,,საიდან მოდიხარ განსაზღვრავს – საით მიდიხარ…”
ნაირა ფუტკარაძე 27 48 93
saqarTvelos moqalaqeebi, romlebic mizezTa gamo msoflios sxvadasxva qveyanaSi cxovroben, ucxoeTSi sakuTar qveyanas warmoadgenen. msoflio asparezze araerTi qarTveli mniSvnelovan sityvas ambobs sxvadasxva dargSi. erT-erTi aseTi qalbatoni dRes Cveni gazeTis stumaria. igi germaniaSi cxovrobs da kulturis sferoSi warmatebulad saqmianobs. Teona gogiCaiSvili qalaq remSaidis xelovnebisa da musikis skolis xelovnebis departamentis ufrosia. germaniis sxvadasxva qalaqSi wlebia, rac kulturul proeqtebs axorcielebs, maT Sorisaa, qarTul-germanuli festivali `sufra~, romelic 2019 wlis ivlisSi, hamburgSi gaimarTa da fotofestivali `qolga~, romlis Tanaorganizatori da kuratoricaa. misi iniciativiT, kiolnis universitetSi fotogamofena `istoriebi saqarTveloze~ gaimarTa. SeiZleba iTqvas, rom yvela misi wamowyeba saqarTvelos kulturisa da tradiciebis popularizacias emsaxureba.
– Tqven Sesaxeb mogviyeviT. . .
– daviwyeb imiT, rom warmoSobiT guruli var. davamTavre me-6 germanuli skola. axali berZnulis da filologiis fakultetze vswavlobdi Tbilisis ivane javaxiSvilis saxelmwifo universitetSi. germaniaSi 1996 wels Camovedi DAADდაად-is (germaniis akademiuri gacvlis samsaxuri) stipendiiT. qalaq fraiburgis universitetSi daviwye axali germanuli enis da literaturis fakultetze swavla, Semdeg dizainis da fotografiis akademia davamTavre qalaq kiolnSi da magistratura _ bilefeldSi.
– amJamad ras saqmianobT?
– germaniaSi ukve 22 welia vcxovrob. amJamad qalaq remSaidis musikisa da xelovnebis skolaSi, xelovnebis departamentis ufrosi var. Tan sxvadasxva sagamofeno proeqtze vmuSaob ara marto germaniaSi da evropis sxva qalaqebSi, aramed ukve amerikaSic. wels pirvelad miviReb monawileobas qalaq hiustonis prestiJul fotofestivalSi. Semodgomaze niu-iorkSi var miwveuli Jiuris wevrad `fotovilis~ festivalze.
– ra sirTuleebis gadalaxva mogixdaT ucxo garemoSi cxovrebis pirvel etapze?
– sirTuleebi sakmaod bevri iyo. absoluturad ucxo garemo, enis codnis miuxedavad, pirvel etapze mainc, rTuli iyo germanelebTan komunikacia. saxelmwifo struqtura da yoveldRiuroba Zalian gansxvavebuli iyo maSin, 90-ian wlebSi, saqarTvelosa da germaniSi. zogadad, ucxo qveyanaSi damkvidrebisTvis, Tundac es mxolod ramdenime wliT iyos, pirvel rigSi, saWiroa enis codna da adgilobriv mosaxleobasTan daaxloeba. sirTuleebs, metwilad, gansxvavebuli mentaliteti da komunikaciis nakleboba ganapirobebs. saWiroa ara marto mondomeba, aramed disciplina, mizandasaxuloba da sakuTar Tavze mudmivi muSaoba.
– rogor dainiSneT qalaq remSaidis xelovnebisa da musikis skolis xelovnebis departamentis ufrosad?
– remSaidSi sruliad Cveulebrivad, internetSi ganTavsebuli samuSao gancxadebis Sevsebisa da Semdeg gasaubrebis Sedegad movxvdi. manamde vmuSaobdi qalaq kiolnis axalgazrdebis xelovnebis Terapiis centrSi. Cemi moswav-leebi, ZiriTadad, fsiqikurad tramvirebuli, rTulad aRsazrdeli mozardebi iyvnen, zogi – kriminaluri wreebidanac. oTxi wlis Semdeg mivxvdi, rom saWiro iyo CemTvis `haeris gamocvla~.
