,,უცხოეთში მიღებული მაღალკვალიფიციური განათლება ჩვენს ქვეყანას უნდა მოხმარდეს”
ირმა ცეცხლაძე 27 48 93
gazeT `aWaris~ stumaria aWaris ganaTlebis, kulturisa da sportis ministri maia xajiSvili. masTan interviu am dReebSi safrangeTis dedaqalaqSi gamarTuli gamofenis Sesaxeb saubriT daviwyeT
– 11-16 Tebervals parizSi, `artkapitalis~ eqspoziciis farglebSi, gamoifina 9 qarTveli xelovanis namuSevari. baTumeli mxatvrebis safrangeTSi viziti dafinansda, rogorc gamarjvebuli proeqti aWaris avtonomiuri respublikis ganaTlebis, kulturisa da sportis saministros mier. SeTanxmebisamebr, qarTuli kulturis integraciasTan erTad, am sivrceSi moxda regionis popularizaciac. Cveni delegacia specialuri stumris statusiT iyo miwveuli, ramac saSualeba mogvca, damswreTaTvis wargvedgina ara mxolod aWaris turistuli servisebi, aramed warmogveCina mTeli regioni, rac warmatebiT SevasruleT kidec. mxatvrebis namuSevrebs hqonda Zalian kargi gamoxmaureba frangul presaSi. am megaproeqtis xelSemwyobi da iniciatori iyo iuneskos mSvidobis artisti, qarTveli musikosi eliso bolqvaZe, safrangeTSi saqarTvelos elCi da istoriulad Zlieri Cveni saTvistomo. gansakuTrebiT minda aRvniSno kulturis dargSi moadgilis akaki ZnelaZis damsaxureba, romelic ara mxolod rogorc mxatvari iyo warmodgenili gamofenaze, mas Tavis Tavze hqonda aRebuli am RonisZiebis logistikis didi nawili. yvelaferma erTad mogvca imis SesaZlebloba, rom Cvens mxatvrebs SesTavazes TanamSromloba sxvadasxva perspeqtiviT. es iyo uprecedento SemTxveva, rodesac evropis SuagulSi, parizSi, yvelaze mTavar sagamofeno sivrceSi warsdga Cveni amdeni mxatvari.
– ramdeni iyo da ramdeni procentiT Sesrulda saministros SarSandeli biujeti?
– 2019 wlis biujetma 53 289,1 aTasi lari Seadgina, romelic 96,7%-iT Sesrulda. es niSnavs, rom gaixarja 51 544,7 aTasi lari. am cifrebSi devs saministros TanamSromlebis udidesi Zalisxmeva da Rvawli, ris gamoc minda TiToeul maTgans madloba gadavuxado, radgan biujetis aseT maRal doneze Sesruleba niSnavs am sistemaSi dasaqmebuli adamianebis mier maqsimalurad bevri programis SeTavazebas mosaxleobisTvis, maTTvis mowyobil festivalebs, gamofenebs, koncertebs, gastrolebs, axal skolebs, laboratoriebs, biblioTekebs, muzeumebs, sportul sivrceebs. am cifrebs vasaxelebT ara STabeWdilebis mosaxdenad, aramed im Sromis xazgasasmelad, rac gavwieT Cveni TanamoqalaqeebisTvis da maTi stumrebisTvis, turistebisTvis. mogexsenebaT, 2019 wels gaimarTa RonisZieba, romelsac Zalian bevri mayurebeli eswreboda, maT Soris, turistebi, romlebmac dadebiTi gamoxmaurebebiT aRniSnes TavianTi ganwyoba.
– marTlac bevri programa ganaxorcieleT. romels gamoarCevT Tavisi mniSvnelobiT?
