“ადამიანი იმით იზომება, რამდენს იტვირთებს”
ნიარა ფუტკარაძე: 27 48 93 –
mwerali, qarTuli kulturis amagdari, Rirsebis medalosani, niko lorTqifaniZisa da zurab gorgilaZis literaturuli premiebis laureati, araerTi poeturi da prozauli krebulis, mxatvruli narkvevebis, samecniero da publicisturi werilebis avtori.
genrieta quTaTelaZe Cveni gazeTis stumaria. naxevari saukunea SemoqmedebiT asparezzea, ibeWdeba sxvadasxva literaturul gamocemaSi (Jurnalebi, krebulebi, anTologiebi). farToa am TviTnabadi Semoqmedis Tvalsawieri, sicocxlis arsze fiqri niSandoblivi da ganmsazRvrelia misi SemoqmedebisTvis.
– rogori iyo Tqveni bavSvoba, visi xateba SemorCa gauxunrad im dReTa silamazes?
– bavSvoba Zalian feradovani iyo, axlac Zalas mmatebs im dReebis mogoneba, yvavilebiT morTuli ezo da Sig mogogmane cicrebi, gazafxulze enZelebiTa da iebiT amonaTebuli didi mindori . . . balaxze frTxilad daabijebda sara bebo da mafrTxilebda, fexi ar daadga, Svilo, etkinebao. axla sizmrebSi micocxldeba es mogoneba.
– weris survili rodis igrZeniT pirvelad?
– mxolod imis Tqma SemiZlia, rom bavSvobidanve miveltvodi idumals da misi amoxsnisa da Secnobis surviliT fiqrdaxveuli ganmartoebas vlamobdi, mdinaris piras Camovjdebodi da vfiqrobdi . . . ase vwerdi, ukalmod, uqaRaldod, wlebis mere ki qaRaldsac mivmarTe.
– rodesac samwerlo asparezze gamoCndiT, cnobilma mweralma levan goTuam dagilocaT gza . . .
– skola axaldamTavrebuli mqonda, roca mkiTxvelis winaSe erT did literaturul saRamoze pirvelad warvdeqi da sakuTari leqsebi, Canaxatebi wavikiTxe. damswreTa mxardaWeram gambedaoba Semmata da Cemi nawerebi baton levans gavugzavne recenziisTvis. erTi Tvis Semdeg pasuxi momwera. dadebiTad Seafasa Cemi namuSevari da imedebic gaaxmiana. Semdeg axalgazrda mweralTa yrilobazec Sevxvdi, gamixsena da mxardaWera, dadebiTi ganwyoba mwerlebis TandaswrebiT gamoxata. didi mamuliSvilisa da mwerlis es damokidebuleba CemTvis gansakuTrebulia. amaze iSviaTad vlaparakob, farad arasodes gamomiyenebia (recenzia inaxeba aWaris ss arqivSi).
– Tqven, vinc ase mZafrad aRiqvamT da ganicdiT yvelafers, ar giZneldebaT yoveldRiurobasTan Segueba? ra gaZlebinebT ukiduresi simZimilis Jams?
– yoveldRiurobis nacrisferobas Svelis biblioTerapia, axlaxan yvaviloTerapiis sikeTeSic davrwmundi, vkiTxulob wignebs, vuvli yvavilebs, xandaxan Cems mTvaris goras vstumrob, fiqrebs vagroveb fiCxebiviT da sxvebsac vuwiladeb . . . diax, leqsebis saxiT amjerad. vwer, oRond kalmiT veRar, aseTia cifruli realoba . . .
– Tqvens leqsebs, Canawerebs yvelaze pirvelad vin kiTxulobs da vin giWaSnikebT?
– Cemi vaJiSvili, Tqveni kolega laSa xomeriki, romelic ara marto kiTxulobs, aramed ideebsac mawvdis . . . Cemi bolo wignis `xma lotofagebis qveynidan~ redaqtorobac ikisra da amiT gamaxara. ufals madloba, rom ase uyvars literatura, saerTod – adamiani.
– ra aris axali Tqvens SemoqmedebaSi?
