აჭარის ისტორიის მეჩირაღდნე . . .
ნათია იმნაიშვილი 27 48 93
am saxelwodebiT, aWaris xariton axvledianis muzeumSi mustaf gabaiZis
xsovnis saRamo gaimarTa, sadac mis Rvawlsa da damsaxurebebze isaubres
rogorc damswre sazogadoebam aRniSna, mustaf gabaiZe iyo erovnuli gmiri da erovnul-ganmaTavisuflebeli moZraobis erT-erTi brwyinvale warmomadgeneli.
– gabaiZeebi odiTganve Zalian mniSvnelovan rols asrulebdnen saqarTvelosa da aWaris istoriaSi. gansakuTrebuli roli am mxriv mustaf gabaiZes miuZRvis. marTalia, sxvadasxva JurnalSi, gazeTebsa da gamocemaSi gansxvavebuli interpretaciiT moixseniebdnen mas, mis TanamebrZolebs, Tumca mustaf gabaiZe iyo adamiani, romelmac gansakuTrebuli wvlili Seitana ruseT-osmaleTis 1877-1878 wlebis omSi da aWaris dedasamSoblosTan dabrunebaSi. amdenad Tavisi kvali datova samardJamod. rom ara es brZola, aWara ar iqneboda dRes saqarTvelos SemadgenlobaSi. erTni amboben, rom mustaf gabaiZe iyo Serif ximSiaSvilis piradi dacvis wevri da zogierT dokumentSi es naTlad Cans, meoreni amboben, rom is iyo Serif ximSiaSvilis mier Camoyalibebuli erT-erTi razmis meTauri, amasTanave, masTan daaxloebuli piric. didia mustaf gabaiZis damsaxureba. Serif ximSiaSvilTan erTad yofnis dros is iziarebda yvela im azrsa da Sexedulebas, romelic im periodSi umTavres miznad isaxavda aWaris saqarTvelos SemadgenlobaSi yofnas, aseve ibrZoda devriS faSas jarebis winaaRmdeg da muhajirobis aqtiuri mgmobeli iyo. yvelaze yuradsaRebi faqti mainc aris is, rom mustaf gabaiZem Tavis TanamebrZolebTan erTad ramdenjerme Caiyvana Serif ximSiaSvili TbilisSi, – aRniSna istorikosma, profesorma oTar gogoliSvilma.
– mustaf gabaiZe iyo zemo aWaris mmarTvelis Serif ximSiaSvilis TanamebrZoli aWaris gaTavisuflebisa da dedasamSoblosTan dabrunebisaTvis brZolaSi me-19 saukunis me-2 naxevarSi. gamoCenili mamacobisaTvis man jildoc ki daimsaxura. masTan erTad jildoebi miiRes abdul lorTqifaniZem da iusuf beriZem. es jildoebi inaxeboda mustaf gabaiZis SviliSvilis Tufan gabaiZis ojaxSi, xolo 1956 wlidan aWaris saxelmwifo muzeumSia, rogorc Zvirfasi relikvia. Sedgenilia gabaiZeTa gvaris genealogiuri xe, sadac mustafi figurirebs, rogorc gabaiZeTa gvaris Rirseuli Svili, – Tqva istorikosma sergo dumbaZem.
mustaf gabaiZe (1837-1922 ww) dasaflavebulia xulos raionSi, sofel xixaZirSi.