კონგრესმენთა კრიტიკის ფონზე
ირმა ცეცხლაძე 27 48 93
`saqarTveloSi opozicioneri politikosebis devnas trampis administraciam mTavrobis wevrebis mimarT miznobrivi sanqciebiT unda upasuxos” – am saTauriT aqveynebs statias amerikuli gamocema
avtori ambobs, rom saqarTvelos mTavroba proamerikul politikosebs ebrZvis. konkretulad ki tom rogani giga bokerias, baTu quTeliasa da daviT sixaruliZis mimarT dawyebuli saqmis gamoZiebas exmaureba. misi TqmiT, bokerias winaaRmdeg aRZruli saqme gayalbebulia da miznad protestis Sesustebas isaxavs.
`donald trampis administraciam mkafio gafrTxileba unda misces saqarTvelos mTavrobas, rom demokrati opozicioneri liderebis devnas sapasuxo qmedebebi mohyveba, maT Soris, sanqciebi konkretuli pirebis mimarT. amgvari mtkice qmedebebis aucilebloba bolo dReebSi saqarTvelos mTavrobis mier inspirirebuli eskalaciis gamo Seiqmna.
yvelaze aRmaSfoTeblad viTareba mas Semdeg Seicvala, rac cnobili gaxda, rom sxva opoziciur liderebTan erTad gamokiTxvaze daibares saparlamento umciresobis lideri giga bokeria. opoziciis erT-erTi lideri 2010-2013 wlebSi SesaZlo korufciasTan dakavSirebiT daikiTxa. warsulSi me Sevxvedrivar bokerias da man Cemi ndoba daimsaxura. me, aseve, saTanadod var informirebuli imis Sesaxeb, rom saqme gayalbebulia da am gziT xelisufleba cdilobs bolo mouRos sazogadoebis protests, romelic saqarTveloSi bolo periodSi mimdinareobs. sazogadoebrivi mRelvareba ki mas Semdeg daiwyo, rac xelisuflebam uari Tqva Seesrulebina dapireba saarCevno sistemis cvlilebasTan dakavSirebiT.
ironulia, rom bokeria da saqmeSi monawile sxva pirebi cnobilebi arian TavianTi antikorufciuli da proamerikuli poziciebiT. erT-erTi maTgani, aSS-Si saqarTvelos yofili elCi baTu quTeliaa. xelisuflebas es ar unda gauvides~, – wers avtori.
werilis meore nawilSi tom rogani yuradRebas personalurad biZina ivaniSvilze amaxvilebs da ambobs, rom `ocnebis~ lideris, romelsac `jeims bondoba~ surs, mmarTvelobis periodSi saqarTvelo ufro tolerantuli xdeba ruseTis mimarT, riTac `uaxlovdeba kremls da mis avtokratiul faseulobebs~.
rogani miiCnevs, rom saqarTvelos mTavrobis am qmedebebs trampis administraciam sanqciebiT unda upasuxos.
`gamowvevebze sapasuxod trampis administraciam unda daamowmos kongresmenebis kinzingerisa da konolis gagzavnili werili, romelSic kanonmdeblebi mouwodeben saqarTvelos premier-ministr gaxarias, Secvalos aRebuli kursi. amavdroulad, prezidentis administraciam unda daurTos gafrTxileba, rom Tuki saqarTvelos xelisufleba gaagrZelebs adamianebis uflebebis ugulebelyofas da Tavisufali opoziciis devnas – amaze pasuxismgebel TiToeul pirs, aSS pasuxs im gziT agebinebs, rac maTTvis yvelaze mtkivneuli iqneba. – maTi sabanko angariSebiT, maTi SesaZleblobiT, imogzauron da ivaWron saerTaSoriso doneze dabrkolebebis gareSe. aman SesaZloa gamoaRviZos saqarTvelos mTavroba~, – wers tom rogani.
amerikis SeerTebuli Statebis kongresis respublikelma warmomadgenelma adam kinzingerma ki Tavis `tviteris~ gverdze saqarTvelos premier-ministris giorgi gaxariasadmi gagzavnili werili gamoaqveyna, romelSic wers:
`rogorc kongresis warmomadgenelTa palatis saqarTvelos jgufis TanaTavmjdomareebma, me da geri konolma es werili saqarTvelos premier-ministrs gavugzavneT, romelic exeba mSvidobiani saprotesto aqciebis winaaRmdeg Zaladobis Sesaxeb gavrcelebul informacias im politikuri reformebis gatarebasTan dakavSirebiT, razec qarTvelma xalxma da saerTaSoriso sazogadoebam piroba miiRes~.
werili, romelic a.w. 13 dekembriT aris daTariRebuli, giorgi gaxariasadmi mimarTviT iwyeba da xazs usvams, rom kongresmenebi kinzingeri da konoli SeSfoTebulni arian, rom saqarTvelos parlamentma proporciul saarCevno sistemaze gadasvlas mxari ar dauWira.
