პეტრე ზამბახიძე: უმაღლესი საბჭოს უმრავლესობა არ და ვერ აკონტროლებს აჭარის ხელისუფლებას…
ნინო ცხვარაძე 591 98 24 30
2016 wlis mowvevis umaRlesma sabWom erTi wlis ganmavlobaSi 13 plenaruli sxdoma gamarTa, 61 samarTlebrivi aqti miiRo, aqedan 17 kanoni da 44 dadgenileba. reglamentSi 6 cvlileba Seitana, ori sakanonmdeblo iniciativa saqarTvelos parlaments warudgina, razec qveynis sakanonmdeblo organom dadebiTi gadawyvetileba miiRo. erTi iniciativa Seexeboda ganaTlebis sferos, meore ki grantebis Sesaxeb kanons, rac regionis biujetis saSemosavlo nawilisaTvis mniSvnelovania. es regionis sakanonmdeblo organos erTwliani muSaobis arasruli CamonaTvalia, – ganacxada `aWarasTan~ erT-erTi interviuSi aWaris umaRlesi sabWos Tavmjdomarem daviT gabaiZem, Tumca damoukidebeli deputati, `evropuli saqarTvelos~ wevri petre zambaxiZe axali mowvevis sakanonmdeblo saqmianobas dadebiTad ar afasebs da ambobs, rom aWaris umaRles sabWos regionis ganviTarebis mxriv mniSvnelovani gadawyvetilebebi ar miuRia.
– 2012 wels xelisuflebaSi `qarTuli ocneba~ movida. TiTqmis 6 weli gadis da araferi mniSvnelovani da saintereso regionis ganviTarebisTvis ar gakeTebula. samwuxarod, adamianebi, romlebic ukve wlebia xelisuflebaSi arian, pasuxismgeblobas ar iReben. arada, mniSvnelovani gadawyvetilebebia misaRebi rogorc sakanonmdeblo doneze, ise aRmasrulebel xelisuflebaSi. es yvelaferi metyvelebs imaze, rom `qarTuli ocneba~ xelisuflebaSi movida mxolod sakuTari viwro partiuli interesebis dasakmayofileblad, es ar aris zrunva xalxze. mosaxleobis interesebis gaTvaliswinebiT jer kidev SesaZlebelia uamravi sakiTxis inicireba. sakanonmdeblo organos muSaobis nebismieri wina periodi rom aviRoT da dRevandels SevadaroT, SegviZlia vTqvaT, rom gasuli wlebi iyo bevrad datvirTuli da efeqturi, vidre bolo periodi. pirvel rigSi, centraluri xelisuflebis SiSi da ridi Cans. adamianebi, romlebic dRes arian umaRles sabWoSi, eridebian sakanonmdeblo doneze regionisTvis sasargeblo gadawyvetilebebis miRebas. amaze metyvelebs is konstituciuri cvlilebebi, romelic bolo periodSi miiRes. regionis uflebebi da kompetencia Semcirebulia, amoRebulia Zalian bevri mniSvnelovani sfero da sakiTxi, ramac ganviTarebis, winsvlisa da decentralizaciis nacvlad, daaknina regionis xelisufleba da kompetenciebic.
– samarTlebriv aqtebze, dadgenilebebsa da kanonebze ras ityviT, regionis axali mowvevis umaRlesma sabWom rom miiRo weliwad-naxevarSi?
– CemTvis mTavari da mniSvnelovania regionis mosaxleobis uflebebi da interesebi iyos daculi, ufro meti sakiTxi da sfero iyos aTvisebuli, raTa adgilze miviRoT efeqturi gadawyvetilebebi. samwuxarod, am mimarTulebiT, faqtobrivad, SeiZleba iTqvas erTi – ganaTlebis Sesaxeb kanonSi iniciativis garda, sxva danarCeni, rac unda migveRo an miiRes, aris mxolod proceduruli an adgilze, sakanonmdeblo organoSi muSaobisTvis. arc erTi asaxavs regionis ganviTarebas, mosaxleobis interesebs. regionis doneze, mTavrobis efeqturi kontroliT, ufro meti sajaroobiT da gamWvirvalobiT, SesaZlebelia iseTi mniSvnelovani gadawyvetilebebis miReba, rac ganaviTarebs aWaras.
– sakanonmdeblo saqmianobasTan erTad, umaRlesi sabWos funqcia mTavrobis kontrolia. ramdenad efeqturad axorcielebs regionis sakanonmdeblo organo aRniSnul funqcias?
