“აუცილებელია, გადავეჩვიოთ მისალმების არაჰიგიენურ და საფრთხის შემცველ რიტუალს”
ირმა ცეცხლაძე: 27 48 93-
`ZiriTadi aris erTi ram: Tu niRabi gveqneba, distancias davicavT, xelebs davibanT, maSin virusi iqneba, magram Semawuxeblad bevri da didi – ara. Tu ar davicavT am wesebs, maSin vnaxoT, ra xdeba msoflioSi, mezobel qveynebSi. aqac igive moxdeba~, _ ganacxada saqarTvelos daavadebaTa kontrolis erovnuli centris direqtoris moadgile
paata imnaZem
epidemiologis ganmartebiT, miuxedavad imisa, rom garkveuli codna dagrovda, koronavirusi iseTive amouxsneli da idumali rCeba, rogoric Tavdapirvelad iyo.
saqarTveloSi bolo dros yoveldRiurad izrdeba inficirebulTa raodenoba. ramdenime dRis win erT dReSi koronavirusis 25 axali SemTxveva dafiqsirda, meore dRes – 15 dainficirda. gaCnda axali kera mestiis municipalitetSi, sadac sakarantino zomebis daweseba gaxda saWiro.
xelisufleba da epidemiologebi sistematurad mouwodeben mosaxleobas, ataron pirbade, daicvan distancia da higienis elementaruli normebi. es aris is ZiriTadi, rac koronavirusis masStaburad gavrcelebas aferxebs.
saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros cnobiT, bolo ramdenime dRis ganmavlobaSi koronavirusiT departamentis 11 TanamSromeli dainficirda. maTgan Svidi yazbegis sasazRvro-gamSvebi punqtis TanamSromeli aRmoCnda.
daavadebaTa kontrolis erovnuli centris xelmZRvanelis amiran gamyreliZis gancxadebiT, dadasturebuli SemTxvevebi panikis safuZvels ar qmnis da qalaqebis Caketva ar igegmeba.
ra mdgomareobaa am kuTxiT aWaraSi, ra rekomendaciebi unda davicvaT da ratom daiwyo inficirebulTa ricxvis zrda? amaze saubrobs `aWarasTan~ interviuSi aWaris sazogadoebrivi jandacvis centris xelmZRvaneli rusudan SaviSvili.
– paata imnaZis TqmiT, virusis Sesaxeb garkveuli codna dagrovda, Tumca kidev bevri ram aris gasarkvevi. mainc ras ver adgenen epidemiologebi?
– magaliTad, rogoria imuniteti, ra meqanizmebi muSaobs, antisxeulebi ramden xans rCeba da a.S. jerjerobiT, koronavirusis gavrcelebis aRsakveTad, erTi ram ucvlelia – iseTi elementaruli wesebis dacva, rogoricaa pirbade, distancia, higiena . . . 500-kaciani qorwilebi da qelexebi ar aris saWiro. warmoidgineT, erTi dadasturebuli SemTxvevis ukan kontaqtebia, kontaqtis kontaqtebi da a.S. erTs, SesaZloa, asamde adamianTanac ki hqondes kontaqti. es niSnavs – yvela am adamianTan gasaubrebas, testirebas, kvlevas, kontaqtis kontaqtebis dadgenas, epidemiologiuri rukis Sedgenas, anu uzarmazar samuSaos, rac Zalian Sromatevadi, sapasuxismgeblo procesia. amitom movuwodebT mosaxleobas, iyvnen Cveni TanamebrZolebi am urTules saqmeSi. vgulisxmob isev da isev, regulaciebs. arc is dagaviwydeT, rom qorwilebi, lxinis Tu Wiris sufrebi aWarbebs zRvrulad dasaSveb normas, gvxvdeba 300-400-500-kaciani Tavyrilobebi. vis ra garantia aqvs, rom im sufrebze erTi inficirebuli ar moxvdeba? ukve gvqonda qobuleTis klasteris savalalo magaliTi.
– regulaciebi yvela uwyebas erTnairi xom ar aqvs?
