ბათუმი რუსი ტურისტების გარეშე რჩება?
ირმა ცეცხლაძე 27 48 93
daiwyo zafxuli, zRvis sezoni da baTumSi cecxli moekida sastumroebs Tu gasaqiravebel binebs. am yvelafers ar CamorCnen kafe-restornebi da xil-bostneulis importiorebic, aRarafers vambobT sasursaTo maRaziebze, agrobazarsa Tu gare movaWreebze. bali saswrafod gaxda 10 lari, uyvelo xaWapuri – 4 lari, Tavad yvelisa da xorcis SeZenas ki erTeulebiRa axerxeben. yvelani erTxmad acxadeben, ra vqnaT, sezonia da Zvirdeba produqtebio. imata kerZo seqtorSi binebis gamqiraveblebis ricxvmac – hqondaT Tu ara sxvagan dasarCeni, erTianad daiwyes binebis turistebze miqiraveba, raTa raRac Tanxa mainc moegrovebinaT. Aadgilobrivebi internetis saSualebiT iolad poulobdnen saTanado damsveneblebs da ramdenime kviriT Tu TviT adre ibevebdnen turistebs, ZiriTadad – ruseTidan.
am fonze, ruseTis irgvliv atexili oromtriali lamis tragedia gaxda ara marto sastumroebis, kerZo seqtorisTvisac. ukve dalagebuli da sakmaod Zvirad Rirebuli gaqiravebis grafiki xelis erTi dakvriT, ufro sworad, ori provokaciuli gamosvliT CaiSala. gavrilovis parlamentSi vizitsa da Sedegad miRebul mitingebze aRar SevaCereb Tqvens yuradRebas, radgan ukve amowuruli Temaa – yvelasTvis mexis gavardna iyo Wkvian Jurnalistad cnobili gabunias araadekvaturi gamoxdoma, romelsac axsna veravin mouZebna garda imisa, rom damkveTad saakaSvili moiazres.
pasuxad, ruseTis prezidentis gadawyvetilebiT, Sewyda aviareisebi, dumam ki mxari dauWira saqarTvelodan Rvinis da mineraluri wylis eqsportis akrZalvas. Ddadga fuladi gzavnilebis Sewyvetis sakiTxic. Sedegad kidev ufro gaufasurda lari. msgavsi sanqciebi saqarTvelos ekonomikas Tu kolafsSi ara, sakmaod mZime mdgomareobaSi agdebda. isev qarTuli oficiozis da xalxis bodiSebma gviSvela – ruseTis prezidentma ar ikadra piradi Seuracxyofis gamo or qveyanas Soris isedac daZabuli urTierTobis gamwvaveba. miuxedavad imisa, rom pirveli SemTxvevis (gavrilovis vizitis) Semdeg Tavad iTxovda saqarTvelos mimarT mkacri sanqciebis gatarebas, axla winaaRmdeg gamovida: `amas qarTveli xalxis pativiscemis gamo ar gavakeTeb. srulyofili urTierTobebis aRdgenisTvis iseTs arafers movimoqmedeb, rac Cvens kavSirs gaarTulebs~, – Tqva ruseTis prezidentma, Tumca am winadadebas ar daTanxmda duma, romelmac mTavrobas mosTxova saqarTvelos winaaRmdeg ekonomikuri sanqciebis amoqmedeba, rasac Cvens qveyanaSi ganviTarebuli `antirusuli provokaciebiT~ amarTlebda. deputatebis mier xelmoweril dokumentSi weria: `radikaluri jgufebis moqmedebebi ruseT-saqarTvelos urTierTobis degradacias uwyobs xels~. aRsaniSnavia, rom am dokuments mxari yvela politikurma fraqciam dauWira Tavad putinis garda, romelmac, ratomRac, mowyale TvaliT gadmoxeda qveyanas, romlis teritoriebic ruseTs okupirebuli aqvs da maTive gamoTqmis mixedviT, maTraxi orcxobilaTi Caanacvla. aqve aRsaniSnavia erTi garemoebac, am dReebSi putini romis papma `msoflios mfarveli angelozis~ medliT daajildova. rusuli mediis informaciiT, es medali pirveli msoflio omis dasrulebis 100 wlisTavs eZRvneba da masze weria pap pia XII-is citata: `araferi ikargeba mSvidobianobis dros, yvelaferi SeiZleba dakargo omSi~. mavanTa mosazrebiT, papis saCuqari vladimer putinisTvis jildo ki ara, qveteqsti da mSvidobisken mowodebaa. asea Tu ise, am jildom ruseTis mkacr prezidentze aSkarad dadebiTi gavlena moaxdina, rac saqarTvelos mimarT loialobaSi gamoixata.
