აგრონომიის რეანიმობილი – ფერმერთა სამსახურში
ირმა ცეცხლაძე 27 48 94
meoTxe Tvea, rac aWaris soflis meurneobis saministros axali ministri xelmZRvanelobs. tite aroSiZe, romelic regionSi cnobilia rogorc maRali klasis ekonomisti, misTvis ucnob uwyebas Caudga saTaveSi, Tumca imedovnebs, rom Sors gamiznuli da efeqturi politikis gatarebiT SeZlebs, saministro swrafad CarTos ganviTarebis sul sxva tempebSi.
– batono tite, axal postze, TqvenTvis axal sferoSi muSaoba riTi daiwyeT?
– marTalia, es axali sfero iyo, magram, mogexsenebaT, saministro dakompleqtebulia profesionalebiT, xolo Cemi moadgile – mamuka TurmaniZe, ara mxolod saqarTveloSi, ucxoeTSic cnobilia rogorc maRali klasis specialisti. man kargad icis soflis meurneobis yvela dargi. me, rogorc ekonomisti, uzrunvelvyof saministros Sors gamiznuli efeqturi politikiT, rac aWaris regions soflis meurneobis ganviTarebis saSualebas miscems. sawyis etapze, Seviswavle mimdinare programebi. minda aRvniSno, CemTvis moulodneli aRmoCnda is faqti, rom 2017-Si saministrom yvela infrastruqturuli proeqti an isini, romelTa gansaxorcieleblad cxaddeba tenderebi, gaitana mis mierve Seqmnil a(a)ip `agroproeqtebis marTvis centrSi~.
– TvliT, rom Tqveni winamormedi arasworad moiqca?
– Cemi xedva am kuTxiT gansxvavebulia. Tuki yvela proeqts a(a)ip-i axorcielebs, saministro rCeba mxolod politikis gamtarebel organod, rasac didi Stati ar sWirdeba. mimaCnia, rom saministros funqcia mxolod politikis gatarebiT ar unda Semoifarglos, mas unda gaaCndes berketebi.
– centri xom Tqvens daqvemdebarebaSia?
– diax, magram, samwuxarod, ar gvaqvs imis fufuneba, profesionali kadrebi viyolioT iqac da aqac. kontrolis meqanizmic SesamuSavebelia. xdeba isec, satendero pirobebi arasworad aqvT gawerili an samuSaoTa Sesrulebis grafiki – xarveziT Sedgenili. aviRoT Tundac fermebis mSenebloba, romelsac specifikuri midgoma sWirdeba. proeqtis daxvewa aucilebelia dargis specialistebis mier. swored amitom mimaCnia, rom proeqtebze tenderis gamocxadeba an sxvadasxva programis Sesrulebis misia unda itvirTos saministrom da ara misma uwyebam. Cven maT mxolod monitorings vuwevT. am a(a)ip-is saxeliT xdeba tenderis gamocxadeba, sasamarTlo davebSi monawileoba, xelSekrulebebis gaformeba da a.S. es yvelaferi gaugebaria maSin, rodesac saministroSi funqcionirebs Zlieri specialistebiT dakompleqtebuli dargobrivi departamenti, romelsac ZaluZs, sawyis dokumentaciebze muSaobidan dawyebuli, Tavad gaweros satendero pirobebi, moikvlios bazrebi da gamoacxados tenderi.
– maSin ra mizani hqondaT, am centrs rom qmnidnen?
– mizani idealuri iqneboda im SemTxvevaSi, Tuki saxelmwifos mxolod dokumentebze muSaobis da politikis gansazRvris funqcia eqneboda, magram qveyanaSi ar gvaqvs imis finansebi, rom davanawevroT uwyebebi. vTvli, rom aucilebelia, saministrom daibrunos da Tavad ganaxorcielos garkveuli programebi. amasTan, yvelaferze tenderis gamocxadeba ar aris marTebuli.
– xom ver damikonkretebT?
