აჭარაში მზრუნველობამოკლებულთ 25 წლამდე დააფინანსებენ, მაგრამ. . .
ირმა ცეცხლაძე 27 48 93
saxelmwifo zrunvis qveS myofTaTvis didi mniSvneloba aqvs ara mxolod saWiro nivTebiT, kvebiT, TavSesafriT uzrunvelyofas, aramed momavali cxovrebis awyobas, rasac aravin Tvlis aucileblobad
miaRwevs Tu ara axalgazrda 18 wlis asaks, miuxuraven `bavSvTa saxlis~ karebs da TiTqmis yovelgvari finansuri mxardaWeris gareSe uSveben quCaSi. saxelmwifo kmayofaze rCebian isini, vinc romelime umaRles Tu profesiul saswavlebelSi moewyoba. esec 21 wlamde, Semdeg maTac uxsnian daxmarebas.
Tavad warmoidgineT, sakuTar Svilebs, romlebzec zrunavT, 18 wlis asakSi gaagdebT gareT yovelgvari Semweobis gareSe?! pirmSos ar gaagdebT da es im fonze, rodesac normalur garemoSi aRizarda, sazogadoebaSi integrirebulia da ar uWirs orientireba. isic gasagebia, rom saxelmwifo bavSvs ded-mamas ver Seucvlis, magram raRac valdebuleba xom unda aiRos ukve gamozrdil adamianebze. amdeni weliwadi arCenda da axla alalbedze uSvebs?! cxadia, amaze mipasuxeben, rom unda imuSaos da Tavi irCinoso. sad aris amJamad imxela xelfasebi, romliTac Tavsac irCen, binasac iqiraveb, transportiTac isargebleb, Casacmelsac iyidi da komunalurebsac gadaixdi? ar dagaviwydeT, quCaSi rCebian isini, vinc arsad swavlobs, anu saTanado profesiac ar gaaCnia. ruseTis federaciaSi saxelwmifo zrunvis qveS myof obols sacxovrebeli farTiT akmayofileben, aq ki msgavsi ram arc ki ganixileba. isic gaixseneT, ra masStabis mSeneblobebia am patara, mcired dasaxlebul qveyanaSi. yvela kompania abarebs binebis gansazRvrul raodenobas adgilobriv municipalitetebs, darwmunebuli var, am binebis 1%-ic eyofaT obol axalgazrdebs. es problemaa, romelsac aqamde aravin Sexebia, radgan aTwleulebia gvikiJineben, rom krizisidan unda gamovideT, aqamde jer ver mivediTo. iqneb manam mivxedoT am kategoriis moqalaqeebs da maTze gaweuli zrunva, danaxarji ar CavyaroT wyalSi. maTi quCaSi gaSveba ufulod, ubinaod, profesiis gareSe xom isev da isev Cvens saxelmwifos Seuqmnis problemebs, rom araferi vTqvaT ubralo kacTmoyvareobasa da humanurobaze. aris sakiTxebi, romlebic upirvelesad unda gadawydes, radgan TiToeuli dagvianebuli weliwadi sazogadoebisgan gariyul aTobiT axalgazrdas niSnavs.
marTalia, bolo xanebSi gadaidga saxelmwifo zrunvis qveS myofi axalgazrdebisTvis sasikeTo nabijebi, Tumca jerjerobiT mxolod aWaraSi. aseTi nabijia dafinanseba 18 wlis zemoT. Tu ra pirobiT aiReben isini daxmarebas, ra problemebi warmoeqmnebaT da saerTod, ras akeTebs saxelmwifo uwyeba socialuri kuTxiT, amaze dRes aWaris janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros socialuri dacvis departamentis ufrosi indira nakaiZe gvesaubreba.
– ra programiT da romel wlamde daafinansebT saxelmwifo zrunvis qveS myof axalgazrdebs?
