მოდის თუ არა მესამე პოლიტიკური ძალა ,, ქართული ოცნებიდან”?
ნინო ცხვარაძე 591 98 24 30
qarTul politikur arenaze, SeiZleba iTqvas, ori ZiriTadi Zala ebrZvis erTmaneTs. erT mxaresaa mmarTveli gundi – `qarTuli ocneba~ da meore mxares opozicia – `erTiani nacionaluri moZraoba~. Tumca politikuri partiebis simcires namdvilad ar vuCiviT, rac 2018 wlis saprezidento arCevnebisas kidev erTxel dadasturda. qarTuli sazogadoebis didi nawili fiqrobs, rom politikur asparezze 2020 wlis saparlamento arCevnebisas mesame Zala gamoCndeba. am mosazrebas amyarebs Tundac mmarTvel gundSi arsebuli dapirispireba, rasac karga xania vxedavT, gvesmis da gundSi mimdinare procesebic mowmobs. Sors rom ar wavideT, magaliTisTvis `qarTuli ocnebis~ deputatis eka beselias irgvliv dawyebuli skandalic sakmarisia, rom mosazreba mmarTvel gundSi arsebul dapirispirebaze argumentirebuli iyos. gamoiTqva varaudi, rom eka beselia mosamarTleTa uvado gamwesebis Temaze mxolod apelirebs, am dromde mmarTveli gundis wevri ki SesaZloa axlo momavalSi mesame Zalis liderad mogvevlinos. amboben imasac, rom `qarTul ocnebaSi~ arsebuli uTanxmoeba mxolod WiqaSi datrialebuli qariSxalia da procesebi ufro Rrmad ar wava.
– saparlamento umravlesobaSi mimdinare procesebis finali, savaraudod, axali fraqciis Seqmna iqneba, – ambobs politologi aslan lorTqifaniZe. misive TqmiT, umravlesoba eka beseliasTan erTad SesaZloa sxva ramdenime deputatmac datovos, Tumca saparlamento umravlesobas daSlas safrT-xe ar emuqreba.
– `qarTulma ocnebam~ SesaZloa mxolod sakonstitucio umravlesoba dakargos. mas Semdeg, rac sakonstitucio cvlilebebi miiRes, amgvari umravlesoba saxelisuflo partias arc sWirdeba, Tumca es procesi mis reitingze mainc uaryofiTad aisaxeba. mmarTveli partia swored amitom ar ricxavs `meamboxe~ umravlesobis wevrebs Tavisi rigebidan da cdilobs maT SenarCunebas 2020 wlamde. es nabiji garicxul deputatebs politikur bonusebsac Sematebda, – gviTxra aslan lorTqifaniZem.
nebismier gundSi azrTa sxvadasxvaoba uflebadamcvel Tamaz bakuriZisTvis demokratiis niSania.
– ar SeiZleba, rogorc adre, komunisturi mmarTvelobis dros iyo, yvelas erTi mosazreba da pozicia hqondes. eka beselias ganawyeneba Tu ar ukavSirdeba misi piradi cxovrebis Sesaxeb gasajaroebul kadrebs da realurad sasamarTloSi arsebul viTarebas efuZneba, am sakiTxze deputatis pozicias veTanxmebi. erT rameze unda SevTanxmdeT, mosamarTle, romelic guSin emorCileboda `nacionaluri moZraobis~ xelisuflebis gadawyvetilebebs da neba-survils, momavalSic daemorCileba xelisuflebas. amitom aseTi adamianebis gulwrfelobasa da profesionalizmSi eWvi mepareba. ra garantia arsebobs, rom xval isev ar mova Zvelis msgavsi xelisufleba da es uvadod gamwesebuli mosamarTleebi kvlav ar moeqcevian gavlenebis qveS? sasamarTlo xelisuflebaSi marTlac seriozuli problemebi gvaqvs, – ambobs Tamaz bakuriZe.
regionis umaRlesi sabWos deputatma, `erTiani naconaluri moZraobis~ wevrma asmaT diasamiZem gviTxra, rom misi partia da gundi karga xania saubroben `qarTuli ocnebis~ daSlis sakiTxze.
