“ექსპერიმენტული თეატრი – ყველგან” ბათუმში გრანპრით დაბრუნდა
ირმა ცეცხლაძე 27 48 93
isev gvasaxela Cvenma eqsperimentulma Teatrma, isev warmateba – granpri vaSvaris saerTaSoriso tradiciul festivalze, romelic ukve aTi welia imarTeba ungreTis kulturisa da xelovnebis centris organizebiT da evrosabWos dafinansebiT
es ar aris pirveli gamarjveba. daarsebis dRidan `eqsperimentuli Teatri – yvelgan~, romelic 2013 wels daregistrirda rogorc a(a)ip-i, 10-ze meti sertifikatis, prizis Tu sigelis mflobeli gaxda sxvadasxva saerTaSoriso festivalze. gasaocari scenografiiT, reJisoruli gadawyvetebiT, araordinaruli moqmedebebiT da sruliad axali xedviT, es speqtaklebi ajadoebs mayurebels da absurdamde misul absurdis speqtaklebs daZabul reJimSi ayurebinebs, zogjer isec, rom aravis esmis ra enaze, ra teqstebs, ra frazebs aJRereben, mTavaria, saboloo jamSi, sruliad daclili, amavdroulad, savse rCebi da karga xani migyveba msaxiobTa ostaturi TamaSiT – uzado Teatraluri xerxebiT gamowveuli STabeWdileba. erTi SexedviT alogikuri qmedebebi speqtaklis dasasrul logikaSi jdeba da imdenad uCveulo emociebiT gajerebuli rCebi, rom isev da isev ginda am TeatrSi misvla, axali speqtaklebis naxva, radgan zustad ici (ufro sworad ar ici), rom siurprizs gimzadebs dasi – adamianebi, romlebic absoluturad uangarod, yovelgvari anazRaurebis gareSe muSaoben, raTa Seqmnan jer arnaxuli (am sityvis pirdapiri mniSvnelobiT) Teatraluri samyaro.
warmatebebis fonze da xelisufalTa araerTi dapirebebis miuxedavad, Teatri, romelsac Tamamad waradgen nebismier saerTaSoriso festivalze, jer isev rCeba usaxlkarod, stabiluri dafinansebis gareSe, ris gamoc monawileebi ZiriTadi samsaxurebisgan Tavisufal dros axerxeben speqtaklze muSaobas. enTuziazmma rac mogvitana, kargad gvaxsovs. iqneb axla mainc gamovfxizldeT da ar davukargoT am niWier axalgazrdebs is suliskveTeba, romelic msoflios aCvenebs qarTuli inteleqtis ukidegano SesaZleblobebs.
warmogidgenT Teatris wevrTa Tvalsazriss, maT rTul, saintereso SemoqmedebiT istorias da Tavad gansazRvreT, ekuTvniT Tu ara sakuTari scena – baTumSi (?!) Semdgomi warmatebuli da nayofieri muSaobisTvis. simarTle giTxraT, am unikaluri Teatris samxatvro xelmZRvanelTan, giorgi CxaiZesTan saubris Semdeg, rogorc rigiT baTumels, uxerxulobis SegrZneba dameufla, guli damwyda, rom saTanadod ver davudeqiT mxarSi am niWier pirovnebas. . .
jer kidev saqarTvelos SoTa rusTavelis Teatrisa da kinos saxelmwifo universitetSi swavlisas CaerTo giorgi Teatris Seqmnis oromtrialSi.
– mesame kursidan daviwye fiqri, ras gavakeTebdi baTumSi dabrunebisas. gadavwyvite, Semomekriba studentebi da gvemuSava Tanamedrove, gansxvavebuli Janris speqtaklebze. ase daviwyeT muSaoba eJen ioneskos piesaze `meloti momRerali qali~. arc Teatri gagvaCnda, arc fuli, arc dekoraciebi, arc sarepeticio sivrce, magram Zalisxmeva ar darCenila amao. maSindelma kulturis ministrma simbolurad 600 lariT dagvafinansa, xolo madona mJavanaZem da Tengiz TavdgiriZem (saministros maSindeli TanamSromlebi) mogviZebnes mezRvaurTa akademiis sardafi, romelic gamovasufTaveT da nulidan daviwyeT yvelaferi, – gviTxra giorgi CxaiZem.