amis Semdeg sakmaod pozitiurad warimarTa movlenebi. sxvadasxva mxardamWer aqcias Soris aRiniSna rusuli telekompania `doJdis~ mTavari sainformacio gamoSvebis wamyvanis Jesti – man eTeri sulac qarTuli Rvinis `TanxlebiT~ waiyvana, kerZod, ruseTis mier sanqciebis SesaZlo dawesebaze isaubra da simbolurad, solidarobis niSnad, studiaSi qarTuli Rvino dadga.
ra xdeba amJamad qarTul turizmis bazarze, ra saxis sanqciebs elian turoperatorebi da ra viTarebaa am seqtorSi, aRniSnulze saubrobs saerTaSoriso biznesis ganviTarebis centris Tavmjdomare zviad eliziani.
– ruseTTan daZabuloba, ra Tqma unda, gavlenas iqoniebs, turistebis nakadi garkveuli raodenobiT Semcirdeba, magram es imas ar niSnavs, rom ruseTidan saqarTveloSi saerTod ar Camovlen. miuxedavad imisa, rom frenebi aikrZala, arsebobs alternatiuli gzebi stambolis, minskis, erevnis Tu baqos gavliT. am qveynebis aviakompaniebi msurvelebs sTavazoben tranzits diskontirebul fasad, rasac bevri iyenebs aq Camosavlelad da dasasveneblad. am adamianebma kargad ician, rom Cvens qveyanaSi maT aravin erCis mxolod imitom, rom rusebi arian. piriqiT, sakmaod pativiscemiT epyrobian. maspinZloba xom odiTganve mogvdgams qarTvelebs.
– ras akeTebs am kuTxiT mTavroba?
– samTavrobo seqtoric, rogorc sxvadasxva Sexedraze gaJRerda, gegmavs garkveuli nabijebis gadadgmas, maT Soris, Carteruli aviareisebis daniSnvas sxvadasxva qveynidan, Aaseve, marketinguli kampaniis gaaqtiurebas sxva miznobriv qveynebSi da amiT, garkveulwilad, dakarguli turistebis raodenobis sxvebiT dabalansebas.
– es SesaZlebelia?
– principSi, rTuli iqneba turistebis im raodenobis Canacvleba, rasac zafxulSi elodnen. statistika Sedga ukve dajavSnili nomrebis mixedviT, aRarafers vambobT kerZo seqtorze. cxadia, garkveuli procentoba Semcirdeba, magram imedi gaqvs, rom im turistebs, javSnebi rom gaauqmes, sxva qveynebis turistebi Caanacvleben, romlebic siamovnebiT Camovlen zRvis sezonze baTumSi dasasveneblad.
– xma gavrcelda, rom provokaciebSi ruseTis agentebi arian Careuli, radgan yirimSi ver miizides turistebi da axla surT baTumis dablokva, raTa iqiT wavidnen damsveneblebi. . .
– saqarTveloSi warmoebuli agitaciis da viTarebis gabuqebis miuxedavad, aq ufro Camovlen turistebi, yirimSi, iseve, rogorc afxazeTSi, dasasveneblad aravin Cava.
– Tqven, rogorc am sferos specialisti, rogor fiqrobT, ramdenad mimzidvelia saqarTvelo rusi turistebisTvis da Rirda Tu ara am bazris dakargva?
