,,არჩევნებს იგებს ან აგებს არა საარჩევნო სისტემა, არამედ პარტია და საზოგადოება”
ირმა ცეცხლაძე 27 48 93
rogorc iqna dasrulda saarCevno modelis SerCevasTan dakavSirebuli daZabuli molodini. opoziciam miaRwia imas, rac surda, Tumca orive mxares kompromisze wasvla mainc mouxda. mmarTvelma gundma SeinarCuna maJoritaruli sistemis mcire nawili, xolo opoziciurma partiebma Tavisi gaitanes da Seamcires `qarTuli ocnebis~ parlamentSi umravlesobiT mosvlis Sansi. amasTan, miiRes 120 mandati proporciuli sistemiT da 30 – maJoritaruliT, 1%-iani gamsvleli barieri da 40%-iani barieri partiebisTvis saparlamento umravlesobis Camosayalibeblad.
`umravlesobas mouwia seriozuli ukandaxeva da cvlilebebis ganxorcieleba, es cvlilebebi lamis hgavs proporciulze gadasvlas~, – ganacxada fraqcia `damoukidebeli deputatebis~ wevrma Tamar CugoSvilma.
ukve daiwyo sakonstitucio cvlilebebis procesi, miRweuli SeTanxmeba unda gaformdes konstituciaSi, rasac daaxloebiT 3-Tviani sakanonmdeblo procesi dasWirdeba. erTi Tve iqneba saerTo-saxalxo, xolo 2 Tve – saparlamento ganxilvebi. ivnisis bolomde sruldeba sagazafxulo sesia da am droisTvis unda dasruldes sakonstitucio cvlilebebis Setanac. aseve, daCqarebuli wesiT Seva cvlilebebi saarCevno kodeqsSic. amiT samarTlebrivi baza Camoyalibdeba da kanonmdeblobaSi garantirebulad Caiwereba is SeTanxmeba, romelsac umravlesobam da opoziciam ramdenimeTviani brZolis Semdeg miaRwies.
ras fiqroben amis Sesaxeb saqarTvelos parlamentisa da aWaris umaRlesi sabWos wevrebi, CvenTvis mocemuli interviuebidan gaigebT.
ilia nakaSiZe, saqarTvelos parlamentis Tavmjdomaris moadgile:
– ratom daixia ukan mmarTvelma gundma da amjobina daTmobaze wasvla?
– es daTmoba ar aris. pirvel rigSi, SevTanxmdeT, rom arCevnebs igebs an agebs ara saarCevno sistema, aramed partia da sazogadoeba, anu partiam unda wamoayenos idea, xolo sazogadoebam misces xma. es aris principuli sakiTxi. rac Seexeba raRac teqnikur detalebs, amas didi mniSvneloba ar aqvs. mogexsenebaT, adre 100/50-ze iyo SeTavazebuli, Semdeg 110/40-ze da bolos Camovidnen 120/30-ze. es arc daTmobaa da arc opoziciis gamarjveba, Cven wavediT kompromisze, elementarulad, sazogadoebas veciT pativi da avacileT qveyanas daZabuli dReebi Tu Tveebi. nebismieri SeTanxmeba jobia qveynis politikur polarizebas da globalur dapirispirebas. vfiqrob, sazogadoeba kmayofili darCa `qarTuli ocnebis~ am gadawyvetilebiT, radgan politikurma temperaturam mkveTrad iklo qveyanaSi.
– opozicia isea gaxarebuli, TiTqos ukve umravlesobiT movida parlamentSi. es SeTanxmeba Tu gitovebT arCevnebSi gamarjvebis Sanss?
– kidev erTxel vimeoreb, Cven es gadawyvetileba miviReT politikuri dapirispirebebis SenelebisTvis. rac Seexeba arCevnebs, mmarTvelobis ramdenimewlian periodSi gvaqvs miRwevebi rogorc demokratiis xarisxSi, janmrTelobis da socialur sferoebSi, ise ekonomikasa Tu infastruqturul proeqtebSi. Cven SevqmeniT sainvesticio klimati, movawesrigeT safinanso sfero, mivaRwieT warmatebebs adamianis uflebebisa da Tavisuflebebis dacvis kuTxiT, sastiki brZola gamovucxadeT korufcias. yvelafer amas adasturebs saerTaSoriso instituciebis Sefasebebi. es ar aris sakuTari saqmianobis litoni qeba, amas adasturebs ricxvebi da faqtebi. `qarTulma ocnebam~ daubruna saqarTvelos moqalaqeebs sityvis Tavisufleba, daexmara adamianebs, gadaelaxaT wina reJimis mier danergili SiSi. axla Tavad am reJimis warmomadgenlebi sargebloben sityvis TavisuflebiT da SecdomaSi SehyavT moqalaqeebi. amis miuxedavad, mimaCnia, rom ramdenime agoniaSi Cavardnili politikosi ver moaxerxebs im simarTlis gadafarvas, romliTac movediT da axlac varT qveynis mmarTvel wreebSi.
