რატომ არ თანხმდება ოპოზიცია საარჩევნო სისტემის იმ ვარიანტს, რომელიც მმართველმა გუნდმა შესთავაზა?
ნინო ცხვარაძე 591 98 24 30
110/40-ze an 100/50-ze da 1-procentiani barieri – es aris is, rasac xelisufleba opozicias saarCevno sistemis cvlilebasTan dakavSirebiT sTavazobs. dialogis vada iwureba da Tu opoziciis nawili mainc mmarTveli gundis SeTavazebas ar daTanxmdeba, axali proeqti parlamentSi daregistrirdeba. winaaRmdeg SemTxvevaSi, rogorc saparlamento umravlesobis lideri mamuka mdinaraZe acxadebs, cvlilebebis wardgenas azri ar eqneba.
– Tu nawilobrivi konsensusi mainc iqna, maSin ki, batono. Tu imazea saubari, ra daTmobaze mivdivarT Cven, SemiZlia garantia mogceT, rom sul raRac 3-4 dReSi yvela is piroba iqneba dawerili, razec zepirad vlaparakobT. garantias gaZlevT, rom am proeqtSi Cadebul damzRvev meqanizmebTan dakavSirebiT erTi sityvac ki ver iqneba obieqturad kritikulad mimarTuli, – acxadebs mamuka mdinaraZe.
saarCevno barieris dawevis momxrea `evropuli saqarTvelo~, Tumca rogorc giga bokeria acxadebs, es ar aris sakvanZo sakiTxi.
– Cven momxre varT barieris dawevis, Tumca es araa is sakiTxi, romlis garSemoc mimdinareobda molaparakebebi. es ar aris is sakiTxi, ris gamoc iyo sazogadoeba quCaSi gamosuli da dRes rasac aprotestebs. aseve, es ar iyo is sakiTxi, rasac dahpirda ivaniSvili sazogadoebas `gavrilovis Rames~ daRvrili sisxlis Semdeg, raSic gadaagdo da dResac utifrad gveubneba, fexebze mkidixarTo, anu sakvanZo sakiTxi es ar iyo. Tumca Cven momxre varT barieris dawevis da sxva sakiTxebze gons Tu moegeba ivaniSvili – politpatimrebis gamoSvebaze, represiebis Sewyvetaze da arsebiTad proporciul sistemaze gadasvlaze, amasTan, magasac mxars davuWerT, – irwmuneba giga bokeria da dasZens, rom mrgvali magididan xelisufleba wavida da ara – opozicia.
ratom ver Tanxmdebian mxareebi saarCevno sistemis cvlilebaze? saSinao politikis am da sxva saintereso sakiTxebze aWaris umaRlesi sabWos umravlesobis wevrs lado mgalobliSvils vTxoveT interviu. saubari regionis sakanonmdeblo organos 3 martis sagazafxulo sesiiT daviwyeT.
– batono lado, umaRlesi sabWosTvis siaxle iyo `ministris saaTi”.
– diax, es axali formatia. saparlamento kontrolis erT-erTi meqanizmia, rodesac modis ministri, vusmenT mis angariSs, vsvamT SekiTxvebs, imarTeba politikuri debatebi. siaxle sakonstitucio cvlilebebs ukavSirdeba, romelic gasul wels miviReT.
– `ministris saaTi~ da sagazafxulo sesia boikotisa da aqciis fonze warimarTa. ramdenad mniSvnelovania procesebSi opoziciis monawileoba?
– igive `ministris saaTi~ iTvaliswinebs politikur debatebs. parlamenti, zogadad, debatebis, diskusiis da kamaTis adgilia. rodesac erTi mxare am procesebSi monawileobaze uars ambobs, es, ra Tqma unda, uaryofiTia. amomrCevelma ndoba imitom gamoucxada `erTiani nacionaluri moZraobis~ wevrebs, rom movidnen sakanonmdeblo organoSi, kiTxvebi dasvan, saparlamento cxovrebaSi monawileoba miiRon. Zalian cudia, amas rom ar akeTeben.
– `erTian nacionalur moZraobaSi~ acxadeben, rom aqvT molodini, nika melias msgavsad, elguja bagrationsac SeuCerdeba uflebamosileba.
– amasTan dakavSirebiT verafers getyviT, es sakiTxi dRis wesrigSi ar damdgara. saidan moitanes msgavsi ram, ar vici.
– mizezad batoni elgujas policiaSi xSirad dabarebas asaxeleben.
– rogorc vici, elguja bagrationis winaaRmdeg sisxlis samarTlis saqmea aRZruli, Tumca, ara mgonia, es mas xels uSlides sakanonmdeblo saqmianobaSi.
