ავცრათ თუ არა ბავშვი? – დილემა, რომლის წინაშე მთელი მსოფლიოს დედები დგანან
ირმა ცეცხლაძე 27 48 94
am bolo dros dedebis mier
sayovelTao acrebis
ugulebelyofis tendencia patarebs ara mxolod janmrTelobis,
xandaxan sicocxlis fasadac ki ujdebaT. mesmis, sastiki sityvebia, Tumca yvelam viciT, ramdeni
saukunis ganmavlobaSi ebrZoda
kacobrioba iseT saSinel
infeqciebs, rogoricaa yivanaxvela, difteria, ybayura, wiTela,
qunTruSa da a.S.
gavarkvioT, ra safrTxes vuqmniT bavSvs, romelic aRar iqneba daculi, Tuki gagrZeldeba es zedapiruli damokidebuleba erT dros savaldebulo vaqcinaciis mimarT. Tumca, raRas unda velodoT – ugulebelyofam Tavisi Sedegi ukve gamoiRo. amas adasturebs jandacvis msoflio organizacia, romlis monacemebiT, 2018 wlis pirvel eqvs TveSi CvenTan wiTela 1000-ze met pirs daemarTa. saqarTvelo mesame adgilze aRmoCnda im 7 qveyanas Soris, sadac am daavadebis SemTxvevebi yvelaze metia. cxadia, saxelmwifom maSinve moaxdina reagireba situaciaze da ukve am Tvis dasawyisSi cnobili gaxda, rom jandacvis saministros mier SemuSavebuli da damtkicebuli profilaqtikuri acrebi, SesaZloa, savaldebulo gaxdes. Sesabamisad, saqarTvelos parlamentis adamianis uflebaTa dacvisa da samoqalaqo integraciis komitetma acris savaldebulobaze kanonproeqti pirveli mosmeniT miiRo. ganmartebiTi baraTis mixedviT, cnobili xdeba, rom `savaldebulo imunizaciis mxardamWer argumentebs Sorisaa bolo dros vaqciniT prevencirebadi daavadebebis afeTqebebi, romelTa droulad aRmosafxvrelad saWiroa dauyovnebeli Sedegebis mqone intervenciebi~. cvlilebebis erT-erTi iniciatori komitetis Tavmjdomare akaki zoiZea, romelmac sxdomazeve mouwoda kolegebs, vinc ar iyo acrili, droze gaekeTebina vaqcina. aseve, daavadebaTa kontroli saswavlo wlis dawyebasTan dakavSirebiT mSoblebs afrTxilebs, rom Semodgomaze mosalodnelia wiTela-wiTuras virusis gaaqtiureba, amitom gamotovebuli acrebi bavSvebs droze unda Cautaron.
Sevecade gamerkvia, Tu saidan daiwyo antivaqcinaciis propaganda, rac gamiadvilda britanul yoveldRiur gazeT `gardianSi~ dabeWdili statiis gacnobis Semdeg, romelSic aSS-is jorj vaSingtonis universitetis fakultetis ramdenime profesoris kvlevaa. aRmoCnda, rom erTnairi Sinaarsis postebs socialur qselebSi is momxmareblebi avrcelebdnen, romelTa nawili 2016 wlis saprezidento arCevnebis win nacionalisturi da antimigraciuli moZraobis gaRvivebas cdilobda. saubaria vaqcinaciis usafrTxoebis Sesaxeb debatebze, romelic 22-jer ufro aqtualuri gaxda mas Semdeg, rac internet-trolebma scades evropul da amerikul sazogadoebaSi vaqcinaciis mimarT undoblobis danergva. saqarTvelos daavadebaTa kontrolis erovnuli centris samecniero sabWos Tavmjdomaris paata imnaZis komentariT: `es is internet-trolebia, romlebmac monawileoba miiRes aSS-is saprezidento arCevnebSi anu vaqcinaciis sakiTxi gadaizarda politikur TemaSi. simarTle giTxraT, es ar iyo CemTvis moulodneli, radgan yovelgvari kvlevis gareSec kargad Canda am problemis xelovnuroba. jer kidev 2008 wels, rodesac wiTelas afeTqeba daiwyo somxeTSi, azerbaijanSi, saqarTvelosa da ukrainaSi, saqarTveloSic agorda saSineli mediapropaganda acrebis winaaRmdeg. cxadia, omis Semdgom adamiani ganerviulebulia da yvelaze metad axdens reagirebas nebismier negativze. maSin 1 milioni adamiani unda agvecra da mxolod naxevari avcariT. ukrainaSi ki saerTod Cavarda vaqcinaciis programa. rac Seexeba azerbaijansa da somxeTs, iq Cveulebrivad Catarda yvelaferi da aravis gauprotestebia. ar vici, riTi avxsna es – SesaZloa iqaurma mediawarmomadgenlebma meti Segneba gamoiCines, magram faqtia, rom axlac meordeba msgavsi situacia da SesaZloa, isev aRmovCndeT epidemiis winaSe, radgan ukve evropidan modis tendencia~.