– sityvis da gamoxatvis Tavisuflebas rac Seexeba, Tqveni oponentebi usamarTlod miiCneven rigi opozicionerebis dakavebas da miaCniaT, rom sasamarTlos iyenebT politikuri represiebisTvis. . .
– 4 welia, saqarTvelos parlamentSi var da garwmunebT, am xnis ganmavlobaSi Cvengan iribad naTqvami sityvac ar misula sasamarTlomde, aRar vlaparakob msgavs SemTxvevebze. gvTxoven, CaverioT sasamarTlos gadawyvetilebaSi maSin, rodesac Tavad iTxoven sasamarTlos damoukideblobas.
– maSin ratom SeTanxmdiT amaze?
– ras ambobT, aranairi saubari ar yofila amaze da verc warmomidgenia msgavsi ram. rogor dahpirdeboda xelisufleba opozicias, rom Tuki miaRwevdnen SeTanxmebas gamouSvebdnen ugulavas da sxvebs?. . es xom absurdia, situaciiT spekulaciaa, rasac eweva zogierTi opozicioneri. arc minda saubris gagrZeleba am Temaze. ubralod, SegaxsenebT, rom Cven – mmarTveli Zala, wavediT kompromisze da qveynisTvis arcTu mSvidobian periodSi gadavwyviteT, arCevnebis sistema migveaxloebina proporciulisTvis. magram nu daiviwyebT, 2024 wlisTvis konstituciaSia Cawerili, rom amoqmeddeba sruli proporciuli saarCevno sistema. dameTanxmeT, qveynisTvis, Cveni mentalobisTvis namdvilad revoluciuri Canaweria. Cven axlac vivliT Zveli gziT, vecdebiT, gacilebiT efeqturi viyoT arCevnebis procesSi, Tumca miznebi da programa rCeba ucvleli. Cven varT socialuri saxelmwifo da vfiqrobT qveynisa da moqalaqeebis keTildReobaze.
svetlana kudba, parlamentari:
– mmarTvelma gundma ukan ki ar daixia, piriqiT, nabiji gadadga demokratiisaken da ar dauSva qveyanaSi mosaxleobis politikuri polarizaciis procesis gaRrmaveba. am SeTanxmebam Tavad mosaxleobas misca xelT berketi, airCios is partia da politikuri Zala, romlis moxvedrac ufro mizanSewonilad miaCnia qveynis sakanonmdeblo organoSi.
– Tuki asea, Tavidanve ratom ar wavida `qarTuli ocneba~ am SeTanxmebaze?
– mmarTveli gundis yvela warmomadgenels ar miaCnda marTebulad proporciul sistemaze gadasvla, rac adre araerTxel gaJRerda qveynis masmediis saSualebebiT. Tavad gansajeT: yvelaze demokratiuli partia, rac ki aqamde mosula saqarTvelos xelisuflebaSi, yofila _ Cveni. yvelanair viTarebaSi eZebs mSvidobiani SeTanxmebis gzebs, raTa qveyanaSi ar ganviTardes qaosi da dapirispireba, rac isev da isev Cvens moqalaqeebs daawveba mZime tvirTad.
– rac Seexeba politpatimrebad opozicionerTa miCnevas da maTi gaTavisuflebis sakiTxs. . .
– rogorc vici, politikuri partiebi SeTanxmdnen, rom marTlmsajulebis sistema romelime mxarem ar unda gamoiyenos politikuri miznebisTvis da aravin unda Seecados marTlmsajulebaze politikuri zegavlenis moxdenas. `qarTuli ocnebis~ pozicia aqamdec, dResac da momavalSic iqneba samarTlebrivi saxelmwifos principi, sadac marTlmsajuleba ar SeiZleba iyos politikuri procesis nawili. aqve minda giTxraT, rom momaval saparlamento arCevnebze `qarTuli ocneba~ amomrCevlis winaSe ganaxlebuli gundiT warsdgeba. rogorc irakli kobaxiZem aRniSna Tavis gamosvlaSi: `es Zalian mniSvnelovania imisaTvis, rom saTanado mxardaWera movipovoT mosaxleobaSi. es iqneba Cveni warmatebis erT-erTi aucilebeli piroba~.
asmaT diasamiZe, aWaris umaRlesi sabWos wevri `erTiani nacionaluri moZraobidan~:
– daviwyoT iqidan, rom es SeTanxmeba ar unda yofiliyo amdeni davis sagani, radgan drois gawelviT, pirvel rigSi, Tavad xelisuflebam waago – danapirebis SeusruleblobiT dakarga sazogadoebis nawilis ndoba. am SeTanxmebas vumadliT ara mmarTvel partias, aramed Cvens partniorebs da kmayofili var, rom rTulad, gvian, magram mainc Sedga konsensusi da Sedegi am etapze miRweulia. cxadia, gaCnda kiTxvebic: Seasrulebs Tu ara xelisufleba danapirebs da ramdenad iqneba sakuTari sityvis patroni. . . imedi maqvs, rom uaxloes droSi es kiTxvebic aRar darCeba.