`Zvirfaso premier-ministro giorgi gaxaria, rogorc `kongresis warmomadgenelTa palatis saqarTvelos jgufis~ TanaTavmjdomareebi, Cven dRes gwerT mzardi SeSfoTebiT uaxles gadawyvetilebasTan dakavSirebiT, dapirebuli politikuri reformebis mitovebis Sesaxeb, iseve, rogorc mSvidobiani protestantebis winaaRmdeg Zaladobis gamoyenebaze cnobebis Taobaze.
1991 wels, damoukideblobis gamocxadebis Semdeg, saqarTvelom mtkiced Cauyara safuZveli demokratias da moaxdina demokratiuli Rirebulebebis, maT Soris, Tavisufali da samarTliani arCevnebisadmi erTgulebis demonstrireba. Sokirebulni varT imis gamo, rom dapirebuli reformebi saqarTvelos parlamentSi proporciul saarCevno sistemaze gadasvlis Sesaxeb CaiSala.
saqarTvelo am reformebze wlebis ganmavlobaSi muSaobda evrokavSirTan da veneciis komisiasTan erTad.
es valdebuleba aRebuli iqna ara mxolod saerTaSoriso sazogadoebis, aramed, rac yvelaze mniSvnelovania, qarTveli xalxis winaSe. imedi gvaqvs, rom qarTveli Tanamdebobis pirebi dauyovnebliv gaagrZeleben molaparakebebs da am mniSvnelovani reformebis pakets miiReben.
qarTvelebs undaT xalxis mTavroba, xalxis nebiT da xalxisTvis. maT surT mTavroba, romelic ufro metad aris gaTanabrebuli dasavleTTan da aqvT miswrafeba, SeuerTdnen natosa da evrokavSirs. swored amitom gamovida amdeni adamiani quCaSi, raTa mSvidobianad gamoexataT maTi SeSfoTeba da Semdeg isini moZaladeebs gadaeyarnen. maSin, rodesac nebismier mTavrobas aqvs ufleba, gamoiyenos kanonieri da proporciuli Zala Zaladobrivi areulobis winaaRmdeg, demokratiebma pativi unda scen moqalaqeebis uflebas, sakuTari azris gamosaxatad gamoiyenon mSvidobiani saSualebebi. siaxle, rom asobiT protestanti, Jurnalisti da politikuri opoziciis lideri daSavda – da hospitalizebulic iqna – gavrcelebuli informaciis Tanaxmad, mTavrobis mier sanqcirebuli ZaladobiT, Tavzardamcemia.
saqarTvelo amerikis SeerTebuli Statebis sando da strategiuli partniori TiTqmis sami aTwleulis ganmavlobaSi iyo, SeerTebuli Statebis warmomadgenelTa palatam axlaxan gamoamJRavna Tavisi mxardaWera saqarTvelosadmi `saqarTvelos mxardaWeris aqtis~ (HC.r. 598) miRebiT, romelic acxadebs saqarTvelos damoukideblobisa da suverenitetis mimarT amerikis SeerTebuli Statebis uwyvet mxardaWeras, aseve, aRiarebs saqarTvelos erTgulebas demokratiuli Rirebulebebisadmi da adasturebs regionSi SeerTebuli Statebis mxridan ruseTis agresiis winaaRmdeg yofnas. axla saqarTvelos xelisuflebis jeria, mihyves Tavis valdebulebebs saqarTvelos xalxis winaSe. veliT TqvenTan erTad muSaobas, raTa uzrunvelyofili iqnas is, rom saqarTvelos demokratia momaval wlebSi mxolod da mxolod gaZlierdes~.
amerikeli kongresmenebis gancxadebas adresatma, saqarTvelos premier-ministrma upasuxa. giorgi gaxarias gancxadebiT, dapirebuli proporciuli sistema politikuri realobis gaTvaliswinebiT ver ganxorcielda. rac Seexeba 20 ivnisis aqcias, giorgi gaxarias TqmiT, gamoxatvis Tavisufleba qveyanaSi sakmaod maRali standartiT mimdinareobs, xolo darbevis Sesaxeb detaluri informaciis gagzavnas, premier-ministri werilis avtorebisTvis apirebs:
`saqarTvelos da amerikas Soris strategiuli partniorobis is done, romelic Cven gvaqvs dRes – ar gvqonia arasodes. saqarTvelos ar hqonia arasdros aseTi mniSvnelovani progresi evroatlantikuri integraciis nawilSi. es yvelaferi Cveni dRevandeli dRea. rac ufro met Sedegebs vaRwevT, Cveni megobrebi da partniorebi Cvengan mets iTxoven da meti molodinebi aqvT. ra Tqma unda, Cvenc gvindoda proporciuli arCevnebi yofiliyo 2020-Si, magram politikuri procesia, romelic mimdinareobs parlamentSi. aqciis daSlasTan dakavSirebiT Cven, ra Tqma unda, srulad mivawvdiT realur da obieqtur informacias da am nawilSic veranair problemas ver vxedavT. Cven darwmunebuli varT yvela im nabijSi, romelic iyo aqciebis dros. arasodes gamoxatvis Tavisufleba am qveyanaSi ise daculi da Ria ar yofila, rogoric aris dRes da es faqtia. amas me ki ar vafaseb marto, amas afaseben saerTaSoriso organizaciebi, saerTaSoriso sadamkvirveblo organizaciebi da a.S.~, – acxadebs gaxaria.
am Temaze komentari vTxoveT politolog aslan lorTqifaniZes.