– vmuSaob memuarebis ciklze, amJamad meore nawilze.
– dro da mwerali mravlismTqmeli sityvebia – bevri ram droSi saCinovdeba, dro gadaafasebs, sainteresoa am Sexedulebis Tqveneuli gaazreba . . .
– yvela mwerali Tavisi drois Svilia da ramdenadaa misi majiscemis gamomxatveli, es mis niWsa da poziciazea damokidebuli. dro Cveni ganmkiTxvelia, drois kvalobaze bevri ram cxadi xdeba, dros Tavisi moTxovnebi aqvs . . . me ki droze fiqrisas erTxel ase davwere: dro damekarga? dros davekarge – usasrulobas ver SevenivTe, cad ver avmaRldi.
– Tqveni azriT, SesaZlebelia Tu ara, rom leqss hqondes goneba?
– leqsi sulis amokvnesebaa da sulis sarke, xom? suls da gonebas ki medicina aigivebs, anu yvelaferi avtoris ganwyobisa da azrovnebis Serwymaa, niWierebis kvalobaze.
– rogoria moazrovne leqsi da vin wers dRes mas Tqveni azriT?
– cnobili Tanamedrove germaneli poeti encensbergeri ambobs, rom dRes modernTan erTad P-is Jamma Camohkra. qarTul poeziaSi am stiliT axla TandaTan mkvidrdebian axalgazrdebi . . .
– iqneb aRweroT weris procesi?
– amis aRwera rom SemeZlos, maSin mecnierebaSi gadavinacvlebdi. im mwerlebs ar mivekuTvnebi, sakuTar ostatobas rom gamokveTen. masterklasebis gamarTva Cemi saqme ar aris, amis mowadineni uCemodac mravlad arian.
– poeziaze Seyvarebuli adamianebi xSirad amboben, rom Tavisufleba poeziaSia da maT iisfer samyaroSi yvelaferi isea, rogorc unda iyos, amaze ras gvetyviT?
– Tavisufleba adamianis Sinagan samyarozea damokidebuli. SeiZleba cixeSic ijde, rogorc merab kostava da Tavisufali iyo, radgan Tavisufleba upirvelesad sulis, azrovnebis Tavisuflebaa. Cven irgvliv bevri Tavisuflad moseirne, gana mona ar aris?!
– risTvis Rirs sicocxle amqveynad?
– sicocxle bunebis udidesi, sakraluri saCuqaria, adamianad movlineba ki bedniereba, radgan SegiZlia Seimecno, gaiazro da SeigrZno sicocxlis mSveniereba . . . Tundac ulamazesi, mistikuri daisi xom gaviwyebs wyenas da dards, fiqrs sikvdilze?!
– Tqveni sicocxlis yvelaze bednieri wami?
– Cemi tyupebi rom moevlinnen qveyanas.
– `sulis formula~ – ase hqvia Tqvens erT-erT leqss. am formulaze ras gvetyviT?
– es formula Cemi mignebuli araa, Cemamde albaT bevrma Tqva sxvanairad, me ki leqsad vTqvi, rogorc SevZeli. prozaulad SemogTavazebT mis arss: siyvaruli bunebis RvTaebriobis gamovlinebaa da adamianis STamagonebeli, adamianis, romlis Zaxili samyaros swvdeba: – me Sen miyvarxar, SenTan erTad mTeli samyaro! jadosnuri sityvebia, xSirad gasZaxeT samyaros da igrZnobT sixaruls. hoda, sulis formulac es aris.
– araerT cnobil adamians icnobdiT (rismag gordeziani, guram saRaraZe, ramaz CxikvaZe, siko doliZe), maTTan interviuebi CagiweriaT . . .
– 80-ian wlebSi, roca xelvaCauris raionuli gazeTis redaqtorad vmuSaobdi, mraval TvalsaCino xelovans, moRvawes Sevxvdi. maTze Cems memuarebis wignSi vyvebi da imedi maqvs, mkiTxvelic gaecnoba momavalSi. yovel maTgans Rrma inteleqtTan da niWierebasTan erTad, maRali kultura da ubraloeba gamoarCevda.
