,,პანდემია არ ნიშნავს შიშს, შფოთს, ისტერიას და პანიკას”
ირმა ცეცხლაძე 27 48 93
jandacvis msoflio organizaciis direqtorma tedros gebreisusma კორონა ვირუსი pandemiad gamoacxada. yvelaze martivi eniT, pandemia daavadebis vrcel geografiul arealSi gavrcelebas niSnavs. magaliTad, ramdenime sxvadasxva kontinentze an sulac yvelgan, mTeli msoflios masStabiT. jandacvis msoflio organizaciis ganmartebiT, `afeTqeba~ aris daavadebis SemTxvevebis zrda imaze metad, vidre es Cveulebriv pirobebSia mosalodneli, epidemia ki ewodeba garkveul sazogadoebaSi an regionSi daavadebis standartul raodenobaze meti SemTxvevis arsebobas. pandemia axali daavadebis `globaluri gavrcelebaa~. msoflioSi pandemia bolos 2009 wels, Hშ1ნ1 virusis gamo gamocxadda, romelsac asobiT aTasi adamiani emsxverpla.
saqarTveloSi axali koronavirusis 25 dadasturebuli SemTxveva fiqsirdeba, Tumca daavadebaTa kontrolis erovnuli centris direqtoris amiran gamyreliZis mtkicebiT, SemTxvevebis zrdaa mosalodneli da kerZo klinikebis mflobelebs mouwodebs, CaerTon antivirusul brZolaSi. axali monacemebiT, msoflioSi koronavirusiT dainficirebis raodenoba 118 aTass aRwevs msoflios 114 qveyanaSi, rac TavisTavad moaxdens gavlenas Cveni qveynis epidemiologiur viTarebazec.
paralelur reJimSi, daavadebaTa kontrolisa da sazogadoebrivi janmrTelobis erovnuli centris samecniero xelmZRvaneli paata imnaZe mTavrobisgan iTxovs SezRudvebis dawesebas qelexebze, qorwilebsa Tu sxva tipis Tavyrilobebze. jerjerobiT SezRudvebs axorcielebs mxolod ganaTlebis saministro – saswavlo procesis 13 aprilamde gadadebiT da iusticiis ministri, romelmac 14 aprilamde gadado probaciis biuroSi gamocxadeba: `es niSnavs, rom probaciis oficerTan, socialur muSakTan da fsiqologTan CaniSnuli savaldebulo Sexvedrebi gauqmebulia. Tqveni mosvlis valdebulebis Seusrulebloba dReidan, 14 aprilis CaTvliT, CaiTvleba sapatiod da araviTari samarTlebrivi Sedegi am argamocxadebas ar mohyveba~. aseve erTi TviT gadaido samxedro savaldebulo samsaxurSi gawvevac.
jandacvis msoflio organizacia mouwodebs qveynebs, rom `aRmoaCinon, Seamowmon, umkurnalon, izolacia moaxdinon, eZebon kvali da moaxdinon sakuTari xalxis organizeba~. `janmo iTxovs~, koronavirusTan sabrZolvelad zomebi yvela mimarTulebiT kidev ufro gaaZlieron.
am sakiTxze gTavazobT intervius aWaris sazogadoebrivi jandacvis centris direqtorTan rusudan SaviSvilTan.
– jandacvis msoflio organizaciam pandemia gamoacxada, rekomendaciebic gamkacrda. . .
– diax, jandacvis msoflio organizaciis generalurma direqtorma tedros adhanom gebreisusma daaanonsa pandemia. manamde iyo pandemiisTvis maRali mzadyofna. 2019 wlis 31 dekembridan Tamasa TandaTan iwevda im monacemebis gaTvaliswinebiT, romlebic yoveldRiurad fiqsirdeboda. koronavirusi aris axali , romlis gavrcelebis riskebis SesaCereblad da Sesafaseblad Zalian bevri gaakeTa mTelma samyarom da misma pirveladma keram. aq mxedvelobaSi maqvs CineTis respublika. araadamianuri Zalisxmevis miuxedavad, virusi ver SeaCeres, igi gaxda gadamdebi da swrafad moedo msoflios sxvadasxva kontinents. manamde msoflio rukas rom vuyurebdiT, mxolod CineTi enTo wiTlad. dReisTvis ar aris arc erTi kontinenti, romelzec es feri ar privalirebdes.
– CineTSi guSin daixura bolo savele hospitali.
– diax, es iyo yvelaze didi gamarjveba, radgan CineTi ibrZoda ara mxolod sakuTari mosaxleobisTvis, aramed mTeli planetis gadasarCenad. maT dades saukeTeso Sedegi aseT mcire droSi (mogexsenebaT, es ar aris Zalian didi vada) da pirvelebma daaanonses warmateba. es emociebis xarjze ar gakeTebula, mimdinareobda Zalian rTuli gaTvlebi, Sefasebebi, gacnobiereba, ris Sedegadac is savele hospitali sazeimo viTarebaSi daixura. am aqtiT CineTma amcno samyaros, rom virusis damarcxeba SesaZlebelia.