– SemiZlia sruli pasuxismgeblobiT giTxraT, rom umaRlesi sabWos umravlesoba ar da ver akontrolebs aWaris xelisuflebas, am procesSi saerTod ar monawileobs. piriqiT, zog SemTxvevaSi iseT gadawyvetilebebs uwevs propagandas da gvevlineba damcvelad, pirvel rigSi, swored umaRles sabWoSi rom unda iwvevdes uxerxulobas da ukmayofilebas. dRes aris morCili umravlesoba, romelic centraluri xelisuflebis gadawyvetilebebiT da centraluri xelisuflebis calkeuli Tanamdebobis pirebis karnaxiT moqmedebs. es daetyo konstituciur cvlilebebsac, sadac regionis interesebi Seilaxa. aseTi dokumenti saqarTvelos parlamentma miiRo da regionmac Sesabamisad cvlilebebi ganaxorciela. `qarTul ocnebas~ ar aRmoaCnda politikuri neba, adgilobriv doneze Seecvala is, risi Secvlac SeeZlo da miiRes iseTi gadawyvetileba, romelsac maTive udidesi nawili akritikebda, sakuTari Tavis winaaRmdeg wavidnen, ar miiRes proporciuli saarCevno sistema, iseve, rogorc bevri sxva demokratiuli norma, rasac vTavazobdiT, Tundac sakanonmdeblo organoSi efeqturi muSaobisTvis.
– gsurT TqvaT, rom sakanonmdeblo organo politikur aminds ver qmnis regionSi?
– am mowvevis umaRlesi sabWo mxolod sakuTari interesebis, sakuTari politikuri karierisTvis iRebs gadawyvetilebebs. erT welze meti gavida da Cven ar gvinaxavs mTavrobis kontrolis, erT-erTi mniSvnelovani konstituciuri uflebis realizebis arc erTi magaliTi. ar gvinaxavs mniSvnelovani sakanonmdeblo iniciativa, romelic regionis kompetenciis gazrdisken da decentralizaciisken iqneboda mimarTuli, garda, rogorc ukve aRvniSne, ganaTlebis Sesaxeb kanonSi miRebuli cvlilebisa. amave dros, vnaxeT Semcirebuli kompetenciebi avtonomiur respublikaSi da mxolod erTi partiis mier miRebuli konstituciuri cvlilebebi. es yvelaferi uaryofiTad aisaxeba politikur procesebze. Aarc erT im dokuments, romelic erTi partiis intereszea morgebuli, momavali ar aqvs.
– araerTxel axseneT konstitucia. bolo riggareSe sesiazec umaRlesi sabWos Tavmjdomarem SegaxsenaT, rom ramdenime mowvevis deputati xarT da Tu ramis Secvla gsurdaT, amis SesaZleblobac gqondaT…
– saqmec isaa, rom ar mindoda konstituciis Secvla, Tumca maT Secvales da gaacamtveres aWaris konstitucia. magaliTisTvis getyviT: aris, vTqvaT, 10 kompetencia, romelic dResac moqmedia, konstituciidan 8 amoiRes. me ra unda Semecvala, kompetenciis amoRebis momxre xom ar viyavi. daviT gabaiZis gancxadeba pasuxebisgan gaqcevaa, pasuxismgeblobis Tavidan acileba da mcdelobaa, yuradReba sxva mimarTulebiT gadaitanos. yvelam Zalian kargad icis, rom vewinaaRmdegebi kompetenciis sferodan 8 umniSvnelovanesi sakiTxis amoRebas. vamayobdiT imiT, rom turizmi aWaris gansakuTrebuli gamgeblobis sfero iyo. dRes es konstituciidan amoiRes. soflis meurneoba, jandacva da iseTi sakiTxebi, rac arCevnebs exeba, iyo regionis gansakuTrebul gamgeblobaSi. es sakiTxebi centrma amoiRo, rasac usityvod daemorCila aWaris xelisufleba. samwuxarod, mTeli es procesi centris mier nakarnaxevi dokumentebis miRebas daemsgavsa da ara WeSmarit ganxilvebs sakanonmdeblo organoSi, iseTi gadawyvetilebebis miRebas, rac xels Seuwyobs regionis ganviTarebas. es aris saqarTvelos centralur xelisuflebaSi myof, erT-or partiul Cinovniks daqvemdebarebuli, morCili umaRlesi sabWo, romelic gadawyvetilebas sakuTari nebiT ver iRebs, miuxedavad imisa, rom aq arian adamianebi, romlebic opoziciaSi yofnis dros mediis saSualebiT saubrobdnen proporciul sistemaze, wina xelisuflebas Sereuli