– veridebi calke romelimes gamoyofas, radgan vici, yvela mniSvnelovania im adamianebisTvis, romlebisTvisac gaiwera da Sesrulda, Tumca yvelaze xelSesaxebi mainc saganmanaTleblo sferoSi ganxorcielebuli programebia. vgulisxmob ara mxolod zogadsaganmanaTleblo sistemas, aramed umaRlesebsac. mxolod infastruqturul nawilze aq daixarja 7 milionze meti. es is ricxvia, romlis farglebSic 10 skolis mSenebloba daiwyo, maT Soris – 2 sportuli darbazis, xolo saremonto-aRdgeniTi samuSaoebi Cautarda 20-mde skolas. aqve minda aRvniSno xelovnebis universitetis axali sivrce, mTeli Tavisi infrastruqturiT, inventariT, avejiT. samuSaoebi dasrulebis etapzea da sabolood miviRebT Tanamedrove moTxovnebze morgebul universitets, sadac iswavleba rogorc Tanamedrove, ise tradiciuli kultura da xelovneba. darwmunebuli var, male aq ufro meti abiturienti moindomebs Cabarebas.
– rac Seexeba baTumis SoTa rusTavelis universitets. . .
– universitetze SarSan daixarja 2 milionamde lari. aqedan dafinansda samecniero-kvleviT dawesebulebebSi dasaqmebuli personalis da mecnieri muSakebis saxelfaso anazRaureba. garda amisa, universitets Cautarda sareabilitacio samuSaoebi infrastruqturul nawilSi, moewyo enis laboratoria (naxevar milion larze meti Rirebulebis), romlis prezentacia gveqneba uaxloes momavalSi. universitetis informaciiT, msgavsi laboratoriis analogi ar arsebobs amierkavkasiaSi. aq Seiswavlian sinqronul Targmans, aimaRleben enis codnis xarisxs da a.S. laboratoria moemsaxureba ara mxolod universitets, aramed enis SeswavliT dainteresebul sxva saswavlo struqturebsac. es yvelaferi uaResad mniSvnelovania, radgan Cveni qalaqi gadaiqca saerTaSoriso RonisZiebebis maspinZel qalaqad, risTvisac aucilebelia sxvadasxva ucxo enis zedmiwevniT Seswavla, rac mxolod Tanamedrove teqnologiebiT miiRweva.
– rogorc vici, sazRvao akademiasac uwevT patronaJs. . .
– diax, sazRvao akademiis xarjma Seadgina 900 aTasi lari. akademiisTvis viZenT sxvadasxva aucilebel aRWurvilobas, inventars, vawyobT laboratoriebs, raTa studentebi adgilze daeuflon profesiul-praqtikul unar-Cvevebs. aq daigegma sawvrTneli auzis mSeneblobac. aseve, mTavrobis Tavmjdomaris uSualo mxardaWeriT da xelmoweriT, gaformda memorandumi sazRvao transportis saagentosTan, romlis farglebSic sazRvao akademiis studentebs ukve Ria zRvaSi saswavlo praqtikac daufinansdebaT praqtikuli unarebis Camosayalibeblad. msgavsi programa wels SevitaneT bsu-Sic, sadac studentebs sazRvargareT daufinansdebaT saswavlo praqtika. aqve aRvniSnav, rom ucxoeTSi swavlis gagrZelebis biujeti wels kidev ufro gaizarda, 800 000-ze metia, rac ufro meti axalgazrdis ucxoeTSi gagzavnas gulisxmobs. garda amisa, aWaris mTavrobis Tavmjdomaris iniciativiT, studentebTan formdeba ormxrivi xelSekruleba, romelic iTvaliswinebs am axlgazrdebis samSobloSi dabrunebas da regionSi dasaqmebas, raTa iq miRebuli maRalkvalificiuri ganaTleba moxmardes Cvens xalxs da qveyanas. gaizarda studentze gacemuli grantis odenoba – Tu adre 25 aTasi iyo, wels 30 aTasi lariT ganisazRvra.
– axalgazrdebs namdvilad miecaT saerTaSoriso asparezze gasvlis didi Sansi. . .
