,,ვისაც ეჭვი ეპარება კანონიერებაში, შეუძლია ეს ცვლილებები საკონსტიტუციო სასამართლოში გაასაჩივროს და მოითხოვოს მისი გაუქმება”
ირმა ცეცხლაძე: 27 48 93 –
aWaris konstituciaSi saarCevno sistemasTan dakavSirebiT cvlileba umaRlesma sabWom sami mosmeniT daamtkica, ramac radikalurad ganwyobil opozicias salaparako misca. maTi gancxadebiT, kanoni SesaZloa arakanonierad CaiTvalos, radgan ar Catarebula saerTo-saxalxo ganxilvebi, rac aucilebelia konstituciuri cvlilebebisTvis. oponentebi amboben, rom SarSan mosaxleobasTan gamarTul Sexvedrebze srulad proporciuli sistemiT arCevnebis Catarebaze iyo saubari, axla ki Sereuli sistema damtkicda. swored amis gamo miiCnies umravlesobis gadawyvetileba saeWvod.
ramdenad kanonieria cvlileba, rogor gadainawilebs sami maJoritaris adgils eqvsi municipaliteti, ratom ar daTmo `qarTulma ocnebam~ samidan ori fraqcia umaRles sabWoSi, rom Tanxa axali koronavirusis fondSi gadasaricxad gamoeTavisuflebinaT _ amaze da sxva sakiTxebze saubrobs CvenTan interviuSi umaRlesi sabWos Tavmjdomaris kabinetis ufrosi aslan lorTqifaniZe.
– batono aslan, opozicia Tvlis, rom umaRlesma sabWom aWaris avtonomiuri respublikis konstituciaSi cvlilebebis is proeqti ganixila da daamtkica, romelsac sayovelTao-saxalxo ganxilva ar gauvlia.
– aWaris konstituciuri kanonis zustad is versia gavida plenarul sxdomaze, romelic gatanili iyo saerTo-saxalxo ganxilvebze anu srulad proporciuli saarCevno sistema da amgvari sistemiT arCevnebis Catareba darCa mesame mosmeniT kenWisyris Semdegac konstituciis ZiriTad teqstSi. pirveli mosmenis procesSi gardamaval debulebas daemata punqti, romelic erTjeradad, mxolod 2020 wlis arCevnebisaTvis aWaris umaRlesi sabWos arCevas iTvaliswinebs 18/3 proporciiT.
– saxalxo ganxilvebi mimdinareobda srulad proporciuli sistemis damtkicebisTvis da ara Sereulis?
– ganxilvebis dros msjeloba mimdinareobda saarCevno sistemis yvela modelze. kanonproeqti iTvaliswinebda srulad proporciuli wesiT arCevnebis Catarebas da umaRlesma sabWom miiRo aseve srulad proporciuli sistemiT umaRlesi sabWos arCevis wesi. gardamavali debuleba iTvaliswinebs mxolod mimdinare arCevnebis Catarebas proporciulTan Zalian miaxloebuli Sereuli saarCevno sistemiT, rac ganapiroba mosaxleobis gansxvavebuli Sexedulebebis Sejerebam da kompromisulma variantma. 2024 wlis aseve riggareSe an vadamdeli umaRlesi sabWos arCevnebi Catardeba srulad proporciuli sistemiT.
– 2019 wlis Sexvedrebis Semajamebeli oqmis Tanaxmad, `erTiani nacionaluri moZraobidan~ umaRlesi sabWos wevrma gia abulaZem ganacxada, rom proporciul saarCevno sistemaze gadasvla sazogadoebis dakveTaa da, Sesabamisad, opozicia da umravlesoba am konsensusamde unda mivides. maSin man xazgasmiT aRniSna, rom opozicia warmodgenil proeqtebs mxars dauWers.
