“უმრავლესობის დატოვების პროცესი მომავალშიც გაგრძლდება”
ირმა ცეცხლაძე 27 48 93
egreT wodebuli gayris procesi, romelic SarSan, dekembridan daiwyo, mmarTveli gundisTvis sakonstitucio umravlesobis dakargviT dasrulda
ra uZRoda win am ukmayofilebas, unda velodoT Tu ara politikur kriziss sakanonmdeblo da aRmasrulebel xelisuflebaSi, ra pozicias daiWers momavalSi `qarTuli ocneba~ – am da sxva sakiTxebze saubrobs `aWarasTan~ politologi aslan lorTqifaniZe.
– mmarTvel gunds oTxi deputati gamoaklda, riTac parlamentSi sakonstitucio umravlesoba dakarga, Tumca xelisufleba amaSi tragedias ver xedavs. . .
– saqarTvelos parlamenti 150 deputatisgan Sedgeba. maTgan 77 proporciuli, xolo 73 maJoritaruli saarCevno sistemis gamoyenebiT arCeuli wevria. 2016 wlis arCevnebis SedegebiT, mmarTvelma partiam 115 mandati moipova. mas `TofaZe – mrewvelebisa~ da mmarTveli partiis mier mxardaWerili damoukidebeli maJoritari deputatebi SeuerTdnen da umravlesoba 117 deputatiT ganisazRvra. masSi yvela maJoritari gaerTianda. parlamentSi sakonstitucio umravlesobas parlamentis sruli Semadgenlobis aranakleb sami meoTxedi qmnis, rac 113 parlamentis wevria. salome zurabiSvili saqarTvelos prezidenti gaxda, amitom mas Seuwyda sadeputato uflebamosileba, daviT WiWinaZe ki umravlesobidan gairicxa. umravlesoba datoves: eka beseliam, levan gogiCaiSvilma, gedevan fofxaZem da beqa nacvliSvilma, anu am etapze, umravlesobis Tavdapirvel raodenobas 6 deputati gamoaklda da misi Semadgenloba 111 deputatia. es niSnavs, rom mmarTvelma partiam sakonstitucio umravlesoba parlamentSi dakarga, Tumca mas Semdeg, rac ganxorcielda sakonstitucio cvlilebebi, xelisuflebas sakonstitucio umravlesobis SenarCunebis interesi aRar hqonda, miuxedavad imisa, rom deputatebis mier saparlamento umravlesobis datoveba mmarTveli partiis reitingze uaryofiTad moqmedebs. sakonstitucio umravlesobis dakargva aranair gavlenas ar axdens qveynis marTvaze, radgan saqarTvelos aRmasrulebel xelisuflebaSi Zalauflebis SenarCunebisaTvis ubralo umravlesobac sakmarisia, romelic aranakleb 76 mandatis flobaa. momaval saparlamento arCevnebamde, mmarTveli partia ubralo umravlesobis SenarCunebas SeZlebs.
– saidan iRebs saTaves daSlis procesi – wina saparlamento arCevnebidan Tu. . .
– saqarTveloSi politikuri partiebi sustad aris ganviTarebuli da maTSi xSirad adamianebi viwro, merkantiluri interesebiT Sedian, gansxvavebulia maTi ideologia, msoflmxedveloba, saparlamento siebi ki partiebis mier spontanurad, nacnob-megobrobiTa da materialuri mdgomareobis mixedviT kompleqtdeba. naklebadaa gaTvaliswinebuli profesionalizmi da saerTo ideologia, romelic myari gundis formirebis mniSvnelovani pirobaa. politikuri partiebi imarTeba mkacrad centralizebulad da dasavluri partiebis msgavsi, Sida partiuli demokratia TiTqmis ar arsebobs. am mizezebis erToblioba iwvevs yvela mowvevis parlamentSi fraqciebisa da partiebis datovebis xSir SemTxvevas. saqarTvelo saparlamento respublikaa da politikuri partiebis sisuste qveynis ganviTarebaze uaryofiTad aisaxeba.
– rogor fiqrobT, mzad aris Tu ara mmarTveli gundi, momavalSi sxvebsac daemSvidobos?
– mzad unda iyos. umravlesobis datovebis procesi momavalSic gagrZeldeba. rac ufro axlovdeba saparlamento arCevnebi, miT ufro izrdeba umravlesobis wevrebis SfoTi, romelsac maTi saparlamento siebSi moxvedris sakiTxis gaurkvevloba iwvevs. isini, vinc fiqrobs, rom ganvlili 3 wlis ganmavlobaSi sakmarisad morCili ar iyo, naklebad varaudoben, rom momaval parlamentSi saxelisuflebo partiis saSualebiT moxvdebian. amasTan, `qarTuli ocneba -demokratiuli saqarTvelos~ reitingi, 2016 welTan SedarebiT, mniSvnelovnad Sesustebulia, rac imas niSnavs, rom mmarTveli partia deputatebis imave raodenobiT parlamentSi veRar iqneba wamodgenili. am mizezebis erToblioba da saparlamento umravlesobis wevrebis ideologuri siWrele iwvevs deputatebis gasvlas saparlamento umravlesobidan.