– rodesac vsaubrobT axalgazrdebis xelSewyobaze, am kuTxiT erT-erTi yvelaze mZlavri meqanizmia regionSi Seqmnili axalgazrdobis regionaluri centri, romelmac daarsebidan umokles periodSi moaxerxa bevri axalgazrdis CarTva programebSi, sadac isini axdenen sakuTari Tavis da monacemebis realizebas, maT Soris, saubaria kvalifikaciis amaRlebis kursebze, dasaqmebaze orientirebul programebze, dasvenebaze, SemecnebiT turebze, gasarTob RonisZiebebze da a.S. milion laramde daixarja SarSan axalgazrdobis centrze, xolo wlevandeli biujeti dagegmilia 2 milion 400 aTas larze. ase rom, maTi programebi ufro masStaburi gaxdeba. aqve, vsargeblob SemTxveviT da madlobas vuxdi Cveni regionis aRmasrulebeli da sakanonmdeblo organoebis warmomadgenlebs, romlebic 2020 wlis biujetis wardgenisas Seecadnen CvenTvis maqsimaluri dafinansebis gamoyofas, radgan kargad ician, rodesac mravalmxriv da xarisxian ganaTlebas, axalgazrdobis xelSewyobis programebs aunTeb mwvane Suqs, ufro kvalificiuri, kulturuli, sportulad gajansaRebuli da xelovnebas naziarebi momavali Taoba gveyoleba da es TavisTavad iqoniebs dadebiT zegavlenas eris da qveynis keTildReobaze.
– ras eniWeba gansakuTrebuli mniSvneloba skolebTan mimarTebaSi?
– am kuTxiT mniSvnelovnad vTvliT araformalur ganaTlebas da TviTrealizaciis saSualebis gazrdas. aq igulisxmeba saskolo klubebi, olimpiadebi, eqskursiebi, SemecnebiTi RonisZiebebi, romelTa aqtiurad ganxorcieleba mniSvnelovania, raTa Tanamedrove axalgazrdebis interesebi dakmayofildes da maTTvis mimzidveli gaxdes saskolo sivrce. amasTan, es xels Seuwyobs moswavleebs im unar-Cvevebis gamomuSavebaSi, rac cxovrebis Semdgom etapze gamoadgebaT komunikaciis Tu kvalifikaciis amaRlebisTvis. swored am kuTxiT araerTi mniSvnelovani proeqti ganxorcielda SarSan.
– pedagogebis pensiaze gaSvebam xom ar gamoiwvia maswavleblebis deficiti rig skolebSi?
– saqarTvelos mTavrobis mier erovnul idead aRiarebul reformaSi erT-erTi umniSvnelovanesi nabiji iyo sapensio asaks miRweuli maswavleblebis dafaseba da maTTvis profesiidan Rirseulad gasvlis SeTavazeba. is, rac moxda, SeiZleba miviCnioT uprecedento faqtad, msgavsi araTu manamde, saerTod ar dafiqsirebula. municipalitetSi Sevxvdi damsaxurebul pedagogebs, romlebmac TavianT mxrebze itvirTes Cveni skolebisTvis umZimesi periodi – 90-iani wlebi da ar wasulan profesiidan umciresi xelfasebis da umZimesi samuSao pirobebis miuxedavad. namdvilad valdebulebi viyaviT, maTTvis es gmirobis tolfasi Sroma dagvefasebina. yvela municipalitetSi Sevxvdi am adamianebs da piradad vTxove, rom 16 seqtembers pirveli zaris darekvas daswrebodnen. materialuri mxardaWeris garda, mxedvelobaSi misaRebia emociuri foni, romelic Tan axlavs msgavs RonisZiebas. amasTan, igive reformiT warimarTa axalgazrda kadrebis skolebSi Semoyvanis procesi araerTi konkursis safuZvelze. marTlac bevri dainteresda Cveni SeTavazebebiT. es ki niSnavs, rom maswavleblis profesia namdvilad dafasda ara mxolod saxelmwifos mxridan, aramed sazogadoebis TvalSic. Sedegad miviReT axalgazrda profesionali maswavleblebi, romlebic harmoniulad, umtkivneulod Caenacvlnen Rvawlmosil Taobas.
– maRalmTian soflebSi xom iyo maswavlebelTa deficiti?
– maRalmTianeTSi ukve amoqmedebulia saqarTvelos da aWaris ganaTlebis saministroebis damatebiTi programa: `vaswavloT momavali warmatebisTvis~, romlis farglebSic 30 maswavlebeli gvyavs dasaqmebuli. maT, saaTebis anazRaurebasTan erTad, xelfasze 1000-lariani danamati eZlevaT. imedi gvaqvs, reformis kvaldakval es deficituri sagnebic aRmoifxvreba da programac dasruldeba. Cveni saministros mTavari daniSnuleba xom yvela bavSvis xarisxiani ganaTlebis uzrunvelyofaa rogorc sajaro skolaSi, ise umaRles saswavlebelSi.