– am dReebSi saxelmwifo auditis samsaxurma aWaris avtonomiuri respublikis da baTumis municipalitetis wilobrivad moqmed sawarmoebSi kapitalis formirebisa da safinanso-ekonomikuri saqmianobis angariSi gamoaqveyna, romelic arcTu ise saxarbieloa. . .
– auditis daskvnas gavecani, Tumca TiToeul organizacias hyavs zedamxedveli, da am SemTxvevaSi swored maT unda Seiswavlon daskvna, gaecnon im argumentebs, rac aqvT organizaciebs da Semdgom, kompetenciebis farglebSi, miiRon gadawyvetilebebi. vinaidan dawesebulebebis umravlesoba Cvens kompetenciaSi ar Semodis, Riad ver CavereviT maT saqmianobaSi.
– Tqveni, rogorc kanonmdeblis da xelisuflebis makontrolebeli organos warmomadgenlis Sefaseba rogoria auditis daskvnaze?
– CemTvis saxelmwifo mmarTvelobaSi mTavari principia, gadawyvetilebebi iyos efeqturi, procesebi iyos gamWvirvale da racionalur xarjvas efuZnebodes.
– sesiaze gaJRerda, rom `ocnebis qalaqis~ mcxovreblebi SiSoben, bevri maTgani ubinaod ar darCes da mSeneblobis dawyebac winasaarCevno kampaniis nawili ar aRmoCndes. . .
– gamovricxav am yvelafris winasaarCevno kampaniasTan kavSirs. iq mSenebloba gagrZeleba da yvela etapi dasruldeba. visac ekuTvnis sacxovrebeli, aucileblad miiRebs. mTavrobis keTilsindisierebasa da kompetenciaSi eWvi ar mepareba.
– kriteriumebTan dakavSirebiT ar cxreba vnebaTaRelva. . .
– am mimarTulebiT wlebia, muSaoben. garkveuli informaciis analizic gakeTebulia da ara mgonia, saboloo daskvnis dadebas didi dro dasWirdes. sacxovrebeli korpusebis aSenebamde ganisazRvreba kriteriumebi, procesi iqneba sajaro da gamWvirvale, Sesabamisad, informaciaze yvelas eqneba wvdoma.
– am dromde opoziciasa da mmarTvel gunds Soris saarCevno sistemis cvlilebaze dialogi ver Sedga. . .
– mrCeba STabeWdileba, rom opoziciis radikalur nawils – `erTian nacionalur moZraobas~ da mis ganStoebebs ar surT konsensusamde misvla. isini ufro sxva ramisTvis emzadebian, ar gamovricxav – Zaladobrivi gziT cvlilebebisTvis. konsensusis kargi variantia SeTavazebuli – 110/40-ze an 100/50-ze da
1-procentiani barieri anu, Tu pirvel adgilze gasuli partia proporciulad ver aiRebs 40 procents, ver daakompleqtebs mTavrobas. amas iTxovda opozicia da misi moTxovna dakmayofilebulia. rac Seexeba maT moTxovnas 20 maJoritaris Taobaze, am kuTxiT qveynis geografiulad dayofa SeuZlebelia. saqarTveloSi aris 9 regioni da me-10 – aWaris avtonomiuri respublika. Tbilisi, aseve, 10 saarCevno olqad iyofa. ra gamodis – saqarTvelos TiTo regions TiTo warmomadgeneli hyavdes parlamentSi? warmoudgenelia, aWara erTi maJoritariT iyos warmodgenili – amas maJoritarul principTan araferi aqvs saerTo. radgan Tbilisi TviTmmarTveli qalaqia, iq olqebis gaerTianeba ver moxdeba. dedaqalaqi unda darCes 10 olqad, danarCeni saqarTveloc – 10. daaxloebiT 350 aTasi amomrCevelia aWaraSi, erTi maJoritari, CaTvaleT, formaloba iqneba. opozicias situaciis daTboba ar awyobs, piriqiT, gamwvavebas cdiloben, radgan xedaven, arCevnebis gziT rTulia maTi miznis miRweva – movidnen xelisuflebaSi – amitom sxva gzebiT amis gakeTeba ufro aZlevT xels.
– saqarTvelos yofilma prezidentma mixeil saakaSvilma saprezidento biblioTekaSi am dReebSi Stabi gaxsna.
– samwuxarod, yuradRebas ar aqceven imas, rom mixeil saakaSvili saqarTvelos moqalaqe araa da is samarTlebrivad saqarTveloSi politikur procesebSi ver Caereva. amas rom Tavi davaneboT, igi `erTian nacionalur moZraobasTan~ asocirdeba da Stabis gaxsniT, naTelia, rom gundSi ganxeTqilebaa.