– adre `qarTuli ocnebis~ warmomadgenlebi Tvlidnen, rom gansxvavebuli azris mqone adamianebs Tavisuflad SeeZloT erTi partiis qolgis qveS Tanacxovreba, Tumca am dReebSi sul sxva procesis mowme gavxdiT. nuTu Secvala mmarTvelma gundma loialuri damokidebuleba da diqtatoruli niSnebis gamovlena daiwyo?
– wina mowvevis saparlamento umravlesoba koaliciuri iyo, rac am tipis erTobaSi umravlesobis SigniT konsesusis da msjelobis saWiroebas iwvevda. amJamindel umravlesobaSi, politikuri partia `qarTuli ocneba – demokratiuli saqarTvelos~ garda, warmodgenilia `social-demokratiuli~, `mwvaneTa~ da `konservatoruli partiebis~ wevri ramdenime deputati, romlebic mmarTvelma partiam saparlamento siebSi Casva, Tumca es ar gaxlavT koaliciuri xelisufleba. uaxloes dReebSi `social-demokratiuli~ da `mwvaneTa~ partiis wevrebi umravlesobas datoveben, ufro sworad, mas Semdeg, rac mmarTvelma partiam sakonstitucio umravlesoba dakarga, maTi gaSveba gadawyvita, rac dRes moqmed saparlamento opoziciur partias `evropul saqarTvelos~ umciresobis statuss akargvinebs. umciresobas qmnis is partia, romelic umravlesobis miRma arsebuli deputatebis naxevarze met mandats flobs. 111-kaciani umravlesobidan 3 deputatis gasvliT, umciresobis statusis matarebeli `evropuli saqarTvelos~ 3 fraqcia, romelSic jamSi 20 deputatia gaerTianebuli, am statuss dakargavs, radgan umravlesobis miRma am etapze 18 deputatia. is sakiTxebi, romlebSic mmarTveli partiis wevr deputatebs aqvT gansxvavebuli Sexedulebebi, unda wydebodes umravlesobis sxdomaze faruli kenWisyriT, rac gadawyvetilebebis miRebis yvelaze demokratiuli formaa. xmaTa umravlesobiT miRebul gadawyvetilebebs ki saparlamento umravlesobis yvela wevri unda daemorCilos da sesiaze mxari dauWiros am gziT miRebul gadawyvetilebebs, miuxedavad imisa, Tu ra pozicia hqonda mas umravlesobis sxdomaze Catarebuli kenWisyris dros. umravlesobis deputatebis erTi nawilis ukmayofilebas iwvevs gadawyvetilebebis miReba mxolod politsabWos mcirericxovani wevrebis saSualebiT. am gziT miRebuli gadawyvetilebebis Sesrulebas Semdgom Txoven umravlesobis wevrebs umravlesobis sxdomaze. es formati iwvevs im winaaRmdegobebs da dapirispirebebs, romelsac Cven vxedavT.
– msgavsi procesebis gagrZelebis SemTxvevaSi politikur kriziss unda velodoT, romelsac vadamdeli saparlamento arCevnebi mohyveba Tu?. . .
– saxelisuflebo krizisi im SemTxvevaSi iqneba, Tu ver moxerxdeba 76-kaciani umravlesobis SenarCuneba, rac ara mgonia moxdes. politikuri krizisi ki im SemTxvevaSia SesaZlebeli, Tu xelisuflebisadmi mosaxleobas totaluri undobloba eqneba, anu iseTi, rogoric iyo SarSan somxeTis respublikaSi. saparlamento da aWaris umaRlesi sabWos arCevnebamde 1 weli da 8 Tvea darCenili. es sakmaod mcire droa da vfiqrob, vadamdeli saparlamento arCevnebi ar dadgeba dRis wesrigSi.
– xalxSi popularulad miCneuli saxeebi erTimeoris miyolebiT akldeba xelisuflebas. is adamianebi, romlebmac arCevnebi ramdenjerme moiges, axla TamaSgare mdgomareobaSi aRmoCndnen. . .