– adre Tu gvian, es gundi daiSleboda, radgan iq gansxvavebuli principebis adamianebi arian Tavmoyrilni, romelTa saerTo mizani mxolod xelisuflebaSi mosvla iyo, xelisuflebaSi ki yvelasTvis adgili ar moiZebna, Sesabamisad, ryeva da ngreva mosalodneli gaxldaT da daiwyo kidec. bevrjer gamovida saxelisuflebo gundidan ambavi, rac araerTgzis gavaxmovaneT kidec. dRes ukve cxadia, ar aqvT erTsulovneba saerTo principebis doneze da miiRes is, rac miiRes. eka beseliam yvelaze adre `iynosa~ mosalodneli ryeva, radgan is didi xania politikaSia, Sesabamisad, Sansi mieca, gverdze gadges, xalxis agresias, uaryofiT damokidebulebas, gaWirvebas, zizRs gverdidan uyuros da ar iyos am procesebis Tanamonawile. gacilebiT adre daiWira Tadarigi eka beseliam, radgan `qarTul ocnebas~ elis nawilakebad daSla ise, rogorc Tavis droze Sekowiwda. am daSlis process ki biZina ivaniSvilisadmi SiSi da misi gavlena aCerebda. rogorc ki sazogadoebis mxridan konkretulma adamianebma dainaxes uaryofiTi damokidebuleba, qveynis aRmSeneblobis gaCereba, zogierTebma gaTvales da mosamarTleTa uvado gamwesebis sakiTxi gamoiyenes. eka beselias ki saukeTeso Sansi mieca am sakiTxiT manipulirebis. yvela iyenebs Sanss, rom ganeridos avtoritetSelaxul partias, – irwmuneba asmaT diasamiZe.
umaRlesi sabWos damoukidebeli deputati, `evropuli saqarTvelos~ wevri petre zambaxiZe bolo wlebis ganmavlobaSi qveyanaSi mimdinare procesebs arasaxarbielos uwodebs da amaSi mmarTvel gunds adanaSaulebs.
– gansakuTrebiT mmarTveli partiis araadekvaturi moqmedebebi naTlad aCvenebs sazogadoebas, rom am politikuri Zalis xelisuflebis saTaveSi yofna problemebs qmnis rogorc qveynis SigniT, ise mis gareT. cxovrebis done uaresdeba, rac saerTo jamSi aisaxeba Sidapartiul procesebzec. naklebad mainteresebs sxva partiis samzareuloSi mimdinare procesebi, Tumca rac am bolo periodSi vnaxeT, aSkarad metyvelebs imaze, rom gansxvavebuli azri mmarTvel gundSi miuRebelia. `qarTuli ocneba~ iseve, rogorc bevr sxva sakiTxze, sasamarTlosTan mimarTebaSic iRebs iseT gadawyvetilebebs, rac sazogadoebis umravlesobisTvis, arasamTavrobo seqtorisTvis da politikuri partiebisTvis miuRebelia. adamianebi, romlebic wlebis ganmavlobaSi arasamarTliani gadawyvetilebebis miRebaSi iyvnen SemCneulebi, maTi misamarTiT kiTxvebs svamdnen, dRes mowinave poziciebze arian. ufro metic – saubaria maT uvadod gamwesebaze, rac unda aRelvebdes sazogadoebis TiToeul wevrs. `evropul saqarTvelos~ konkretuli gegma da xedva hqonda, rogor Semogveyvana evropeli mosamarTleebi saapelacio sasamarTloSi da saboloo gadawyvetilebis miRebamde gadaesinjaT saqmeebi. amasTan, mniSvnelovani da aucilebelia momaval arCevnebze srulad proporciul sistemaze gadavideT. `qarTuli ocneba~ sxvadasxva manipulaciiT, maJoritarebis xarjze, didi fuliT, amomrCevlis mosyidviT inarCunebs sakonstitucio umravlesobas da zogadad umravlesobas parlamentSi. amitom es yvelaferi erTian jaWvSia da politikuri opozicia, saerTaSoriso sazogadoeba, adgilobrivi diplomatiuri korpusi, mesame seqtori, media am procesSi obieqturad unda iyos CarTuli, raTa xelisuflebam kvlav ar miiRos sakonstitucio umravlesoba. Tu ase moxda, ufro gairyvnebian da uaress izamen. Tundac is, rac dRes xdeba sasamarTlo sistemasTan da sabanko seqtorTan mimarTebaSi, arajansaRi procesia. ver vixseneb eka beselias an mmarTveli gundis sxva warmomadgenlis kritikul pozicias, roca problemebi Seexeboda oponentebs, roca opoziciuri partiis liderebs asamarTlebdnen es mosamarTleebi. dRes, rogorc Cans, piradi wyenis da SigniT, gundSi mimdinare arajansaRi procesebis gamo, politikuri qulebis Casawerad wamoswies wina planze mosamarTleebis Tema. aranairi momavali am gunds ar aqvs da realurad suraTs ver Secvlis. `evropuli saqarTvelo~ is Zalaa, romelsac swori da evropuli xedva aqvs. ar unda xdebodes politikuri devna da arasamarTliani gadawyvetilebebis miReba. jansaRi procesebi xels Seuwyobs qveynis ganviTarebas, investiciebis Semodinebas, laris stabilurobas. pensiis gazrda da normaluri anazRaureba xelovnebis, sportis, kulturis sferoSi moRvawe adamianebisTvis, pedagogebisTvis SesaZlebelia. mxolod proporciuli sistemiT arCevnebis Catareba iqneba Sveba qarTuli sazogadoebisTvis da qveynis ganviTarebisTvis, – aRniSna CvenTan saubrisas petre zambaxiZem.
