კონსტიტუციური კანონის პროექტის განხილვა გრძელდება
ნინო ცხვარაძე 591 98 24 30
2020 wlis saparlamento arCevnebi proporciuli sistemiT, nulovani saarCevno barieris pirobebSi Catardeba. axal saarCevno sistemaze gadasvlas sakonstitucio cvlileba sWirdeba. konstituciuri kanonis proeqti saqarTvelos parlamentSi 28 ivliss daregistrirda da guSin saarCevno reformis Sesaxeb daxurul formatSi kidev erTxel imsjeles umravlesobis, opoziciis da mesame seqtoris warmomadgenlebma
saarCevno sistemis SecvlasTan erTad, unda Seicvalos politikuri partiebis dafinansebis sistema, saarCevno administraciis dakompleqtebis wesi da axleburad unda ganisazRvros sareklamo drois modeli.
saarCevno Tematikaze momzadebuli cvlilebebis Sesaxeb arCil TalakvaZem Sexvedris dawyebamde sagangebo brifingze isaubra.
– konstituciuri kanonproeqtis Tanaxmad, 2020 wels arCevnebi Catardeba proporciuli wesiT da nulovani barieriT, partiebis dafinansebis sistema Seicvleba ufro samarTliani da obieqturi modeliT, sadac partia, romelic Tundac erT mandats moipovebs parlamentSi, dafinansebas miiRebs arCevnebSi mopovebuli xmebis Sesabamisad, axali, gamWvirvale da martivad gasagebi formuliT. mcire partiebi miiReben SedarebiT met dafinansebas; parlamentSi Sesuli partia, romelsac arCevnebze wardgenili partiuli siis yovel sameulSi erTi kandidati gansxvavebuli sqesis eyoleba, kvlavac miiRebs 30-procentian danamats, rac saerTo jamSi Zalian solidur bonuss warmoadgens, – ganacxada arCil TalakvaZem. parlamentis Tavmjdomaris TqmiT, cvlilebebis Tanaxmad, ufaso saeTero dro samarTlianad, Tanabrad ganawildeba politikur partiebze. dauSvebeli iqneba erTi partiis mier sakuTari drois gadacema sxva partiisTvis. satelevizio debatebSi monawileobac yvelasTvis Tanabrad iqneba SesaZlebeli.
– centraluri saarCevno komisia, aseve qveda donis saarCevno komisiebi dakompleq-tdeba 13 wevrisgan, romelTagan Svid wevrs politikuri partiebi Seiyvanen ise, rom opozicias garantirebulad meti adgilebi eqneba komisiebSi, vidre mmarTvel partias, – irwmuneba parlamentis Tavmjdomare da iqve dasZens, – winasaarCevno kampaniis dafinan-sebis zedamxedveloba da kontroli ufro efeqtiani, gamWvirvale da nakleb biurokratiuli iqneba.
– partiis registracia 2020 wlis arCevnebisTvis SesaZlebeli iqneba 5 aTasi mxardamWeris xelmoweriT, xolo mxardamWerTa siebis gadamowmebis meqanizmi martivdeba. etliT mosargeble amomrCeveli uflebamosili iqneba, xmis misacemad Tavad SearCios Sesabamisi saarCevno olqis teritoriaze nebismieri adaptirebuli saarCevno ubani, ara ugvianes arCevnebamde me-6 dRisa da TiToeuli olqi valdebuli iqneba, rom sul mcire, ori adaptirebuli ubani hqondes pirebisTvis, visac aqvs gansakuTrebuli saWiroebebi, – ganacxada irakli kobaxiZem. misive TqmiT, gamartivdeba saarCevno davebTan dakavSirebuli procedurebi da cesko, komunikaciebis erovnuli komisia da sasamarTlo valdebuli iqnebian samarTaldarRvevis Sesaxeb gadawyvetileba miiRon 10 dRis vadaSi. garda amisa, daregulirdeba biuletenis namdvilobis Semowmebis wesi: biuleteni mxolod im SemTxvevaSi gabaTildeba, Tu moniSnuli arc erTi, an erTze meti saarCevno subieqti iqneba.
parlamentis Tavmjdomare ambobs imasac, rom sakonstitucio cvlilebebs dasWirdeba rogorc mxardaWera, ise pasuxismgeblobis gaziareba opoziciis mxridan.
imis Taobaze, Tu rogor unda Catardes 2020 wlis saparlamento arCevnebi, mmarTvelma gundma euTosgan 27 rekomendacia miiRo.
