,, არ არსებობს შეზღუდული შესაძლებლობა – უფალი ყველას აძლევს უნარს ” . . .
ირმა ცეცხლაძე 27 48 93
`saocari samyaro aqvT Suris, boRmis, borotebisa da flidobis gareSe. erTmaneTis da garSemomyofTa mimarT siTbos, yuradRebas da mzrunvelobas iCenen “
rodesac maTTan aRmoCndebi, xvdebi, rom adamianTa urTierTobis axali etapi aRmoaCine da cdilob, iswavlo xalasi siyvarulis ganzomilebaSi cxovreba~ – xmadabla meubneba pedagogi, ergoTerapevti guguli RoRoberiZe, multfilmebis personaJebiT feradad moxatul samarSruto taqsiSi, romelic SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebs emsaxureba da xmamaRla CarTuli musikis fonze migvaqrolebs pirdapir centr `TanaSi~. Cemi Tanamgzavrebi mxiarulebi Canan. maSinve SemamCnies, rogorc ucxo, Tumca Cemi dabneuli saxe da uxerxuli Rimili rom SeniSnes, Tbilad momesalmnen, adgili damiTmes da rac SeeZloT, omaxianad ayvnen magnitofoniT gaJRerebul simRerebs. mZRoli daTo kmayofili Canda salonSi arsebuli situaciiT, sarkidan Semomxeda da RimiliT miTxra: `Cven yvelas karebTan didi sarke gvikidia, diliT rom gamovdivarT, am sarkeSi viyurebiT, sakuTar gamosaxulebas veubnebiT, rom kargi dRe gveqneba, rom yvelaze lamazebi, Wkvianebi da mxiarulebi varT~ . . .
am teqstis gagonebaze kidev ufro meti aJiotaJi Seiqmna irgvliv. amasTan, yvela me miyurebda, mafasebda, mzeriT miaxlovdeboda da mimegobrebda. vcdilobdi, ar damtyoboda SeSfoTeba, kiserSi mowolil burTs mZimed vylapavdi, TvalebSi gaCenil sisveles viSrobdi da arabunebrivi xmiT vpasuxobdi bavSvebs sxvadasxva kiTxvaze . . . mariami, nika, daTo . . . yoveli maTgani qcevis da saubris araordinaruli maneris miuxedavad, marTlac did siyvaruls asxivebda da maspinZlobis normebs zustad icavda. faqti iyo, rom stumrad mimiRes da Cemze pasuxismgebloba aiRes.
gzadagza sxva bavSvebi Tu mozrdilebi, centris sxva TanamSromlebi `agvyavda~ da bolos gvarianad gadatvirTuli avtobusiT mivadeqiT centrs. Cemi axali megobrebi sxartad gadmoxtnen manqanidan, xeli Camkides da win gamiZRvnen. karebSi faSfaSa mozrdili gogona Semogvegeba, xelmklavi gamikeTa da mTeli taniT momekro. uecrad iseTma siTbom damiara, TiTqos Sinauri mexveoda. mariamma, romelic direqtoris kabinetisken maCvenebda gzas, saTvaleebidan mkacrad gadaxeda Cems axal `daqals~ da ganucxada: elene, gvacale, saqmezea mosuli, mere gnaxavT. isic daemorCila da axla sxva personaze gadaitana yuradReba.
samedicino asociacia `Tanas~ damfuZnebeli da centris direqtori nana sayvareliZe kabinetSi damxvda. mariams madloba gadauxada da mokled miambo uwyebis Sesaxeb: `Cveni asociacia arasamTavrobo organizaciaa, romelic 2002 wels eqimTa gaerTianebam daafuZna. misi ZiriTadi mizania SezRuduli SesaZleblobis da gar-kveuli saWiroebebis (martoxela dedebi, Zaladobis msxverpli qalebi) mqone pirebis daxmareba. jer kidev 2004 wels masStaburi kvleva CavatareT aWaris regionSi. gamoikveTa SSm pirebis saWiroeba im kuTxiT, rom saxlidan ver gamodiodnen da ar hqondaT sazogadoebasTan kontaqti. maSin daviwyeT muSaoba dRis centris SeqmnisTvis. arendiT aviReT kerZo saxli, sadac vatarebdiT sxvadasxva saxis RonisZiebas. TandaTan moTxovna gaizarda da 2013 wels aWaris mTavrobam uzufruqtis wesiT gadmogvca maxianjaurSi arsebuli yofili Cvil bavSvTa saxlis Senoba 10 wlis vadiT da im pirobiT, rom gavaremontebdiT da iq ganvaxorcielebdiT socialur proeqtebs. erTi wlis ganmavlobaSi moviZieT donori, CavatareT remonti da gavxseniT kidec dRis centri SSm bavSvebisaTvis. roca es bavSvebi gaxdnen 18 wlis, gaCnda maTi centrSi darCenis moTxovna da mSobelTa mxadaWeriT, gaixsna jgufebi 18 wlis zemoT SSm pirTaTvis~.