– mixeil saakaSvili irwmuneba, rom aqcenti unda gakeTdes axal Taobaze. raze gaakeTebs sworebas `qarTuli ocneba~?
– erTia, ras ambobs mixeil saakaSvili da meore – maTi savaraudo maJoritarebis sia, romelic ixila sazogadoebam. TbilisSi maJoritarobis kandidatebidan 90 procenti partiis Zveli saxeebia, romlebic xalxSi agresias iwveven. axalgazrdebsa da axal saxeebze ar gaakeTeben arCevans. Cveni partiis gacxadebuli poziciaa, rom saarCevno sia iqneba ganaxlebuli da bevr axal, saintereso adamians vixilavT. saparlamento cxovrebaSi rotacia, axali sisxli jansaRi procesia.
– `qarTul ocnebaSi~ saarCevno siaze dawyebulia muSaoba?
– siaze ara, magram SemiZlia giTxraT, rom gasuli wlis gazafxulidan garkveuli procesi midis, maT Soris, axal saxeebTan konsultacia, maTi xedvebis mosmena.
– am dReebSi giorgi margvelaSvils saxelmwifo dacva moexsna, rac, misi TqmiT, prezidentis institutis dakninebaa.
– ver daveTanxmebi baton giorgis, radgan konstituciaSi Caiwera, rom marto prezidents ara, yofil premiers da parlamentis Tavmjdomaresac moexsnas dacva. sami intituciis xelmZRvanelzea saubari, Tumca iqvea daTqma, Tu dadgeba dRis wesrigSi saWiroeba da maT usafrTxoebas safrTxe daemuqreba, mTavrobis gadawyvetilebiT daeniSneba dacva. vfiqrob, giorgi margvelaSvils aranairi safrTxe saqarTveloSi ar daemuqreba da mSvidad ganagrZobs cxovrebas.
– yofili prezidentis politikaSi dabrunebaze ras fiqrobT?
– msoflio politikas Tu gadavxedavT, mxolod saqarTveloSi xdeba saprezidento tradiciis darRveva. prezidentebi, rogorc wesi, roca midian, aqtiur politikaSi Tavis moRvaweobas asruleben. ver vixseneb, magaliTad, amerikaSi romelime prezidenti politikaSi dabrunebuliyo. Tumca gvaxsovs, mixeil saakaSvili gubernatorad dabrunda, giorgi margvelaSvili ki, albaT, parlamentSi moxvedras Seecdeba. naprezidentali parlamentSi naklebad warmomidgenia, Tumca es misi gadasawyvetia.
– ra molodini gaqvT – Sedgeba Tu ara dialogi mmarTvel gundsa da opozicias Soris?
– opoziciaSi arian adamianebi, romlebic mmarTveli gundis SeTavazebas mxars uWeren, Tumca `erTiani nacionaluri moZraoba~ da `evropuli saqarTvelo~ bolomde Seecdebian situaciis gamwvavebas. erTi ram SemiZlia vTqva: ra modeliTac unda Catardes arCevnebi, darwmunebuli var, amomrCevlis umravlesobis mxardaWeras `qarTuli ocneba~ moipovebs.
– ra gaZlevT amis Tqmis safuZvels?
– qarTul politikur sivrceSi ar aris mesame an meoTxe arCevanis saSualeba. erT mxares aris `gaerTianebuli opozicia~ da meore mxares – `qarTuli ocneba~. isini, vinc xelisuflebis alternativad sakuTar Tavs gvTavazoben, gvixilavs xelisuflebaSi da viciT, vin iyvnen. veravin damajerebs, rom xelisuflebaSi dabrunebis SeTxvevaSi, Zaladobriv meTodebze uars ityvian, adamianis uflebebis darRvevas da Cagvras ar gaagrZeleben gaormagebulad. maT xom wlebia, revanSis survili axrCobT. vinaidan `qarTuli ocnebis~ realuri alternativa opoziciaSi ar aris, yvelaze misaRebi Zala mmarTveli gundi iqneba. ar vambob, rom `qarTuli ocneba~ saukeTeso da unakloa, Tumca ualternativoa.
– batono lado, ras etyvis saparlamento arCevnebis win `qarTuli ocneba~ amomrCevels – 2012 wels gacemuli dapirebebidan ra Sesrulda da ra – ara?
– gacemuli dapirebebis didi nawili Sesrulebulia – jandacva, pensiebis, pedagogebis xelfasebis zrda da sxva. rac bolomde ver SevasruleT, es samarTlianobis aRdgenaa.
– ram SeuSala mmarTvel gunds xeli?
– iyo bevri faqtori – obieqturic da subieqturic. am dapirebis Sesasruleblad bevri ram gavakeTeT, magram bolomde pirnaTelebi ar varT.