,,მინდა, ბათუმი ყველაზე მწვანე ქალაქად ვაქციოთ”
ირმა ცეცხლაძე 27 48 93
baTumi TvaldaTval lamazdeba. uCveulo Seferilobis asi aTasobiT yvavili sxvadasxva ubanSi qmnis wreds, klumbs Tu gansxvavebuli dizainis formebs, egzotikuri da ukve nacnobi xeebi ki xeivnebs. nergebs baraTebi aqvs Sebneuli, im moqalaqeTa saxel-gvarebiT, vinc isini dargo.
`milionis nacvlad wels milion rvaasi aTas yvavils SevmatebT qalaqs~, – ambobs a(a)ip `baTumis gamwvanebisa da landSafturi dagegmarebis~ samsaxuris direqtori daviT diasamiZe.
gTavazobT masTan intervius.
– ra aris Tqveni samsaxuris mTavari amocana, mizani?
– pirvel rigSi, maqsimalurad bevri da xarisxiani xe-mcenare davrgoT, ukve arsebuls movuaroT da SevqmnaT qalaqelTa ganwyoba. es yvelaze mTavaria, radgan rac unda gavaSenoT, gavaxaroT, SevqmnaT, Tuki baTumelebs ar gauCndaT sakuTari sivrcis gamwvanebis survili, mxolod Cveni ZalisxmeviT verafers gavxdebiT. yvelam unda gamoxatos interesi Cveni saqmianobis mimarT da mxarSi dagvidges, radgan qalaqi qalaqelebis gareSe arafers warmoadgens, mis galamazebasac mxolod da mxolod erTiani ZalisxmeviT SevZlebT. es aris elementaruli, romlis gamomuSavebasac aTwleulebi sWirdeba da miiRweva mxolod maSin, rodesac rigiT moqalaqes mesakuTris grZnobas gauRviZeb. gvinda Tu ara, es yvela CvenganSi devs. adamiani amayobs sakuTari xeliT darguli xiT da rodesac miscem amis saSualebas, anu daargvevineb mas da mis Svilebs xes, is arasodes miscems gamvlels nebas, am xes toti miatexos an gaanadguros. piriqiT, sxva nargavebsac daicavs, radgan ukve gauCndeba mesakuTris SegrZneba rogorc xis, aseve qalaqSi arsebuli mwvane sivrcis mimarT.
– es marTlac rTuli fsiqologiuri momentia, ras akeTebT qalaqelTa Tqvens programebSi CasarTavad?
– am samsaxurSi movedi TiTqmis weliwad-naxevris win da am xnis ganmavlobaSi 4 aTasze met baTumels sakuTari xe aqvs qalaqSi darguli. is nergebi, romlebic samsaxurs unda daergo, saCuqrad gadaveciT baTumelebs da Tavad davargvevineT. ormoebi Cven amovTxareT, Sesabamisi niadagic SevitaneT, ubralod, am adamianebma Carges da saxel-gvari mianiWes TiToeuls. Cveni slogani iyo: `Tqven mier darguli TiToeuli xe Tqveni ojaxis wevri gaxdeba~. Tavad warmoidgineT, Sartavas xeivanSi rom gaiseirnebs kaci megobarTan erTad, xom aCvenebs, romelia misi saxelis matarebeli xe, xom moiwonebs amiT Tavs? mokled, es proeqti imdenad warmatebuli aRmoCnda, rom isev grZeldeba. wels vapirebT 5-6 aTasi xis dargvas, xolo ganaSenianebis procesSi, minimum, 4-5 aTasi baTumelis CarTvas, ase rom, lamis 10 000-mde Tanaqalaqels Tavis xe eqneba Tavis qalaqSi.
– am xeebs baraTebi aqvs mikruli, ra mizniT?
– es gakeTda mwvane sivrcis popularizaciis mizniT. am baraTebze weren sakuTar saxels an Tundac survils. TiTqos didi araferi, magram sakmao datvirTvas iZens, rodesac saqme pirovnul damokidebulebas exeba. procesSi CavrTeT bavSvebic. isini agvyavs Cvens sanerge meurneobaSi, romelic ganlagebulia axalsofelSi. iq yovelwliurad milioni, milion rvaasi cali yvavili gamohyavT. ukve 3 000-ze meti bavSvi gvyavda eqskursiaze. vaCveneT, pawawina marcvlisgan rogor amodis yvavili, izrdeba, xarobs. es patarebi, quCaSi rom dainaxaven am yvavilebs, ukve amayad gauziareben Tanatolebs Tu ojaxis wevrebs sanergeSi miRebul informacias. mSoblebic xom kmayofilni rCebian, rom maTi Svilebi mcire asakidan eziarebian aseT keTilSobilur saqmes? yvelaferi es gavlenas axdens bavSvebis msoflmxedvelobis, xasiaTis, Semecnebis Camoyalibeba-ganviTarebaze, rac sabolood isev da isev Cveni qalaqis keTildReobaze aisaxeba.
