შეიზღუდება თუ არა კონსტიტუციით გამოხატვის თავისუფლება?
ნინო ცხვარაძე 591 98 24 30
mmarTveli gundi opoziciasTan da arasamTavrobo seqtorTan erTad sakonstitucio cvlilebaze msjelobs
kanonproeqtis inicireba qveynis sakanonmdeblo organoSi saSemodgomo sesiaze igegmeba, romlis mixedviTac, 2020 wlis saparlamento arCevnebi proporciuli sistemiT, nulovani saarCevno barieris pirobebSi Catardeba.
`saarCevno kodeqsSi~ unda Seicvalos partiebis dafinansebis wesi, axleburad gadanawildeba sareklamo dro, axali regulaciebi Seexeba rogorc ufaso, aseve fasian reklamas. gansxvavebuli regulaciebi dawesdeba antireklamis ganTavsebaze. garda amisa, mauwyeblebs ekrZalebaT teleeTerSi iseTi winasaarCevno rgolis ganTavseba, romlis Sinaarsi saqarTvelos kanonmdeblobas aSkarad ewinaaRmdegeba.
kanonproeqtis erT-erTi avtori, parlamentis yofili Tavmjdomare irakli kobaxiZe acxadebs, rom winasaarCevno kampaniis dros politikuri partiis mier momzadebuli sareklamo rgolis 25 procenti SeiZleba kritikas eTmobodes, magram 75 procenti qveynis momaval ganviTarebaze partiis xedvas unda exebodes.
euTos rekomendaciis safuZvelze, aseve unda SemuSavdes regulaciebi imisaTvis, rom saagitacio masalaSi `siZulvilis ena~ ar gamoiyenon. `siZulvilis ena~ gansakuTrebiT 2018 wlis saparlamento arCevnebis dros gamoiyenes. samwuxarod, saarCevno klipebis 2/3-ze meti daeTmo negativsa da Seuracxyofas.
mediis ganviTarebis fondma (მდფMDF) 2018 wlis saprezidento arCevnebis win mediamonitoringi Caatara. dakvirvebis sagani iyo `siZulvilis ena~ da sxvadasxva niSniT diskriminacia, romelsac saarCevno subieqtebi da partiebi mimarTavdnen, aseve kandidatebisa da partiebis mimarT gamoyenebuli `siZulvilis ena~. `siZulvilis enas~ saprezidento kandidatebidan yvelaze xSirad kaxa kukava, Salva naTelaSvili da besarion TediaSvili iyenebdnen, aseve patriarqis fondis mmarTveli sabWos wevri da prezidentobis kandidati giorgi andriaZec. saprezidento kandidatebi sxvadasxva mediasaSualebis meSveobiT avrcelebdnen mesijebs, rom saqarTveloSi Semosuli migrantebi qveyanas sxvadasxva, maT Soris terorizmis safrTxes uqmnian, eTnikur qarTvelebs erovnul umciresobad qcevas uqadian da prostituciis, narkomaniisa da kriminalis zrdas aanonsebdnen. winasaarCevnod yvelaze xSirad `siZulvilis ena~ gamoyenebuli iyo Turqi erovnebisa da lgbt adamianebis mimarT. aseTia daskvna, romelic mediis ganviTarebis fondma (მდფMDF) gasuli wlis 22 oqtombers gamoaqveyna.
swored saprezidento arCevnebis gamocdilebidan gamomdinare, gadawyvita mmarTvelma gundma, rom saarCevno kampania orientirebuli iyos xedvaze, programasa da im dapirebebze, romlebic politikurma partiebma unda warmoadginon. amasTan, kvalificiur subieqts ufleba ar eqneba, sakuTari saeTero dro sxva partias dauTmos.
– kidev erTi ramaa yuradsaRebi. arsebobs fiqtiuri, erTkaciani partiebi, romelTac arCevnebSi 0,67 procentis aRebis Sansi ar aqvT da maTi interesia, rom ivaWron, rogorc warsulSi xdeboda, sakmaod didi resursiT. saubaria milionian resursze. erTkaciani partia rom xar, SeiZleba milioniani resursi gayido, rac adre araerTxel momxdara. es interesi arsebobs. SedarebiT did partiebs sateliti partiebi hyavT, romlebic Tavis Tavs reklamas ver gauweven, magram interesi aqvT, sareklamo dro an msxvil partias gadascen, an oponentis negativs dauTmon. es cvlilebebi uzrunvelyofs sareklamo drois gadanawilebas da Sesabamisi Sinaarsis gansazRvras, – acxadebs irakli kobaxiZe.