– Cveni mxridan, rogorc xedavT, aris politikuri neba da mzadyofna, gavataroT es mniSvnelovani reforma. Cvens SeTavazebaSi gaTvaliswinebulia euTos demokratiisa da adamianis uflebaTa ofisis rekomendaciebi, – acxadebs arCil TalakvaZe.
parlamentis Tavmjdomarisgan gansxvavebiT, konstitucionalisti vaxtang xmalaZe irwmuneba, rom saparlamento umravlesobis mier momzadebul saarCevno kanonmdeblobis cvlilebebis proeqtSi SeniSvnebi asaxuli ar aris.
– ar vici, vin moamzada umravlesobis mier warmodgenili cvlilebebi, magram mTeli rigi SeniSvnebi masSi asaxuli ar aris. saarCevno administraciis cvlilebebi ar aris gaTvaliswinebuli, kerZod, saarCevno komisiis dakompleqtebaze. zogierTi cvlileba misaRebia. rac momzadebulia, araTanmimdevrulia. samuSao jer kidev bevria. aris sakiTxebi, romlebic, albaT, seriozul kamaTs gamoiwvevs, kerZod, saarCevno administraciis sakiTxi, amomrCevelTa sia, – ambobs vaxtang xmalaZe da dasZens, rom SeTanxmebis miRweva rTuli iqneba, radgan samuSao jgufSi bevri subieqti monawileobs.
damoukidebel deputat eka beselias ki, rogorc Tavad aRniSna, pirvelad mieca SesaZlebloba saarCevno kanonmdeblobis reformis samuSao jgufis muSaobaSi mieRo monawileoba. umravlesobis yofili wevri ambobs, rom sakanonmdeblo cvlilebebis inicireba male unda moxdes, amasTan, Zalian principulia euTos, evrokavSirisa da evrosabWos sadamkvirveblo misiebis mier bolo saprezidento arCevnebze mocemuli rekomendaciebi.
– imedi maqvs, rekomendacia, romelic exeba partiebis dafinansebis wess, sareklamo droiT sargeblobas da procedurul usworobebs, rom arCevnebi demokratiulad Catardes, xelisufleba gaiTvaliswinebs, radgan 2020 wlis arCevnebi yvelaze principuli arCevnebi iqneba, rac 2012 wlis Semdeg Catarebula. xelisuflebisTvis mTavari gamowvevaa, mzad aris Tu ara, rekomendaciebi rac mogvces, kanonmdeblobaSi asaxos, – acxadebs eka beselia.
saarCevno kodeqsSi Sesatan cvlilebebze parlamentis iuridiuli komisiis Tavmjdomare anri oxanaSvili acxadebs, rom cvlilebebis mizani `samarTliani TamaSis~ wesebis SemoRebaa. misive TqmiT, xelisufleba srulad iziarebs euTos rekomendaciebs, rac qveyanaSi demokratiis ganmtkicebis kuTxiT dadebiTad aisaxeba.
– mmarTvelma gundma gadadga gabeduli nabiji, raTa SemovitanoT samarTliani TamaSis wesebi da mivceT yvela politikur partias SesaZlebloba, Tanabar pirobebSi gauwion erTmaneTs konkurencia. es cvlilebebi mmarTveli gundisTvis niSnavs sakuTar upiratesobebze uaris Tqmas – im upiratesobebze, romlebic maJoritaruli sistemis pirobebSi gvaqvs, – irwmuneba anri oxanaSvili.
`Wirsac wauRia parlamentaroba da deputatoba~ – acxadebs gaerTianebuli opoziciis erT-erTi lideri giorgi vaSaZe. ro-melic ambobs, rom politikuri gaerTianebis `Zala erTobaSia~ xelisuflebaSi mosvla siRaribis dasaZlevad surs. rac Seexeba saarCevno kodeqsSi Sesatan cvlilebebs, giorgi vaSaZis TqmiT, amis mizani gaerTianebuli opoziciis daSlaa.
