,,აჭარა იქნება პირველი რეგიონი, სადაც საზოგადოებრივი ტრანსპორტის სისტემა შეიქმნება”
èïîòïè õòàïîòøâòäò: 27 48 93 –
gaeros ganviTarebis programis iniciativiT, aWaris avtonomiur respublikasa da qalaq baTumis municipalitetSi xorcieldeba proeqti, romelic mdgradi da integrirebuli municipaluri satransporto sistemebis ganviTarebis xelSewyobas isaxavs miznad. erovnul doneze es, Tavis mxriv, xels uwyobs mdgradi satransporto politikis Camoyalibebas, mwvane urbanuli ganviTarebis politikisa da meqanizmebis formirebas. aRniSnuli proeqti 2015 wels daiwyo da mimdinare wlis oqtomberSi sruldeba. ra ganxorcielda proeqtis farglebSi da ra etapzea amJamad igi, am da sxva sakiTxebze gaeros ganviTarebis programis proeqt `mwvane qalaqebis~ xelmZRvaneli laSa nakaSiZe gvesaubreba.
– `mwvane qalaqebis~ idea rogor gaCnda?
– misi idea jer kidev 2012 wels daibada. maSinac erT-erTi mTavari problema transports exeboda. proeqtis momzadebaze muSaobas TiTqmis sami weli dasWirda, donorisagan dafinansebis miRebis Semdeg, 2015 wels, misi ganxorcielebac daiwyo. 2016-2017 wlebi daeTmo ZiriTadi monacemebis Segrovebas da kvlevas. gvWirdeboda mniSvnelovani parametrebi: rogor gadaadgildeboda xalxi erTi ubnidan meoreSi, ra saxis transportiT, ra intensivobiT, ra dros andomebdnen daniSnulebis adgilze misvlas da a.S. am parametrebis mixedviT unda Segveqmna qalaqis satransporto modeli. 2018 wels sakrebulom daamtkica baTumis mdgradi urbanuli gadaadgilebis startegia da gegma, romelic satransporto modelirebebze da sxvadasxva scenarze gaTvliT SevimuSaveT. am mxriv, baTumi saqarTveloSi pirveli qalaqi gaxda. Tumca proeqtis ZiriTadi nawili da arsi mis sapilote RonisZiebebSia, romlebic qalaqis TviTmmarTvelobasTan erTad unda ganvaxorcieloT. sapilote proeqtebis arsi is iyo, rom mosaxleobas, gadawyvetilebis mimReb pirebTan erTad, meti rwmena gasCenoda am midgomis efeqturobisadmi da Semdeg ufro gazrdiliyo RonisZiebebis masStabi. mniSvnelovania aWarisaTvis momzadebuli regionuli sazogadoebrivi transportis sqemac, romelic gulisxmobs ara imas, rom yvela municipalitetma damoukideblad marTos sazogadoebrivi transporti, aramed erTiani regionuli marTva-dagegmvis qveS iyos. am sqemaze muSaobisas saqarTveloSi pirvelad, Zalian saintereso midgoma gamoviyeneT – mosaxleobis gadaadgileba gavaanalizeT mTeli aWaris regionis masStabiT, risTvisac mobiluri operatorebisgan miRebuli anonimuri da Sejamebuli monacemebi gamoviyeneT. am monacemebis safuZvelze sruli suraTi miviReT Tu rogor gadaadgildeba, ra intensivobiT da romel municipalitetebs Soris regionis mosaxleoba.
– proeqtis mizani ra aris?
– baTumis SemTxvevaSi mTavari mizania sazogadoebrivi transporti gaxdes ufro metad popularuli, Semcirdes kerZo avtomobilebiT gadaadgileba, rac, Tavis mxriv, sacobebis da yvelaze mniSvnelovans – emisiebis Semcirebas Seuwyobs xels. mogexsenebaT, saTburi airebis emisiebi gavlenas axdens klimatis cvlilebis procesze.
– ra vadebSi unda CateuliyaviT?