mogvianebiT Tavad qalbatoni madona, cnobili, miukerZoebeli da sakmaod mkacri Teatrmcodne am speqtaklis recenziaSi werda: `giorgi CxaiZem es mivardnili da aTasi nayar-nuyariT gadatvirTuli sawyobi marto imisTvis ki ar airCia, rom sxvagan Teatraluri sivrce ver ipova, ara, im speqtakls, ioneskos piesas `meloti momRerali qali~ swored es garemo uxdeboda~. es iyo am patara, 10-kaciani dasis pirveli speqtakli, romelmac gasaocari STabeWdileba moaxdina mayurebelze. sawyobidan speqtakli arc meti, arc naklebi – parizSi, studentTa axalgazrdul festivalze gaemgzavra, rac udidesi stimuli gaxda giorgi CxaiZisTvis da amis Semdeg daiwyo Teatris odisea. giorgi dgamda warmodgenebs Teatraluri universitetis ezoSi, bulvarSi, dramatul Tu sazafxulo TeatrebSi. mayureblis samsjavroze gamotanil Seqspiriseul `zafxulis Ramis sizmars~ da `ledi makbets~ aRiareba xvda wilad. Teatri Seupovrad, daJinebiT eZebda sakuTar saTqmels, gamosaxviT formebs – ufulod, uscenod, ukostiumod, aTasi `u~-Ti, magram farxmals ar yridnen, ufro motivirebulebi gaxdnen. is ki ara, muyaos yuTebiTac fiqrobdnen Ria cis qveS Teatraluri sivrcis Seqmnas. . .
– Semdeg ori wliT, xelovnebis universitetma Segvifara. moewonaT Cveni speqtakli. iq gamogviyves sivrce. pirvel gastrolzec parizSi, universitetis saxeliT gavediT da daiwyo sxvadasxva gastroli sxvadasxva speqtakliT – sxvadasxva qalaqSi. moviareT londoni, bursa, izmiri, ankara. viyaviT poloneTisa da ungreTis ramdenime qalaqSi. sakmaod vrceli saerTaSoriso sagastrolo nusxa gvaqvs, saidanac yovelTvis jildoebiT vbrundebodiT. AaraerTi studenti aRzarda Teatrma – pirveli-meore kursidan CvenTan muSaobdnen 24-saaTian reJimSi, – ixsenebs giorgi da TavSesafris Temas ubrundeba, kerZod, rigiT mesame sivrces, sadac isev droebiT ganTavsda ukve saxelmoxveWili “eqsperimentuli Teatri – yvelgan~.
giorgi CxaiZe emadliereba sabaleto skolis direqtors irma msxalaZes, romelmac niWier axalgazrdebs didi farTi dauTmo. memorandumic ki gaaformes orwliani – 6 wlis win, Tumca imas ar axsenebs, ramxela Zalisxmeva Cades dangreul, gaveranebul, ganadgurebul SenobaSi, sadac mxolod kedeli da saxuravi iyo darCenili. arc is miambo, razec madona mJavanaZe werda: `zafxulis gagania sicxeSi mekurtneebic iyvnen, scenis muSebic, mRebavebic, kalatozebic. sakuTari xeliT aaSenes, moawyves, aRadgines, moawesriges darbazi. axloblebSi eZebdnen fardagebs, fardebs, rekvizits, kostiumebs da Seqmnes namdvili Teatri – sceniT, ganaTebiT, darbaziT, sarepeticio ganrigiT da a.S.~… mokled, iseTi sivrce Seiqmna sabaleto skolaSi, ise moewonaT aRdgenili scena da darbazi, balerinebmac ki daiwyes iq repeticiebi.
– dRemde aralegalurad vrCebiT am SenobaSi, radgan samarTlebrivad, iuridiulad iq yofnis aranairi ufleba ar gvaqvs simboluri, yavlgasuli memorandumis garda, – ambobs eqsperimentuli Teatris direqtori Temur maxaraZe. is xazgasmiT aRniSnavs, rom registraciidan eqvsi wlis ganmavlobaSi Seiqmna 8 speqtakli (daarsebidan – 9), monawileoba miiRes 10 saerTaSoriso festivalSi. yvelgan lideris poziciebs iWerdnen da fuladi Tu SemoqmedebiTi jildoebis gareSe ar dabrunebulan.
