მონოგრაფიას ,, კლარჯეთი” ივანე ჯავახიშვილის სახელობის პრემია მიენიჭა
ნინო ცხვარაძე 591 98 24 30
baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis qarTvelologiis centris samecniero kvleva-Ziebasa da mis mniSvnelovan Sedegebze `aWaram~ araerTxel isaubra. amjerad centris mkvlevarTa jgufis kidev erTi warmatebiT davinteresdiT. avtorTa kompleqsurma monografiam `klarjeTi~ saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis mier gamocxadebul konkursSi gaimarjva
akademiis prezidiumis dadgenilebiT, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis humanitarul mecnierebaTa fakultetis profesorebs: mamia faRavas (proeqtis samecniero xelmZRvaneli da redaqtori), malxaz CoxaraZes (proeqtis koordinatori); emeritus-profesorebs meri cincaZes, Tina SioSvils, SoTa mamulaZes, ramaz xalvaSs, nugzar mgelaZes; asocirebul profesorebs zaza SaSikaZes, maia baramiZes, jemal karaliZes saqarTvelos istoriis, filologiis, arqeologiis da eTnologiis dargSi gamocemuli saukeTeso monografiisaTvis ivane javaxiSvilis saxelobis akademiuri premia mieniWaT.
`klarjeTi~ baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis humanitarul mecnierebaTa fakultetis qarTvelologiis centris mecnierTa mravalwliani kvlevis Sedegia. monografia gamoica 2016 wels. igi momzadda SoTa rusTavelis erovnuli samecniero fondis sagranto proeqtis farglebSi.
proeqti miznad isaxavda istoriuli qarTuli kuTxis, klarjeTis kompleqsur Seswavlas. kerZod, SoTa rusTavelis erovnuli samecniero fondis mier gamocxadebuli fundamenturi kvlevebisaTvis saxelmwifo samecniero grantebis 2012 wlis konkursSi gaimarjva baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis humanitarul mecnierebaTa fakultetis qarTvelologiis centris proeqtma `klarjeTi~. proeqti samwliani iyo, grZeldeboda 2013 wlis 25 aprilidan 2016 wlis 25 aprilamde da miznad isaxavda dRes TurqeTis respublikis SemadgenlobaSi moqceuli istoriuli qarTuli kuTxis, klarjeTis kompleqsur Seswavlas.
monografiis mniSvnelobaze profesorebi mamia faRava da malxaz CoxaraZe gvesaubrnen.
– Woroxis xeoba dRes kulturaTa dialogis asparezadaa qceuli da am dialogis Sedegad TandaTan iSleba qarTveli kacis nakvalevi Woroxis qveynebSi. rac ufro saTaveebisaken mivuyvebiT Woroxis xeobas, qarTuli kulturis kvali fermkrTaldeba. gamomdinare Tqmulidan, Woroxis qveynebis kvleva saSuri saqmea. samecniero proeqti `klarjeTi~ nawilia qarTvelologiis centris vrceli programisa `Woroxis xeoba~.
ramdenime saukunea istoriuli klarjeTi (saqarTvelos SemadgenlobaSi moqceuli sami soflis – mirveTis, qvemo maradidis da kirnaTis gamoklebiT) jer osmaleTis, Semdeg TurqeTis respublikis SemadgenlobaSia. 1921 wlidan gasuli saukunis 90-ian wlebamde qarTvel mkvlevars am kuTxeSi muSaobis SesaZlebloba ar hqonda. arada, klarjeTi, TurqeTis saqarTvelos sxva `qveynebTan~ erTad, mkvlevarTa cxovel interess aRZravda.
klarjeTis kvleva gulisxmobda, arsebuli saistorio wyaroebisa da samecniero literaturis analizTan erTad, kompleqsuri eqspediciebis mowyobas `klarjTa qveyanaSi~, agreTve klarj muhajirTa STamomavlebis soflebSi folkloruli, dialeqtologiuri, eTnologiuri, toponimikuri masalebis Sesagroveblad da samecniero mimoqcevaSi Semosatanad. saboloo mizani iyo klarjeTis mecnieruli portretis Seqmna.
