msoflio omSi; kulturisa da xelovnebis dargis warmomadgenelTa moRvaweoba, maTi biografiebi.
pirdapir unda iTqvas, rom wigni enciklopediuri xasiaTisaa. aq Tavmoyrilia yvelaferi qedis raionisa da misi mosaxleobis, misi yofa-cxovrebisa da konkretuli saqmianobis Sesaxeb. ar aris gamotovebuli arc erTi didi Tu mcire Tanamdeboba da misi mflobeli esa Tu is pirovneba, arc erTi raionuli mniSvnelobis dawesebuleba. metad sainteresod aris mowodebuli sxvadasxva dargis personalia (fotosuraTebiTurT). ase rom, dainteresebul mkiTxvels SesaZlebloba aqvs, sruli informacia miiRos raionis (yvela parametris) Sesaxeb.
calke unda aRvniSnoT, rom `dedao – Cemo qedao~ interesiT ikiTxeba, mwyazari qarTuliTaa igi dawerili da mecnieruli donec saTanado aqvs. madloba unda vuTxraT wignis avtors, Salva abaSiZes gaweuli rudunebiTi SromisaTvis; igi amgvari saqmis, calkeuli konkretuli raionis Sesaxeb mravlismomcveli monografiis Seqmnis Taosani gaxlavT da mivesalmebiT, Tu gamoCndebian pirovnebebi, romlebic sxvadasxva regionis (raionis) konkretul istorias mTeli Tavisi arsiT miitanen da farTo mkiTxvelamde warmoadgenen. es didi wvlili iqneba Cveni qveynis yovelmxrivi Seswavlis saqmeSi.
Salva abaSiZem WeSmaritad keTili saqme gaakeTa qveynisaTvis. imeds gamovTqvamT, rom es dauRalavi Semoqmedi kvlavac axali warmatebiT gaaxarebs dainteresebul mkiTxvels.
roin metreveli
`literaturuli saqarTvelo~, 3 noemberi, 2017 w.