– es yvelaferi aWaris ganaTlebis, kulturisa da sportis saministros programis `kulturis sferos warmomadgenelTa profesiuli ganviTarebis xelSewyoba~ qveprogramis `mobilobis xelSewyobis sagranto konkursis~ farglebSi gavakeTeT, – gviambobs Temur maxaraZe, – yvela gastrols saministro, qalaqis meria da Tavad festivalebi gvifinanseben. maTi madlobeli varT. cxadia, iseT festivalebze, romelic ar gvafinasebs, ver mivdivarT. axlac, ungreTSi saministros mier gamoyofili 10 aTasamde lariT aviabileTebi SeviZineT, danarCeni xarji – sastumro, kveba, Sida gadaadgileba da eqskursiebi – festivalma daafinansa. ufro metis gakeTeba SegviZlia, magram bolomde ver vixarjebiT. anazRaurebis gareSe darCenili profesionali msaxiobebi sxvagan muSaoben da mxolod Tavisufal dros vikribebiT. arada, baTums aqvs dramatuli Teatri, Tojinebis. . . Cvenma – axalgazrdul-eqsperimentulmac ukve seriozulad daimkvidra Tavi, Tumca usaxsrobis gamo maqsimums ver akeTebs. Tuki sakuTar Senobas mogvcemen da Teatric sabiujeto gaxdeba, bevrad metis gakeTebas SevZlebT. baTums eyoleba evropuli, Tanamedrove Teatraluri formebiT gajerebuli dasi.
– ar velodiT granpris. SarSanwin amave festivalze pirveli adgili da fuladi jildo miviReT. bodiSi mogvixades mTavar prizTan dakavSirebiT, iqneb veRar moaxerxoT Camosvla, rac aucilebeli pirobaa, radgan es granpri mogzaurobs sxvadasxva qveyanaSi da morig festivalze brundeba morigi gamarjvebulisTviso. maSin ver gvandes prizi, SarSan ki Camovidnen saqarTveloSi, aRfrTovandnen Cveneburi maspinZlobiT, xalxiT, situaciiT. albaT, mixvdnen, rom maT gardamaval granpris araferi emuqreboda da gadmogvces. Zalian kargi xalxia festivalis organizatorebi, erTi wuTiT ar mogvcilebian, gadagvyvnen zed, – miziarebs STabeWdilebebs moyvaruli msaxiobi fridon modebaZe, romelic profesiiT iuristia, Tumca Teatris Seqmnidan iq TamaSobs. fridoni guldawyvetili aRniSnavs: – marTlac davimsaxureT sakuTari Senoba, scena. . . Cveni warmateba niWieri reJisoris da im siyvarulis Sedegia, romelic dasSi sufevs. CvenTan ar arsebobs rolebze dava, kulisebs miRma Suri, boRma, mtroba, rac xSirad axasiaTebs SemoqmedebiT koleqtivebs. potenciali rom ar gvqondes, amden xansac ver gavatandiT. mciredi xelis wamokvrac ki dagvexmareba metis gakeTebaSi. marto nanuka sefaSvilis piesis mixedviT dadgmuli speqtakli `kontraqti~ rad Rirda. analogi ar arsebobs, arsad daudgamT. vsaubrobdiT ararsebul enaze, sityvebs vabrunebdiT ukuRma. amis miuxedavad, am gaugebari dialogebiTa da frazebiT mayureblamde migvqonda speqtaklis mTavari arsi, qmedebebis Sinaarsi. Zalian saintereso proeqti iyo.
msaxiobi natalia galogrec aRfrTovanebulia eqsperimentuli Teatris warmatebebiTa da araordinaruli speqtaklebiT:
– me makbeti viTamaSe. es speqtakli am Teatris erT-erTi savizito baraTia. es forma – obobas qseli, saocrad aRafrTovanebs mayurebels. britanelma kritikosma Cemi TamaSi ase Seafasa: `erT-erTi yvelaze realuri makbeti, rac ki minaxavs. sxvagan gavige, rom dunkani mokles, aq ki davinaxe. . . da verafriT vSvelodi~. me, rogorc Cems profesiaze usazRvrod Seyvarebuls, ufleba ar mqonda gverdSi ar davdgomodi giorgi CxaiZes, niWier pirovnebas, romelic aseTi enTuziazmiT marTavs Teatrs da udides warmatebebs aRwevs.
msaxiobi Tedo tuRuSic grZnobs eqsperimentuli Teatris udides potencials, amitomac moRvaweobs iq gaxsnis dRidan: – aq aris axalgazrda profesionali reJisori axalgazrduli xedviT, romelsac aqvs gamarTlebuli eqsperimentebi. masTan sainteresoa muSaoba.