saarCevno sistemisTvis akritikebdnen, dRes xels sweven maJoritarul sistemaze. es aris swored transformacia, adamianebis aragulwrfeloba, mxolod sakuTar interesebsa da partiul davalebebze zrunva. darwmunebuli var, wlebis Semdeg am adamianebs SercxvebaT, partiuli bosebisgan Tavsmoxveuli gadawyvetilebebi rom miiRes. ra Tqma unda, momavalSi Cven am sakiTxs davubrundebiT da miviRebT iseT saarCevno sistemas, romelic yvelasTvis, pirvel rigSi ki politikuri speqtrisa da arasamTavrobo seqtorisTvis iqneba misaRebi. Cven vsaubrobdiT imaze, rom policia yofiliyo regionis irib daqvemdebarebaSi, rom adgilze, rogorc auditis samsaxuris ufrosi, iniSnebodnen Zalovani struqturis calkeuli Tanamdebobis pirebic. aWaraSi gvaxsovs ramdenime SemTxveva, roca koordinacia da kontroli ar iyo da daZabuloba iqamde mivida, rom uamravi adamiani dazaralda. `evropuli saqarTvelo~ saubrobda decentralizaciasa da uflebebis gafarToebaze, magram miviReT aWaris srulad ignorirebuli statusi, Semcirebuli kompetenciebi, maT Soris, arCevnebis Catarebis sakiTxic araa regionis kompetencia. vTvli, rom moqmedi redaqcia, yvela parametris mixedviT, bevrad demokratiuli da ukeTesia. amas eqspertebic adastureben da aranairi mniSvneloba ar aqvs, visi momzadebulia. obieqturad da samarTlianad rom SevxedoT, konstituciuri cvlilebebi, romelic `qarTulma ocnebam~ SeimuSava, ukan gadadgmuli nabijia.
– konkretulad ra cvlilebebis Setana gsurdaT da ar gaiTvaliswina sakanonmdeblo organom?
– xelisuflebam ar gaiTvaliswina arc erTi mniSvnelovani cvlileba, romlis gadawyveta adgilze iyo SesaZlebeli, srulad daeqvemdebara centris mier miRebul dokuments. aWaris kompetenciaSi SeiZleboda yofiliyo arCevnebis Catarebis sakiTxi da proporciuli sistemis SemoReba. es aris aWaris umaRlesi sabWos gadasawyveti sakiTxi, magram aqac, samwuxarod, xelisuflebam gamoaCina Tavisi susti mxareebi da isic naTlad gamoCnda, rom daqvemdebarebuli da damokidebulia centrSi miRebul gadawyvetilebebze. umaRlesi sabWos umravlesobis arc erT wevrs eyo gamWriaxoba, rom emsjelaT, rogor unda Secvliliyo saarCevno sistema. is, rac ar moswondaT wlebis win da ambobdnen, rom iyo Sesacvleli, maJoritarul sistemas vgulisxmob, gaamyares da gaamagres. es upasuxismgebloba, xelisuflebis uunarobaa da Cven yvelafers gavakeTebT imisTvis, rom opoziciur partiebs cvlilebis ganxorcielebis Tu sakanonmdeblo organoSi moxvedris saSualeba hqondeT. darwmunebuli var, wlebis Semdeg `qarTuli ocneba~ dazaraldeba, es cvlilebebi rom ar miiRo da sakuTari gadawyvetilebebis msxverpli gaxdeba. `evropuli saqarTvelos~ deklarirebuli principia, uaxloes periodSi xelisuflebaSi viqnebiT Tu ara, saarCevno sistema iyos demokratiuli, Tanamedrove standartebze morgebuli. bevri sxva mniSvnelovani sakiTxi davsviT, maT Soris droebiTi komisiis Seqmnis inicirebis uflebasTan dakavSirebiT. saqarTvelos parlaments bevrad naklebi procentuli maCvenebliT ufleba aqvs moiwvios sesia, Seqmnas droebiTi komisia da es aris parlamentis wevrTa 1/4 da 1/5, xolo aWaris konstituciaSi Caiwera 1/3. maRali kvorumi opozicias arTmevs SesaZleblobas, saWiroebis SemTxvevaSi droebiTi komisiis Seqmnis iniciativiT gamovides. droebiTi komisia Seqmnilia opoziciisTvis saqarTvelos parlamentSi da Cven am sakiTxsac unda davubrundeT – araswori nabiji gadadga `qarTulma ocnebam~ da sakiTxi kraxisTvisaa ganwiruli. msgavsi gadawyvetileba azaralebs regionis mosaxleobas, demokratiul procesebs da ganviTarebas.

