შავი ზღვის ახალი არქიტექტონიკა და რეგიონის უსაფრთხოების პოლიტიკური ორიენტირები
ნინო ცხვარაძე 591 98 24 30
Savi zRvis regionul usafrTxoebasTan dakavSirebuli sakiTxebisadmi bolo periodSi gansakuTrebul interess iCens nato da evrokavSiri. am interesma cxadyo, rom Savi zRvis regioni evro-atlantikuri usafrTxoebis sivrcis nawilad moiazreba. Tumca, Tu regionis geopolitikur rukas davakvirdebiT, SevamCnevT, rom Savi zRva amavdroulad, globaluri Zalebis konfrontaciis xazia, sadac erTmaneTs upirispirdeba, erTi mxriv, ruseTisa da natos, ruseTisa da evrokavSiris, xolo meore mxriv, TurqeTis, ruseTisa da aSS-is interesebi
– Sav zRvas yovelTvis hqonda Tavisi datvirTva, magram is ufro metad calkeuli civilizaciebis gamyofis rols asrulebda, vidre gamaerTianeblis, – ambobs baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis asocirebuli profesori, politologi irakli gorgilaZe. dRes Cven aRniSnul Temaze swored mas vesaubrebiT.
– batono irakli, amJamadac, roca regionSi araerTi Zlieri saxelmwifosa da sxva aqtorebis interesebi ikveTeba, arsebobs Tu ara erTiani regionaluri identoba?
– ara, aq ar arsebobs erTiani regionuli identoba. amasTan, ganviTarebis donis, demokratiis xarisxisa da sagareo politikuri prioritetebis TvalsazrisiT, mimdebare saxelmwifoebs Soris mniSvnelovani gansxvavebebia. swored amitom, arsebuli gamowvevebis miuxedavad, dRemde ver xerxdeba saerTo regionuli usafrTxoebis sistemis SemuSaveba. ufro metic, saxelmwifoebisa da saerTaSoriso organizaciebis politika xSir SemTxvevaSi araTanmimdevruli da urTierTgamomricxavia.
– rogoria regionaluri politikis axali tendencia?
– sagareo politikaSi regionis qveynebs Savi zRvis mimarT sxvadasxva midgoma axasiaTebT. rac Seexeba regionaluri politikis axal tendencias, aSkarad gamoikveTa CrdiloeT-samxreTis geopolitikuri RerZi, romelic ruseTs TurqeTTan akavSirebs. aRsaniSnavia, rom am qveynebis liderebi mWidro ormxriv urTierTobebs Tavadac strategiul partniorobas uwodeben. imavdroulad Savi zRvis regionSi dasavleT-aRmosavleTis dayofa SeiniSneba, vinaidan nato da evrokavSiri dasavleT sanapiros miuaxlovdnen, maSin roca aRmosavleTi sanapiro am organizaciebis miRma rCeba. yirimis aneqsiis Semdeg Savi zRvis regionSi arsebuli gamowvevebis fonze, regionis usafrTxoebis sakiTxma prioritetuli adgili daikava. amas mowmobs aRniSnuli sakiTxis Sesaxeb msjeloba calkeuli organizaciebis sxvadasxva struqturaSi, maT Soris maRali donis formatebSi. aranakleb mniSvnelovania is faqti, rom Savi zRvis usafrTxoebaze aqtiurad msjeloben is saxelmwifoebi, romlebic ar arian natos wevrebi.
– Sav zRvasTan dakavSirebiT ruseTis politika rogoria?
– ruseTis politika Savi zRvis regionTan mimarTebiT `Zlieri saxelmwifos~ instiqtiT ganisazRvreba. moskovis mTavari sagareo politikuri amocana mravalpolarul samyaroSi Zalis erT-erT centrad evraziuli polusis Camoyalibebaa. Sesabamisad, misi mTavari mizania, kontinentur evropaSi, usafrTxoebis sferoSi natos monopoliis dasruleba-gafarToebis aRkveTa. amisTvis aucilebelia, rom Savi zRvis saxelmwifoebi misi gavlenis sferoSi iyvnen. aqedan gamomdinare, ruseTis e. w. revizionistuli politikis gamoxatulebaa saqarTvelosa da ukrainis teritoriuli mTlianobisa da suverenitetis xelyofa.