– CineTis gamarjvebis fonze msoflio jandacvis organizaciam ratom gamoacxada pandemia?
– imitom, rom virusi msoflios yvela kontinentze Sevida, antarqtidis garda. yvelam davinaxeT, ra Zala aqvs am pawawina, TvaliT uxilav viruss – gadalaxa zRvebi, okeaneebi, sivrceebi da, faqtobrivad, daipyro mTeli planeta. pandemiis daanonsebas Tavisi wesebi gaaCnia, romlis farglebSic moqmedebda jandacvis msoflio organizacia. dReSi ramdenjerme icvleboda situaciebTan morgebuli rekomendaciebi, ris safuZvelzec marTavdnen am procesebs.
– sadaa epicentri axla, rodesac CineTma SezRuda virusis gavrceleba?
– epicentrma evropaSi gadainacvla, sadac gansakuTrebul cxel wertilad iTvleba italia. yoveldRiurad aqveyneben SemTxvevaTa zrdas rogorc evropis qveynebi, ise aSS. oficialurad cxaddeba virusis laboratoriulad dadasturebuli SemTxvevebi, gardacvalebulTa da gamojanmrTelebulTa raodenoba, dgindeba kontaqtebi, qveynebi. yvelam viciT, rom es monacemebi mkveTrad progresirdeba yvela saaTSi da swored aman misca msoflio jandacvis organizacias safuZveli, rom gamoecxadebina pandemia.
– es sityva sazogadoebaSi asocirdeba raRac saSinelebasTan, romelic emuqreba mTel kacobriobas.
– ra Tqma unda, kacobrioba, Cveni samyaro dgas uzarmazari gamowvevebis winaSe, magram unda dagvamSvidos im faqtma, rom arsebobs pandemiis marTvis rogorc istoriuli, ise Tanamedrove gamocdileba, romelic gagviziara CineTma. mas ukve gaaCnia raodenobrivi kvlevebi, situaciebis marTvis SesaZlebloba, dainficirebulTa samedicino organizacia, realuri faqtobrivi codna, rac gaZlevs imis saSualebas, rom ganazogado es yvelaferi danarCeni samyarosTvis, gaviziaroT arsebuli gamocdileba. am oriod dRis win daaanonses, CineTis mecnierTa, medikosTa Zalian didi jgufi – daRlili amodena omsa da brZolaSi, magram lokalurad gamarjvebuli, miemarTeba italiaSi maTi kolegebis dasaxmareblad.
– saqarTvelosac xom gadmosces Cinelebma testebis didi raodenoba?
– ara mxolod testebi. es, zogadad, jdeba erT did mcnebaSi, romelsac solidaroba qvia – adamianuri, profesiuli, humanuri solidaroba. Cven SemogvTavazes swrafi testebi, magram rodesac konkretuli kvlevebi unda daanonsdes da ganxorcieldes, is unda iyos prekvalificirebuli janmos mier, rasac axla velodebiT, Tumca kvlevebTan mimarTebaSi saqarTvelos ar SeSlia xeli. mogexsenebaT, pirvelive SemTxvevis dros, virusis SesaZlo arsebobis Sesaxeb, saqarTvelos samedicino struqturebma myisieri gadawyvetileba miiRes kvlevebis roterdamsa (Sarites klinika) da berlinSi (mikrobiologiis instituti) gadagzavnaze. aqve xazs gavusvam im faqts, rom qveynebis im xuTeulSi Sevida saqarTvelo, romelmac SeZlo adgilze testirebis Catareba lugaris laboratoriis daxmarebiT. CineTTan imarTeba videobrifingebi, romelTa meSveobiT epidemiologebi, infeqcionistebi rCevebs aZleven TavianT kolegebs. Aaseve, konkretul SemTxvevebze imarTeba myisieri konsiliumebi, romelic Cveni eqimebisTvis codnis SeZenis uzarmazar wyaros warmoadgens.
– ras warmoadgens dResdReobiT lugaris laboratoria CvenTvis?
– lugaris laboratoria saqarTvelosTvis ganZia. iq muSaobs sayovelTaod cnobil, aRiarebul medikosTa gundi. teqnologiebi xom mainc akademiuri resursebiT da profesionalebiT fasdeba, romlebic iq muSaoben. am adamianebs SeuZliaT muxlCauxreli muSaoba da iseTi Sedegebis Cveneba, romelic Seesabameba absoluturad yvelanair gamowvevas. swored maTi miTiTebiT Camoyalibda baTumsa da quTaisSi saTanado simZlavris zonaluri laboratoriebi, sadac Zalian seriozuli muSaoba mimdinareobs. kadrebi gadamzaddnen axali koronavirusis kvlevis mimarTulebiT. amiT qveyanaSi decentralizacia moxda, mcirdeba transportirebis dro, rac TavisTavad anelebs virusis gavrcelebas.
– ra dro sWirdeba koronavirusis gamovlinebas transportirebis gareSe?