akaki zoiZis TqmiT: `es statia rom ar dabeWdiliyo isev gvetyodnen – geCvenebaT, yvelafers ruseTs abralebT da a.S. arada, faqtia, rom feisbuqSi daxuruli jgufebi erTmaneTs `agiJeben~ da ar ukvirdebian, safrTxis winaSe ayeneben sazogadoebas. sxvaTa Soris, ruseTSi Zalian iolad gadalaxes msgavsi moZraoba. mogexsenebaT, iq iolia sazogadoebrivi azris marTva~.
zoiZis gancxadebiT, antivaqcinaciis moZraobis warmomadgenlebi saubroben autizmis da transgenderis Camoyalibebaze, rac imdenad araseriozulad miaCnia, rom komentarsac ver gaakeTebs. rogorc aRmoCnda, am gancxadebas hqonda Tavisi preistoria. 20 wlis win `lancetSi~, sakmaod seriozul gazeTSi, gamoqveynda mecnieris, eqimis statia am Temaze. rogorc Semdeg gairkva, es viTom-mecnieri kriminali yofila, romelic erT-erTi kompaniis meSveobiT mono-vaqcinis praqtikul moxmarebaSi CaSvebas cdilobda samkomponentiani acris Canacvlebis mizniT. cxadia, yvelaferi dazustda, magram ager amdeni xnis Semdeg, isev amoativtives e.w. trolebma es Tema da isev daemuqra sazogadoebas safrTxe aucrelobis gamo.
igives adasturebs aWaris jandacvis ministris pirveli moadgile nino niJaraZe: `imunizaciis procesis Seferxebas xeli Seuwyo cudma piarma. masmediis mier arasworad gaSuqebulma informaciam, samedicino personalis da mSoblebis nawili uaryofiTad ganawyo am procesis mimarT. wlebis ganmavlobaSi anonsdeboda, TiTqos wiTela kavSirSia autizmTan da a.S. es yvelaferi iyo gamyarebuli araklinikuri kvlevebiT, rac daadastures swored im gamocemebma, romelSic ibeWdeboda msgavsi werilebi. Sesabamisad, specialistebi amas ver CavTvliT saxelmZRvanelod.~
– qalbatono nino, kidev erTxel avxsnaT, ratomaa saWiro imunizacia?
– mas SeuZlia Tavidan agvacilos mniSvnelovani garTulebebi, rasac arcTu iSviaTad mohyveba letaluri dasasruli. nebismierma infeqciurma daavadebam SesaZloa gamoiwvios centraluri nervuli sistemis mxriv Seuqcevadi cvlilebebi. aviRoT igive wiTelas epidemia, romelic dafiqsirebulia evropasa da ukrainaSi. kargad iciT, rom iqidan CvenTan turistebis didi nakadi moedineba. am kuTxiT, sezonze marTlac didi samuSao gavwieT. qalaqSi rom ar gavrcelebuliyo infeqcia, sastumroebsa Tu restornebSi davdiodiT da vcridiT personals, radgan swored igia am xalxis pirveli mimRebi. zogierTi organizacia kargad gvRebulobda, zogi – arc gvikarebda, TiTqos maTTvis ki ara, CvenTvis vcdilobdiT. ra giTxraT, yvelaferi adamianur Segnebazea damokidebuli.
– xom amboben, rom wiTela-batonebi yvela adamianma aucileblad unda moixadoso?
– diax, iyo dro, rodesac am daavadebas `mosaxads~ eZaxdnen, radgan igi xasiaTdeba 100%-iani kontagiozurobiT anu daavadebulidan janmrTelebze gadacemis TvisebiT. wiTela ar `tovebs~ aucrel arc erT pirs da is aucileblad daemarTeba kontaqtSi myof nebismier adamians nebismier asakSi, gansakuTrebiT, 40 wlamde. imdenad didi aqvs gavrceleba, Tvlian, rom Tuki 40 wlamde ar daemarTa – an moxdili aqvs an acrilia da imitom..
