გვარწმუნებენ,რომ ზღვის წყალი სუფთაა, მაგრამ… ჰაერი?!
ირმა ცეცხლაძე 27 48 93
zRvis sezoni ZalaSia, dRiTi dRe matulobs zRvaSi mobanaveTa ricxvi, rac, TavisTavad, zRvis wylis sisufTavesa da misi dabinZurebis maCvenebelze moqmedebs, rasac am bolo wlebSi ratomRac aRar uCivian. marTalia, presgamokiTxviT ramdenimem wamoayena pretenzia, Tumca mowamvlis Tu davirusebis SemTxvevebi aravis uxsenebia
erTaderTma naTqvamma miiqcia Cemi yuradReba: `rogor iqneba zRva sufTa, roca plaJebze TiTqmis arsadaa tualeti~. cxadia, es sakiTxi meriis da ssip `baTumis bulvaris~ kompetenciaSi Sedis, amitom am Temas amjerad ar CavuRrmavdebi da SemogTavazebT intervius aWaris garemos dacvisa da bunebrivi resursebis sammarTvelos ufros jemal nakaSiZesTan, romelic sezonze qalaqSi zRvis wylis da haeris dabinZurebis maCveneblebze saubrobs.
– batono jemal, ramdenad sufTaa zRvis wyali da SeiZleba Tu ara banaoba?
– Cven yovelwliurad vatarebT zRvis wylis monitorings. plaJis mimdebared, siRrmeSi ramdenime wertilidan viRebT wyals, romelsac utardeba laboratoriuli analizi. Tuki aRmovaCineT raime darRveva, viRebT saTanado zomebs. wels aranairi darRveva ar yofila da minda gauwyoT, rom zRvaSi banaoba usafrTxoa.
– jer kidev ar gadautaniaT nagavsayreli adliis zRvispira zolidan. iqidan xom ar binZurdeba wyali?
– marTalia, jer ar gadautaniaT da ar daukonservebiaT arsebuli nagavsayreli, Tumca, miuxedavad imisa, rom sabanao zona iq arc aris, minda aRvniSno, rom wyalSi mainc ar Cadis nagavi, radgan CaJonva ar xdeba iqidan. principSi, aris SemTxvevebi, magaliTad, Tuki adidda Woroxi, magram esec Zalian iSviaTad xdeba, radgan mdinareSi wyali daklebulia TurqeTis mxares kaSxlebis amoqmedebis gamo.
– kanalizaciis sistemidan adre pirdapir zRvaSi Caedineboda fekaluri masebi, axla ra mdgomareobaa?
– diax, es winaT iyo, radgan ar gaxldaT gamarTuli sakanalizacio sistemebi. yvelgan axlac ar aris mowesrigebuli, magram pirdapiri Cadineba zRvaSi mainc ar xdeba. principSi, meriaSi ufro ician, sad da rodis aRadgenen am sistemas srulad, isini arian am kuTxiT kompetenturebi. ramdenadac CemTvis cnobilia, am mimarTulebiT mimdinareobs samuSaoebi da mcire gamonaklisis garda, TiTqmis mTeli sistema gamocvlili da mowesrigebulia. wliTi wlobiT rom umjobesdeba mdgomareoba, esec faqtia. rac Seexeba arsebul viTarebas, mTeli pasuxismgeblobiT vacxadeb, rom zRvaSi banaoba absoluturad usafrTxoa. me Cems bavSvebTan erTad xSirad davdivar zRvaze, radgan vici, rom zRvis wyali sufTaa.
– rac Seexeba haeris Semcvelobis monitorings – sezonze mkveTrad matulobs manqanebis ricxvi da, Sesabamisad, metad xdeba atmosferos dabinZureba erT konkretul lokaciaze. am kuTxiT aris darRvevebi?
– haeris monitorings, rogorc wesi, mudmiv reJimSi vatarebT. cxadia, iwyeba zafxuli da izrdeba qalaqSi avtomobilebiT Camosuli stumrebis ricxvi, rac TavisTavad iwvevs haeris dabinZurebas, Tumca garwmunebT, yvelaferi normis farglebSia. araviTari sagangaSo mdgomareoba am mxriv ar dafiqsirebula. garemos zedamxedvelobis saagentos qalaqSi damontaJebuli aqvs specialuri danadgarebi, romlis mixedviTac mowmdeba haeris dabinZurebis parametrebi, tardeba haeris analizi. iSviaTad, magram gadaWarbeba fiqsirdeba im adgilebSi, sadac gansakuTrebiT bevri avtomobili iyris Tavs.
– Tu gaqvT msgavs SemTxvevebze reagirebisaTvis saTanado berketebi?
– Cven ara, magram garemos zedamxedvelobis samsaxuri droulad gadascems monacemebs saTanado uwyebebs, romlebic reagireben. swored amis wyalobiT SemoiRes teqdaTvaliereba, ramac sakmaod kargi Sedegi mogvca ukve am sezonze. esec garkveulwilad xels Seuwyobs problemis mogvarebas da radgan daiwyo procesi, imedi maqvs, samomavlod kidev ufro gaumjobesdeba Cveni qalaqis ekologiuri mdgomareoba.