– `mzrunvelobamoklebul srulwlovan pirTa reintegraciis xelSewyobis programiT~, romlis samizne jgufia 18-25 wlamde asakis Tanadgomis qselis armoqne mzrunvelobamoklebuli srulwlovani pirebi. rac Seexeba problemas, romlis safuZvelzec Seiqmna es programa, Sevecdebi mokled CamogiyaliboT. `socialuri reabilitaciis da bavSvze zrunvis~ saxelmwifo programis, qveprogramebis: `mcire saojaxo tipis saxlebis da mindobiT aRzrdis~ mizania 18 wlamde asakis mzrunvelobamoklebuli bavSvebisTvis ojaxur garemosTan miaxloebuli pirobebis Seqmna da maTi aRzrdis uzrunvelyofa. srulwlovanebi xdebian Tu ara, dafinanseba ugrZeldebaT saxelmwifo mzrunvelobaSi myof 21 wlamde axalgazrdebs, romlebic arian zogadsaganmanaTleblo skolebis moswavleebi, an profesiuli Tu umaRlesi saswavleblebis studentebi. rogorc ki 18 wlis xdeba mozardi, Tuki arsad swavlobs, uwydeba dafinanseba. TavisTavad, am kategoriis axalgazrdebi cud mdgomareobaSi vardebian, uwevT yoveldRiur sakvebsa da Ramis gasaTevze zrunva. maT Soris arian iseTebic, visac hyavT mSoblebi, magram biologiur ojaxSi maTi integrireba, cxadia, ver xerxdeba sxvadasxva mizeziT. es rom SesaZlebeli yofiliyo, arc aRmoCndebodnen Tavis droze saxelmwifo zrunvaze damokidebulni. amitom am bavSvebis riskebisgan dacvac erT-erT prioritetul sakiTxad miviCnieT. gadavxedeT sxvadasxva mowinave qveynebis gamocdilebas da am pirTa dafinanseba 25 wlis CaTvliT aucileblobad miviCnieT. SevecdebiT, am xnis ganmavlobaSi isini gansakuTrebul kontrolze aviyvanoT da xeli SevuwyoT maT ganaTlebasa da dasaqmebaSi.
– ra TanxiT dafinansdebian?
– dReSi 15 lariT ganisazRvra anu TveSi dauqviTavad – 450-465 lari.
– es siaxle mxolod aWaraSi iqneba Tu mTeli qveynis masStabiT?
– mxolod aWaraSi. mTeli saqarTvelos masStabiT, rogorc adre, mxolod 21 wlamde dafinansdebian, isic – Tuki swavloben. principSi, iqneb msgavsi programa ganaxorcielon qveynis sxva municipalitetebSic, Tumca aseTi faqtis Sesaxeb jer araferi gamigia.
– sacxovrebeli farTis micemazec xom ar aris saubari?
– am sakiTxze wvdomis SesaZlebloba me ara maqvs, magram, rogorc vici, jerjerobiT ar aris amaze saubari, Tumca Cveni saxelmwifo imdenad zrunavs am bavSvebze, imedi maqvs, am mimarTulebiTac moagvarebs problemebs.
– Tqvens departamentze ras gvetyviT? gaizarda Tu ara SSm pirTa xelSewyobisTvis biujeti?
– diax, gaizarda, radgan imata momarTvianobam maTi sxvadasxva saSualebiT daxmarebis programaSi CarTvaze. ar dagaviwydeT, rom SSm pirebi yvela Cveni programis (socialuri dacvis Tu jandacis) prioritetul beneficiarebad gvevlinebian da, TavisTavad, arc erTi kuTxiT ara aqvT SezRudva. maTTvis xelmisawvdomia Cveni samedicino servisebis yvela mimarTuleba. igivea Cvens departamentSic, aqac SSm pirebi yvela programis beneficiarebi arian. bavSvebis dasaxmarebladac aris fsiqosomaturi reabilitaciis programa, adreuli ganviTarebis qveprograma. swored imitom gaizarda dafinanseba, rom SSm bavSvebs Tavis droze gavuwioT daxmareba. adreul asakSi metis miRweva SeiZleba ufro keTilsaimedo prognozisTvis. adreuli da drouli reabilitacia Zalian bevrs niSnavs. es iwvevs maTi adaptaciis unaris gaumjobesebas, rasac Sedegad mohyveba srulyofili integracia sazogadoebaSi.
– arasamTavrobo organizaciebic arian CarTuli SSm pirebis xelSewyobis saqmeSi, maTTan Tu gaqvT urTierToba?
– ra Tqma unda, mWidrod vTanamSromlobT im arasamTavrobo organizaciebTan, romlebic lobireben SSm pirebs da ufro axlos icnoben maT problemebs. samoqalaqo seqtors meti gamocdileba gaaCnia rig sakiTxebSi, vidre sajaro moxeleebs, rac ganapiroba Tavis droze Cinovnikebis gulgrilma damokidebulebam da biurokratiis gamo saxelmwifo struqturebTan misvlis sirTuleebma. am etapze vcdilobT mWidro kontaqti davamyaroT yvela SSm pirTan da individualurad mivudgeT nebismiers. SesaZleblobis farglebSi viTvaliswinebT maT saWiroebebs, raTa davexmaroT finansuri Tu geografiuli xelmisawvdomobis kuTxiT.
– ras gulisxmobT?
