,,ცუდი რომ გავიგო, გავგიჟდები” – უპატიებელი ფრაზა, რომელიც აზრადაც არ უნდა გავივლოთ”
მარიამ ხითარიშვილი 27 48 93
daavadebaTa kontrolis da sazogadoebrivi jandacvis erovnuli centri da janmrTelobis kvlevis kavSiri mosaxleobisaTvis kibos skriningis Sesaxeb sainformacio kampanias atareben. misi mizania, Cvenma moqalaqeebma maqsimalurad gamoiyenon is saxelmwifo programebi, romelic kibos adreuli gamovlenis da, Sesabamisad, avadmyofobis da sikvdilianobis Semcirebis winapirobaa.
saqarTveloSi, maT Soris aWaris regionSic, moqmedebs qalebisTvis ZuZus da saSvilosnos yelis, xolo orive sqesis adamianebisTvis msxvili nawlavis kibos skriningis programa da xelmisawvdomia saqarTvelos nebismieri moqalaqisTvis.
skriningis mizania asimptomuri (daavadebis simptomebis armqone) adamianebis gamovlena, romelTac kibos winare paTologiebi an kibos adreuli stadia aReniSnebaT.
rogorc janmrTelobis kvlevis kavSiris direqtorma, medicinis mecnierebaTa doqtorma maia buwaSvilma gviTxra, sakmaod didia im qalebis raodenoba, romlebSic kibos gamovlena sawyis etapze ar xdeba.
– SemTxvevaTa naxevarze meti gvian stadiaze diagnostirdeba. Cveni moqalaqeebi skriningis programis SesaZleblobebs ar iyeneben. saqarTveloSi yvelaze metad gavrcelebulia ZuZus kibo, Semdeg – farisebri jirkvlis, koloreqtaruli (igive msxvili nawlavis), saSvilosnos da saSvilosnos yelis kibo fiqsirdeba. samwuxarod, ar gvaqvs imis fufuneba, rom yvela simsivnis Tavidan acileba da skriningi SevZloT, magram im simsivneebis prevencireba, romlebzec vlaparakobT, SesaZlebelia. vinaidan saSvilosnos yelis kibo msoflioSi qalebis erT-erTi `mkvleli~ (ZuZus kibos Semdeg – me-2 adgilze) daavadebaa, 2030 weli misi eliminaciis wlad gamocxadda. jandacvis msoflio organizacias momdevno 10 wlis ganmavlobaSi SemuSavebuli aqvs gegma da Tvlis, rom am simsivneebis Tavidan acileba yvelaze advilad SeiZleba. arsebobs ori unikaluri saSualeba: vaqcina da skriningi. samizne programa moicavs 15 wlamde asakis gogonebis 90%-is srulad vaqcinirebas papiloma-virusis (virusi, romelic iwvevs saSvilosnos yelis kibos) winaaRmdeg; 35-dan 45 wlamde asakis qalbatonebis 90% iqneba skriningCatarebuli saSvilosnos yelis kiboze, diagnozis mqone qalebis 90% ki miiRebs Sesabamis mkurnalobas da movlas. 2030 wlisTvis janmrTelobis msoflio organizacias aqvs ramdenime daavadebis eliminaciis ambiciuri gegma, romelsac Cveni qveyanac SeuerTda. esaa: ce hepatitis, tuberkulozisa da saSvilosnos yelis simsivneebis eliminacia. statistikis mixedviT, Zalian didia kibos dagvianebuli gamovlena. magaliTad, ZuZus kibos Tavidan acileba, praqtikulad, 90%-ze met SemTxvevaSi SeiZleba, ubralod, qalebi unda mividnen gamosakvlevad. raxan amas ar akeTeben, mxolod 20%-ia gamovlenili pirveli stadiis kiboze. meore stadiaze – 30%, mesamedan meoTxemde ki 15%-ia gamovlenili. saSvilosnos yelis daavadeba infeqciuria, magram misi Tavidan acileba SesaZlebelia. arada, sul raRac 35%-ia naadrev stadiaze gamovlenili. msxvili nawlavis kibosTan dakavSirebiT yvelaze savalalo mdgomareobaa: mxolod 3,8%-ia pirvel stadiaze gamovlenili, 31%-ze meti – meoTxe stadiaze. es, faqtobrivad, letalurad mTavrdeba, radgan me-4 stadiis msxvili nawlavis kiboTi daavadebuli adamianis gadarCena SeuZlebelia. aqac Zalian martivad, ganavlis ufaso testiT SeiZleba daavadeba droulad gamovlindes im stadiaze, rodesac mkurnalobas brwyinvaled eqvemdebareba. ratom gvaqvs aseTi maCveneblebi? pasuxi erTia – adamianebis daudevroba. ra udgas win imas, rom eqimTan mixvide, gaesinjo da damSvidde, rom janmrTeli xar? xSirad amboben: `rame cudi rom gavigo, gavgiJdebi~… es aris upatiebeli fraza, romelic azradac ar unda gavivloT, – gviTxra qalbatonma maiam.