– batono aslan, rogor SeafasebT amerikis SeerTebuli Statebis kongresmenTa gancxadebas?
– amerikis SeerTebuli Statebi Cveni megobari saxelmwifoa. misi politikuri da finansuri mxardaWeris gareSe Zalian rTulia Cveni saxelmwifos ganviTareba. aSS-isgan qarTul demokratias aqvs orpartiuli mxardaWera, rac kongresmenebis gancxadebis suliskveTebaa. isini mxars ar uWeren erT romelime politikur partias saqarTveloSi. maTi interesi Cveni partiuli sistemis, demokratiis ganviTarebaa.
– Tavad aSS-Si ra saarCevno sistemaa?
– aSS federaciuli saxelmwifoa, ris gamoc parlamenti (kongresi) 2 palatisgan: senatisa da warmomadgenlobiTi sabWosgan Sedgeba. aSS-Si maJoritaruli saarCevno sistema funqcionirebs 50%-iani barieriT, rac amerikuli pluralizmis muxruWia saukuneze meti xnis ganmavlobaSi. aSS-Si mxolod 2 politikuri partia enacvleba xelisuflebaSi erTmaneTs, ver viTardebian sxva partiebi am tipis saarCevno sistemis gamo. proporciuli saarCevno sistema rogorc aSS-Si, ise saqarTveloSi xels Seuwyobs demokratiis ganviTarebas. Tumca maJoritaruli sistema amerikaSi da Sereuli saarCevno sistema saqarTveloSi avtomaturad ar niSnavs arademokratiulobas. am sistemebiTac SesaZlebelia demokratiis saTanado xarisxiT SenarCuneba.
– amerikelebi mTavrobas brals sdeben aqciebis daSlis dros gamoyenebul meTodebSi, rogorc arahumanurSi.
– am sakiTxSi maT ver daveTanxmebi – aqciebis daSla saqarTveloSi gacilebiT humanuri meTodebiT xdeba, vidre aSS-sa da evrokavSiris qveynebSi.
`nacionaluri moZraobis~ wevr giorgi kirTaZis TqmiT:
– faqtia, rom amerikeli kongresmenebi saqarTvelos mTavrobas akritikeben. Ria werilSi naTqvamia – SemaSfoTebelia proporciuli saarCevno sistemis dapirebis Seusrulebloba da moqalaqeebis saprotesto aqciebis Zalis gamoyenebiT daSla. kritika ismis uSualod premieris misamarTiT, romelic ivnisis movlenebisas Ss ministri iyo, giorgi gaxaria ki kongresmenebis kritikas samuSao reJimad afasebs da miaCnia, rom xalxis mier arCeuli sakanonmdeblo organos gadawyvetilebas kiTxvis niSnis qveS veravin daayenebs. vin ra gadawyvita? xalxs araferi gadauwyvetia. es erTi kacis – ivaniSvilis gadawyvetilebaa imitom, rom SeeSinda am sistemis.
– opozicia rogor afasebs kongresmenTa gancxadebas?
– gaerTianebuli opozicia mas gafrTxilebad afasebs. acxadeben, rom gzavnili qveyanaSi arsebul mZime politikur kriziss adasturebs da rom diplomatebis ena aris mkacri, mmarTvel gundSi ki sjeraT, rom gamoxmaureba dezinformaciis Sedegia, ufro mkacri Sefasebebis molodini aqvs mesame seqtors, aq gamosavlad politikuri krizisis dasrulebas, anu opoziciasTan molaparakebas asaxeleben. aRsaniSnavia, rom mas Semdeg, rac aSS-is kongresSi saqarTvelos megobarTa jgufis TanaTavmjdomareebma, kongresmenebma adam kinzingerma (respublikeli) da jerald (jeri) konolim (demokrati) premier-ministr giorgi gaxarias kritikuli werili gaugzavnes, qarTul feisbuqsivrceSi maT winaaRmdeg aqtiuri kampania gaCaRda. kinzingers sxvadasxva gverdi `nacionaluri moZraobis~ liderTan, eqsprezident mixeil saakaSvilTan akavSirebs, ris argumentadac asaxeleben mis TbilisSi vizitsa da masTan erTad gadaRebul kadrebs; amasTan, warmoaCenen, TiTqos kongresmenebis kritikuli gancxadeba umniSvneloa. es im fonze, rodesac `qarTuli ocnebis~ liderebs aSS-sa da saqarTvelos Soris urTierTobebSi miRweuli arnaxuli progresis damamtkicebel sabuTad swored konolisa da kinzingeris iniciativiT gasuli orpartiuli rezolucia `saqarTvelos mxardamWeri aqti~ mohyavT.