– ar SeiZleba ar SevexoT ganaTlebis da mecnierebis qalaqis mSeneblobas baTumSi. . .
– es qalaqi e.w. gorodokis dasaxlebaSi aSendeba. Tornike riJvaZem da mixeil Cxenkelma simbolurad ukve Cayares saZirkveli. dawyebulia komarovis skolis filialis mSenebloba, sadac iqneba ara mxolod saswavlo sivrce, aramed sacxovrebeli garemoc. mimdinareobs samuSaoebi profesiul saswavlebel `bleqsis~ gadatanasTan dakavSirebiT, Cvens saministros ki am adgilas dagegmili aqvs xelovnebis skolis Seqmna, romelSic gaerTiandeba regionSi moqmedi Semdegi skolebi da saswavleblebi: saxelovnebo, samusiko, sabaleto, samxatvro da a.S. proeqti xorcieldeba zemoT naxsenebi uwyebebis direqciebTan erTad, raTa gaviTvaliswinoT yvela Tavisebureba, detali, rac aucilebelia msgavsi skolebis komfortuli da gamarTuli funqcionirebisaTvis.
– ras gvetyviT profsaswavleblebze?
– profesiuli ganaTlebis sivrce saSualebas gvaZlevs, yvelaze iolad SevideT dasaqmebis bazarze da mivceT axalgazrdebs Semosavali. Cvens regionSi, infrastruqturuli da turistuli proeqtebis paralelurad, moTxovnaa profesiul kadrebze. cxadia, bevri kursdamTavrebuli iRebs gadawyvetilebas, rig profesiebs daeuflos da Cveni valia, am moTxovnebze adaptirebuli garemo SevuqmnaT. am kuTxiT mniSvnelovania xuloSi profesiuli saswavleblis filiali da SuaxevSi analogiuri saswavlebeli, romlis mSenebloba dasrulebulia da ukve mimdinareobs misi inventariT aRWurva. aseve, saqarTvelos saministrosTan erTad, profesiuli orientaciis kuTxiT, vapirebT programebis gaSlas skolebSi, raTa ufrosklaselebs Tavidanve mieceT arCevanis saSualeba. minda gacnoboT siaxle, romelic mimdinare wlidan dainergeba – profesiuli saswavleblis kursdamTavrebulebs sruli zogadi ganaTlebis atestatis miRebis saSualeba miecemaT, rac gazrdis saswavleblebSi Cabarebis msurvelTa raodenobas.
– kulturis sferoSi ra siaxleebia?
– Cvens ansamblebs, saxelovnebo Tu samusiko skolebs, Teatrebs, muzeumebs, romelTa saqmianoba ganapirobebs erTiani struqturis warmatebas, sakmaod datvirTuli weli hqondaT SarSan. gamovyofdi Teatralur saerTaSoriso festivals baTumSi, sadac warmodgenili iyo cnobili ucxouri speqtaklebi. mowveuli gvyavda bevri Teatrmcodne, kritikosi da swored maT Seafases festivali warmatebulad. aqve minda vTqva, rom baTums gaaCnia imis SesaniSnavi potenciali, rom Tavi daimkvidros saerTaSoriso masStabiT, rogorc festivalebis qalaqma. gansakuTrebul yuradRebas vaqcevT sabunebismetyvelo da teqnikur mimarTulebebs. am kuTxiT saskolo sivrceSi Segvaqvs laboratoriebi (fizika-qimia) da SemdgomSic, studentebisTvis, romlebic Cairicxebian sabunebismetyvelo da teqnikur fakultetebze, gaTvaliswinebuli gvaqvs 1000-lariani stipendia, rac moemsaxureba am fakultetebis popularizacias. XXI saukuneSi aucilebelia teqnikuri sagnebis daufleba, raTa mxari avubaT Tanamedrove moTxovnebs. wels gamocxadebulia konkursi da 20 axalgazrda miiRebs am Tanxas.