– anu TvliT, rom am etapze mainc aris realuri problemebi?
– rom vTqva, 100%-iT sufTaa haeri, vfiqrob, araprofesionaluri da araseriozuli gancxadeba iqneba sakmaod gaumarTavi, didi raodenobis avtomobilebis gamonabolqvis fonze. cxadia, xarvezebi aris, magram minda aRvniSno, rom dawesebul zRvars ar scildeba haerSi mavne nivTierebaTa Semcveloba. Tanac, kargad iciT, rom mimdinareobs baTumis turistuli infrastruqturis ganviTareba, rac TavisTavad gulisxmobs nagavsayreli poligonebis konservacias, municipaluri transportis eleqtromobilebiT Canacvlebas, qalaqSi avtomobilebis Semcirebas SemovliTi gzebis Tu avtosadgomebis meSveobiT da sxva ekologiuri mniSvnelobis proeqtebis realizacias. es perspeqtivaSi mogvcems dadebiT Sedegs qalaqis ganviTarebisTvis.
amave sammarTvelos garemos integrirebuli marTvis ganyofilebis ufrosma nugzar papuniZem ufro detalurad gagvacno zRvasa da atmosferoSi arsebuli safrTxeebi da dagvaimeda, rom am etapze arc qalaqelebs da arc stumrebs aranairi saSiSroeba ar emuqrebaT. misi TqmiT, aWaris sanapiros gaswvriv zRvis wylis xarisxis maCvenebeli iseve, rogorc SarSan, normis farglebSia. Catarebuli kvlevebis oficialuri monacemebiT, wylis dabinZureba baqteriebiTa Tu paTogenebiT ar fiqsirdeba.
– batono nugzar, rodis iwyebT sinjebis aRebas?
– viwyebT aprilSi da vasrulebT oqtomberSi. aRebuli gvaqvs 8 wertili: sarfi, gonio, akvaparkis teritoria, baTumis centraluri plaJi, barcxana, maxinjauri, mwvane koncxi da qobuleTi. SeirCa damsveneblebisa da qalaqelebis sabanao adgilebi iq, sadac ufro metad iyrian Tavs.
– ra periodulobiT iRebT sinjebs?
– aprilSi mxolod erTxel gavediT sinjisTvis, xolo zafxulis samive TveSi yovel 10 dReSi anu dekadaSi erTxel viRebT sinjs laboratoriuli SemowmebisTvis. gavdivarT gemiT, sabanao radiusSi, napiridan 50 metris daSorebiT, viRebT zRvis wyals da vatarebT kvlevebs yvela im maCvenebelze, romelic gansazRvravs zRvis wylis xarisxs, anu yvelafer imaze, rac kanonqvemdebare normatiuli aqtiT ganisazRvreba. esenia: nawlavis Cxirebis raodenoba, laqtoza dadebiTi nawlavis Cxirebi, kolifagebi, fekaluri streptokokebi, oqrosferi stafilokokebi da paTogenebi (maT Soris, salmonela). Cvens kvlevas ewodeba mikrobiologiuri, rac imas niSnavs, rom vikvlevT daavadebaTa gamomwvev virusebsa da baqteriebs.
– da rogoria kvlevis Sedegi?
– dasaxelebuli maCveneblebis gadamowmebiT, SemiZlia Tamamad giTxraT, rom zRvis wyali aris normis farglebSi. ufro detalurad rom avxsna, moviSvelieb nawlavis Cxiris jgufis baqteriebs, romelic yvelaze mTavar rols asrulebs am kvlevaSi, radgan banaobisas Tuki moxvda adamianis organizmSi, iwvevs maRal temperaturas, gulisrevas da a.S. misi norma aris 10000. ar SeSindeT, es didi cifri araa am maCveneblisTvis. igi kvariaTsa da sarfSi 2000 iyo bolo monacemebiT, anu normaze 5-jer naklebi. baTumis centralur plaJze 7000-ia, daaxloebiT amdenivea barcxanasa da qobuleTSi, kidev ufro naklebi – mwvane koncxisa da maxinjauris plaJebis mimdebare wylebSi.
– da mainc, yvelaze dabinZurebul ubnad barcxana miiCneva.
– iseTive sisufTave namdvilad ar aris, rogoric mwvane koncxze, kvariaTsa da sarfSi, rac unda iyos, qalaqis am nawilSi jer kidev ar dasrulebula kanalizaciis sistemis reabilitacia. iq zogjer iwevs es maCvenebeli. iyo SemTxveva, roca 8 aTasic dafiqsirda, magram arasodes gadauWarbebia zRvrisTvis.
– rac Seexeba haers. . .
– Cven gaformebuli gvaqvs laboratoriebTan xelSekrulebebi. gavdivarT dasaxlebul punqtebSi, viRebT sinjebs da vatarebT kvlevebs. aqac arsebobs moculobebi – dasaSvebi normebi dasaxlebul adgilebSi: magaliTad, mtveri, azotis oqsidebi, dioqsidi da a.S.
