თავდადებული პრეზიდენტი
äïøï õëèåîòêò 593 50 82 69 –
31 marti saqarTvelosTvis gamorCeuli TariRia – 1991 wlis am dRes saqarTvelos damoukideblobis aRdgenis referendumma xalxis neba daafiqsira
am TariRs xibls, vityodi erTgvar misteriasac, isic aniWebs, rom 82 wlis winaT, swored 31 marts daibada saqarTvelos TavisuflebisaTvis mebrZoli, saqarTvelos pirveli prezidenti zviad gamsaxurdia, kaci, saqarTvelos sulier misiaze rom dagvafiqra.
zviad gamsaxurdias cxovreba da moRvaweoba imdenad amaRlebuli, Tavganwiruli, tragikuli iyo, rom sworedac eris did, sulmnaT pirovnebebTan, gandobilebsa da naTelRebulebTan Tu SevZlebT paralelebis gavlebas. graalis raindi – asec uwodebdnen mas. cnobili disidenti totalitarul saxelmwifoSi imTaviTve aRiqmeboda rogorc erovnuli moZraobis udreki mebrZoli, igi ara marto erovnuli moZraobis lideri iyo, aramed Cvens qveyanas faqtobrivi damoukidebloba moapovebina da sakuTari sicocxle uyoymanod miitana samSoblos samsxverploze. bevris azriT, zviad gamsaxurdia mokles saqarTvelosa da kavkasiis mtrebma. rac dro gadis, misi saxeli meti SaravandediT imoseba da rogorc eris ukvdavi suli, Cveni mudmivi Tanmdevia. igi sainteresoa ara mxolod rogorc politikuri moRvawe, aramed rogorc mecnieri. mwerali, romelmac Tavisi naSromebiT gaamdidara eris sulieri saganZuri. `vefxistyaosnis~ saxismetyveleba~, werilebi, eseebi, literaturuli gamokvlevebi, sazRvargareTuli literaturis Targmanebi – es yvelaferi misi Semoqmedebis nayofia. darwmunebuli var, momaval Taobebs did samsaxurs gauwevs da jerovnad daakvalianebs.
axla didi gansacdelis winaSe dgas mTeli kacobrioba, qarTveli eris winaSec aRimarTa uxilavi mteri (pandemia) da am dros zviad gamsaxurdias Tvalsazrisi omis dros kulturis mniSvnelobaze simbolurad gvexmianeba. maS, davugdoT yuri: `. . .ukiduresi istoriuli Znelbedobis drosac ki ar kvdeboda mecnieruli da kulturuli kera saqarTveloSi. . . Cven ar daviviwyoT religia, kultura, filosofia, mecniereba, mxolod aseT SemTxvevaSi gavimarjvebT da SevinarCunebT eris saxes, eris imgvar saxes, romelic mas hqonda preistoriuli xanidan moyolebuli~.
cxadia, idealuri xelisufleba ar arsebobs, magram gamsaxurdias xelisuflebas ar dauSvia sabediswero Secdoma, romelic Cvens qveyanas daazaralebda. saqarTvelos pirvel prezidents xSirad sayvedurobdnen, rom is gaxldaT Seupovari, radikali, Tumca gamsaxurdiam moaxerxa afxazebTan saerTo enis gamonaxva da amiT aacila qveyanas damangreveli omi. uSecdomo aravinaa da Tavisas aRiarebda kidec: `iciT, jer veravin moaxerxa Seucdomlad gaevlo cxovrebis gza, aseve mec vuSveb maT. . . erTaderTi da mTavari pliusi is maqvs, rom Cemi xalxisTvis ar miRalatia, Secdomebi ki sakmarisze meti davuSvi~. . .
rogorc cnobilia, gamsaxurdia xelisuflebaSi daaxloebiT, erTi weli iyo, prezidentis postze – 6 Tve. daujerebelia, magram faqtia, rom zviad gamsaxurdiam am xnis ganmavlobaSi imdeni gaakeTa qveynisTvis, rom saukunesac eyofoda. magaliTad, misi Zalisxmevis Sedegia, rogorc aRvniSneT, 1991 wlis 31 martis referendumi saqarTvelos damoukideblobis sakiTxze, romelzec mosaxleobis 97 procentze metma saqarTvelos damoukideblobas dauWira mxari, imave wlis 9 aprils saqarTvelos damoukidebloba gamocxadda da es moxda sabWoTa kavSiris arsebobis dros. Cven msofliom gvcno swored 31 martis referendumisa da 9 aprilis damoukideblobis aqtis safuZvelze. garda amisa, referendumi gaimarTa mTeli qveynis masStabiT, maT Soris cxinvalis regionsa da afxazeTSi, rac samarTlebrivi TvalsazrisiT, Zalze mniSvnelovania. am mxriv sayuradRebo mosazrebas aviTarebs politologi irakli margvelaSvili: `pirveli prezidentis brZolis mTavari mamoZravebeli Zala, ra Tqma unda, erovnuli moZraoba iyo, romelic or strategiul daniSnulebas moicavda: 1. saqarTvelos damoukideblobis mopoveba; 2. am damoukideblobis SenarCuneba. geopolitikuri landSaftis Seqmnis gziT, orive sakiTxi kompleqsurad unda amoqmedebuliyo, rac sakmaod did risks moiTxovda, radgan mowinaaRmdege ruseTi iyo da es safrTxes uqmnida prezidentis sicocxlesac. aki gaanadgures kidec fizikurad. mTavari momenti aq is iyo, rom unda gadadgmuliyo radikaluri nabijebi imperiis winaaRmdeg, rasac, aseve, aucileblad mohyveboda pasuxebi imperiis mxridanac, rac misTvis cxadi iyo~. asec moxda, kremlis mxardaWeriT jer daamxes gamsaxurdias xelisufleba, Semdeg ki mokles pirveli prezidenti, yovel SemTxvevaSi, ase amboben aramarto misi momxreebi.
mmarTvelis uzenaesi msajuli xalxi da istoriaa. mosaxleoba xandaxan cdeba, istoria ki piruTvneli msajulia. . . zviad gamsaxurdia gaxldaT qveynisTvis Tavdadebuli pirovneba, romelmac ara marto erovnuli TviTSegneba aamaRla qarTul sazogadoebaSi da damoukidebloba moapovebina qveyanas, aramed sruliad Segnebulad miitana sakuTari sicocxle samSoblos samsxverploze, riTac ukvdavyo Tavisi saxeli. madlierma erma Tavganwirul Svils 2007 wlis martSi mTawmindaze miuCina samaradiso gansasvenebeli.