dReisaTvis centrSi 6-dan 18 wlamde asakis 30 bavSvia da 29 – zrdasruli beneficiari. aq maT uweven Semdegi saxis momsaxurebas: transportireba binidan centramde da ukan; erTjeradi samkomponentiani kveba; specmaswavleblebis, fsiqologebis mier maTi unarebis gamovlena Semdgomi ganviTarebisaTvis.
`yvelas sxvadasxva unari gaaCnia da vcdilobT amis gamovlena-ganviTarebas, raTa srulwlovan asakSi srulfasovnad CaerTos sazogadoebaSi, hqondes sakuTa-ri Semosavali. CvenTan sakmaod mZime bavSvebi arian maTi avadmyofobidan gamomdinare, magram minda aRvniSno, rom karg Sedegebs mivaRwieT. isini gaixsnen, mogvendnen, uxariaT aq mosvla, sxvadasxva tipis RonisZiebaSi monawileoba. weliwadSi orjer vawyobT did zeims baTumis sazafxulo TeatrSi da musikalur centrSi, dgamen speqtaklebs, awyoben gamofenebs, raTa sazogadoeba gaecnos SSm pirTa SesaZleblobebs. centrs gansakuTrebuli daniSnuleba aqvs mSoblebisTvisac. maT uCndebaT Tavisufali dro muSaobisa Tu ubralod, dasveneba-gantvirTvisTvis.~
centris direqtori saubrobs SSm pirTa dasaqmebazec: `ramdenimem gaiara mzareulis kursebi. erTi muSaobs operatorad sakomunikacio kompaniaSi, ori – dasufTavebis samsaxurSi. vcdilobT, davasaqmoT SesaZleblobis mixedviT. centrSi sxvadasxva mecadineobis garda, beneficiarebi CarTulni arian sportul aqtivobebSi: TamaSoben SaSs, magidis CogburTs, fexburTs, kalaTburTs, badmintons, yvelafers, rac fizikurad SeuZliaT. zogierTi maTgani mxolod mcire moZraobebs axerxebs – burTis wreSi TamaSs anu mis gadawodebas. xSirad vatarebT eqskursiebs botanikur baRSi, baTumis axal bulvarSi, gonios cixeze. viyaviT quTaissa da TbilisSi. CarTuli varT proeqtSi `muzeumebi yvelasaTvis~. sxvaTa Soris, moswonT iq siaruli. davdivarT sxvadasxva sportul Sejibrebazec. xandaxan, baTumis `dinamos~ wevrebi gvstumroben, megobroben `CvenebTan~. rodesac stadionis mSenebloba dasruldeba, mivalT da Cvenc vugulSematkivrebT~.