kibos skriningis programasTan dakavSirebiT, janmrTelobis kvlevis kavSiris, daavadebaTa kontrolis centris, aWaris jandacvis saministrosa da aWaris sazogadoebrivi jandacvis centris xelSewyobiT, baTumSi adgilobrivi mediis warmomadgenlebisTvis seminaric Catarda.
– mediis roli mosaxleobisTvis informaciis miwodebaSi umniSvnelovanesia da SeiZleba, erT-erTi gadamwyveti faqtoric ki iyos. Jurnalistebis roli yvela daavadebasTan brZolaSi ganuzomeli da Seufasebelia. Zalian bevri adamianisgan msmenia, rom eqimis naTqvamis ar sjeraT ise, rogorc televiziidan gagonilis an Jurnal-gazeTidan amokiTxulis. samwuxarod, Cvens qveyanaSi calke samedicino Jurnalistika ar arsebobs, magram yvela Jurnalists es Temebi dRis wesrigSi mainc unda hqondes. mediis mier gaSuqebuli informaciiT erTi adamianis sicocxlec rom gadarCes, esec bednierebaa. mosaxleobam unda moismonos an waikiTxos kibos skriningis programis Sesaxeb, rom wavides, ufasod gaikeTos mamografia an saSvilosnos yelis skriningi, rom droulad, umartivesi procedurebiT gadarCes. am kampaniisTvis jerjerobiT ori kuTxe SevarCieT – aWara da Sida qarTli. mTavroba Seafasebs, ramdenad gaizarda skriningiT mocva, ramdenad saWiro da efeqturi iyo es kampania. amitom yvelam erTad unda mivitanoT mosaxleobamde es mesijebi, rom mTeli saqarTvelos masStabiTac igive gavagrZeloT, – gviTxra maia buwaSvilma.
skriningul kvlevebs saxelmwifo uzrunvelyofs da igi 3 weliwadSi erTxel tardeba. amisTvis aucilebelia iyoT saqarTvelos moqalaqe, ganekuTvnebodeT Sesabamis asakobriv jgufs (saSvilosnos yelis kibos skriningis SemTxvevaSi – 25-dan 60-wlamde) da ukanaskneli 3 wlis ganmavlobaSi aRniSnuli skrininguli kvleva Catarebuli ar gqondeT.
aWaris regionSi saSvilosnos yelis kibos skriningis Catareba SesaZlebelia:
baTumSi – `eveqsis~ hospitlebi da klinikebi, referaluri saavadmyofo, m. iaSvilis saxelobis baTumis dedaTa da bavSvTa centraluri hospitali, q. baTumis #1 poliklinika, `medcentris~ hospitali, `xelvaCauris samedicino centri~.
qobuleTSi – `eveqsis~ hospitlebi, qobuleTis hospitali.
qeda – `eveqsis~ hospitlebi, qedis hospitali.
socialur qselSi, `feisbuqze~ Seqmnilia specialuri gverdi – `kibos skriningi~, sadac nebismier adamians SeuZlia amomwuravi informaciis miReba, sad da rogor Caitaros esa Tu is gamokvleva.
kibo ganaCeni ar aris. gazeTi `aWara~ yvela qals skriningis droulad Catarebisken mouwodebs.