realurad ukavSirdeba Tu ara eka beselias ganawyeneba mosamarTleebis uvadod gamwesebis sakiTxs, Tu deputats mesame Zalis Seqmnis survili amoZravebs? kiTxvaze politologi aslan lorTqifaniZe gvpasuxobs, rom eka beselias ganawyeneba orive sakiTxs erTad ukavSirdeba.
– mas Semdeg, rac eka beselias daeZaba urTierToba mmarTveli partiis menejmentTan, sxva arCevani ar darCa. is cdilobs umravlesobis CarCoebSi mosamarTleTa Temis momgebiani politikuri svliT miiRos politikuri dividendebi da daasustos misi oponentebi umravlesobaSi. mesame Zalis Seqmnis resursi eka beselias damoukideblad ar aqvs. savaraudod, is amgvari Zalebis koaliciis nawili gaxdeba. rac Seexeba mosamarTleTa uvadod gamwesebas, mkacri kriteriumebisa da maqsimaluri gamWvirvalobis pirobebSi zrdis mosamarTleTa da zogadad sasamarTlo xelisuflebis damoukideblobis xarisxs. Tumca im pirobebSi, roca sasamarTlo sistemaSi rCebian yofili avtoritaruli reJimisdroindeli arakeTilsindisieri, arasaTanado reputaciisa da sazogadoebrivi ndobis armqone pirebi, uvado gamweseba iqca sasamarTlo xelisuflebaSi TavSesafris uvadod mopovebis mcdelobad. mosamarTleTa uvadod gamwesebaSi gadamwyveti roli ekisreba iusticiis umaRlesi sabWos dRes moqmed arakeTilsindisier mosamarTle wevrTa umravlesobas, romelTa gadawyvetilebebs aqvs dabali legitimacia. amitomac uvadod mosamarTleTa gamwesebis gadavadeba aris am safrTxis SeCerebis erTaderTi gza, rasac konstituciis gardamaval debulebebSi asaxva da sxva sakanonmdeblo aqtebSi mosamarTleTa gamwesebis kriteriumebis, procedurebis gawera dasWirdeba. Tu mizani aris keTilsindisieri mosamarTleebis sasamarTlo xelisuflebaSi etapobrivi Seyvana da misi ndobis amaRleba, amgvari cvlilebebi aucilebelia. samwuxaroa, rom iusticiis umaRlesi sabWos umravlesobis wevrebma ukve moaswres arakeTilsindisier mosamarTleTa didi nawilis uvadod daniSvna gaumWvirvale da saTanado kriteriumebis ararsebobis pirobebSi, Caketes sasamarTlo sistema keTilsindisieri iuristebisaTvis.
uflebadamcvel Tamaz bakuriZisTvis uvadod daniSnuli mosamarTle niSnavs imas, rom SesaZloa, maT bevrjer gamoitanon araswori gadawyvetileba.