– jandacvis saministrom Camoayaliba da gamoaqveyna konkretuli biznesis an organizaciis konkretuli regulaciebi. magaliTad, rogor unda aewyos pandemiis pirobebSi sagamomcemlo Tu samuzeumo saqme, an rogor unda funqcionirebdes Ria tipis auzebi da sportuli moednebi, rogor unda daicvan normebi saqorwilo ritualisas, rogor unda imuSaos sazogadoebrivi kvebis obieqtebma, rogor daregulirdes swavlis procesi. yvela konkretul saqmes Tavisi SezRudvebi da rekomendaciebi aqvs. amaze profesionalebi muSaobdnen Zalian daZabuli grafikiT da yvelasTvis Seqmnes nebismier situaciaze gaTvlili saxelmZRvanelo. biznesebma, uwyebebma da sawarmoebma unda moawyon sakuTari samuSao sivrce am rekomendaciebis mixedviT, Semdeg acnobon jandac-vis makontrolebel uwyebas. isini mivlen, Seamowmeben arsebul viTarebas da Tuki Seesabameba moTxovnebs, aZleven nebarTvas, gaagrZelos saqmianoba. yvelaferi kontrols eqvemdebareba, mTavaria, Tavad moqalaqeebis maRali pasuxismgebloba da TviTSegneba, rom yvelaferi CvenTvis, Cveni janmrTelobisa da usafrTxoebisTvis keTdeba.
– qobuleTis erT-erT kafeSi TanamSromels daufiqsirda koronavirusi . . .
– diax, asea. modiT, gavaanalizoT, ra gvaCvena am SemTxvevam. rogorc kvleviT, videokamerebis da mowmeebis gamokiTxviT dadginda, am kafeSi ar ekeTa pirbadeebi personals, ar icavdnen normebiT dawesebul distancias, Sexvedrisas erTmaneTs exveodnen da kocnidnen. Aucilebelia, gadaveCvioT misalmebis am arahigienur da safrTxis Semcvel rituals. moqalaqeebma mxari unda dagviWiron da mxolod da mxolod am SemTxvevaSi mivalT pandemiis dasasrulamde.
– pirbadeebis im meTodebiT tarebas, rogorc axla atareben Cveni moqalaqeebi, xom ar ajobebs, sulac avkrZaloT. vgulisxmob, ramdenime aTeul gamoyenebas, jibeebSi Cadebas da a.S.
– uaressac getyviT, erTma kacma Cems Tvalwin meores aTxova sakuTari pirbade. es saSinelebaa, magram amis miuxedavad, mainc ar SeiZleba am SezRudvebis moxsna, radgan moqalaqeebma erTxel da samudamod unda gaiTavison – sanam vaqcina ar Seiqmneba, manam virusTan Tanacxovreba mogviwevs.
– qalbatono rusudan, mosaxleobas ar sjera koronavirusis arsebobis da erT-erTi versiiT, am yvelafers masonebi awyoben sabolood kacobriobis samarTavad kanqveS Cipebis SeyvaniT . . .
– mesmis, magram am saxelebis da gvarebis qveS myofi pacientebi vin arian? karantinSi myofi adamianebi saidan arian, dainficirebuli traileris mZRolebi xom arseboben? gavixsenoT qobuleTis, bolnisis, mestiis, marneulis SemTxvevebi. yvela gamocxadebuli inficirebulis ukan dgas konkretuli adamiani. marTalia, Cven ar vacxadebT maT saxelebs, magram aRwerisas sakmaoze meti konkretika Semodis, rom eWvi gaaqarwylos. Tanac, yoveldRiuri brifingebi tardeba infeqciuri saavadmyofodan, sauniversiteto klinikidan, Tbilisis zRvis klinikidan . . . cxelebis romeli erTi klinika CamovTvalo, romelic aWaraSi funqcionirebda: `medalfa~, respublikuri saavadmyofo, `medemerjensi~, infeqciuri. yovel diliT, 10 saaTze, sruli informacia gvaqvs, sad ra simptomebi gamovlinda. zarebi Semodis moqalaqeebisgan, gvacnobeben, vis ynosva da gemo daekarga an xveleba, koniuqtiviti da maRali sicxe aReniSneba. gvaqvs informaciebi cxelebis klinikebidan, laboratoriebidan, Tu ramdeni adamiani mivida da Caitara testireba. sanam interviuze CagerTvebodiT, daaanonses, rom 6 000 testi Catarda qveynis masStabiT. es gamocxrilvis meTodiT keTdeba. rogor SeiZleba adamianma eWvqveS daayenos kovid-19-is arseboba?
