საკონსტიტუციო ცვლილებების საჯარო განხილვა დასრულდა, პროცესები საქართველოს პარლამენტში გაგრძელდება
ნინო ცხვარაძე: 591 98 24 30 –
sakonstitucio cvlilebebis sajaro ganxilva dasrulda da konstituciuri kanonis proeqtis ganxilvas saqarTvelos parlamenti 19 ivnisidan daiwyebs. pirveli sajaro ganxilva saqarTvelos sazogadoebrivi mauwyeblis pirdapiri eTeriT gadaica, xolo meore – aWaris televiziisa da radios pirdapiri eTeriT. sajaro ganxilvebis msgavs formatSi warmarTva epidemiam ganapiroba. sayovelTao ganxilvaSi ar monawileobdnen `erTiani nacionaluri moZraoba~ da `evropuli saqarTvelo~. sakuTari poziciebi da mosazrebebi, mmarTvel gundTan erTad, damoukidebelma deputatebma da `patriotTa aliansma~ daafiqsires – sajaro ganxilvaSi irma inaSvili da mariam jaSi monawileobdnen. sayovelTao ganxilvaSi regionis sakanonmdeblo organos da mTavrobis Tavmjdomareebmac miiRes monawileoba. mmarTveli gundi irwmuneba, rom sakonstitucio cvlilebas maTi sruli mxardaWera eqneba.
– CvenTvis didi pativia, rom axali sakonstitucio cvlilebebis meore sajaro ganxilva tardeba baTumSi. darwmunebuli var, Sinaarsiani, saintereso diskusia, romelic inicirebulia da warmoadgens yvela politikuri Zalis konsensuss, iqneba Cveni qveynis demokratiisTvis kidev erTi win gadadgmuli nabiji. darwmunebuli var, es saarCeno sistema uzrunvelyofs warmomadgenlobiTi demokratiis kidev ufro metad gaZlierebas, – aRniSna sajaro ganxilvis dawyebisas regionis mTavrobis Tavmjdomare Tornike riJvaZem.
– cota uCveuloa, rom moqalaqeebTan teleeTeriT gviwevs saubari, Tumca yvelas gvesmis Seqmnili realoba, pandemiam Secvala Cveni komunikaciis tradiciuli formatebi. imedi maqvs, Cven bolomde, msofliosTan erTad, davamarcxebT koronaviruss da davubrundebiT aqtivobis Cveul formats, – ganacxada saqarTvelos parlamentis Tavmjdomare arCil TalakvaZem, romelmac 2015 wlis 13 ivnisi gaixsena.
– stiqiam daazarala dedaqalaqi. samwuxarod, davkargeT axalgazrdebi, daiRupa maSveli. qeds vixri yvela im adamianis winaSe, vinc stiqiis likvidaciaSi iyo CarTuli. es iyo uprecedento solidarobis dRe. bevri ram aRvadgineT, ganaxlda infrastruqtura, mziuris axali parki gaixsna, – Tqva parlamentis Tavmjdomarem. man sakonstitucio cvlilebas ufro saarCevno sistemis cvlileba uwoda.
– rac Seexeba konstitucias, Cven SevcvaleT 2018 wels, es iyo umniSvnelovanesi cvlilebebi Cveni konstituciis teqstSi da dRevandeli konstitucia aris erovnul faseulobebze, erovnul interesze dafuZnebuli evropuli dokumenti, romelic uzunvelyofs Cveni qveynis grZelvadian ganviTarebas. maSin, pirvelad uaxles politikur istoriaSi, xelisuflebaSi myofma politi-kurma Zalam `qarTulma ocnebam~ miiRo mniSvnelovani gadawyvetileba – Secvala saarCevno sistema. dRevandel konstituciaSi ukve aris asaxuli, rom qveyana srulad proporciul sistemaze gadadis 2024 wels, – aRniSna arCil TalakvaZem da pirdapiri eTeriT kidev erTxel xazgasmiT Tqva, rom warmodgenil cvlilebas mmarTveli gundi mxars dauWers.