– rusi turistebis nakadi am bolo periodSi mkveTrad gaizarda, maT Soris, axalgazrdebic Camodian, ase rom, SesaZlebelia iTqvas, vizitiorebis mizani nostalgia aRar aris. baTumi da saerTod, qveyana, sakmaod did STabeWdilebas axdens maTze. amas Tan erTvis daxvedra, sakontaqto enis codna, evropul doneze mowyobili infrastruqtura da servisebi, maRali rangis sastumroebi, romelic evropasa da TurqeTSi meti Rirs. fasebis garda, moswonT qarTuli samzareulo, Rvino, iafi bazari, romelic savsea maTTvis ucxo xil-bostneuliT da mwvaniliT. socialur qselSi xSirad qveyndeba yofili damsveneblebis STabeWdilebebi, romlebic pirdapir acxadeben, rom Zalian moswonT aqauroba, kargad, komfortulad daisvenes da frenebis akrZalva Tu ruseTis xelisuflebis tabu ver imoqmedebs maT gadawyvetilebaze – kvlavac Camovidnen. miT umetes, rom es akrZalvac ukve kiTxvis niSnis qveSaa. putinma xom ar daamtkica dumis mier SeTavazebuli sanqciebi saqarTvelos mimarT. radgan Cveni qveyana sargeblobs popularobiT rus turistebsa da ZiriTad mosaxleobaSi, imedia, isev aRdgeba mimosvla da dalagdeba sakiTxic.
– Tuki mainc ar dalagda, am SemTxvevaSi ras urCevT qarTvel turoperatorebs?
– unda SesTavazon TavianT klientebs aq Semosvlis alternatiuli marSrutebi. cxadia, Cveni saxelmwifo struqturebis CarTvac aucilebelia, rom daakvalianon msgavsi firmebi, ra gzebi SesTavazon momxmareblebs. aqve aucilebelia fasebis dabalansebac, radgan Tu ar iqneba sagrZnobi gansxvaveba SemovliTi gzebis bileTebis saerTo Rirebulebasa da pirdapiri reisebis fasebs Soris, maSin bevri damsvenebeli airCevs Svebulebis gatarebas ukve arCeul qveyanasa da qalaqSi. Aaseve aucilebelia sainformacio kampania imis dasamtkiceblad, rom am qveyanaSi rus turistebs araviTari safrTxe ar elodebaT da internetiT gavrcelebuli cru eqscesebis istoriebi ar Seesabameba sinamdviles. principSi, yvela qarTul kompanias hyavs partniori rusuli kompania, romelic uzrunvelyofs am turebis damsveneblebiT dakompleqtebas da swored maTi daxmarebiT unda daarwmunon klientura, rom saqarTveloSi Camosvla da dasveneba aris sasiamovno, komfortuli da dauviwyari.
– qarTuli mxaris mier xom ar yofila rame saxis, Tundac araoficialuri, akrZalva mosalodneli garTulebebis Tavidan asacileblad?
– ara, qarTul mxares araviTari akrZalva ar dauwesebia. piriqiT, rogorc xedavT bodiSic ki moixades arasasiamovno situaciebis gamo, ramac daarwmuna ruseTis prezidenti, rom ar Rirs Cvens qveyanasTan gaagrZelos konfliqturi, daZabuli urTierToba. vinc ukve iyo aq Camosuli, bevri – darCa, radgan ar ugrZvniaT mtruli ganwyoba. turistebis im kategoriaze, visac ainteresebs saqarTvelo da moswons aq dasveneba, aseTi SemTxvevebi naklebad imoqmedebs, xolo visac eeWveba, an samTavrobo televiziebis gavlenis qveS aris da ar icis aq ra elodeba, cxadia, ver daaZaleb Camosvlas. pozitiuri sainformacio kampania Cveni oficialuri struqturebis Tu kerZo kompaniebis mxridan aucileblad gamoiRebs dadebiT Sedegs.
– Tu SeiZleba klebis dabalanseba sxva qveynebidan damatebiT turistebis mozidviT?