– 4 saaTi mainc. sxvaTa Soris, es jgufi sadReRamiso _ 24-saaTian reJimSi muSaobs.
– ra viTarebaa dainficirebulTa Soris da ukve dadginda Tu ara gamojanmrTelebulTa raodenoba?
– 25 dadasturebuli SemTxvevaa. maTgan oria SedarebiT mZime. marTvadi situaciaa. arc erTi ar gadis intensiur Terapias. gamojanmrTelebis daanonseba im SemTxvevaSi xdeba, rodesac gava orkviriani periodi da pirs, romelsac hqonda dadasturebuli infeqcia, sul cota, ori 24-saaTiani kvlevis Sedegad eqneba ganulebuli virusi.
– ra saWiroa ori kvleva?
– es aris axalSobili virusi, romelic izrdeba, mravldeba, icvlis xasiaTs, bunebas, rogorc yvela cocxali organizmi da Cvenc, miRebuli codnis TvalsazrisiT, vizrdebiT masTan erTad. zedized Semodis axal-axali informaciebi, romelic am gacnobierebasa da marTvaSi gvexmareba. CineTSi moxda aseTi faqti _ rogorc ki gaumjobesda somaturad pacientis mdgomareoba da gaxda kargad, gaweres saavadmyofodan, Tumca zogierTebis saavadmyofoSi dabrunebis procesi maleve daiwyo. aRmoCnda, rom kargi TviTSegrZnebis fonze mainc rCeboda virusi organizmSi. amitomaa aucilebeli ori kvleva, rom sanam ar ganuldeba virusi, pacientma ar datovos stacionari da ar gaxdes garemocvisTvis isev saSiSi. TavisTavad, gviwevs lodini gamojanmrTelebis pasuxebze, Tumca arc erT maTgans Tavidanve ar aReniSneboda rTuli forma da klinikuri gamovlinebebi. am daavadebis mTeli veragoba imaSi mdgomareobs, rom Tavidanve ar vlindeba. adamians aqvs Cveulebrivi Sromis unari, ar aReniSneba Civilebi, ris gamoc ar reagirebs, ar mimarTavs eqims da ar cdilobs situaciaSi garkvevas, magram saboloo jamSi, SesaZloa gaxdes gamavrcelebeli.
– swored amitom gamocxadda pandemia, romelmac kidev ufro gaamZafra Cveni SiSi mouxelTebeli virusis winaSe…
– pandemia ar niSnavs SiSs, SfoTs, isterias da panikas. igi niSnavs Cveni yoveldRiuri cxovrebis gadawyobas anu unda SevcvaloT cxovrebis reJimi, yoveldRiuri yofa. is, rom aucilebelia xSirad xelebis dabana, zedapirebis damuSaveba, desocializacia. mTavrobam miiRo Zalian marTebuli gadawyvetileba saswavlo procesis gadadebasTan da sxva SezRudvebTan dakavSirebiT.
– xom Catarda dezinfeqcia skolebsa da sabavSvo baRebSi. es ar aris sakmarisi?
– es aucilebeli iyo, magram Zalian didi raodenobis bavSvisa da maswavleblebis (aseve mSoblebis) erT SenobaSi Tavmoyris dros ar varT dazRveuli, rom erTi piris dainficirebiT ar gadaedeba aTass. aseve minimumde unda daviyvanoT gasarTob centrebSi wasvla, moveridoT xalxis did dajgufebebs, kafe-barebSi jdomas. Cven dRes yvelani varT frontis wina xazze. ar aris aucilebeli medikosoba, rom pandemiisas ibrZolo sakuTari xalxis da ojaxis sakeTildReod. ase ibrZvian Cveni sapatrulos, sagadasaxados, sabaJos, masmediis warmomadgenlebi. igive unda gaakeTos TiToeulma moqalaqem. icodeT isic, rom Tuki raRacas sworad ver vakeTebT, es aris informirebis deficiti an, rbilad rom vTqvaT, daudevroba.
– meti informirebisTvis, gangvimarteT, ras niSnavs TviTizolacia?
– TviTizolacia niSnavs karantinis mowyobas sakuTari TavisTvis mxolod im SemTxvevaSi, Tu sacxovrebeli gaZlevT amis saSualebas. Tumca aranairi pirobebi ar giSveliT, Tuki amas ar daemateba sakuTari pasuxismgebloba.
– Tuki pirobebi ara aqvT, saxelmwifo sTavazobs mas?
– ki, maSin piri midis karantinSi, sadac uzrunvelyofilia kvebiT, internetiT, sakontaqto saSualebebiT, epidemiologis konsultaciebiT. Tu raime sxva tipis samedicino daxmareba dasWirdeba – aRmouCenen. karantinsa da TviTizolaciaSi imyofebian pirebi, romlebic koronavirusis matareblebi SeiZleba aRmoCndnen, radgan mogzaurobdnen riskis qveynebSi an kontaqti hqondaT iqidan CamosulebTan.