– gundis saxeliT, kidev erTxel minda davafiqsiro: Cveni piroba, rom am sistemas saparlamento kenWisyrisas sruli mxardaWera eqneba, ZalaSia. 19 ivnisidan parlamenti daiwyebs am cvlilebebis ganxilvas. maRali albaTobiT, ivnisis bolomde ukve SevZlebT sami mosmeniT davamtkicoT es cvlilebebi im SemTxvevaSi, Tu mas parlamentis 3/4 dauWers mxars kenWisyraze. mxolod am raodenobis mxardaWeriT aris SesaZlebeli, me-9 mowvevis parlamentSive damtkicdes es cvlileba da ZalaSi Sevides. sxva SemTxvevaSi, amaze naklebi mxardaWeriT, sakonstitucio cvlilebebis ganxorcieleba SeuZlia ori mowvevis parlaments. es niSnavs, rom Tu parlamenti xmebis amaze naklebi raodenobiT daamtkicebs romelime cvlilebas konstituciaSi, misi dadastureba unda moxdes momdevno mowvevis parlamentis mier. sxvagvarad is ZalaSi ver Seva. es aris principi, rom konstitucia iyos stabiluri da, rogorc warsulSi xdeboda, yvela xelisuflebam sakuTar Tavze ar moirgos, – ganacxada arCil TalakvaZem.
sakonstitucio cvlilebebs mxars dauWers parlamentis Tavmjdomaris moadgile, `patriotTa aliansis~ lideri irma inaSvilic.
– me vxedav da sxvebic xedaven, rom arastandartuli saarCevno procesi gvelodeba win. rodesac partiis warmomadgeneli cocxal reJimSi ver atarebs saarCevno kampanias, es ukve mianiSnebs imaze, rom me SezRuduli var. am SezRudvas namdvilad aravis vabraleb, am SemTxvevaSi, aseTi viTarebaa, magram xelisuflebebisadmi swored am `kovidis~ periodSi gaerom, evrosabWom da sxvadasxva avtoritetulma organizaciam gamoaqveyna specialuri rekomendacia, rom ar moxdes `kovidis~ da epidemiis gamoyeneba imisaTvis, rom politikuri dividendi miiRos ama Tu im saxelmwifos xelisuflebam. sagangebo gancxadebebi gaavrceles, rom SeizRudon xelisuflebebi amaSi. Cven ar viciT, ra mizans daisaxavs `qarTuli ocneba~, ratom unda mjerodes me da ratom unda mqondes molodini, rom maT SemodgomisTvis ar gauCndebaT azri swored es procesebi iyos raRacnairad gamoyenebuli xelisuflebis sasargeblod? es aranairad ar iqneba damxmare procesi opoziciuri partiebisTvis, – ganacxada irma inaSvilma.
– nebismieri konstituciuri cvlileba mniSvnelovania, magram am cvlilebebis mniSvnelobaze kidev ufro metis Tqma SeiZleba gamomdinare iqidan, rom Cven vsaubrobT saarCevno sistemaSi garkveuli cvlilebebis ganxorcielebaze. mTlianobaSi, rasac sazogadoeba xedavs, aris is, rom Cven vakeTebT maqsimums, samarTliani, demokratiuli, Tavisufali arCevnebis Casatareblad da darwmunebuli var, es asec iqneba, – irwmuneba parlamentis Tavmjdomaris moadgile giorgi kaxiani. misive TqmiT, saarCevno sistema, saparlamento cxovrebis aTwleulebis ganmavlobaSi, mudam iyo diskusiis da SeuTanxmeblobis sagani da pirveli SemTxvevaa, rom mTlianad politikurma speqtrma SeZlo konsensusis miRweva am iniciativasTan dakav-SirebiT.
– Zalian mniSvnelovania, es cvlileba bolomde miviyvanoT da ganvaxorcieloT. ra Tqma unda, `qarTuli ocneba~ im danapirebs, rac sazogadoebis winaSe dado, aucileblad Seasrulebs, Tumca, samwuxaroa, rom am procesSi saparlamento politikuri speqtridan ar monawileoben `nacionaluri moZraoba~ da `evropuli saqarTvelo~. imedi maqvs, isini kenWisyris dros mainc miiReben swor gadawyvetilebas da mxars dauWeren am iniciativas, – ganacxada giorgi kaxianma. misive TqmiT, `qarTulma ocnebam~ SeZlo is, rac aqamde veravin moaxerxa – konstituciis ZiriTadi teqstis mixedviT saqarTveloSi saparlamento arCevnebi tardeba proporciuli saarCevno sistemis safuZvelze.