– fiqrobT, aris Sansi, xelisuflebam kvlav ukan daixios?
– amis gamocdileba ukve gvaqvs: sityvis ukan waRebis, sazogadoebis `gadagdebis~, magram axla SeTanxmebis ukan dganan Cveni ucxoeli megobrebi, romlebic mudmiv reJimSi gvexmarebian demokratiisaken mimaval rTul, magram saWiro gzaze. aseve, CemTvis gasagebia, rom mmarTvel gunds ar surs aRiaros politpatimrebis arseboba, magram Tavad faqti, rom 21 ivnisis mitingze myofi pirebis dakaveba politikuri dapirispirebis niadagze moxda – amas adasturebs. vgulisxmob igive oqruaSvils, melias. an gaixseneT, rodis daiWires gigi ugulava. cxadia, uWirs xelisuflebas aRiaros, rom adamianebis devna mimdinareobs politikuri niSniT. Sors rom ar wavideT, vityvi, rom Cemi kolega, elguja bagrationi aris swored aseTi devnis qveS. ukve ramdenime Tvea sasamarTlo sasamarTlo daatareben, riTic ganarides yvela politikur process.
giorgi cincqilaZe, aWaris umaRlesi sabWos damoukidebeli wevri, `demokratiuli moZraoba – erTiani saqarTvelos” aWaris organizaciis xelmZRvaneli:
– Zalian mniSvnelovania, rom SeTanxmeba Sedga da vTvliT, rom es aris im kompromisis maqsimumi, razec wasvla SeeZlo am viTarebaSi xelisuflebas. migvaCnia, rom is pozitivi, romelic bolo periodSi gamoavlina mmarTvelma gundma, samomavlod qveyanaSi politikuri procesebis normalizebas daudebs saTaves. aseve kargia, rom samprocentiani barieri Secvala 1%-ianiT da dawesda 40%-iani Camketi barieri, romlis gadalaxva aucilebelia partiisTvis mTavrobis Camosayalibeblad.
– politpatimrebis Sesaxeb SeTanxmebas uaryofs mmarTveli partia, maSin rodesac opozicia amtkicebs, rom es saubari Sedga da SeTanxmebis erT-erTi punqtia. . .
– ase rom ar yofiliyo, im Sexvedridan gamosuli yvela opoziciuri partia xom ver ityoda erTsa da imaves? ra Tqma unda, im iuridiul dokumentSi, romlis Sedgenas Tanamegobrobis qveynebis elCebi da saerTaSoriso instituciis warmomadgenlebic eswrebodnen, saxeliTa da gvarebiT aravin CauweriaT. viszec aris saubari, igive ugulava, rurua, oqruaSvili Tu sxva, politikuri situaciis gamZafrebasTan dakavSirebiT daiWires. cxadia, viTareba rom ganimuxtos, yvelafers unda daerqvas Tavisi saxeli. 2008 wels, rodesac dadga irakli baTiaSvilis da sulxan molaSvilis sakiTxi, nino burjanaZem, romelic maSin prezidentis movaleobis Semsrulebeli gaxldaT, xeli moawera maT Sewyalebas. axlac saqarTvelos prezidentis gancxadebiT, unda mogvardes msgavsi problemebi. unda daviviwyoT piradi grZnobebi, wyena. . .
– rac Seexeba aWaris umaRlesi sabWos arCevnebs?
– Cven vapirebT ramdenime dReSi es sakiTxi wamovwioT wina planze. aqamde boikotis reJimSi viyaviT, radgan proporciul arCevnebze gadasvlis Cveni moTxovna ar dakmayofilda. Aaxla, rodesac SeTanxmdnen qveynis centralur sakanonmdeblo organoSi, imedi gvaqvs, umaRlesi sabWos `qarTuli ocnebis~ frTa miiRebs analogiur gadawyvetilebas. aq 21 mandatia, maT Soris 6 – maJoritari. gamodis, 3 maJoritari unda darCes. vnaxoT, velodebiT Sekrebas da am sakiTxis ganxilvas.