– magaliTad, rodesac saministro axorcielebda eqstenciis programas (fermerebis swavleba sademonstracio nakveTebze), igive 2017 wels, gadawyda, rom es programa unda gasuliyo saministrodan da masze gamoecxadebinaT tenderi. amas Sedegad mohyva eqstenciiT dakavebuli TanamSromlebis Semcireba biujetSi Tanxis dazogvis mizniT. arada, aRmoCnda, rom am programis saTanadod gansaxorcieleblad dazogilze gacilebiT meti Tanxa iyo saWiro. amasTan, Cveni samsaxuri nebismier dainteresebul moqalaqes uwevda konsultacias, xolo ianvarSi gamocxadebuli tenderiT april-maisSi xdeboda gamarjvebuli kompaniis gamovlena, romelic mxolod noembramde muSaobda. darCenil TveebSi es sfero rCeboda kurirebis gareSe da veravin gascemda pasuxs fermerebs maTTvis saintereso sakiTxebze. amas emateba kidev erTi negatiuri mxare – tenderSi sxvadasxva dros sxvadasxva kompania imarjvebs. yoveli maTgani sxvadasxvanairad xsnis Sewamvlis, sasuqis gamoyenebis Tu miwis damuSavebis meqanizmebs. cxadia, fermeri ibneva da winaaRmdegobaSi vardeba.
– sul ramdeni a(a)ip-i funqcionirebs saministros daqvemdebarebaSi?
– erTze ukve mogaxseneT, mas xelmZRvanelobs jambul abulaZe. meorea – `agroserviscentri~ goCa beriZis meTaurobiT. iq ganlagebulia saCiTile-sademonstracio meurneobis nakveTebi da xorcieldeba samecniero-laboratoriuli kvlevebi. mogexsenebaT, saministros funqciaa, nebismier dainteresebul pirs miawodos mecnierulad sruli da zusti informacia CiTilebis, nergebis, miwis Semadgenlobis da a. S. Sesaxeb. mesamea – yvelaze Zlieri, bazirebuli laboratoriuli kvlevis centri dasavleT saqarTveloSi, sadac atareben kvlevebs mikrobiologiur doneze. mas xelmZRvanelobs ramaz surmaniZe. aseve, saministroSi Semodis sxvadasxva dargobrivi da administraciuli departamentebi. isini axorcieleben dagegmil RonisZiebebs e. w. amagebTan erTad, agroveben dargSi arsebul informaciebs, statistikur monacemebs.
– `amagebze~ ufro dawvrilebiT xom ver gvetyviT – gaamarTla Tu ara am institutma?
– mogexsenebaT, Cvenma saministrom Seqmna 46 Temis mier warmodgenili 46 `amagi~ (aqtiur moqalaqeTa adgilobrivi gaerTianeba). misi mizania nebayoflobiT gaerTianebul pirTa CarTuloba gadawyvetilebebis miRebaSi. maTTan mudmiv reJimSi Sexvedrebisa da informirebulobis Sedegad, isini gvexmarebian sabiujeto procesebis mizanmimarTulad warmarTvaSi. amasTan, municipalitetebSi `amagebis~ CamoyalibebiT fermerTaTvis ufro xelmisawvdomi gavxadeT warmoebis saSualebebi, momsaxurebis sferoebi da produqciis realizacia. sakmaod gaamarTla am institutma, radgan Sexvedrebis dros isini win wamosweven rig sakiTxebs, problemebs, romelsac ganvixilavT, vaanalizebT da saWiroebis SemTxvevaSi programebsac vargebT. simarTle giTxraT, yvelam ar iaqtiura, magram 76% CarTulia mimdinare procesebSi. minda aRvniSno, rom 2019 wlisTvis dagegmili bevri proeqti swored maTi winadadebiT Seiqmna.
– municipalitetebSi rogor axerxebT monitorings?