– eWvi gaCnda ara mxolod saqarTveloSi, aramed ucxoeTSic.
– iq xom saerTod saSineli epidemiologiuri suraTi aqvT. sabednierod, aq ar aris msgavsi situacia. samxreT amerika gaxveulia koronas alSi. igives acxadebs aSS, ruseTi, somxeTi, azerbaijani… evro-paSi ra xdeboda, kargad iciT. italia, safrangeTi, SvedeTi, germania – mogonilia? logikas ar eqvemdebareba msgavsi gancxadebebi. rom SevZeliT virusis SeCereba, ar niSnavs, rom kovidi ar arsebobs.
– aWaraSi dRes ra suraTia am mimarTulebiT?
– aWaraSi am etapze kargi mdgomareobaa, miuxedavad imisa, rom aq gadis sami tipis sazRvari. cxadia, es Cveni regionis upiratesobaa, magram amasTan, mkveTrad zrdis samuSaos, anu ganuwyvetel reJimSi vRebulobT samSobloSi dabrunebul saqarTvelos moqalaqeebs msoflios sxvadasxva kuTxidan. es xalxi gadis kontrols da rCeba aWaris sakarantino sivrce-ebSi. SeiZleba iTqvas, mTeli saqarTvelos sakarantino sivrcis 45% aWaraze modis. es adamianebi ufasod arian ganTavsebulebi sastumroebSi, medpersonalis da epidemiologebis yuradRebis qveS. vadis amowurvis Semdeg, utardebaT diagnostika. testirebis uaryofiTi pasuxis SemTxvevaSi, midian sakuTar ojaxebSi, xolo Tuki aReniSnebaT rame tipis simptomi, cxadia, ar velodebiT karantinis drois dasrulebas, vutarebT testirebas da aucileblobis SemTxvevaSi, gadagvyavs klinikaSi. adre ori kviriT aTavsebdnen, axla 12 dRea.
– raime saxis problema xom ar geqmnebaT karantinis periodSi?
– sxvaTa Soris, am adamianebs Soris gvxvdebian iseTebic, romlebic samSobloSi dabrundnen ucxo qveynebis klinikebidan, sadac samkurnalod iyvnen Casulebi, sakmaod seriozuli da mZime daavadebiT. maTi marTva xdeba individualurad, imis mixedviT, romels ra daavadeba aqvs. ikvleven, vis mkurnaloba sWirdeba, vis – operacia, qimiuri Tu sxivuri Terapia. amasTan, unda SevunarCunoT sruli usafrTxoeba epidemiis TvalsazrisiT. amitom gagvyavs calke, TviTizolaciaSi. es ar aris martivi procesi, yvelaferi rac CamovTvale, Zalian seriozuli kvlevis da damuSavebis Semdeg xdeba.
– aseT mZime mdgomareobaSi myofni ratom ar rCebian iq, sadac ukeTesi mkurnaloba eqnebaT?
– zogs finansurad gauWirda, sxvas SeeSinda im umarTavi epidemiologiuri viTarebis, rac im qveyanaSia. sxvadasxva mizezi arsebobs, Tumca, mTavaria, rom dabrundnen. samSoblo mudam mzadaa miiRos isini da maqsimalurad daudges gverdiT. ar SemiZlia ar aRvniSno, uzarmazari humanitaruli aqti _ xelisuflebis Tanadgomam yovelgvar molodins gadaaWarba. procesSi ar arian CarTulni mxolod medikosebi. sazRvarze Semosul adamians xvdebian sabaJos, Semosavlebis, sapatrulo samsaxurebis, sapasporto kontrolis warmomadgenlebi. jandacvis saministros, Cveni sazogadoebrivi jandacvis centris epidemiologebi 24-saaTian reJimSi dganan yvela sazRvarze da xandaxan iqidan iwyeba SemTxvevebis marTva, radgan dro ar iTmens da saswrafo reagirebaa saWiro. Cven mudmiv kontaqtSi varT qveynis masStabiT sazogadoebrivi jandacvis centrebTan, Cvens kolegebTan, romlebsac gadavabarebT im pirebis epidemiologiur mdgomareobas, romlebic maTTan miedinebian. es SeiZleba iyos Sida qarTli, kaxeTi, mcxeTa-mTianeTi, zemo svaneTi, samegrelo, imereTi da a.S.
