,, აქ არ იწყება და, სამწუხაროდ არც აქ მთავრდება პრობლემა, რომელსაც ,, სააფთიაქო ნარკომანიად” მოიხსენიებენ”
ირმა ცეცხლაძე 27 48 94
`insulinis Sprici, gamoxdili wyali, valerianka, sveli xelsaxoci da #–is ampula gindaT, ara?~, – ekiTxeba afTiaqari Suaxnis TvalebCaSavebul kacs da xelis Cveuli moZraobiT parkSi Calagebul kompleqts awvdis. cxadia, es ar aris misTvis pirveli klienti msgavsi CamonaTvalis moTxovniT. aseT scenas 7-jer mainc Seveswari baTumis sxvadasxva afTiaqSi. Cemma axlobelma, sityvam moitana da gaixsena, rom ramdenimejer Tavad iyo momswre, Tu rogor yidulobdnen amave saxelwodebis medikamentebs suramSi. faqtia, `saafTiaqo narkomaniad~ wodebul gavrcelebul movlenasTan gvaqvs saqme. mogexsenebaT, mkacri sajarimo sanqciebis miuxedavad, qveyanaSi matulobs `saafTiaqo narkomanebad~ Camoyalibebul moqalaqeTa ricxvi. sarecepto sistemis SemoRebam TiTqos Seamcira TviTmkurnalobis moyvarulTa raodenoba, magram es mxolod pirvel periodSi. TandaTan zogierTma afTiaqarmac (ukacravad farmacevtTa umravlesobasTan) auRo alRo, Tu rogor SeiZleboda adamianur sisusteze didi fulis keTeba.
specialistebis gancxadebiT, `saafTiaqo narkomania~ aris damokidebuleba fsiqoaqtiuri nivTierebebis Semcvel samedicino preparatebze. saqarTveloSi gavrcelebulia fsiqotropuli medikamentebisa da afTiaqebSi SeZenili medikamentebisgan kustarulad damzadebuli sainieqcio narkotikebis moxmareba. rac Seexeba fsiqotropuli medikamentebis ureceptod gacemas, es qveyanaSi kvlav problemad rCeba, rasac dargis specialistebic adastureben.
ra xdeba konkretulad am sferoSi, rogori sanqciebi tardeba da ras unda vufrTxildeT, amaze eqskluziuri interviu misca `aWaras~ saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros janmrTelobis departamentis ufrosma marina daraxveliZem.
– qalbatono marina, fsiqotropuli medikamentebis afTiaqebSi ureceptod gacema kvlav fiqsirdeba. ra aris amis mizezi?
– diax, medikamentebis ureceptod gacemis faqtebi, samwuxarod, jer kidev SeiniSneba, Tumca es procesi mosalodneli iyo. sxva mxriv rogor axsniT, rom kanonmdeblebma Tavidanve dauSves SesaZlebeli darRvevebi da Cades kanonSi amis aRkveTis meqanizmebi – sakmaod soliduri sajarimo sanqciebi.
– rogor fiqrobT, mainc vin arRvevs kanons – afTiaqarebi Tu am afTiaqebis mflobelebi da saministro ramdenadaa am kuTxiT mobilizebuli?
– kanons arRvevs is, vinc is unda daicvas. swored es aris msgavsi SemTxvevebis arsebobis ZiriTadi mizezi. mogexsenebaT, Cven bevri sxvadasxva dargis maregulirebeli kanoni gagvaCnia qveyanaSi, romelsac varRvevT nebsiT Tu uneblieT, magram aris Tu ara es danaSaulebrivi qmedeba, amis Tqmis ufleba ar gamaCnia, radgan es Sesabamisi organoebis prerogativaa. aqve davsZen, rom vin uwyobs am qmedebas xels – konkretul SemTxvevaSi vlindeba. principSi, es problema, zogadad, kompleqsuria da calsaxad, calmxrivi konteqstidan martiv WrilSi gadawyveta ar iqneba mizanSewonili. Tuki sakiTxs farTod ganvixilavT, masSi, ra Tqma unda, mravali rgolia CarTuli da radgan Cveni saministros kompetencia SemosazRvrulia, aq ar iwyeba da, samwuxarod, arc aq mTavrdeba problema, romelsac `saafTiaqo narkomaniad~ moixsenieben.
– ramdenad aris es narkomania da damokidebulebis romel klass ganekuTvneba?
– sxvaTa Soris, es marTlac ar aris narkomania. simarTle giTxraT, arc ki vici, ase ratom uwodeben masmediaSi. faqtia, rom afTiaqebidan ar realizdeba narkotikuli saSualebebi, magram ratomRac popularuli saxelwodeba gaxda. Tanac, imis gaTvaliswinebiT, rom afTiaqSi SesaZlebelia fsiqoaqtiuri nivTierebebis Semcveli preparatebis farTo speqtris SeZena, am damokidebulebas ver mivakuTvnebT romelime gansazRvrul klass – magaliTad, opioidur, fsiqostimulatorebs da a.S. isicaa sayuradRebo, rom saaafTiaqo preparatebis arasamedicino mizniT momxmarebelTa umravlesoba am medikamenetebs amatebs aralegalur bazarze SeZenil narkotikebs. swored am SemTxvevaSi iyeneben valerianis wveTebs.