– arsebobs saxelmwifo federaluri reabilitaciis programebi Tu damxmare saSualebebiT momaragebis procedurebi, risTvisac saWiro iyo SSm pirebis TbilisSi Casvla, rac problema iyo maTTvis. axla adgilzeve uzrunvelvyofT yvela saWiro servisiT. igulisxmeba ufaso mkurnaloba, reabilitacia, operacia, kvleva-analizebi da sxv. rac Seexeba Cvens departaments, ufro morgebulia am pirTa reabilitaciasa da sxvadasxva saWiroebis mogvarebaze. kerZod, departamenti uzrunvelyofs bavSvTa samkurnalo da sxva saxis reabilitacias (cerebruli dambla, nervuli sistemis dazianeba da sxv). aqve gvaqvs mozrdilTa reabilitacia. 18 wels zemoT SSm pirebi Rebuloben dafinansebas, xolo Cven vzrunavT maT momaragebaze damxmare aparaturiT: smenis, gadaadgilebis saSualebebiT da sxv. maT Sorisaa funqciuri sawolis miwodeba ambulatoriulad didi xnis mwoliareTaTvis. es servisi gaTvlilia ara mxolod beneficiarebisTvis, aramed maTi momvlelebisTvis, radgan sawoli aiolebs avadmyofis movlas. aRsaniSnavia nawolebis sawinaaRmdego leibebiTa da Jangbadis koncentratorebiT momaragebac, razec didi moTxovnilebaa.
– am ukanasknelze – ufro vrclad, Tu SeiZleba. . .
– Jangbadis koncentratori miswrebaa saxlis pirobebSi oqsinoTerapiisTvis – visac aqvs gulisa da sunTqvis ukmarisoba. es ar aris `baloni~, eleqtroenergiaze momuSave danadgaria, romelic oTaxSi haers JangbadiT amdidrebs. aseve, avadmyofebs uzrunvelvyofT bronquli sanaTuris amosawmendi aspiratorebiT. CamonaTvals daemata xmis warmomqmneli aparati xorxis simsivniT daavadebulTaTvis. rogorc wesi, zemoT CamoTvlili saSualebebiT sargebloben SSm pirebi. rac Seexeba bavSvebs, romlebsac koxlearuli implanti aqvT Casmuli, raRac periodis Semdeg procesori gamodis mwyobridan. es gaviTvaliswineT da pacientebs vufinansebT axal (18 000-larian) procesorebs.
– ramdeni xania, rac es implantacia xorcieldeba?
– 10 welze metia. Cven vswavlobT situaciebs, vikvlevT, sad da ra moTxovna izrdeba da imis mixedviT vcdilobT Tanadgomas. mTeli es procesebi, Zalian mZime pacientebisaTvis, emsaxureba maTi cxovrebis xarisxis gaumjobesebas, xolo bavSvebisa da SSm pirebisaTvis – sazogadoebaSi integracias.
– rogorc vici, gaumjobesda gadasaadgilebeli etlebiT aRWurvac.
– diax, es servisic kargad aewyo. Tan xdeba diferencireba. gvaqvs etlebi xandazmulTaTvis – oTaxSi gadasaadgileblad da SSm pirebisTvis – ufro Zvirad Rirebuli, metad adaptirebuli savarZel-etlebi, raTa SeZlon gareT gaseirneba. erTi mxriv, SeiZleba es diskriminaciad mogeCvenoT, magram gaTvlas vakeTebT aqtiur axalgazrdebze, radgan maTTvis am etlebs meti datvirTva aqvs. isini cdiloben cxovrebis sxvadasxva sferos aTvisebas, risTvisac damoukidebelad gadaadgilebis saSualeba aucileblobaa da ara fufuneba.
– ra dokumentebis safuZvelze arkvevT, vis rogori etli sWirdeba, anu riTi sazRvravT prioritets?
– arsebobs saqarTveelos jandacvis ministris brZanebuleba, romelic gansazRvravs, ra diagnozebis SemTxvevaSi gaicema eleqtroetli. viTxovT forma #50-s, romelsac aZleven samedicino eqspertizis daskvnis safuZvelze. iq dafiqsirebulia savarZel-etlis yolis aucilebloba konkretulad am pirisTvis. mxolod dokumentaciis warmodgenis Semdeg vakmayofilebT moqalaqis moTxovnas.
– smenis aparatebi mxolod SSm pirebisTvisaa gamoyofili?
– ara, am aparatebiT vamaragebT xandazmulebsac. wels davamateT 18 wlamde mesame da meoTxe xarisxis mZime smenadaqveiTebuli bavSvebisaTvis aparatebis gacema, Tuki ver eqvemdebarebian koxlearuli implantaciisTvis aucilebel Cvenebas (an raRac periodi ver itareben operacias). patarasTvis smenis arseboba, Tundac teqnikuri daxmarebiT, xels uwyobs ganviTarebas adreul asakSi, amitom wels, Cveulebrivi cifruli aparatebis garda, am kategoriis bavSvebisaTvis davamateT smenis koreqciaze ufro morgebuli, bevrad Zvirad Rirebuli (1400 lari) mgrZnobiare aparati, meti sixSireebiTa da farTo diapazoniT. igi uzrunvelyofs bavSvis srulyofilad zrda-ganviTarebas, garemosTan adaptirebas, Sedegad – patara Tavs sazogadoebis srulfasovan wevrad igrZnobs.