– TiToeul municipalitetSi gvyavs warmomadgeneli, romelic kurirebs soflis meurneobis sferos, Tumca eg ar aris sakmarisi. Tuki movaxerxebT, eqstenciis sakiTxis Secvlas, aucileblad gaCndeba eqstenciis samsaxuri da municipalitetebSi davamatebT minimum TiTo agronoms da veterinars, raTa mosaxleobam miiRos zusti da drouli informacia nebismier sakiTxTan dakavSirebiT. marTalia, axla iq arian specialistebi, magram isini ufro programuli nawilis ganxorcielebaSi gvexmarebian – magaliTad nivris saTesle masalis an nergebis darigebaSi. Semdgom ki, rodesac daixveweba eqstenciis programa, – dargis mimarTulebebs uxelmZRvaneleben.
– ra siaxleebi gaqvT momavali wlisTvis dagegmili?
– gvaqvs ramdenime Zalian saintereso axali programa. Cveni ZiriTadi orientiria, rac SeiZleba meti informacia mivawodoT fermerebs. daskvnebi, romelic aqamde mecnierul-laboratoriuli kvlevebis Sedegad gamovlinda, unda ganzogaddes, moergos sxvadasva tipis proeqtebs da praqtikul WrilSi miewodos soflis muSakebs. eqstenciis programis sruli datvirTviT amoqmedeba imiTacaa mniSvnelovani, rom glexi gebulobs rogor mouaros sakuTar baRs, venaxs, bostans, saTburs da a.S.
– magram glexebis umetesobas ar aqvs saxsrebi, laboratoriuli kvlevebi Cautaros sakuTar miwas Tu nargavebs…
– swored amitom gadavwyviteT savele laboratoriis SeZena. marTlia, Zviria, magram uaRresad saWiro da efeqturia. es danadgari SeiZleba SevadaroT agronomiis reanimobils, romelsac ZaluZs diagnozi dausvas nargavebs Tu gamofitul miwas. gvinda yvela municipalitets Tavisi hyavdes, magram, am etapze erTs Cven viyidiT, meores ki, imedi gvaqvs, saerTaSoriso organizacia dagvifinansebs. pirvel etapze, esec Zalian kargi SeRavaTi iqneba Cveni fermerebisTvis. ori imitomaa aucilebeli, rom maRalmTianeTs, dablobTan SedarebiT kvlevis sxva parametrebi sWirdeba. imedi gvaqvs, swrafad miviRebT sasurvel pozitiur Sedegs. Txilis mosavali rom gaufuWdaT wyavrokaSi, aravis mosvlia azrad laboratoriuli kvlevis Catareba, Torem gaigebdnen, yavisferi sidample hqonda Tu nacari. msgavsi laboratoriebiT 30%-mde SevamcirebT mavneblebiT dazianebis risks.
– yvelaze warmatebuli programa…
– yvelaze warmatebuli nergebis darigebis programaa. 2019 wels vapirebT mocvis da kivis nergebis usasyidlod darigebas, xolo vazis da kaklis nergebi msurvelT SeRavaTiani pirobebiT gadaecemaT. aqve minda aRvniSno, rom Suaxevis municipalitetSi vaSenebT sanerge-sasaTbure meurneobas da veterinarul klinikas, romelic qedas da xulosac moemsaxureba. msgavsi uwyebebi jerjerobiT mxolod qobuleTsa da xelvaCaurSi funqcionirebs. programulad gawerili gvaqvs mosaxleobis sxvadasxva tipis teqnikiT aRWurva (saTibelebiT, Semwamvleli Tu Txilis sarCevi aparatebiT, sapresi manqanebiT). gvinda yvela municipalitetSi erTi-ori mZime teqnika mainc viyolioT, raTa fermerebs gavuadviloT didi teritoriebis damuSaveba.
– mecxoveleobis fermebi TiTqmis aRaraa…
– diax, am kuTxiTac vmuSaobT. 2019-2020 wlebSi gaTvaliswinebulia mecxoveleobis fermebis Camoyalibeba-gaZlierebisTvis xelSewyoba. orientiri gava aWaris maRalmTianeTze, swored iq ganviTardeba sanaSene meurneoba. dainteresebulT sagranto konkurss SevTavazebT da davexmarebiT adgilobrivi jiSis pirutyvis, refreJeratorebis Tu rZis danadgarebis SeZenaSi.