– gamodis, sufTa saxiT miRebuli es medikamentebi narkotikul Trobas ar iwvevs?
– narkotikul Trobas iwvevs narkotiki. rac Seexeba fsiqotropul medikamentebs, iwvevs im efeqts, rasac wamlis aramiznobrivi, Warbi gamoyeneba. aqedan gamomdinare, Tuki samedicino terminologiiT ganvixilavT, ar aris narkotiki da Trobas ver gamoiwvevs.
– Tu gaqvT sajarimo sanqciebis da msgavsi faqtebis dafiqsirebis statistika?
– rogorc fsiqotropuli, ise narkotikuli saSualebebi medikamentTa pirvel jgufs miekuTvneba. sajarimo sanqciebi afTiaqebs uwesdeba maTi Ria gacemis gamo. 2017 wels 81 SemTxveva dafiqsirda, xolo 2018-Si – 54. sajarimo sanqciebi gaTvaliswinebulia wamlisa da farmacevtuli saqmianobis Sesaxeb saqarTvelos kanonis Sesabamisad. pirvel jerze Tanxa 6 000 lars aRwevs, xolo ganmeorebisas – 12 aTass.
– radgan msgavsi SemTxvevebi xSirad fiqsirdeba, gamogvaqvs daskvna, rom es berketebi ar aris qmediTi.
– sakiTxi marTlac kompleqsuria. narkomaniis winaaRmdeg samoqmedo gegmas Tu gadavxedavT, vnaxavT, rom aq wamyvani roli iusticiis saministros akisria, rogorc lider uwyebas. TavisTavad, Cveni saministroc CarTulia am jgufSi, Tumca narkomaniis winaaRmdeg brZolis samoqmedo gegmaSi sakuTari uflebebi da valdebulebebi aqvs gansazRvruli. iq mravali Tavia mocemuli. maT Soris, miwodebis Semcirebidan dawyebuli, samkurnalo Tu zianis Semcirebis servisebiT, kanonmdeblobis SecvliT, Sesabamis saerTaSoriso kompetentur organoebTan TanamSromlobiT damTavrebuli. amas imitom vambob, rom TiToeul uwyebas Tavisi adgili da roli eniWeba. ra Tqma unda, pirvelad unda daviwyoT miwodebis SemcirebiT, rac SesaZlebelia mxolod legaluri brunviT, Tumca, cxadia, kanonmdeblobiT gansazRvruli wesebi mkacrad unda iyos daculi.
– ras gulisxmobT legalur brunvaSi?
– sarecepto sistema swored legaluri brunvis erT-erTi nawilia. saqarTveloSi narkotikuli saSualebebi ar iwarmoeba, mxolod fsiqotropul medikamentebs amzadeben. kanonis mixedviT, mza produqcia unda moxdes avtorizebul afTiaqSi, sxva rangis afTiaqs misi realizaciis ufleba ar gaaCnia. am avtorizebul afTiaqSi pirveli jgufis medikamentebis realizaciaze pasuxismgebelia konkretuli piri, radgan gansakuTrebuli SemTxvevis dros vicodeT, romel personazea gawerili fsiqotropuli saSualebebi.
– gamodis, rodesac darRvevis faqtebi gamovlinda, icodiT, vin unda migecaT pasuxisgebaSi. daisajnen?
– Cveni prerogativa ar aris pasuxisgebaSi micema, Tumca es saqme Zalian kargad ician Sesabamisma organoebma. diax, aRmoCenil darRvevebSi pasuxismgebel pirebs ganaTavseben samarTaldamrRvevTa reestrSi TavianT dawesebulebebTan erTad da maT 3 wliT ezRudebaT muSaoba.
– Tuki aseTi piri afTiaqs ar hyavs?
– Tu ar hyavs, maSin specialur kontrols daqvemdebarebuli medikamentebis realizaciis uflebac ar gaaCnia… anu Zalian bevri qmediTi RonisZiebaa gadajaWvuli erTmaneTze. aRarafers vityvi imaze, rom kontrols daqvemdebarebuli saSualebebi gamoiwereba specialuri receptebis saSualebiT, romelic uSualo kavSirSia realizaciasTan. am SemTxvevaSi vgulisxmob eleqtronul receptebs. es axali sistemaa da minda aRvniSno, rom sakmaod farTo kontrolis saSualebas iZleva. kerZod, dafiqsirebulia gza eqimidan pacientamde, rodesac iwereba daniSnuleba – sanam pacienti ar Seisyidis mas. es kargi berketia, rom gaigo da gaaanalizo, ra xdeba samedicino da farmacevtul dawesebulebebSi, rogoria moqalaqeebis mier ama Tu im medikamentis gamoyenebis sixSire. cxadia, monacemebis ganxilvis Sedegad gamoitan garkveul daskvnas da moaxden saTanado reagirebas.