– amjerad, Cven vsaubrobT mxolod e.w. gardamaval etapze, erTjeradad Casatarebel arCevnebze, romelTan dakavSirebiTac, aseve, SevZeliT konsensusis miRweva – e.w. 120/30 sistemaze Sejerebis TvalsazrisiT. es sistema ar aris srulad proporciuli, magram SemiZlia vTqva, rom es aris TiTqmis proporciuli saarCevno sistema, radgan saqarTvelos parlamentis mandatebis 80 procenti iqneba swored proporciuli saarCevno sistemis safuZvelze gadanawilebuli da mxolod 20 procenti iqneba maJoritaruli. Sereul modelze SeTanxmebiT uzrunvelyofili iqneba stabiluroba. ar SeiZleba saarCevno sistemis mizani mxolod partiuli pluralizmi iyos. es, ra Tqma unda, umniSvnelovanesi legitimuri mizania, rasac unda pasuxobdes saarCevno sistema, Tumca, aranakleb mniSvnelovania stabiluroba, rasac aseve, saarCevno sistema, unda iZleodes. vfiqrob, rom am Sereul modelze SeTanxmebiT, swored es stabilurobac iqneba uzrunvelyofili, – ganacxada man. parlamentis Tavmjdomaris moadgilis TqmiT, imis gaTvaliswinebiT, rom mandatebis 80 procenti proporciuli saarCevno sistemiT iqneba ganawilebuli, Tanac _ erTprocentiani barieris safuZvelze, es SesaZleblobas miscems SedarebiT dabali mxardaWeris mqone politikur jgufebs, warmodgenilni iyvnen parlamentSi.
– Cven opoziciis sasargeblod kidev erTi nabiji gadavdgiT, romliTac uzrunvelyofili iqneba blokebad gaerTianeba imisaTvis, rom politikur jgufebs mieceT SesaZlebloba, erTad miiRon arCevnebSi monawileoba, – ganacxada giorgi kaxianma da dasZina, rom saarCevno sistemasTan dakavSirebuli sakonstitucio cvlilebebis ganxorcieleba sruliad realisturia.
– araerTxel iTqva, rom es cvlilebebi unda ganxorcieldes ivnisis bolomde. Cven momdevno kviras daviwyebT parlamentis plenarul sxdomaze am iniciativis ganxilvas da ivnisis bolosken, savaraudod, es iqneba 29 ricxvi, mesame mosmeniT Catardeba kenWisyra. imisaTvis, rom sakonstitucio cvlilebebi miviRoT, saWiroa mas mxari dauWiros parlamentis 113-ma wevrma. `qarTuli ocneba~ parlamentSi warmodgenilia 92 mandatiT. am iniciativas sWirdeba 113 wevris mxardaWera, magram dRes ganxilvaSi monawileoben ori fraqciis – `damoukidebeli deputatebis~ da `patriotTa aliansi da social-demokratebis~ warmomadgenlebi, romlebic 7-7-wevrian fraqciebs warmoadgenen da, jamSi, es aris 106 xma. garda amisa, aris parlamentis 16 damoukidebeli wevri, romelTa umetesoba ambobs, rom am iniciativas mxars dauWers. Cveni dapireba am iniciativis mxardaWerasa da bolomde miyvanasTan dakavSirebiT Sesruldeba. imavdroulad, mjera, rom aq warmodgenili fraqciebisganac da, aseve, damoukidebeli wevrebisganac mxardaWera iqneba da es iniciativa aucileblad ganxorcieldeba, – aRniSna giorgi kaxianma.
rogorc dasawyisSi aRvniSneT, sajaro ganxilvas umaRlesi sabWos Tavmjdomare daviT gabaiZe da regionis mTavrobis Tavmjdomare Tornike riJvaZe eswrebodnen. daviT gabaiZem Tqva, rom warmodgenili kanonproeqti, erTi mxriv xels Seuwyobs politikur pluralizms, xolo meore mxriv uzrunvelyofs politikur stabilurobas. daviT gabaiZe imedovnebs, rom kanonproeqts mxardaWera eqneba saqarTvelos parlamentSi, ris Semdegac, ukve regionSi, adgilobriv doneze ganaxldeba sakonstitucio cvlilebebi.
SegaxsenebT. Tu saqarTvelos parlamentis umravlesoba mxars ar dauWers sakonstitucio cvlilebebs, am SemTxvevaSi, 2020 wlis saparlamento arCevnebi dRemde moqmedi – Sereuli saarCevno sistemiT Catardeba.