cnobisaTvis, `siZulvilis enis~ sayovelTaod aRiarebuli iuridiuli definicia ar arsebobs, Tumca 1997 wels evropis sabWos ministrTa komitetma miiRo rekomendacia, sadac igi Semdegnairadaa ganmartebuli: `siZulvilis ena~ moiazrebs gamoxatvis yvela formas, romelic avrcelebs, xels uwyobs, provocirebas uwevs an amarTlebs qsenofobias, rasobriv SuRls, antisemitizms, aseve Seuwynareblobis sxva saxiT gamovlinebas – eTnocentrizms, nacionalizms, diskriminacias, umciresobaTa an migrantTa mimarT mtrobas. `siZulvilis ena~ SeiZleba gamoixatos sityvieri SeuracxyofiT, muqariT, Zaladobisken mowodebiT piris an pirTa jgufis mimarT erovnuli warmomavlobis, eTnikuri kuTvnilebis, kanis gansxvavebuli feris, religiis, sqesis, orientaciis, SezRuduli SesaZleblobis an sxva niSnis safuZvelze. termini `siZulvilis ena~ ar aris moxseniebuli adamianis uflebaTa evropul konvenciaSi, adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom ki es termini pirvelad 1999 wels gamoiyena.
`siZulvilis ena~ niSnavs imas, rom erTi adamiani sxva adamianis an adamianTa jgufis mimarT sityvierad gamoxatavs Tavis siZulvils. esaa konkretuli procesi, rodesac adamiani sxva adamians an adamianTa jgufs Seuracxyofas ayenebs da Tavis negatiur damokidebulebas gamoxatavs sityvebiT. `siZulvilis enaze~ yvelaze xSirad, samwuxarod, politikosebi saubroben da maTi gancxadebebi safrTxis Semcvelic ki aris. zogadad viRacebisTvis `siZulvilis ena~ gamoxatvis Tavisuflebaa da dRemde sakamaTo sakiTxia, sad gadis zRvari siZulvilsa da gamoxatvis Tavisuflebas Soris.
mmarTveli gundi gvpirdeba, rom konstituciiT ar SeizRudeba gamoxatvis Tavisufleba, Tumca sapirispiros amtkicebs gaerTianebuli opozicia.
– sazogadoebis dakveTaa, rom partiebisgan moisminos xedva, rogor warmoudgeniaT qveynis ganviTareba, ra ideologias eyrdnobian da rogoria maTi xedva qveynis samomavlo ganviTarebaze. opozicias vurCev, gaecnon evropuli konvenciis midgomas `siZulvilis enaze~. evrokonvencia ar ambobs, rom gamoxatvis Tavisufleba niSnavs `siZulvilis eniT~ saubars. gamoxatvis Tavisufleba saSualebas iZleva, SeizRudos siZulvilisa da qsenofobiuri eniT saubari. saprezidento arCevnebis dros Zalian bevri sityva gamoiyenes, raTa Rirsebis Semlaxveli SefasebebiT momxdariyo kandidatis diskreditacia. konkurencia erTmaneTis mimarT siZulvilsa da Rirsebis Semlaxvel Sefasebebs ar niSnavs, – acxadebs parlamentis iurdiul sakiTxTa komitetis Tavmjdomare anri oxanaSvili.
opozicioneri deputati Tina bokuCava irwmuneba, rom xelisufleba cruobs da mmarTveli gundis mier momzadebuli kanonproeqti mimarTulia imisken, rom sityvisa da gamoxatvis Tavisufleba SeizRudos.
– aseve mimarTulia imisken, rom SeizRudos opoziciuri partiebis ufleba – sakuTari reklamebis gamoyenebiT xelisufleba gaakritikon. es aris cenzura, rac biZina ivaniSvils surs, 2020 wlis arCevnebisTvis daawesos, radgan man icis, misi gundisTvis saparlamento arCevnebi Zalian mZime iqneba, – acxadebs Tina bokuCava.
`erTiani nacionaluri moZraobis~ wevri levan beJaSvili ambobs, rom saarCevno kanonmdeblobis reformis samuSao jgufSi ramdenime sakiTxze ver SeTanxmdnen, maT Soris antireklamisa da saarCevno komisiebis dakompleqtebis Sesaxeb.