– aWaraSi moqmedi 8 wamyvani opoziciuri partiis xelmZRvanelis xelweriT, romelsac aseve xels awers gia abulaZe, aWaris umaRlesi sabWos Tavmjdomares gaegzavna werili, romliTac isini iTxovdnen aWaris umaRlesi sabWos arCevnebis Catarebas im saarCevno sistemiT, romliTac unda airCes saqarTvelos parlamenti. mimdinare wlis 8 marts, amave opoziciuri partiis liderebma, saerTaSoriso partniorebis SuamavlobiT, xeli moaweres SeTanxmebas, romelic saqarTvelos parlamentis arCevas iTvaliswinebs Sereuli saarCevno sistemiT _ 120/30 proporciiT. batoni gias moTxovna srulad dakmayofilebulia da aWaris umaRlesi sabWos 2020, 2024, 2028 wlis da yvela momdevno arCevnebi zustad imave saarCevno sistemiT Catardeba, ra sistemiTac airCeva saqarTvelos parlamenti.
– ramdenad miiCneva es darRvevad da SesaZlebelia Tu ara kanonSi Setanili cvlilebebis arakanonierad gamocxadeba?
– aWaris konstituciuri kanoni umaRlesma sabWom kanonis sruli dacviT miiRo. ramdenime dReSi mas organuli kanoniT daamtkicebs saqarTvelos parlamenti. visac eWvi epareba mis kanonierebaSi, SeuZlia es cvlilebebi sakonstitucio sasamarTloSi gaasaCivros da moiTxovos misi gauqmeba. Tu sakonstitucio sasamarTlo dainteresebuli piris sarCels daakmayofilebs, umaRlesi sabWos 2020 wlis da Semdgomi wlebis arCevnebi Catardeba Sereuli saarCevno sistemiT 15/6 proporciiT anu darCeba moqmedi saarCevno sistema.
– wilobrivi monacemebiT, sami maJoritari deputati gveyoleba, municipaliteti ki 5 gvaqvs da plus qalaqi baTumi. xom ar gamoiwvevs es ukmayofilebas maT Soris gadanawilebis kuTxiT?
– saqarTvelos sakonstitucio samarTlos gadawyvetilebiTa da Cveni saerTaSoriso partniorebis rekomendaciiT, saqarTveloSi maJoritaruli olqebi unda iyos daaxloebiT Tanabari, anu masSi amomrCevlebis raodenoba unda iyos daaxloebiT erTnairi. gadaxra SesaZlebelia 10-15%-is farglebSi misi teritoriisa da sxva garemoebebis gaTvaliswinebiT. vinaidan TiTqmis ganaxevrda maJoritaruli wesiT asarCevi deputatebis raodenoba rogorc parlamentis, ise umaRlesi sabWos SemTxvevaSi, amitom municipalitetebi gamsxvildeba, raTa moergon axal saarCevno sistemas da mosaxleobis raodenoba iyos Tanabari. ra Tqma unda, gamsxvileba gamoiwvevs mosaxleobis ukmayofilebas, Tumca sxva gamosavali centralur saarCevno komisias ar aqvs. qobuleTs, maxinjauris dasaxlebis mierTebiT, 1 maJoritari eyoleba, qalaqi baTumic 1 maJoritars airCevs. 4 municipaliteti: xelvaCauri, qeda, Suaxevi da xulo 1 samaJoritaro olqi iqneba. municipalitetebis mosaxleobis ukmayofileba, romelic am saxis gaerTianebiT iqneba gamowveuli, dakompensirdeba imiT, rom mmarTveli partia proporciul siebSi Casvams im municipalitetebis warmomadgenlebs, romelTa wardgena maJoritaruli wesiT ver moxdeba. aseve ar gadafaraven saqarTvelos parlamentisa da umaRlesi sabWos maJoritarebi erTmaneTs, anu, magaliTad, Tu xuloeli maJoritarobis kandidati iqneba wardgenili parlamentSi, umaRles sabWoSi xelvaCaurSi mcxovreb moqalaqes miecema SesaZlebloba, kenWi iyaros an piriqiT. xolo qedisa da Suaxevis municipalitetebi warmodgenili iqnebian umaRlesi sabWos an saqarTvelos parlamentis proporciul siebSi. analogiurad moiqcevian opoziciuri partiebic. ase rom, yvela municipalitetis warmomadgenels eqneba SesaZlebloba, iyos ama Tu im partiis maJoritari deputatobis kandidati an sainiciativo jgufis daxmarebiT damoukideblad iyaros kenWi.