– yvela ZiriTadi cvlileba, proporciul saarCevno sistemaze gadasvlis garda, rac aris axla da rac ganixileba, isaxavs erTaderT mizans, rogorme xeli SeuSalon opoziciis konsolidacias da, pirvel rigSi, es aris politikuri gaerTianebis `Zala erTobaSia~ winaaRmdeg mimarTuli, imitom, rom Cven varT erTaderTi alternativa `qarTuli ocnebisTvis~, realurad rom vTqvaT. me minda vuTxra maT, tyuilad wvalobT, radgan rac ar unda CaweroT kanonSi, ver dagvSliT. gaerTianebuli opozicia iseTi erTiani da Zlieria, rogorc arasdros. aqedan gamomdinare, Cven aucileblad gavagrZelebT am brZolas. am cvlilebebiT kidev erTxel Cans, rom `qarTuli ocneba~ imisTvis ki ar ibrZvis, rom gaWirveba da korufcia daamarcxos, aramed skamebi rogorme SeinarCunos. maTi mokle WkuiT, saqarTveloSi yvela xelisufleba Seicvala koaliciuri reJimiT… es koalicia iqneba, rac ar unda Caweron kanonSi. Cven Zalian kargad gvesmis, rom pasuxismgebloba Cven winaSe aris ara mxolod skamebi parlamentSi – Wirsac wauRia parlamentoba da deputatoba – aramed, uamravi problema, rac xalxs awuxebs. gaerTianebuli opozicia Tavisi 12 subieqtiT agrZelebs muSaobas da ase iqneba warmodgenili arCevnebze. aucileblad vibrZolebT TiToeuli moqalaqis xmis dasacavad, gamarjvebisTvis da gaWirvebis damarcxebisTvis. Cveni kari Riaa yvela prodasavluri politikuri ZalisTvis, visac unda, rom CaerTos qveynis aRmSeneblobis saqmeSi, – ganacxada giorgi vaSaZem.
`saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelos~ warmomadgeneli umravlesobis momzadebul kanonproeqts susts uwodebs.
– mTlianobaSi, Cven vfiqrobT, rom versia, romelic parlamentma warmoadgina, sakmaod sustia da Zalian bevri rekomendacia, romelic iyo Cveni da bevri saerTaSoriso organizaciisa, ar aris gaTvaliswinebuli. gamoxatvis Tavisuflebis kuTxiT problemuria is Canaweri, romelic axla aris SemoTavazebuli siZulvis enasTan dakavSirebiT. ganmartebis gareSea mocemuli es termini da, vfiqrob, rom es sakiTxi ar saWiroebs zedmet daregulirebas. mediasTan dakavSirebiTac bevri problemuri regulaciaa. medias arCevnebis periodSi mniSvnelovnad uzRudaven ramdenime tipis saqmianobas. pirveli, es aris reklamasTan dakavSirebuli sakiTxebi, is, rom mxolod erTxel SeuZliaT daadginon tarifi da ar SeuZliaT moTxovnis mixedviT fasi cvalon. garda amisa, mediaorganizaciebs uwesdebaT regulacia, romlis mixedviTac, pasuxismgebloba ekisrebaT reklamis Sinaarsze da soliduri sanqciebia. izRudeba reklamis Sinaarsi da ar SeiZleba iyos antireklama. es Tavis mxriv cenzuraa, – ganacxada levan natroSvilma. mesame seqtoris warmomadgenlis TqmiT, partiebis dafinansebis sakiTxi erTaderTia, romelic rekomendaciebis Sesabamisad Seicvala.
vidre qveynis konstituciaSi cvlilebebi Seva, manamde axal saarCevno sistemaze araerT pozicias da mosazrebas movismenT. gansakuTrebul interess ki mainc `qarTuli ocneba~ iwvevs – visTan koaliciaSi SeiZleba igi vixiloT. parlamentis yofili Tavmjdomare da kanonproeqtis erT-erTi avtori irakli kobaxiZe acxadebs:
– zogadad, proporciuli arCevnebis da gansakuTrebiT, nulovani barieris pirobebSi, Zalian maRalia koaliciuri mTavrobis Camoyalibebis albaToba. naadrevia saubari imaze, Tu visTan Seva koaliciaSi `qarTuli ocneba~ da visTan ar Seva, Tumca, Cven kriminalur partiebTan gviWirs xolme TanamSromloba, gvaqvs es wiTeli xazi. sxva kuTxiT, ar gviWirs aravisTan TanamSromloba. gvaqvs wiTeli xazebi sagareo politikis kuTxiTac da aseve warsulis Sefasebis kuTxiT. bunebrivia, es iqneba mTavari amosavali wertili, rodesac koalicia Camoyalibdeba. sagareo kursic aris wiTeli xazi da kriminaluri warsulic aris wiTeli xazi. mgonia, rom yvelaferi iqneba kargad da koaliciiT Tu koaliciis gareSe, SesaZlebeli gaxdeba, 2020 wlis saparlamento arCevnebis Semdeg stabiluri mTavrobis Camoyalibeba.