– acrilebic xom avaddebian?
– erTjeradad vincaa acrili – ki, magram msubuqad gadaaqvs, orjeradad acrilebidan mxolod 2%-s aqvs gadadebis Sansi. minda giTxraT, rom aucilebelia es situacia yvela mSobelma gaiTavisos. Tavad daavadeba dakavSirebulia garkveul prognozul garTulebebTan. xSirad momismenia, TiTqos acriT xels vuwyobT daavadebas anu Cvenve Segvyavs infeqcia, rac ar aris swori. im doneze Segvyavs vaqcina, rom igi xels uwyobs imunitetis Camoyalibebas. acrili adamiani, bunebrivia, gadamdebi ar aris da mis orgnazmSi daavadebis klinikuri forma ar viTardeba. garda amisa, mniSvnelovania isic, rom rac ufro maRalia acris foni organizebul dawesebulebaSi, miT ufro daculia sazogadoeba. magaliTad, Tuki 20-bavSvian klasSi 10 aucrelia, maSin foni Zalian cudia. yvelaze kargia, rodesac aranakleb 95%-iT movicavT jgufs.
– sul ramdenjer unda avicraT da romeli vaqciniT?
– amJamad erovnul kalendarSi 11 infeqciuri daavadebis vaqcina Sedis: B hepatitis, poliomielitis, tuberkulozis, tetanusis, qunTruSas, difteriis, wiTelas, wiTuras, parotitis, pnevmokokuri da hemofiliuri. pirveli sami acra bavSvis dabadebidan 12 saaTSi keTdeba. saxelmwifo poliklinikebSi acrebi ufasoa, kerZo centrebSi ki sakmaod Zviri Rirs. zogierTi vaqcina kompleqsurad Segvyavs 2-3-6 komponentiT da zogierTi daavadebis ramdenime imunizacia tardeba, anu sqema mravaljerad vaqcinacias moicavs, mag. difteria 2-3-4 da 14 wlis asakSi keTdeba.
– siaxleebi Tu aris imunizaciis kuTxiT?
– rogor ara, sxvaTa Soris, imunizaciis saxelmwifo programaSi sasiamovno cvlileba Sevida, romelic bavSvebTan erTad, mozrdil mosaxleobasac exeba. B hepatitis sawinaaRmdego acras ufasod eqvemdebarebian kontaqtirebuli pirebi – samedicino personali (uwin ar finansdeboda). bavSvTa vaqcinaciis mimarTulebiT minda xazi gavusva papilomavirusis sawinaaRmdego vaqcinacias 9 wlis gogonebisTvis. am jgufis virusebi, ZiriTadad, saSvilosnos yelis kibos warmoqmnaSi monawileobs. gvaqvs 71 qveynis CamonaTvali, romlebsac sakuTar erovnul kalendarSi papiloma virusis sawinaaRmdego acra aqvT Setanili. minda giTxraT, rom sakmaod ZviradRirebuli acraa. 1500 lari jdeba samjeradi vaqcinacia. Cven piloturad daviwyeT es procesi 2017 wlis dekemberSi, romelic TbilisSi, quTaisSi, aWarasa da afxazeTSi mimdinareobs. Tu kargad warimarTa yvelaferi, maSin Cveni qveynis erovnul kalendarSic Casvamen.
– es ras niSnavs, Cvenze atareben cdebs?
– ara, ras ambobT. 2016 wlis bolosaTvis imunizaciisa da vaqcinebis globaluri aliansis (GAVI) mxardaWeriT, papilomavirusis sawinaaRmdego vaqcina dainerga 23 qveyanaSi. aliansis mxardaWera saSualebas miscems qveynebs, rom 2020 wlisTvis 40 milionamde gogona iyos daculi saSvilosnos yelis kibosgan da amiT msofliom Tavidan aicilos gardacvalebis 900 000-mde SemTxveva. aWaraSi 1 Tvis ganmavlobaSi avcariT 2008 wels dabadebuli gogonebis 68%. es Zalian kargi maCvenebelia. 2018 wlis dekemberSi 90%-ze rom avideT, Cinebuli Sedegi gveqneba. es aris orwliani proeqti. misi warmatebiT ganxorcieleba qveyanaSi papilomavirusis sawinaaRmdego vaqcinaciis etapobrivad danergvis sawindari iqneba.
– Tqven axseneT afxazeTi, rogor criT iq xalxs?
– afxazeTSi daavadebaTa kontrols miaqvs vaqcinis garkveuli maragi da gadascems maT uwyebas.