– opozicia boikots acxadebs da Tvlis, rom umaRlesi sabWo saqarTvelos parlamentzea mibmuli, damoukidebeli gadawyvetilebis miReba ar SeuZlia, anu xazgasmiT aRniSnavs, rom irRveva decentralizaciis procesi.
– Zalian ucnauria maTi gancxadeba, radgan TviTon iTxovdnen imas, rom umaRlesi sabWos arCevnebi Catarebuliyo saqarTvelos parlamentis msgavsi saarCevno sistemiT. maTi es moTxovna sajaroa da yvela dainteresebul pirs SeuZlia naxos opoziciuri partiebis oficialuri werili. teqnikurad iolia saarCevno administraciebisTvis arCevnebis Catareba msgavsi saarCevno sistemiT, radgan parlamentisa da umaRlesi sabWos maJoritaruli olqebis sazRvrebi erTmaneTs emTxveva. gansxvaveba gaxlavT is, rom umaRles sabWoSi procentulad ufro nakleb maJoritars virCevT, vidre saqarTvelos parlamentSi anu umaRlesi sabWo proporciulTan ufro miaxloebuli sistemiT airCeva, vidre saqarTvelos parlamenti. centraluri da avtonomiis saarCevno sistemis msgavseba ar ukavSirdeba decentralizaciis sakiTxs.
– oponentebi acxadeben, rom aWaras aqvs sruli ufleba, hqondes gansxvavebuli sistema. sakonstitucio cvlilebebi aris yvelaze maRali ierarqiis kanonis cvlileba da swored amitom aris gaTvaliswinebuli imperatiulad mosaxleobis CarTuloba mis ganxilvaSi. . .
– marTalia, aWaras SeuZlia qondes gansxvavebuli saarCevno sistema, Tumca akrZaluli ar aris, rom es sistemebi iyos erTmaneTis msgavsic. mosaxleobasTan konstituciuri kanonis ganxilvaSi monawileobiT, sakonstitucio komisiis wevrebma, maT Soris, opoziciidan, naxes, rogori gansxvavebulia Cveni Tanamoqalaqeebis mosazrebebi saarCevno sistemasTan dakavSirebiT. es gansxvavebuli mosazrebebi Sejerda da 18/3 proporcia am konsensuss yvelaze ukeT gamoxatavs. maTi xelisuflebaSi yofnis dros xalxis mosazrebebs aranairi mniSvneloba ar eniWeboda da Tavisuflad SeeZloT mieRoT proporciuli saarCevno sistemiT yvela donis xelisuflebis arCeva. Tumca maTTvis misaRebi iyo saqarTvelos parlamentis arCeva 77/73 prporciiT, xolo umaRlesi sabWos – 15/6 proporciiT. mixeil saakaSvilis partiebs aranairi moraluri ufleba ar aqvT, isaubron proporciuli wesiT arCevnebis Catarebaze. 2024 wlidan, rogorc parlaments, ise umaRles sabWos avirCevT srulad proporciuli sistemiT, xolo mimdinare arCevnebi Catardeba proporciulTan maqsimalurad miaxloebuli saarCevno sistemiT.
– isic iTqva, rom `qarTul ocnebas~ SesTavazes ori fraqciis gauqmeba (sul sami aqvs), raTa gamoTavisuflebuli saxsrebi koronavirusiT dazaralebul mosaxleobas moxmareboda, magram umaRlesma sabWom `erTi TeTris gaRebac ar isurva~. . .