sirTuleebsac awydebian centr `Tanas~ TanamSromlebi. kerZod: `miuxedavad imisa, rom grandiozuli mSeneblobebi mimdinareobs, Cveni beneficiarebisTvis baTumi sruliad araadaptirebuli qalaqia. problemebi gveqmneba, rodesac bavSvebi gagvyavs sxva dawesebulebebSi. TiTqmis arsad ar aris pandusebi, Tu aris, imdenad mouxerxebelia, rom mcirewlovani bavSvis etlis ayvanac ki Znelia, araTu `Cvenebis~. rodesac 4 maswavlebeli mihyveba 30 SSm pirs, savarZlebis tareba da maTi simaRleze atana TiTqmis warmoudgenelia. Cveni mizania SSm pirebi movamzadoT sazogadoebaSi integraciisTvis, vaswavloT, rogor unda gadaadgildes etlze myofi sazogadoebrivi transportis meSveobiT, rogorc es xdeba ganviTarebul qveynebSi, sadac aseTi piri uproblemod emsaxureba Tavs. CvenTan TiTqos raRac keTdeba, magram ar Seesabameba standartebs, elementarulad, avtobusebis gaCerebebi ar udgeba pandusebs. gadasvlisas savarZelze mijaWvuli adamiani saWiroebs daxmarebas. Tu ar ici es rogor unda, SeiZleba, piriqiT, daaziano. saqarTveloSi fuli ixarjeba am kuTxiT, magram uvargisad akeTeben. mosaxleobas jer kidev ara aqvs gacnobierebuli, rom es pirebi sazogadoebis iseTive sruluflebiani wevrebi arian, rogorc Tavad. maTac sWirdebaT zRvaze, Teatrsa da muzeumebSi wasvla, kafe-barebSi Camojdoma, sportul RonisZiebebze daswreba. sxva ra vTqva, imxela remonti gakeTda baTumis Tojinebis TeatrSi da daaviwydaT pandusi. didi madloba maT, ramdenjerme dagvpatiJes, magram etliT mosiarule beneficiarebi ver waviyvaneT~, – guldawyvetiT ambobs qalbatoni nana.
`Tanas~ personali 20 adamianisgan Sedgeba. maT Soris arian ezo Tu musTerapevtebi, ZiZebi, fsiqologebi, specmaswavleblebi, mZRoli, mzareuli da a.S. yvelas gavlili aqvs Sesabamisi treningebi rTuli qcevis marTvaSi, okupaciur, sensorul, genezur TerapiebSi da sxv. am kuTxiT mudmivad tardeba treningebi. aqve funqcionirebs fizikuri reabilitaciis centri, sadac bavSvebs ukeTeben masaJebs, tvirTaven fizikuri da meqanoTerapiiT (trenaJorebi), rac kidev ufro aumjobesebs maTi janmrTelobis mdgomareobas.
fsiqologi marina masxulia, romelic aq mosvlamde 11 weli fsiqiatriul klinikaSi muSaobda, kmayofilia centris funqcionirebiT da mas did mniSvnelobas aniWebs. misi TqmiT, `Tana~ aris Sualeduri rgoli sabavSvo baRsa da skolas, skolasa da samuSao adgils Soris. `Cven vamzadebT bavSvebs skolisTvis. aq dadian daunis sindromis mqone, aseve, cerebruli dambliT diagnozirebulni, autistebi, epilefsiuri daavadebis da gonebrivi CamorCenilobis mqone bavSvebi da zrdasruli adamianebi. maTi daavadebebidan gamomdinare, cxadia, personals eqmneba sirTuleebi, magram yvela gadamzadebulia da ician, rodis rogor unda moiqcnen. mec didi xania vmuSaob am mimarTulebiT da vnaxulob nebismieri situaciidan gamosavals – vaSoSmineb, vamSvideb maT~.
`rTul qcevaSi~ fsiqologi gulisxmobs moments, rodesac autisturi speqtris pirebi afeqturebi, araadekvaturebi xdebian. imuqrebian verbalurad, rasac fizikuri Sexebac SeiZleba mohyves, Tumca aqamde ar mihyavT daZabuloba. awynareben saTanadod mowyobil, sxvadasxva feris naTurebiT gaferadebul oTaxSi. iq isini mSviddebian da maTTvis saintereso saTamaSoebiT irToben Tavs.
`qcevebi vinc ar icis, gamomuSavebas vaxerxebT, vaswavliT. Tqvenc xedavT, Cveni centris oTaxebi vizualurad lamazad, komfortuladaa mowyobili. kargi iqneba, rbili aveji rom dagvimaton, Tumca am kuTxiT muSaobs Cveni direqtori. principSi, rac aucilebelia, gvaqvs. centris ezo mwvaneSia Cafluli. Tbil amindebSi sufTa haerze varT, dros gareT vatarebT, rac Zalian moswonT~, – ambobs marina masxulia.
specpedagogTan natalia xelaZesTan erTad davaTvaliere oTaxebi. yvela moxatuli, lamazad gaformebuli da komfortulad mowyobili iyo. gzad isev elenes SevxvdiT. isev momekro da Seecada mopirdapire oTaxSi Seveyvane. nataliam maniSna, miyevio. SevediT mozrdil darbazSi. elene mivida Sav pianinosTan da or xelSi daagriala (am sityvis pirdapiri mniSvnelobiT) romeliRac Slageri. klaviaturis magivrad me miyurebda, ainteresebda, ra STabeWdileba moaxdina. gaqvavebuli videqi. bolos movaxerxe taSis Semokvra, ramac patara musikosi Zalian gaaxara. nataliam CamCurCula: `ver laparakobs, ver wers, magram absoluturi smena aqvs da nebismier melodias erTi mosmeniT awyobs pianinoze~ . . .