– ganvlil gzas roca gascqeriT, ras ganicdiT? rogor daakvalianebdiT axalgazrdebs?
– ganvlili gza, warsuli arsadaa wasuli, is adamianSi rCeba, saZirkvelia, romelzedac momavali dgas. iyo tkivili, gansacdeli, dardi, sixaruli, warmateba, dabrkoleba, magram es xom cxovrebaa da yvelaferi – misi Semadgeneli nawili . . . adamiani ki mainc imiT izomeba, Tu ramdens itvirTebs. sxvebs rom vuwvdidi xels, Cemi tkivilebi yuCdeboda, asea – adamianebi vWirdebiT erTmaneTs. axalgazrdebs ras vurCev? SiSi daZlion da momavals rwmeniT uyuron, dros gaufrTxildnen da sakuTari unarebi ganaviTaron, yoveli dRe zenaaris saCuqrad CaTvalon da ecadon, TavianTi qmedebiT gaalamazon rogorc sakuTari, ise sxvebis cxovreba . . . dasasrul ki vityodi, Tundac erTi adamiani usmendes da kiTxulobdes, mwerals mSvidad SeuZlia akeTos Tavisi saqme. mec ase viqcevi, radgan Tqvenma Sexmianebam amaSi damarwmuna.
– pandemia – dRes, ra iqneba xval?
– es gansacdeli, msoflios rom daatyda Tavs, zogan apokalifsur suraTebs qmnis, CvenTan ki SedarebiT ioli formiTaa da es, upirvelesad, Cveni genetikis wyalobiT. Wirsa Sigan gamagreba gvCvevia, saukuneebis mdinarebaSi ra gansacdels, oms, Semosevebs, Jamianobas gamklavebia qarTveli, hoda, imuniteti Zlieri aqvs. korona veras dagvaklebs, Tavad Tu ar CavuvardiT `mgels xaxaSi~. Cven Tvalwin icvleba msoflio, dro daCqarda, teqnologiuri siaxleebi axali realobisTvis, axali msoflio wesrigisaTvis gvamzadebs da es procesi adamianisagan did sulier, fizikur, gonebriv Zalas moiTxovs. es advili ar aris, magram arc SeuZlebelia, mTavaria, upirvelesad, SiSis virusi daamarcxo, mere sxva gansacdelsac gavumklavdebiT. adamians wamalze ukeTesad keTili sityva, imedi, rwmena da mzrunveloba kurnavs da pozitiurad Tu damuxtaven TavianT saubrebs da mimarTulebebs mavanni, namdvilad ukeTesi iqneba. eqimebma xom yvelaze ukeT ician, ra sazianoa SiSi da uimedoba, rogor anadgurebs adamianis imunur sistemas.
– dabolos, riT daasrulebT am intervius?
– locviT! ufalo, Sen daicavi saqarTvelo medroveebisa da manqurTebisagan, moRalateebisagan, dagvicavi da gagvaZliere! axla ki bolo dros daweril leqss SemogTavazebT:
* * *
Cems Crdilsac ise veridebodi,
rogorc Saraze – brazian ZaRlebs,
welSi moxrili da datanjuli
ar msurda, vinmes rom davenaxe.
Sevcodebodi iqneba vinmes,
iqneba xelic gamoewvdina,
magram miTxariT, es sibraluli
metarebina am guliT rogor!
iqneb sxvas ufro sWiroda Svela,
suliT ususurs da momtirales . . .
me ki am gzaze is momyveboda,
zecnobieri, maradmRviZare,
minTebda sulSi Caumqral kandels
da mirons mcxebda uCinar xeliT,
RvTis saufloSi gasagzavn locvebs
mikarnaxebda nazad da sevdiT . . .
da ros mze dajda taxtze mefurad,
me davinaxe ayvavebuli kverTxi
aaronis.
Tavi aviRe, gavswordi welSi,
tkivilebidan xelaxla viSvi,
me davibade da Cemi Crdilic
dagrZelda gzaze.