– es iyo populisturi mowodeba. wina mowvevis umaRles sabWoSi maT xelovnurad Seqmnes fraqcia da maSin sabiujeto saxsrebze ar ufiqriaT. fraqciebis Semcirebis SemTxvevaSi saxelmwifo valdebuli iqneba fraqciis aparatSi dasaqmebul pirebs finansuri daxmareba dauniSnos anu mniSvnelovan ekonomias biujeti fraqciebis SemcirebiT ver miiRebs. momaval umaRles sabWoSi yvela partias mxolod 1 fraqciis Seqmna SeeZleba.
– ra saxis daxmarebebi ganaxorciela aWaraSi umaRlesma sabWom axali koronavirusis gamo dawesebuli SezRudvebis periodSi?
– am sakiTxze xSirad gviwevs saubari, rac uxerxulobas gviqmnis. mokled getyviT, rom `kovidis fondSi~ Cveni xelfasebidan 3 Tvis ganmavlobaSi Tanxebi iricxeboda. garda amisa, vagrovebdiT fuls sursaTis SesaZenad da varigebdiT sasursaTo kalaTebs.
– windawin ismis braldebebi, rom arCevnebi totalurad gayalbdeba da zonderbrigadebi yalibdeba xalxis dasaSineblad.
– arCevnebis totaluri gayalbeba, zonderbrigadebi, mosaxleobis daSineba, wameba da sxva ukanonoba xelisuflebis mxridan Cveni uaxlesi warsulia, romelic saqarTveloSi arasdros unda dabrundes. am ukanono qmedebebis Semoqmedi yofili saxelisuflebo partiebi cdiloben arademokratiuli revanSis ganxorcielebas. mosaxleobam maT amis ufleba ar unda misces. momaval arCevnebs bevri damkvirvebeli eyoleba da is Catardeba maqsimalurad demokratiulad da samarTlianad. yvela moqalaqes SeeZleba miiRos is gadawyvetileba, romelsac CaTvlis saWirod.
– masmediaSi mTavrobis Tavmjdomares brali dasdes nepotizmSi. . .
– es iyo dezinformaciuli niusi, romelic mixeil saakaSvilis `obSiakis~ yofili ufrosis kuTvnilma da dafinansebulma partiulma televizia `formulam~ gaavrcela. aWaris mTavrobisa da umaRlesi sabWos Tavmjdomareebis arcerTi naTesavi maTi arCevidan dRemde sajaro samsaxurSi ar daniSnula. maT arasdros daurRveviaT kanoni `interesTa SeuTavseblobisa da korufciis Sesaxeb~. Cemi saxelic figurirebda, TiTqos umaRles sabWoSi muSaobis dawyeba Cemi da batoni daviT gabaiZis meuRleebis naTesaurma kavSirma ganapiroba, rac ciliswamebaa, radgan Cveni meuRleebis mxolod gvarebi emTxveva erTmaneTs da araTu naTesavebi ar arian, arc ki icnoben erTmaneTs. saCivari maqvs Setanili saqarTvelos Jurnalisturi eTikis qartiaSi da imedia, male ganixilaven am sakiTxs da gadawyvetilebas miiReben.
– win rTuli winasaarCevno periodi gaqvT. . .
– diax. msurs mosaxleobas simSvidisa da arCevnebis dRes aqtiurobisken movuwodo. aseve vTxovo, rom arCevani gaakeTon ara calkeuli politikosebis populisturi gancxadebebis safuZvelze, aramed partiebisa da maJoritari kandidatebis saarCevno programis, maTi kvalifikaciis mixedviT. imedi maqvs, saqarTvelos parlamenti da umaRlesi sabWo ufro pluralisturi, mravalferovani iqneba da kompetenturi deputatebiT dakompleqtdeba.