– ras niSnavs TqvenTvis xelovneba?
– xelovneba CemTvis, bavSvobidan moyolebuli, saocari samyaros karibWe iyo, sadac yvelaferi SesaZlebelia da sadac fantazias sazRvari ar aqvs. Cemi bavSvoba da mozardobis asaki daemTxva iseT saSinel movlenebs, rogoric iyo Cernobilis katastrofa, 9 aprili, samoqalaqo omi, siRaribe, uSuqoba da zogadad, saocari sicarielis SegrZneba. xelovneba maSin CemTvis TviTgadarCenis saSualeba aRmoCnda. axlac es datvirTva aqvs, Tumca – sxva garemoSi.
– Tqveni yvela wamowyeba saqarTvelos kulturisa da tradiciebis popularizacias emsaxureba, erT-erTi maTgania fotokonkursi `qolga~, romelic, simbolurad, qarTul-germanuli urTierTobebis qolgadac iqca. . .
– vfiqrob, fesvebs didi mniSvneloba aqvs, saidan modixar gansazRvravs -, saiT midixar. . . Tan saqarTvelo, jerjerobiT, ucxoeTSi mainc naklebad cnobilia. Cven ar vTamaSobT did rols arc politikuri da arc socialur-kulturuli TvalsazrisiT msoflio arenaze. swored am aspeqtis Secvlas vemsaxurebi, anu saqarTvelos Zveli da axali kulturis da tradiciebis warmoCenas ucxoeTSi, Cveni xelovnebis, literaturis, filmis, musikis warmoCenas, Cveni saocari qarTuli sufris, gaxsnili, stumarTmoyvare bunebis, saqarTvelos turistuli resursebis. . . rac Seexeba Cvens fotofestival `qolgas~, sakmaod cnobilia. 2010 wlis zamTarSi sruliad SemTxveviT gavicani misi damfuZnebeli beso xaindrava _ fotografiaze Seyvarebuli Zalian Tavmdabali adamiani, romlis didi xelSewyobiT safuZveli Caeyara Cvens megobrobas. 2011 wlidan moyolebuli araerTi saintereso gamofena da masterklasi moewyo saqarTveloSi `qolgis~ farglebSi. Sesabamisad, xels vuwyobT germaniaSi qarTuli kulturis da fotografiis popularizacias. magaliTad, 2018 wels qalaq frankfurtSi, msoflioSi ganTqmuli wignis bazrobis farglebSi, romlis sapatio stumari saqarTvelo iyo, movawyveT cnobili qarTveli fotografisa da mTamsvlelis, naadrevad daRupuli guram TikanaZis gamofena.
– is, rom hamburgSi qarTul-germanuli `sufra gaiSala~, Tqveni damsaxurebaa?
– qarTul-germanul festival `sufris~ idea me da hamburgel xelovans olaf Selers gagviCnda. olafi hamburgis tradiciuli ubnis _ altonis art-hausis direqtoria. Cven erTad SevadgineT programa da moviwvieT saintereso qarTveli musikosebi da xelovanebi. maT Soris, berlinSi moRvawe dijei irakli kiziria, reJisori nana eqvTimiSvili, axalgazrda xelovani miSiko sulakauri – Tbilisidan, qalTa ansambli `qalau~ – Tbilisidan da sxvebi. Cveni festivalis farglebSi ara marto qarTuli sufra gaiSala, aramed Cven CavatareT qarTuli xalxuri simReris masterklasi, qarTuli filmebis Cveneba, fotogamofena, wignis prezentacia da qarTuli kerZebis damzadebis masterklasi. festivalma didi warmatebiT Caiara. 2021 wlisaTvis igegmeba Semdegi `sufra~ hamburgSi.
– fotogamofenis `istoriebi saqarTveloze~ Sesaxeb ras gvetyviT?