– amboben, mutaciagavlili virusi gacilebiT saSiSiao. mainc ra safrTxes Seicavs?
– batonma amiran gamyreliZem ori dRis win baTumSi gamarTul Sexvedraze Tqva, rom piriqiT, virulentoba (gadamdeb sneulebaTa gamomwvevi mikrobebis damasneulebel TvisebaTa erToblioba) dakarga virusma. anu dakarga Tavisi simZlavre. pirvel xanebSi dafiqsirebuli klinikuri SemTxvevebi gacilebiT mZime iyo, vidre axlaa. zogierTi mZime SesaZloa am etapzec Segvxvdes, magram maTi raodenobis procentuli Sedareba gacilebiT naklebia. amitom vambobT, rom yvela Ro-nes vixmarT, vaqcinis Semosvlamde, arsebuli stabiluri viTareba rom SevinarCunoT.
– ruseTis prezidentma vladimer putinma ganacxada, rom ruseTma msoflioSi pirvelma daaregistrira preparati kovid-19-is profilaqtikisTvis. vaqcinas ewoda `sputnik V~.
– ruseTis jandacvis saministroSi xazi gausves, rom platforma, romelzec vaqcina iqmneboda, absoluturad usafrTxoa da ukve daamtkica Tavisi efeqturoba SemuSavebisas da sxva wamlebis damzadebisas. mosalodnelia, rom vaqcinacia or etapad Catardes: Tavidan – komponenti I-iT, sami kviris Semdeg – komponenti II-iT. preparati gamaleis saxelobis epidemiologiisa da mikrobiologiis kvlevis erovnuli centris specialistebma SeimuSaves. baton paata imnaZes davesesxebi, man ganacxada, rom gamaleis instituti erT-erTi reitinguli, seriozuli institutia, magram mesame rigis kvlevis Catarebis gareSe gakeTda es vaqcina da amitom umjobesia, davelodoT movlenebis ganviTarebas. Cven mainc ara gvaqvs wvdoma am informaciaze. mivyvebiT im protokolebs, romelic saqarTveloSi moqmedebs, romelsac gvawvdis jandacvis saministro, daavadebaTa kontrolisa da sazogadoebrivi jandacvis erovnuli centri. ver daviwyebT ucxo qveynis institutis saqmianobis gaanalizebas, es ufro sxva rangis uwyebebis saqmea.
– Tu aris imedi, rom erTxel da samudamod dasruldeba msoflio pandemia?
– imedi adamianma arc erT situaciaSi ar unda dakargos, miT umetes, Tu medicinis mimarTulebiT elodebi aRmoCenebs. isic saTqmelia, rom Cven pandemiis marTvis aranairi gamocdileba ar gvqonda, araniri algoriTmi, protokoli an gaidlaini, magram yvela erTad `vekveTeT~ situ-acias da madloba ufals, rom movediT aqamde. aq imuSava gamocdilebam, alRom, logikam, ganaTlebam da Zalian SeTanxmebulma sxvadasxva aramonaTesave dawesebulebisa da organizaciis multiseqtorulma tandemma. gverdigverd idgnen turizmis, sabaJos, samedicino, Sinagan saqmeTa da sxva samsaxurebis warmomadgenlebi, romlebsac aerTianebda xalxis da qveynis uzomo siyvaruli da erTguleba. aqve minda aRvniSno, rom xinjic ar yofila Cvens urTierTobaSi, ise vugebdiT da axlac vugebT erTmaneTs. es yvelaferi gvaZlevs imedianad yofnis Zlier safuZvels.