– rac Seexeba ezoebSi mimdinare aqciebs?
– es programac grZeldeba. vreagirebT moqalaqeTa nebismier gancxadebasa Tu zepir Txovnaze. Tavad veZebT ezoebs, sadac mwvane sivrcis simcirea da vamwvanebT mobinadreebis CarTulobiT. aseve, rogorc ki amTavrebs meria romelime quCis reabilitacias, vikribebiT Cveni samsaxuridan 12-15 kaci, profesionalebi. maT Soris, landSaftis dizainerebi, arqiteqtorebi, agronomebi da ganvixilavT ama Tu im quCas romeli xe-mcenare, ra Semadgenlobis da formis xeivani Tu skveri mouxdeba. varCevT, foTlovani xeebi ajobebs, wiwvovani Tu maradmwvane. Tuki quCa didia da sivrce saSualebas gvaZlevs, rom erT quCaze asze meti xe davrgoT, vcdilobT, samive pozicia davafiqsiroT da davrgoT rogorc wiwvovani da foTlovani, ise maradmwvane mcenareebi. Serwyma Zalian karg Sedegs iZleva. Tqven warmoidgineT, imdenad daixvewa es yvelaferi, rom ukve adgils vakvirdebiT, Tu mze dRis ganmavlobaSi ramdeni saaTia im konkretul teritoriaze da iq, sadac sxivebi naklebad aRwevs, varCevT iseT xe-mcenareebs, romelic ar aris mzis moyvaruli, raTa im adgilas komfortulad igrZnos Tavi. swored aqedan gamomdinare, vmsjelobT, vagegmarebT, daskvnebis safuZvelzec tenders vacxadebT da viwyebT gamwvanebas.
– Tovls rogor gadaurCa yvavilebi?
– TebervalSi mosuli uxvi naleqis gamo mTeli gundi sagangebo reJimSi muSaobda. ramdenime dRis ganmavlobaSi daTovlili dekoratiuli da buCqovani xe-mcenareebis daferTxvis samuSaoebi mimdinareobda, aseve, qalaqis sxvadasxva monakveTSi. Tovlisagan dazianebuli xe-mcenareebis damuSaveba, alageba da teritoriis dasufTaveba. uamindobis dros dazianda 15 xe-mcenare, romlebic gaTavisuflda motexili totebisgan da dasufTavda mimdebare teritoria, 2 xe ki waiqca, romelic gamwvanebis samsaxuris brigadis mier damuSavda da saSeSe masalad dasawyobda. zaralis miuxedavad, Tovlma Zalian gagvaxara. es bunebrivi sasuqia, ris Semdegac ganadgurdeba baqteriebi da gaormagdeba yvavilebis raodenoba. sxvaTa Soris, Tbili klimatis gamo, noembris bolos balaxi abibinda imdenad, rom gacelva dagvWirda. mTeli qalaqi movawesrigeT.
– amjerad ramdeni yvavili unda dairgos baTumSi?
– SarSan davaanonseT milioni yvavili, wels ki milion-naxevars vapirebT. yvelaze rTuli dargvaa. dReSi 50 000-mde yvavili rom davrgeT, welSi gawyda mTeli samsaxuri. amitom vamatebT muSaxels, profesionalebs da vaxerxebT danapirebis Sesrulebas. yvelaferi keTdeba Cveni qalaqisa da qalaqelebisaTvis. imdenad unda gavanebivroT Cveni baTumelebi da maTi stumrebi, rom aq Camosulebs wasvla aRar moundeT. turistebi imdenad unda aRfrTovandnen, rom kvlav dabruneba moindomon.
– rodis aris mizanSewonili mcenaris dargva- gadargva?
– mcenareTa dargva mizanSewonilia Teberval-mart-aprilSi, zafxulSic da saSemodgomod. Tu Tbili amindebi iqneba, 20 dekembris CaTvliTac ki. gadargva damokidebulia mcenaris saxeobaze. magaliTad, foTlovani, wiwvovani da maradmwvane mcenareebis gadargva damokidebulia saxeobis anu mcenaris fiziologiaze, mis warmoSobaze, Tu romel geografiul zonalobas miekuTvneba (magaliTad, finikis palma warmoSobiT kanaris kunZulebidanaa. Cvens klimatur pirobebSi gadargvis kargi periodia maisidan agvistomde. foTolmcveni kulturebi gadairgveba adre gazafxulze da aseve Semodgoma-zamTris dasawyisSi). wiwvovnebi iolad fesviandeba da adaptirdeba baTumis klimatTan oqtombridan martis CaTvliT.
– arsebuli programebis farglebSi ra gakeTda?