vnaxeT sensoruli oTaxic, sadac autisturi speqtris bavSvebisTvis Seqmni-lia mSvidi garemo. isini aq atareben garkveul periods, radgan saWiroeben ganmartoebas. logopedis oTaxi sarkiT iyo aRWurvili. vnaxeT trenaJorebic, kabinetebic.
`jer kidev 2007 wels daviwye aq muSaoba. gaviare treningebi, specialuri kursebi. viswavle, ra meTodebiT gavumklavde sirTuleebs, am tipis daavadebebis mqone bavSvebTan rom warmoiqmneba. minda giTxraT, samuSao procesi sakmaod daZabuli da specifikuria. rodesac vRebulobT bavSvs centrSi, mTeli personali vikribebiT, viRebT mSoblisgan miTiTebebs, viTvaliswinebT mis prioritetebs, moTxovnebs, vadgenT momsaxurebis grafiks da reabilitaciis gegmas, vavlenT beneficiaris sust da Zlier mxareebs, romlis Semdegac viwyebT masTan muSaobas . . . ar SemiZlia ar aRvniSno, rom Zalian Tbilebi, mosiyvaruleebi arian. siamovnebT qalaqSi gasvla, sxvadasxva garemoSi yofna. erTi da igive mosabezrebeli xdeba maTTvis. vatarebT eqskursiebs. xandaxan kafeSi CamovsxdebiT, sadac zogjer SeniSvnas gvaZleven, aq ratom SemogyavTo. Zalian gulsatkenia . . . xSirad gvstumroben skolebidan, dawesebulebebidan – stumrebTan urTierToba axalisebT, maTgan axals swavloben~, – ambobs qalbatoni natalia.
elenes patara nikac SemouerTda, miyurebs da Tbilad miRimis. SevdivarT ezoTerapiis kabinetSi. samarSruto taqsiSi Cemi Tanamgzavrebi aq damxvdnen. farTo magidaze dayrilia feradi naWrebi, mZivebi, qaRaldebi. jgufis wevrebi sixaruliT momegebnen. maCveneben sakuTar naxelavs. mariami miambobs, Tu rogor uyvars aq siaruli da ra lamazi nivTebis gakeTeba SeuZlia. axla saaRdgomo kvercxebs aferadeben . . .
guguli RoRoberiZe mixsnis, riT arian dakavebuli: `me ergoTerapiis (artTerapiis nawilia) meSveobiT vaxerxeb SegrZnebebis ganviTarebas. vmuSaobT sxvadasxva stilSi: vWriT, vkeravT, vqargavT, papie-maSesgan naxatebs vqmniT, Semdeg ki vaferadebT. mxolod ramdenimes SeuZlia damoukideblad muSaoba, maT mxolod direqtivebs vaZlevT . . . centrSi marTlac araCveulebrivi garemoa. bednierebi arian aq mosvliT, rac Cvenc gvabednierebs. zRva sixaruls ganvicdiT, rodesac Sedegs viRebT. amas dros sWirdeba, swrafad ar xdeba, magram mTavaria, rom bavSvebis mdgomareoba umjobesdeba . . . aqve minda giTxraT, rom maTTan muSaoba CvenTvisac Terapiaa. bevri ram viswavleT am bavSvebisgan, Turme ramdeni ram ar gvcodnia. magaliTad, is, rom ar arsebobs SezRuduli SesaZlebloba. ufali yvelas aZlevs unars, miniSnebas misi gamoaSkaravebisTvis, mimarTulebas . . . Cven unda davexmaroT am unaris povnaSi, raTa sakuTari Tavis realizacia SeZlon. esaa am centris ZiriTadi misia da daniSnuleba~.
`Tanadan~ damSvidebuli wamovedi. imdRevandeli wvimisa da qarbuqis miuxedavad, RimiliT movyvebodi maxinjauris gorakidan Camomaval gzas. Tvalwin mariamis da nikas xalisiani gamometyveleba medga, yurebSi ki elenes dakruli melodia mesmoda . . .