mariam xiTariSvili, gazeT `aWaris~ korespondenti, romelic eqvsi wlis win – studentobisas monawileobda speqtaklSi `meloti momRerali qali~, isev CaerTo aRdgenil piesaSi da aRfrTovanebiT ixsenebs festivalze gamarjvebas:
– ar gvegona, Tu gavimarjvebdiT. mowyenilebi vadevnebdiT Tvalyurs sxvadasxva prizis gadacemas, saTanadod Cacmulebic ar viyaviT da rodesac gamogvacxades, Sortebsa da `SlopancebSi~ avvardiT scenaze. madlobis niSnad, simReris Sesruleba gvTxoves. xmebSi gavSaleT `saqarTveloo lamazo~. . . darbazi jer gairinda, Semdeg ki mxurvale ovaciebiT dagvajildoves. qarTulma harmoniam maTze waruSleli STabeWdileba datova.
– eqsperimentul Teatrs ukve 9 speqtakli aqvs repertuarSi. yvela maTganma daimsaxura britanuli sabWos maRali Sefaseba. misi warmomadgenlebi: maia darCia da zaza furcelaZe axlac gverdiT gvidganan. bevri gegma da proeqti gvaqvs, magram Senobis uqonlobis da usaxsrobis gamo ver vaxorcielebT. Cven ar viciT, rodis aRmovCndebiT gareT da am SemTxvevaSi, sad waviRoT qoneba, romelic saministros da meriis dafinansebiT SeviZineT. vgulisxmob dekoraciebs, kostiumebs, ganaTebebisa da musikaluri gaformebis ZviradRirebul video-audio aparaturas. Cven ar gvaqvs pretenzia sabaleto skolis Senobaze. qalaqSi arsebobs alternatiuli sivrce, romlis gadmocemazec iyo saubrebi. vgulisxmob axmed melaSvilis quCaze, dramatuli Teatris mcire darbazs, romelic idealurad Seesabameba Cveni Teatris masStabebs da moTxovnebs. vfiqrob, baTums daamSvenebs kidev erTi Teatraluri kera, sadac SesaZlebeli iqneba efeqturi, gansxvavebuli reJisoruli poziciis dafiqsireba. Cven baTums vTavazobT Teatrs, romelsac analogi ar aqvs. verc erT scenaze naxaven msgavss. amas Cveni feisbuqgverdic adasturebs, sadac ibeWdeba recenziebi da mayurebeli xSirad afiqsirebs sakuTar STabeWdilebebs, romelic gaocebis, aRfrTovanebis, mxardaWeris nazavia. sxvaTa Soris, Cveni `makbeti~ tokioSi dasaxelda msoflio reJisuris saukeTeso formebs Soris. Cveni speqtaklebis araordinaruli gadawyveta araerTxel aRuniSnavs Teatralur kritikas sazRvargareTis presaSi, – ambobs giorgi CxaiZe da ungreTSi SeTavazebul grandiozul proeqtze yveba, romelic solidur Tanxazea gaTvlili da axali speqtakliT venaSi, budapeStSi, slovakeTSi turis gamarTvas gulisxmobs, – vaSvaris festivalze, romelsac evrokavSiris kulturuli grantebiT marTaven, bevri wamyvani qveynis Teatri monawileobs, maT Soris, safrangeTidan da germaniidan. dameTanxmeT, amaT fonze rom SevZeliT yuradRebis mipyroba, granpris mopoveba da budapeStis erovnul TeatrSi miwvevis miReba, sakuTar qalaqsa da regionSi angariSgasawev SemoqmedebiT Zalad unda CagvTvalon. es gastrolebi gvaZlevs TviTrealizaciis saSualebas. CvenTvis mniSvnelovania ara mxolod Cveni, sxva qveynebSi aRiarebac, ucxoelTa azri namuSevarze. arasdros davrCenilvarT imedgacruebulni, maT, calsaxad, moswonT eqsperimentuli Teatris nebismieri SemoqmedebiTi SeTavazeba, axali xedva. . . seqtembridan muSaobas viwyebT axal speqtaklze da saaxalwlod kidev erT eqsperiments, socialur dramas SevTavazebT mayurebels. garwmunebT, es iqneba baTumuri, Rirseuli speqtakli.