TurqeTis politika Sav zRvaSi tradiciulad montros konvenciiT ganisazRvreba. verc 11 seqtembris Semdeg Seqmnilma axalma realobam moaxdina gavlena TurqeTis poziciaze. antiteroristul operaciebSi aqtiuri monawileobis miuxedavad, is ewinaaRmdegeba natos moqmedebas Sav zRvaze, sakuTar pozicias ki montros konvenciis dacvis motiviT xsnis. saqarTvelosaTvis Savi zRvis regionis usafrTxoebis nawilad qceva postsabWoTa sivrcesa da ruseTis gavlenis sferosagan Tavis daRwevis mcdelobas warmoadgens, rac mniSvnelovania, rogorc usafrTxoebis kuTxiT, aseve erovnuli da sagareo politikuri identobis TvalsazrisiT. nebismieri formiT Savi zRvis regionTan identificireba saqarTvelos dasavluri ambiciebis ganxorcielebis SesaZlebloba da xelsayreli formatia.
– vis xelSia monopolia Sav zRvaze?
– TurqeTisa da ruseTis samxedro upiratesobisa da regionis sxva saxelmwifoebTan maTi SedarebiTi siZlieris gamo am or qveyanas monopolia aqvs Sav zRvaze, amitom me-20 saukuneSi Savi zRva saqarTvelosTvis safrTxis wyaro ufro iyo, vidre komunikaciis saSualeba. mas Semdeg, rac natos farglebSi gansakuTrebiT gaaqtiurda Savi zRvis usafrTxoebis sakiTxis ganxilva, regionis usafrTxoebis Tematika saqarTvelos erovnuli usafrTxoebis dRis wesrigisa da sagareo urTierTobebis erT-erT prioritetul sakiTxadac iqca. vaSingtonis interesebi SesaZlebelia gavigoT rogorc regionuli stabilurobis garanti. Sesabamisad, amerikis SeerTebuli Statebis bazebma bulgareTsa da rumineTSi es qveynebi mniSvnelovan poziciebze daayena. isic cnobilia, rom ukrainas, azerbaijansa da saqarTvelos uWers mxars dasavleTi, rac inicirebul demokratiul reformebSi aisaxeba. amitom Sida dinamikis gauTvaliswineblad es qveynebi importirebuli cvlilebebis reJimSi arian. miaCniaT, rom demokratizaciiTa da mdgradobiT SeZleben ruseTis gavlenisgan Tavis daRwevas.
– saqarTvelosTvis Savi zRvis regionis usafrTxoebis mniSvneloba aris Tu ara qveynis Tavdacvisa da sagareo politikis dokumentebSi asaxuli?
– diax, saqarTvelosaTvis Savi zRvis regionis usafrTxoebis mniSvneloba xazgasmulia qveynis Tavdacvisa da sagareo politikis dokumentebSi. saqarTvelos Tavdacvis saministros mier SemuSavebul erovnul samxedro strategiaSi regionul doned gamoyofilia Savi zRvis regioni da naTqvamia, rom saqarTvelo dainteresebulia regionis qveynebTan arsebuli TanamSromlobis gaRrmavebaSi, gansakuTrebiT, natos wevr qveynebsa da sxva megobar saxelmwifoebTan Tavdacvisa da usafrTxoebis sferoSi. amitom, saqarTvelos mcdeloba Savi zRvis regionis usafrTxoebis sistemis ganuyofel nawilad warmoCndes, mxolod calmxrivi ritorika ar aris da SeiZleba iTqvas, rom waxalisebulicaa. natos samxedro komitetis saqarTveloSi gamarTul sesiaze aRiniSna: `saqarTvelo Savi zRvis regionis usafrTxoebis sakiTxSi iqneba ara mxolod monawile, aramed usafrTxoebis uzrunvelmyofi~, nato-saqarTvelos komisiis erTobliv gancxadebaSi ki xazgasmulia, rom mokavSire qveynebis ministrebi miesalmebian saqarTvelos CarTulobas strategiul diskusiaSi Savi zRvis usafrTxoebasa da regionSi mimdinare bolodroindel ganviTarebebTan dakavSirebiT.