– yvela politikuri partia mniSvnelovan progresad afasebs imas, rom sazogadoebam proporciuli arCevnebi moipova, rac mniSvnelovani miRwevaa, magram aris sakiTxebi, romlebmac arCevnebis samarTlian garemoSi Catareba unda uzrunvelyos. maT Sorisaa is, rom saarCevno komisiebSi paritetuli principis safuZvelze, yvela politikurma partiam TiTo-TiTo wevri unda daniSnos. aseve antireklamis 25 procentamde SezRudvasa da mauwyeblobis saredaqcio politikaSi Carevaze ar unda iyos miRebuli gadawyvetileba, radgan es mniSvnelovani SezRudva iqneba sityvisa da gamoxatvis TavisuflebisTvis. es sakiTxebi SeuTanxmebelia, ambobs levan beJaSvili. misive TqmiT, gaerTianebuli opozicia saarCevno cvlilebebTan dakavSirebiT mmarTvel gunds sakuTar winadadebebs agvistos bolomde warudgens. im SemTxvevaSi, Tu xelisufleba maT winadadebebs ar gaiziarebs, gaerTianebuli opozicia parlamentSi alternatiul kanonproeqts Seitans.
– zogierTi adamianisgan mogismeniaT sakmaod arajansaRi Sexedulebebi, spekulaciebi. vinc am sferos eqspertobaze Tavs debs, yvelas gTxovT, pirvel rigSi naxoT, rom qsenofobiasTan da `siZulvilis enasTan~ dakavSirebiT es rekomendacia mocemulia euTos, demokratiisa da adamianis uflebaTa dacvis ofisis mier momzadebul angariSSi. principi es aris, rom saarCevno procesSi `siZulvilis enisa~ da qsenofobiis gamoyeneba daregulirdes. unda daregulirdes ara ise, rogorc amas xedavs zogierTi adamiani, romelic Tavs eqspertobaze debs, aramed rogorc es saerTaSoriso konvenciebSia mocemuli. Cemi megobruli Txovna iqneba, rom sxva interpretaciebs nuravin gaakeTebs, vinaidan ra aris qsenofobia da `siZulvilis ena~, saerTaSoriso dokumentebSi mkafiod gansazRvrulia. Tu vinme miiCnevs, rom es daregulirebuli ar unda iyos, vTxov irib gancxadebebs Tavisi mediasaSualebiT nu gaakeTeben, aramed gamobrZandnen, brifingebi Caataron da konkretulad Tqvan, rom saerTaSiriso organizaciebis am rekomendacias ewinaaRmdegebian, – acxadebs arCil TalakvaZe, `evropuli saqarTvelos~ wevri oTar kaxiZe ki ambobs, rom xelisuflebis survilia, limitirebuli ar iyos maTi kritikis dro, radgan opoziciur partias ramdenic unda, imden dros dauTmobs xelisuflebis kritikas – SeiZleba 90% dauTmos, SeiZleba – 50%. misive SefasebiT, `siZulvilis enis~ Sesaxeb ufro swori midgoma iqneba politikuri etiketis SemuSaveba.
– antireklama ar aris maregulirebeli komisiisa da xelisuflebis sakontrolebeli. rac Seexeba `siZulvilis enas~, ufro swori midgoma iqneba, Tu politikuri etiketis midgomebs SevimuSavebT da politikur partiebSi Seiqmneba TviTregulirebis garkveuli meqanizmebi, iarsebebs saCivriT mimarTvis SesaZlebloba, savaldebulo iqneba msjeloba da Sedegebis vebgverdze gamoqveyneba. es ufro sworia, vidre kanonmdeblobaSi bundovani Canaweris gakeTeba. Tu mkafio ganmarteba iqneba, romelsac sxva mimarTulebiT yuri ver moebmeba, SemogvTavazon. bundovani definiciaa, ar varT momxre, oponentebs dauweson saubris stili da manera. maregulirebeli komisia aris xelisuflebis gagrZeleba da ar SeiZleba keTilSobiluri zraxvebiT iyos SefuTuli es Canawerebi. es Sors wasvlas niSnavs, – ambobs, oTar kaxiZe.
პP.ს. `gvelsa xvreliT amoiyvans ena – tkbilad moubari~, – dagvibara SoTa rusTavelma. mimaCnia, rom arc erT adamians aqvs ufleba, sxva adamianis mimarT gamoxatos negatiuri damokidebuleba religiis, kanis feris an nebismieri sxva ramis gamo. adamiani `siZulvilis enam~ ar unda daakninos, yvelaferi adamianur WrilSi unda gadavitanoT, radgan ar aqvs mniSvneloba, vin aris umciresobaSi an umravlesobaSi, Cven xom yvelani saqarTvelos moqalaqeebi varT!