Sesabamisad, monografiaSi kompleqsuri savele eqspediciebiT Sekrebil masalaze, qarTul da osmalur saistorio wyaroebze, qarTul da ucxour saistorio literaturaze dayrdnobiT Seswavlilia istoriuli klarjeTis qveyana, klarjeTis istoria, materialuri kulturis Zeglebi, literaturuli da samwignobro skolebi, klarjTa soflebi (rogorc Woroxis auzSi mkvidri klarjebis, aseve – muhajirTa STamomavlebis dasaxlebebi TurqeTis Sida regionebSi), yofa, folklori, metyveleba, toponimika.
proeqtis (`klarjeTi~) ZiriTadi personali monografiis avtorebi arian. samwuxarod, tkiviliT gviwevs saubari qalbatoni meri cincaZis Sesaxeb. 1995 wels, roca taos pirvel eqspediciaSi viyaviT, igi 67 wlis iyo. CvenTan erTad dadioda sofel-sofel, SemdgomSic – SavSeTsa da klarjeTSi 2005, 2007, 2009 wlebSi… javaxiSvilis premiis milocvaRa movaswariT…
monografia Seicavs 1088 gverds (plus 64 gverdi tabulebi, rukebi da fotomasala) da Sedgeba ori nawilisgan: pirveli nawili warmoadgens gamokvlevas da Sedgeba rva Tavisagan: 1. klarjeTis istoriidan; 2. klarjeTis materialuri kulturis Zeglebi; 3. literaturul-mwignobruli kerebi klarjeTSi; 4. klarjuli soflebi; 5. klarjeTis eTnologia; 6. klarjuli folklori; 7. klarjuli kilo; 8. klarjeTis toponimia. meore nawilSi Setanilia klarjuli dialeqtisa da folkloris masalebi leqsikoniTurT. monografias erTvis bibliografia da reziume inglisur enaze.
samecniero proeqtis farglebSi aseve daistamba 30-ze meti samecniero statia, sxvadasxva samecniero konferenciaze wakiTxulia 20-ze meti moxseneba, gamoica m. CoxaraZis monografia `xanZTa da aTormet savaneTa mxaris Zveli salocavebi~ (2015 w.), m. faRavas `klarjuli Canawerebi~ (2016 w.) da T. SioSvilis `klarjuli folklori~ (2017 w.), sastambod mzaddeba monografia `klarjuli kilo~ (avtorebi: m. faRava, m. cincaZe, m. baramiZe).
– monografia `klarjeTi~ istoriuli klarjeTis erTiani suraTis Seqmnis pirveli cdaa. masSi mravali siaxlea da, SeiZleba iTqvas, esaa samxreT saqarTvelos kvlevis axali etapi. igi maRali samecniero Rirebulebis mqone gamocemaa da mniSvnelovani SenaZeni saqarTvelos istoriiT, eTnologiiT, qarTuli mwerlobiT, folkloriTa da dialeqtologiiT dainteresebuli mkvlevarebisa da mkiTxvelebisaTvis, – aRniSnes profesorebma mamia faRavam da malxaz CoxaraZem.
aRsaniSnavia, rom bsu-is qarTvelologiis centri aqtiurad ganagrZobs aRniSnul sakiTxebze muSaobas. bsu-is humanitarul mecnierebaTa fakultetis qarTvelologiis 2018 wlis zafxulis centris kompleqsuri eqspediciebi dagegmilia SoTa rusTavelis erovnuli samecniero fondis ori sagranto proeqtis farglebSi: 1. tao (istoriul-filologiuri gamokvleva) – samecniero xelmZRvaneli prof. mamia faRava; 2. maradidi – samecniero xelmZRvaneli prof. malxaz CoxaraZe. centris 2018 wlis zafxulis eqspediciebis pirveli etapi ukve dasrulda. 7-17 ivliss mkvlevarTa jgufi imyofeboda TurqeTis respublikaSi, marmarilos zRvis regionSi, saqarias da qojaelis provinciebSi, maradidel muhajirTa STamomavlebis dasaxlebebSi (safanjas, geives, arifies, qarTefes raionebSi), xolo 27 ivlisidan 12 agvistos CaTvliT kompleqsuri eqspedicia imuSavebs TurqeTis respublikis arTvinis da erzrumis provinciebSi, istoriul taoSi, iusuf elisoloris, olTisis, TorTumis, narmanis, Senqaias, uzunderes raionebSi.
gazeTi `aWara~ mecnierebs ulocavs gamarjvebas da warmatebebs usurvebs Semdgom kvlevaSi.