– `istoriebi saqarTveloze~ iyo qarTuli kvireulis nawili qalaq kiolnis universitetSi. fotokonkursis da gamofenis mowyobis idea me da qarTvel student elene SublaZes gagviCnda. elene qarTuli studenturi asociaciis `aisis~ xelmZRvanelia. is da misi jgufi Zalian profesionalurad da didi SemarTebiT muSaoben da xels uwy-oben germaniaSi saqarTvelos popularizacias. `istoriebi saqarTveloze~ gamoirCeoda ara marto mravalferovani fotoproeqtebiT, aramed konkursSi monawile fotografebiT da fotomoyvarulebiT msoflios sxvadasxva qveynebidan, maT Soris braziliidan, tailandidan, indoeTidan, germaniidan, inglisidan, irlandiidan, safrangeTidan da a.S.
– adgilobrivebTan rogori urTierToba gaqvT da ra gagvasxvavebs an piriqiT, ra saerTo gvaqvs qarTvelebs da germanelebs?
– SeiZleba ucnauria, magram aq ucxoobis SegrZneba TiTqmis ar mqonia, miuxedavad imisa, rom germanelebi da qar-Tvelebi sakmaod ganvsxvadebiT erTmaneTisgan. Tavs komfortulad vgrZnob, ise rogorc meore samSobloSi. sxvaobas ganapirobebs, pirvel rigSi, sxvadasxva politikur-socialuri garemo, sxvanairi aRzrdis meTodi, ra Tqma unda, istoria TamaSobs did rols da es yvelaferi erTad ayalibebs gansxvavebul mentalitets. germanelebis Sromismoyvareoba da pirdapiroba momwons, qarTvelebis ki siTbo da yuradReba.
– qarTveli megobrebi Tu gyavT germaniaSi da Tqvenma germanelma megobrebma ra ician saqarTvelos Sesaxeb?
– axlo qarTveli megobrebi ufro saqarTveloSi myavs _ Cemi bavSvobis megobrebi. Aaq, ZiriTadad, germaneli da sxva ucxoeli megobrebi myavs. CemTvis erovneba pirvel adgilze ar dgas, ufro mniSvnelovania urTierTgageba, ndoba, pativiscema da siyvaruli. Cemma aqaurma megobrebma bevri ram ician saqarTvelos Sesaxeb, bevri ukve ramdenjerme namyofia saqarTveloSi, isini modian aq Cvens gamofenebze, koncertebze, mohyavT sxva stumrebi da amiT saqarTvelos moyvarulebis wres afarToeben.
– dRevandel saqarTvelos rogor xedavT Soridan. . . ra aris Tqveni gzavnili qarTveli mkiTxvelisadmi?
– dRevandeli saqarTvelo saintereso nazavia axali da Zveli kulturis. pirvel rigSi, visurveb mSvidobas, stabilur politikur da dacul socialur garemos. visurvebdi qarTveli axalgazrdebis xelSewyobas, ganaTlebis maRal dones, unarebis ganviTarebas, qalebis uflebebis dacvas, maTTvis xelis Sewyobas da ganviTarebas profesiuli TvalsazrisiTac.
– nostalgia Tu SemogawvebaT xolme da ra dagexmaraT, rom Zlier qveyanaSi Tavadac Zlieri gamxdariyaviT?
– nostalgia Cemi cxovrebis nawilia, Cemi Tanmxlebia. bevri ramaa, rac damexmara gaZlierebaSi, magaliTad, nebisyofa, brZolis unari, disciplina, winsvlis da ganviTarebis moTxovna, kargi megobrebi, Zlieri politikuri da socialuri sistema.
– ra genatrebaT da dabrunebas Tu apirebT saqarTveloSi?
– cxeli zafxulis Rameebi guriaSi, babuas simRera, sanTlis Suqze leqsebi, dedis galoba. . . dabruneba? jer Sua gzaze var. . .
– gegmebze rom gviTxraT. . .
– internacionalur asparezze gasvla, saintereso proeqtebi saqarTveloSi da ucxoeTSi, saqvelmoqmedo organizaciis Seqmna, romelic martoxela dedebs daexmareba ganaTlebis miRebasa da dasaqmebaSi, ise rom sxvaze damokidebulni ar iyvnen. mjera, bevri ram SesaZlebelia, Tu mizans bolomde mihyvebi, Tu sakuTar TavSi darwmunebuli xar, amave dros ki sxvis gonivrul rCevebs gaiTvaliswineb Sens gamocdilebasTan erTad da intuiciasac miendobi.