– Tavidan gaTvla iyo 2015 wlidan 2019 wlis ivlisamde, magram roca gegma davamtkiceT da mis praqtikul ganxorcielebaze gadavediT, bevri teqnikuri detalis dazusteba da SeTanxmeba dasWirda. proeqtis ganmavlobaSi qalaqis xelmZRvaneloba ramdenjerme Seicvala, amitom procesi cotaTi gaiwela. SarSan, oqtomber-noemberSi, saboloo SeTanxmebas mivaRwieT sapilote RonisZiebebTan dakavSirebiT. Semdeg damatebiTi modelireba dagvWirda, axla ki sapilote RonisZiebebisaTvis gamocxadebuli tenderebi dasrulda da yvela es RonisZieba 15 oqtombramde unda ganxorcieldes. amJamad 3 sapilote RonisZieba gvaqvs: pirveli – avtobusebisTvis specialuri zolebis mowyobaa WavWavaZis, gorgilaZisa da baraTaSvilis quCebze. amaTgan WavWavaZisa da gorgilaZis quCebi unda gacalmxrivdes. puSkinis quCac calmxrivdeba da griboedovis quCis nawilic. Cveni proeqtis rekomendaciebi exeba mxolod avtobusisaTvis gamoyofil specialur zolebs. aRniSnuli quCebis gacalmxrivebas rac Seexeba, msgavsi rekomendaciebi Cveni proeqtis kompetenciaSi ar Sedis. meore sapilote RonisZieba gulisxmobs WavWavaZis, gorgilaZis da baraTaSvilis quCebze yvela avtobusis gaCerebis aRWurvas sainformacio tabloebiT, romlebic onlainreJimSi miawvdis moqalaqeebs avtobusebis ganrigis Sesaxeb informacias. aseve, Zalian gvinda Tbilisis moedanze fasiani parkirebis zonis mowyoba, sadac saaTobrivi gadasaxadi iqneba. calke Sps `avtotransporti~ 6 lokaciaze msgavsi fasiani parkirebis zonis mowyobas gegmavs. esec sapilote programaa, romelic unda gafarTovdes da ara marto zonebi, quCebic moicvas.
– am etapze ra gakeTda?
– qalaqma daiwyo avtobusebis qselis optimizacia, romelic ramdenime midgomas eyrdnoba. es Tbilisis moedanze da e.w. xofis bazarTan mgzavrTa gadasasxdom kvanZebs exeba. adre avtobusebis marSrutebi Zalian grZeli iyo, magaliTad, avtobusebi goniodan maxinjauramde moZraobdnen, arada, dRis ganmavlobaSi ramdenime mgzavri hyavdaT. es yvelaferi ekonomikuradac araefeqturi iyo. amasTan, grZel marSrutebs didi intervalebi hqonda, am kvanZebiT aseT grZel marSrutebs vwyvetT, rac momgebianic aris, radgan mgzavrTa nakadi SedarebiT maRalia da, maTi interesis gaTvaliswinebiT, intervalebic SedarebiT optimaluria. yvela marSruti Tbilisis moedanTan da `xofis~ bazrobasTan moiyris Tavs da avtobusebi Semdeg qalaqis sxvadasxva mimarTulebiT imoZraveben. mniSvnelovania isic, rom 2018 wlis seqtembridan mikroavtobusebis, e.w. marSrutkebis raodenoba Semcirda. Tu qalaqSi mTeli dRis ganmavlobaSi 460 mikroavtobusi moZraobda, Cveni rekomendaciis safuZvelze, 2018 wlis seqtembridan 250-mde Seamcires. roca avtobusebisTvis specialuri zolebi moewyoba, iq mikroavtobusebi veRar imoZraveben. nel-nela isini avtobusebiT unda Canacvldes da es Cveni erT-erTi mTavari rekomendaciaa, radgan mikroavtobusi ar aris samgzavro transporti. erT-erTi mniSvnelovani rekomendacia, romelic nabij-nabij sruldeba, aris axali dabalemisiuri avtobusebis SeZena. rogorc iciT, qalaqma SeiZina 40 erTeuli axali avtobusi, aseve, rac gansakuTrebiT mniSvnelovania, 8 erTeuli eleqtroavtobusi.