– mosamarTle, romelsac garantirebuli aqvs uvado mosamarTleoba, SesaZlebelia ar iyos gulwrfeli gadawyvetilebebis miRebisas. sasamarTloSi rom klanuri mmarTvelobaa, amaze saubari zedmetia. saqarTvelos mosaxleobam `qarTul ocnebas~ Tavis droze xma misca imitom, rom sasamarTlo xelisufleba, prokuratura, policia, uSiSroeba Secvliliyo. SecvlaSi vgulisxmob adamianebs, romlebsac wina xelisuflebis pirobebSi gavlenebi hqondaT da saakaSvilis dros monawileobdnen adamianis uflebebis SelaxvaSi, swored imaTgan unda gaewmindaT sistema. am procesebidan gamomdinare, adamianebs guli ucruvdebaT da aravin icis, 2020 wels vis mxares dadgeba amomrCevelTa umravlesoba. amdenad, mmarTvel Zalas jer kidev aqvs imis resursi da dro, rom samarTlianobis aRdgenis procesi daiwyos. rac Seexeba qarTul politikaSi mesame Zalis gamoCenis albaTobas, survili sazogadoebaSi didia, magram, ara mgonia, eka beseliam es SeZlos. `qarTul ocnebas~ kidev aqvs dro mesame Zalis gamoCenis survili gaunelos xalxs. eka beselias mimarT antipaTiuri ganwyobaa xalxSi. is mxsnelad da gadamrCenlad ver mogvevlineba imis gamo, rom mis pirad cxovrebas Seexnen. sad iyo eka beselia maSin, roca adamianis uflebebi irRveoda, sxvisi piradi cxovrebis amsaxvel kadrebs rom aqveynebdnen, ratom ar iRebda xmas? is ver gaxdeba seriozuli Zalis lideri, romelmac SesaZloa Secvalos xelisufleba, – ambobs Tamaz bakuriZe.
mosamarTleebis uvado gamwesebis sakiTxze `aWarasTan~ sakuTari mosazreba aseve daafiqsira umciresobis deputatma asmaT diasamiZem.
– piradad Cemi mosazrebaa, rom ukeTesi iqneba, mosamarTleebi garkveuli vadiT iniSnebodnen, ar iyvnen damSvidebulebi, rom maT verasodes Seexebian, xelSeuxeblobis imuniteti ki ar unda hqondeT, aramed angariSvaldebuleba sazogadoebasTan da SiSi imisa, rom Tu kanons daarRveven, imuniteti maT ar daicavs, piriqiT – xalxis gabrazeba aisaxeba Tanamdebobis datovebaze, – ambobs asmaT diasamiZe. deputati qarTul politikaSi mesame Zalis gamoCenas gamoricxavs.
– politikur velze amJamad ori moTamaSea – `qarTuli ocneba~ da `nacionaluri moZraoba~. amasTan, `nacionaluri moZraoba~ marto araa, mas gverdiT seriozuli Zala – `Zala erTobaSia~ udgas da yvelaze metad es aRizianebs da agiJebs `qarTul ocnebas~. erTpirovnulad marTvis dro ar aris. Cven SevTanxmdiT, qveyana aucileblad unda imarTebodes koaliciurad da Zalaufleba ar unda iyos erTi adamianis xelSi. qveynis gaZlierebisTvis yvela resursi unda gamoviyenoT. Cven viyaviT xelisuflebaSi, gvaqvs saqmis keTebis gamocdileba, vaRiarebT Secdomebsac `qarTuli ocnebisgan~ gansxvavebiT. am gadasaxedidan, vfiqrob, yvela im partiasTan erTad, `nacionaluri moZraoba~ araa marto, aris politikuri gaerTianebebi, adamianebi, romlebic erTad vxedavT Cveni qveynis momavals. amitom `Zala erTobaSia~ is gaerTianebaa, romelic bolos mouRebs `qarTul ocnebas~. eka beselias didi survili aqvs da ufro metad didi survili biZina ivaniSvils, Tavadve gaaCinos misi Tanamoazre opozicia, magram xalxi da sazogadoeba aRar motyuvdeba. mesame Zala, Zalianac rom ecadon, ver moxvdeba politikur arenaze, sadac erTi `qarTuli ocnebaa~, meore gacilebiT Zlieri – `Zala erTobaSia~, – ambobs asmaT diasamiZe.
umaRlesi sabWos umravlesobis deputati daviT bacikaZe mmarTvel gundSi mimdinare procesebs dapirispirebad ar afasebs da ambobs, rom es mxolod azrTa sxvadasxvaobaa.
– Cven xom `nacionaluri moZraoba~ ar varT, yvela erT Targze viyoT moWrili. normaluri, jansaRi procesi mimdinareobs mmarTvel gundSi, – gviTxra daviT bacikaZem. deputati eka beselias irgvliv mimdinare procesebs mosamarTleTa uvado gamwesebas ukavSirebs da sxva versia mas ar aqvs.
– miuxedavad eka beselias gansxvavebuli mosazrebebisa, is `qarTuli ocnebis~ nawilia. Tu wava partiidan, Semdeg SeiZleba sxva versiebze saubari, Tumca umravlesobis wevri Tavadac acxadebs, rom wasvlas arsad apirebs, partiis damfuZnebelia da fiqrobs SigniT Seacvlevinos kolegebs azri, – aRniSna CvenTan saubrisas daviT bacikaZem.