– aris faqtebi, rom samwliani SezRudvebis miuxedavad, igive pirebi imave farTSi isev awarmoeben saafTiaqo bizness ukve sxva saxelwodebiTa da iuridiuli pirebis CanacvlebiT. amaze ra komentars gaakeTebT?
– calsaxad, erTi da igive farTSi sxvadasxva iuridiul pirze gaformebuli afTiaqis gaxsnis akrZalva rTulia. es ar aris mxolod samedicino WrilSi gadasawyveti sakiTxi. aq erTveba ekonomikuri bloki. cxadia, SesaZlebelia martivad daaweso akrZalva, magram es SesaZloa yovelTvis ar iyos samarTliani, aqedan gamomdinare ki zians miayenebs bizness.
– ese igi, ar aris gamosavali?
– principSi, Tu sakiTxs ganvixilavT zianis da sargeblis awon-dawonvis principiT, akrZalvis faqtis gamoricxvac ar SeiZleba. sxvaTa Soris, am SemTxvevaSi qveyanam politikuri gadawyvetilebebi unda miiRos, raTa daareguliros es Tema.
– ramdenad sazianoa fsiqotropuli medikamentebis miReba janmrTeli adamianisTvis? vgulisxmob igive `saafTiaqo narkomanebs~.
– daniSnulebis mixedviT Tu movixmarT, arc narkotikebis miRebaa saSiSi, radgan gankuTvnilia Cveni janmrTelobis sxvadasxva aspeqtis – tkivilis Tu avadmyofobis dasaZlevad. magram nebismieri medikamenti, `uvnebelic~ ki, recepturas rom ar eqvemdebareba, SesaZloa letaluri aRsasrulis mizezic gaxdes, Tu mas araadekvaturi odenobiT miviRebT. wamlis araswori daniSnulebiT miRebac ki azianebs janmrTel adamians da raRa vilaparakoT specialur kontrols daqvemdebarebul medikamentebze. Tavad is faqtic ki, rom igi specialur kontrols eqvemdebareba, xsnis maT gansakuTrebul safrTxis Semcvelobas. maTi aradaniSnulebisamebr miReba fizikur da fsiqikur damokidebulebas iwvevs da amiT kidev ufro saSiSia adamianisTvis.
– am bolos gaxSirda medikamentebis sazRvargareTidan Semotana.
– diax, jandacvis saministros mier dadgenilia wesi, romelic aregulirebs piradi moxmarebisTvis saqarTveloSi araregistrirebuli medikamentebis Semotanas, maT Soris, rogorc speckontrols daqvemdebarebulis, ise aradaqvemdebarebulis anu meore da mesame jgufebSi Sesuli wamlebis.
– ratom dauSva es wesi saministrom?
– elementarulad, gaiTvaliswina mosaxleobis mdgomareoba. qveynis erovnul angariSebs Tu gadavavlebT Tvals, aRmovaCenT, rom yvelaze meti danaxarjebi, ZiriTadad, ambulatoriul medikamentebze modis. es ar warmoadgens stacionarul an sxva tipis samedicino momsaxurebis nawils da ar ifareba amJamad arsebuli saxelmwifo programebidan. mokled rom vTqvaT, saqarTveloSi samedicino kuTxiT moqalaqeTa jibidan gadaxdebi 57%-s Seadgens. aqedan 35-40%-ze meti mxolod medikamentebze midis, maSin roca dasavleTis ganviTarebul qveynebSi 17-dan 25 %-mde meryeobs es danaxarjebi. Aamdenad, Cven ufleba ar gvaqvs sakuTar moqalaqeebs avukrZaloT wamlebis Semotana, cxadia, wesebis dacviT.
– ra zomebs mimarTavs saministro am kuTxiT?
– es problema rom ganvixileT, swored amis gamoZaxili iyo samkurnalo saSualebebze Tanadafinansebis gazrda, romelic ukve moqmedebs socialurad daucvelTaTvis, qronikuli daavadebebis matarebelTaTvis. mimdinare wels nusxa gafarTovda rogorc SSm pirTaTvis, ise pensionerTaTvis. gaizarda medikamentebis CamonaTvalic. uaxloes momavalSi igegmeba sxva wamlebis damatebac.
– xSirad ureceptod wamli yidvas cdiloben ara amxolod narkomanebi, aramed rigiTi moqalaqeebi, romlebsac ar aqvT eqimTan vizitis saxsrebi an survili.
– samwuxarod, esec problemaa. adamianebi, romlebic TviTmkurnalobiT arian dakavebulni, sakuTari xeliT Slian sasicocxlo mniSvnelobis organoebs. meti raRa unda giTxraT… sxvaTa Soris, aris SemTxvevebi, roca eqimebic weren zedmet wamlebs. am polipragmaziis gakontrolebis saukeTeso meqanizmi ki, rogorc giTxariT, aris eleqtronuli receptura, rac ukve danergilia da male mogvcems saTanado Sedegs.