– ra Tanxa iyo gamoyofili da ramdeni daixarja?
– proeqtis Rirebuleba, daaxloebiT, 1 133 000 aSS dolari iyo. aqedan, daaxloebiT, 260 000 dolari Tavidanve sapilote programebisTvis iyo gaTvaliswinebuli. Tanxis nawili kvlevebze, satransorto modelis SemuSavebaze daixarja. es sakmaod Zvirad Rirebuli siamovnebaa, radgan msgavsi modeli saqarTvelos sxva qalaqebs ar aqvT. meriisTvis kompiuterul-programuli uzrunvelyofac SeviZineT, rom am modelTan emuSavaT. aWaris komponentze daixarja Tanxis mniSvnelovani nawili, amasTan, urbanul transportTan mimarTebaSi saqarTvelos erovnul strategiazec vmuSaobdiT da es dokumentic momzadebulia, magram Semdgomi msvleloba aRar hqonia. ase rom, Tanxebis ZiriTadi nawili aTvisebulia. darCenilia sagranto Tanxa, rac baTumSi sapilote RonisZiebebis gansaxorcieleblad Tavidanve gaTvaliswinebuli iyo.
– amJamad ra etapzea proeqti?
– darCenilia baTumis sapilote proeqtebi, rac 15 oqtombramde unda ganxorcieldes, Semdeg ki es proeqti sruldeba da SeiZleba iTqvas, yvela komponenti Sesrulebuli iqneba.
– pandemiis periodSi xom ar SeCerebula procesi?
– ara, radgan dinstanciuradac SeiZleboda am yvelaferze muSaoba, igive – quCebis dizainsa da sqemaze. erTaderTi, ris gamoc sami TviT proeqtis gaxangrZliveba moviTxoveT, iyo is Seferxebebi, rac sapilote proeqtebis ganxorcielebisas pandemiiT gamowveuli sxvadasxva SezRudvis gamo gaCnda. sxva mxriv Seferxeba ar yofila. erT-erTi saintereso faqti pandemiis dros iyo is, rom xalxi mixvda, Turme velosipedic Cveulebrivi transporti yofila da gadaadgilebisaTvis Zalian mosaxerxebelic. es Zalian maxarebs.
– axal proeqtze Tu muSaobT, ra gegmebi gaqvT?
– baTumis transportTan dakavSirebiT proeqtis gagrZelebis mxriv araferi igegmeba. zogadad, gaeros ganviTarebis programa saqarTveloSi mraval proeqts axorcielebs. aWaraSi igi amJamad oTxi proeqtiT aris warmodgenili. aRsaniSnavia, rom msgavsi masStabis proeqti, romelic mTlianad transportzea orientirebuli, aqamde saqarTveloSi ar yofila. baTumi am mxriv, garkveulwilad, pirveli qalaqia. Tu TviTmmarTveloba amas kargad gamoiyenebs, realurad, gadawyvetilebebis misaRebad da dasagegmad sakmaod mZlavri instrumenti iqneba. regionuli sqemac, romelic aWarisTvis movamzadeT, rom dainergos, amisTvis sakanonmdeblo cvlilebebis ganxorcielebaa saWiroa. Tu es moxdeba, aWara, SesaZloa, pirveli regioni iyos, romelic aseTi tipis regionuli sazogadoebrivi transportis sistemas Seqmnis. Semdeg sxva regionebsac miecemaT amis SesaZlebloba. yvelaferi gansakuTrebiT mniSvnelovania turmizmis seqtorisTvisac. roca ucxoeli vizitiorebis gamokiTxvas atarebdnen imasTan dakavSirebiT, Tu ra ar moswondaT maT, me-2 an me-3 problemad yovelTvis transportis sakiTxi iyo. roca turists momsaxurebis erT-erTi mTavari sfero – transportis sistema ar moswons, es problema aucileblad unda gadaiWras da imedi maqvs, asec iqneba.