– sxva qveynebidan isedac iwvevs turistebs samTavrobo seqtori. CvenTan ukve karga xania, araerTi struqtura muSaobs axali bazrebis asaTviseblad da aris kidec Sedegi. bevri axali kompania dafrinavs da Carterebic emateba sezonze. `vizearma~ daamata 12 axali evropuli mimarTuleba, rac pozitiuri faqtoria Cveni turizmisaTvis. swored am alternatiul bazrebze unda gakeTdes samomavlodac aqcenti, raTa yoveli provokaciis Semdeg ar CavvardeT analogiur situaciaSi.
– rusuli bazari imdenad didia da upretenzio, rom Cveni turizmisTvis namdvil monapovrad SeiZleba CavTvaloT, imperiuli zraxvebi rom ara . . .
– diax, rusuli bazari marTlac didia da saintereso turistuli kuTxiT, magram msgavsi forsmaJorebisgan, Tavadac iciT, ar varT dazRveuli, urTierTobebis am etapze mainc. amitomac aqcenti unda gakeTdes axali bazrebis aTvisebaze, iqneba es evropis Tu aziis sxva, ufro loialuri saxelmwifoebis bazrebi, isini, visTanac ar gvaqvs da arc gveqneba istoriuli Tu politikuri pretenziebi.
– axali bazrebi kargia, magram varT Tu ara mzad saerTaSoriso turistebis misaRebad, vgulisxmob servisebs sastumro Tu kafe-bar-restornebis kuTxiT. maxsovs, adre xSirad iyo am kuTxiT pretenziebi . . .
– saerTaSoriso turistebi sxvadasxva kategorisaa. Tu saSualo kategoriaze visaubrebT, maTTvis, ase Tu ise, misaRebia infastruqturac da servisis donec. miT umetes, Tu qalaqgareT bunebaSi dasvenebaze visaubrebT. maRalSemosavliani segmentisTvis sakmarisi ar iqneba arsebuli done. es ukve moiTxovs turistuli servisebis xarisxis srulyofas, garkveulwilad, infrastruqturis mowesrigebas da sxva bevri komponentis danergvas, romelic maRalSemosavliani adamianebis mozidvaze moqmedebs da romelic jer kidev ar aris CvenTan SemoRebuli, magram imedia, mivalT aqamdec. am strategiaze isedac muSaobs turizmis departamenti, raTa grZelvadian periodSi swored aseTi kategoriis turistebs umaspinZlon. cxadia, amas dasWirdeba rac ukve vTqvi – infrastruqturis srulyofa da servisebis xarisxis daxvewa. yvelaferi es Zviri jdeba, magram mogebac iqneba kolosaluri.
– sanam milionerebs vumaspinZlebdeT, isev da isev javSanmoxsnil sastumroebs mivubrundeT. iTqva, rom aseT SemTxvevaSi, nomrebis fasdaklebiT SeTavazebazec fiqroben mflobelebi . . .
– uamravi marketinguli xerxis gamoyenebaa SesaZlebeli. es Zalian kargad ician sastumroebis mflobelebmac da kerZo seqtormac. Tuki gaTvlili mogeba ver miiRes ukve dajavSnili nomrebis gauqmebis gamo, SeuZliaT daaklon fasi an rame axali aqcia moifiqron – ufaso kveba, eqskursiebi da a.S. riTac Tavisuflad Seavseben danakliss. fasdakleba erT-erTi yvelaze kargi svlaa msgavs viTarebaSi. magaliTad, Tu nomeri Rirda 100 dolari da axla SesTavazeb 60-70 dolarad, bevri msurveli gamoCndeba. kerZo seqtors SesaZloa, mcire zarali miadges, samagierod, danaklisis gareSe gamova am erTi SexedviT gamouvali mdgomareobidan. msgavsi stimulirebiT Cndeba Sansi swored im turistebis mobrunebis, romlebic zemoT xsenebuli viTarebis gamo Tavs ikavebdnen Camosvlisgan.