– arasodes gqoniaT dasaSveb normaze gadametebis faqtebi?
– gadametebis faqtebi, ramdenadac maxsovs, wels gvqonda orjer, SarSan ki ufro meti dafiqsirda.
– da ra moimoqmedeT?
– mogexsenebaT, Cven ar varT makontrolebeli samsaxuri. kvlevis Sedegebs vagzavniT garemosdacviTi zedamxedvelobis departamentSi, romelic Cveni monitoringis Sedegebis safuZvelze gadis miTiTebul adgilze. igi valdebulia, Caataros kvleva monacemebis identifikaciis mizniT, rasac akeTebs kidec.
– rogorc vici, zedapirul da Camdinare wylebsac utarebT monitorings. . .
– aq ufro meti darRveva gamovlinda. monacemebi gadavagzavneT garemosdacviTi zedamxedvelobis departamentSi, sadac maT swavloben Semdgomi reagirebis mizniT. unda gairkves, dabinZurebis ra kerebia. maT Tavisi debuleba aqvT da kanoniT gaTvaliswinebul zomebs atareben. aris rogorc administraciuli jarima, aseve garemoze miyenebuli zaralis dakisreba subieqtisTvis saTanado gaTvla-daangariSebis safuZvelze.
– batono nugzar, rogorc specialisti, ras urCevT zRvaze banaobis moyvarulebs, aris Tu ara raime wesebi, romelTa gaTvaliswineba Tavidan aacilebs maT safrTxes?
– upirveles yovlisa, mobanaveebma unda gaiTvaliswinon erT-erTi umniSvnelovanesi wesi – araviTar SemTxvevaSi zRvis wyali ar unda moxvdes adamianis organizmSi im martivi mizezis gamo, rom igi idealurad sufTa arasdros yofila da arc iqneba. amis gamo xdeba erTeuli mowamvlebi, ris Sedegadac mosaxleobaSi xandaxan vrceldeba yovelgvar safuZvels moklebuli xmebi, TiTqos zRva saSinlad dabinZurebulia. rogorc ukve agixseniT, Cven maqsimalurad vmuSaobT imaze, rom aRvkveToT nebismieri saxis mikrobiologiuri dabinZureba, magram nulovani verasodes iqneba es maCvenebeli, radgan zRva cocxali organizmia da igi ar aris gankuTvnili dalevisTvis.
– riTi miaRwieT am maCveneblis Semcirebas?
– SesaniSnavi gamwmendi nagebobis meSveobiT, romelic uzrunvelyofs qalaqis teritoriidan dabinZurebuli wylis gayvanas adliis teritoriaze, gamwmend nagebobaze, sadac xdeba misi srulyofili wmenda. adliis Camdinare wylebis ultraTanamedrove gamwmendi nageboba wyalarinebis saerTaSoriso standartebiT amuSavebs mas. sxvaTa Soris, am nagebobis mSenebloba 2012 wels dasrulda da mas regionSi analogi Znelad moeZebneba. gamwmend nagebobaSi Camdinare wylebis ramdenimesafexuriani gawmenda xdeba: pirveladi meqanikuri, biologiuri da meoradi meqanikuri. gawmendili wyali zRvaSi satumbi sadguris meSveobiT Caedineba. mili zRvaSi 1100 metris manZilze Sedis da 40 metr siRrmeze xdeba am wylis difuzuri gafrqveva, raTa srulyofilad gaiwmindos fekaluri da sayofacxovrebo narCenebisgan. ai, aseTi teqnologiaa gamwmend nagebobaze. aqve aRvniSnav, rom gawmendili wylis yoveldRiur monitorings adliis wyalarinebis gamwmendi nagebobis laboratoria, evrokavSiris standartis – zRvaSi CasaSvebi gawmendili wylis zRvruli normebis Tanaxmad axdens.
– ra principiT muSaobs es nageboba anu ramdenad SesaZlebelia gaiwmindos ukve dabinZurebuli wyali?
– Tanamedrove teqnologiebiT ukve yvelaferi SesaZlebeli gaxda. warmoidgineT, ramxela wmendas gadis dabinZurebuli wyali: pirveladi meqanikuri gawmendis dros Camdinare wylebi qviSis, cximisa da narCenebisgan iwmindeba, Semdeg ki Slamis Segroveba da stabilizeba xdeba. biologiuri gawmendis etapze nitratamde (nitrifikacia) gardaiqmneba da cximebi, cilebi da naxSirwylebi reducirdeba. meoradi meqanikuri gawmendis dros wyals saboloo saleqarebSi meoradi Slami CamoSordeba. yvelaferi es dadebiTad aisaxeba zRvis wylis xarisxis maCvenebelze. rogorc ukve giTxariT, aq wyali idealuri ar aris da arc yofila arasodes, magram misi maCvenebeli normis farglebSia.