– romelime deficituri profesiis aRdgenaze xom ar muSaobT?
– mefutkreobis specialistebis naklebobas ganvicdiT. vinmem xom unda aswavlos mefutkreebs, ra doziT da SemadgenlobiT Seafrqvion skas antibiotiki? marTalia, am mxriv laboratoriac moikoWlebs, magram adamianuri resursi ufro mniSvnelovania. aseve, aRar gvyavs iqTiologebi. ukve mimdinareobs Zalian aqtiuri molaparakebebi lietuvasa da TurqeTSi. vfiqrob, moxerxdeba specialistebis Camoyvana da adgilze kadrebis momzadeba. agrokulturasTan erTad marikulturac unda SeviswavloT da maqsimalurad gamoviyenoT SavizRvispireTis sarfiani mdebareoba. am auzis qveynebs xom uzarmazari Tevzis fermebi aqvT gaxsnili Sav zRvaSi, Cven ki ratomRac amxela potencials ver viyenebT.
– glexebi isev ver axerxeben produqciis saTanado fasad gayidvas da isic gadamyidvelebis xelSi xvdeba…
– swored amitom 2019 wlisTvis gavxsniT lojistikur centrebs, romelic daexmareba adgilobriv mosaxleobas produqciis gatana-realizaciaSi. es centrebi Seasrulebs Sualeduri rgolis funqcias. iq moxdeba produqtis miReba-daxarisxeba-dafasoeba-SefuTva da ukve sarealizcio saxiT bazrebze gatana. centrebi aRWurvili iqneba macivrebiT, manqanebiT, SesafuTi mowyobilobebiT, saSrobi danadgarebiT, sasawyobe mimRebi punqtebiT. isini moewyoba yvela municipalitetSi, erTi – ZiriTadi centri ganTavsdeba xelvaCaurSi, radgan axlosaa qalaqTanac, hipermarketebTanac da sasazRvro zolTanac, gauadvildebaT transportireba im SemTxvevaSi, Tu eqsportze moindomeben produqciis gatanas.
– saTburebis raodenobis gazrdazec iyo saubari…
– am mimarTulebiT Camoyalibdeba agroparki. gvaqvs 50 saTburi, TiTo – 500 kvadratuli metri farTobis. isini gadaeca qobuleTis municipalitets da gvaras meurneobaSi ganTavsda. amJamad mimdinareobs infrastruqturuli samuSaoebi. iqac iqneba mosaxleobis dasaqmebaze orientirebuli sasawyobe meurneobebi macivrebiT da saTanado aRWurvilobiT. aqve minda aRvniSno avtoklavebis programa. arsebobs mcire zomis danadgari, romelic qilaSi Cayril xilsa Tu bostneuls qarxnuli wesiT ukeTebs pasterizacias da xufavs. 3 wuTSi 10-15 qila mzadaa. es danadgari mcire saojaxo meurneobebis ganviTarebisaTvisaa aucilebeli.
– yvela CamoTvlili programa STambeWdavia. mainc, ra migaCniaT Tqveni saministros `aqilevsis quslad~?
– CemTvis yvelaze mniSvnelovania programuli uzrunvelyofa da statistikuri monacemebis sistematizacia, rac, jerjerobiT, aq ar arsebobs. monacemebis misaRebad gviwevs `eqselis~ cxrilSi filtrebiT Zebna. gadavwyvite, Sevqmna erTiani programa, masSi Tavs moiyris yvela saxis informacia, romelsac sistematizacia da analizi gaukeTdeba. amis Semdeg zustad gvecodineba, sad, ramdeni da ra darigda, romeli niadagi rogori mJavianobisaa, ramdeni pirutyvia Semosayvani da a.S. msgavsi monacemebis gareSe SeuZlebelia gansazRvro soflis meurneobis dinamikuri ekonomikuri maCveneblebi, samomavlo zrdis TvalsazrisiT.