– nebismieri xelisufleba saqarTveloSi 2 saparlamento vadis gasvlis Semdeg, kargavs legitimaciis did nawils. saprezidento arCevnebis me-2 turSi politikuri da sazogadoebrivi jgufebis farTo konsolidacia gamoiwvia yofili avtoritaruli reJimis SesaZlo dabrunebis albaTobam. am mizeziT saarCevno kampaniaSi bevri cnobili saxe CaerTo da salome zurabiSvilis warmatebac swored aman ganapiroba. rom ara mixeil saakaSvili da misi faqtori, saxelisuflebo kandidati am arCevnebs ver moigebda. mmarTveli partia mxardamWerebs cvlilebebs da samarTlianobis damkvidrebas dahpirda. sasamarTlo xelisuflebaSi mimdinare procesebma da misadmi xelisuflebis damokidebulebam bevri adamiani gaanawyena.
– Tuki am xalxs `qarTuli ocneba~ oponentebad ganixilavs, aRmoCndebian Tu ara isini Zlieri konkurentebis rolSi?
– es adamianebi mxars e.w. me-3 Zalas dauWeren. amgvari politikuri centris formirebas amomrCevelTa mniSvnelovani nawilis ganwyoba ganapirobebs. es centri iqneba mravalpartiuli, xolo ramdenad gauwevs konkurencias or dominant politikur Zalas, maTi organizebis xarisxzea damokidebuli.
– Tu aris `gayra~ imis niSani, rom raRac procesebi CixSi moeqceva?
– ara, piriqiT. umravlesobidan gasuli adamianebi Seqmnian axal politikur Zalas da ukve Seqmnil partiebs, koaliciebs gaaZlireben. es xels Seuwyobs politikuri pluralizmis ganviTarebas.
– ramdenad Rirda imijSelaxuli zogierTi mosamarTlis gamo erTguli Tanagundelebis dakargva?
– raki 2012 wlis saparlamento arCevnebis Semdeg xelisuflebam ar moaxdina saxelisuflebo rgolebis da, maT Soris, sasamarTlo sistemis gadaxaliseba, is aRmoCnda wina xelisuflebis mier Seqmnili saxelisuflebo sistemis mZevali. mas ukve aRar Seswevs unari, ganaxorcielos sistemuri sakadro cvlilebebi. im adamianebis umravlesoba, romelic 2012 wlis saarCevno kampaniaSi `qarTul ocnebas~ uWerda mxars, xelisuflebis miRma an opoziciaSia, moqmedi xelisufleba ki, ZiriTadad, eyrdnoba im sakadro resurss, romelmac 2012 wels `nacionaluri moZraobis~ saarCevno yulaba Seavso. adamianTa es mravalricxovani jgufi momaval xelisuflebebs elodeba.
– aWaris umaRles sabWoSi xom ar SeiniSneba msgavsi `gayris~ niSnebi?
– aWaris umaRles sabWoSi 14 kaci qmnis sakonstitucio umravlesobas da masSi ramdenime interesjgufia. vfiqrob, aq umravlesoba ar daiSleba, radgan maTi interesTa konfliqti politikuri qolgis qveS meti adgilis mopovebas ukavSirdeba. SesaZloa, umravlesobidan 1 an 2 deputati gavides, Tumca es ar gamoiwvevs umravlesobis daSlas – 11 deputati sakmarisia misi SenarCunebisTvis.
– beseliasa da sxvebisTvis miuRebeli aRmoCnda sasamarTlos irgvliv datrialebuli procesebi. ratom darCa es misaRebi umravlesobisTvis?
– ara marto beseliasTvis, umravlesobis umravlesobisaTvisac miuRebelia CinCalaZe-murusiZis jgufis mier sasamarTlo xelisuflebis marTva, Tumca xelisuflebas ar Seswevs Zala, es jgufi sasamarTlo xelisuflebas Camoacilos. maTi didi nawili ukve uvadod gamwesebuli mosamarTlea, amitom, CaTrevas Cayolas amjobinebs da masTan TanamSromlobs. arakeTilsindisier mosamarTleTa jgufi misaRebia umravlesobis im wevrebisaTvis, romlebic, `nacionaluri moZraobidan~ `qarTul ocnebaSi~ daportirdnen da im jgufisTvisac, romlebsac 1 sajaro gancxadebac ar gaukeTebiaT, aranairi protesti ar hqonia 2013 wlamde adamianebis uflebebis masobriv darRvevebze, maT Soris, sasamarTlo sistemaSi.
– rogor ganviTardeba politikuri procesi?
– 2020 wlis saparlamento arCevnebis moaxloebis pirdapirproporciulad gaaqtiurdeba politikuri procesi. moxdeba politikur ZalTa gadajgufeba. xelisufleba Seecdeba imgvari nabijebis gadadgmas, romelic mosaxleobis keTilganwyobas gamoiwvevs. saamiso resursi mas aqvs da is maqsimalurad unda gamoiyenos. 2020 wlis parlamenti mravalpartiuli iqneba da ar aris gamoricxuli, miviRoT koaliciuri mTavrobac.