– baTumis centralur parkSi gaSenda siyvarulis xeivani, sadac dairgo 131 Ziri mcenare. qalTa saerTaSoriso dResTan dakavSirebiT, baTumis centralur parks axali adgili Seemata, sadac, simbolurad, 520 yvaviliT, daqarguli guli gamoisaxa, Jiuli Sartavas quCaze ki dairgo 185 Ziri xe. sxvaTa Soris, rodesac 2019 wels daiwyo Zveli baTumis masStaburi gamwvaneba, proeqtis farglebSi, zviad gamsaxurdias quCaze dairgo 220 Ziri xe, zubalaSvilis quCaze axal gaSenebul skverSi ki 200 Ziri sxvadasxva saxeobis mcenare. aseve, gamwvanda baTumis Semosasvleli (gvirabis mimdebare teritoria). umniSvnelovanesi proeqtia, `silamaze da jansaRi garemo baTumis quCebSi~, romelSic adgilobrivebTan erTad CarTulia sxvadasxva uwyeba, a(a)ip-ebi, organizaciebi da a.S.
– ramdeni iyo SarSandeli biujeti da ramdenia wels?
– 2019 wlis biujeti iyo 3 112 954 lari, ama wlis biujeti ki 3 533 260 laria.
– ra intensivobiT sruldeba gamwvaneba-gawmendiTi samuSaoebi qalaqis mimdebared da sad?
– yovelkvireulad sruldeba qalaqis sxvadasxva monakveTze gamwvanebis samuSaoebi. ukve ramdenime dRea irgveba palmebi Tamar mefis gzatkecilsa da maxinjaurSi – zRvis sanapiro zolis mimdebare teritoriaze. iq sul 12 Ziri maraosebri palma dairgveba. paralelur reJimSi mimdinareobs ezoebis, skverebis movla-patronoba, mitovebuli teritoriis ekal-bardisagan gawmenda-gacelva.
– axalsoflis sasaTbure-sanerge meurneobaSi ra siaxleebia?
– axalsoflis sanerge-sasaTbure meurneobaSi yoveldRiurad mimdinareobs zamTarSi moyvavile erTwlovani yvavilebis movla-patronoba. aseve grZeldeba mcenareebis dakalmeba. uaxloes momavalSi daiTeseba gazafxul-zafxulSi moyvavile erTwlovani yvavilebi.
– ramdeni xe-mcenare dairgo baTumSi SarSan?
– 2019 wlis monacemebiT, qalaqis masStabiT 6 877 Ziri sxvadasxva saxeobis xe-mcenare dairgo. qalaqis mTel teritoriaze arsebul mcenareebs Cautarda sxvadasxva profilaqtikuri RonisZieba-wamloba. qalaqSi arsebuli 230 palma weliwadSi 2-jer isxvleba. aseve, SarSan, qalaqis farglebSi ganxorcielda 1 300 Ziri xis gasxvla-formirebis da gadabelvis samuSaoebi, ezoebis, skverebis, zRvis sanapiro zolis da sxva mwvane safaris gacelva 6 235 045 kvm teritoriaze.
– ramdeni skveri da sayvavile klumbi mowesrigda?
– am etapze qalaqSi arsebobs 15 skveri, romelic yovelkvireulad wesrigdeba. yvela maTganSi sul dargulia 430 000 zamTarmoyvavile erTwlovani yvavili – viola (TeTri, wiTeli, yviTeli, lurji). 2019 wels, aseve, sezonurad moyvavile gazafxul-zafxulis erTwlovani 527 000 yvavili dairgo. jamSi, 2019 wels qalaqs sul 957 000 yvavili Seemata.
– Tu gaSenda vardnari Tqveni dapirebisamebr?
– baTumis centralur parkSi dairgo 1 130 cali vardi (fxviara, garTxmuli vardi). franguli meilendis jiSi, rogorc amboben, 9 Tves yvavilobs da, imedi gvaqvs, dekembramde gastans.
– kidev ras gegmavT? jerjerobiT, rasac dagvpirdiT, yvelaferi SeasruleT. . .
– vapireb Sevqmna 10-15-kaciani mrCevelTa sabWo, romelSic Sevlen arasamTavroboebis warmomadgenlebi, dargis profesorebi, studentebi, sapatio moqalaqeebi. minda, erTad davgegmoT, Tu rogor gavamwvanoT da gavalamazoT Cveni baTumi. baTumis mimdebared, Tuki meria miwis nakveTs gamogviyofs, vgegmavT tye-parkis mowyobas. vnaxoT, ra formiT ganvaxorcielebT am istoriul proeqts. vecdebiT, wels movaswroT, Semodgomamde, Tu arada, momaval gazafxulze aucileblad daviwyebT. aseve, gpirdebiT, 2020 wels bevri siaxle, siurprizi elodeba baTumelebsa da qalaqis stumrebs.

