აკაკი ბერიძე: რუსეთის აგრესიის მიზანი იყო საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობისა და სუვერენიტეტის მოსპობა და საქართველოს მისწრაფების შეჩერება-შეწყვეტა ევროკავშირსა და ნატოში
ლაშა ხომერიკი 593 50 82 69 –
13 weli gavida ruseT-saqarTvelos agvistos omidan, magram tkivili ar cxreba. im dReebis eqo axlac xmianobs. ruseTma ara mxolod agresia ganaxorciela saqarTvelos mimarT, aramed Cveni ZirZveli teritoriebis (afxazeTis da cxinvalis regionis) faqtobrivi okupaciac. iqidan mokidebuli ismis kiTxvebi – SeiZleboda Tu ara am omis Tavidan acileba, realurad ra mizans isaxavda ruseTi, rogor SeiZleba Sefasdes dasavleTis pozicia im periodSi da saerTod, ra unda gakeTdes okupirebuli teritoriebis deokupaciis TvalsazrisiT? am da sxva mniSvnelovan sakiTxebze gvesaubreba Savi zRvis saerTaSoriso universitetis samarTlis skolis leqtori, saerTaSoriso samarTlis specialisti akaki beriZe, romlis mosazreba ar warmoadgens am saswavlo dawesebulebis mosazrebas.
– realurad, ra mizans isaxavda ruseTi 2008 wlis agvistos omiT?
– `ruseTis xelisuflebis politika da qmedeba yovelTvis iyo sxvisi xelyofa imdenad, ramdenadac amis saSualebas sxva mTavrobebis apaTia da umoqmedoba miscemda, magram rogorc ki gaazrebuli winaaRmdegoba xdeba, is yovelTvis Cerdeba da ukan ixevs~, – lordi palmerstoni amas ambobda jer kidev mecxramete saukunis meore naxevarSi yirimis omis dros da misi sityvebi dResac naTlad miuTiTebs ruseTis sagareo politikis ZiriTad mimarTulebebze. sabWoTa kavSiris daSlis Semdeg ruseTis federacias sasicocxlod sWirdeboda or saxelmwifoze kontroli – ukrainasa da saqarTveloze. orive SemTxvevaSi ruseTs surda da surs Savi zRvis fanjara. es fanjara maSin daviwrovdeba, Tu saqarTvelo da ukraina gaxdeba evroatlantikuri aliansis Rirseuli wevrebi. saqarTvelo da ukraina, am SemTxvevaSi, saerTaSoriso urTierTobebSi Camoyalibdeboda rogorc subieqti da ara obieqti.
2008 wlis 18 Tebervals, kosovos mier damoukideblobis calmxrivad gamocxadebis meore dRes, putinma dasavleTs mimarTa Semdegi sityvebiT – Tqven dasajeT `Cveni~ serbebi, Cven davsjiT `Tqvens~ qarTvelebs. mas Semdeg, rac kosovos aRiarebisa da misi calke saxelmwifod gamoyofis sakiTxi daiZra, ruseTi pirdapir mianiSnebda dasavleTs, rom saqarTvelos magaliTze moaxdenda kosovos precedentis kompensirebas. politikuri paraleli kosovosa da afxazeTs Soris arsebobs, magram samarTlebrivi – aranairad. kosovos precedentze msoflio SeTanxmda, rom iyo sagamonakliso da ar gavrceldeboda sxva saxelmwifoebze, amasTan, kosovoSi, marTlac moxda adgilobrivi mosaxleobis eTnowmenda dedasaxelmwifo serbeTis mxridan, maSin, rodesac afxazeTSi piriqiT iyo. euTos budapeStisa da lisabonis samitebis gadawyvetilebebma dagmo eTnikurad qarTveli mosaxleobis eTnowmenda afxazeTSi. euTos aRniSnuli gadawyvetilebebi ar aris mxolod samarTlebrivi dokumentebi. 1996 wlis Semdeg, roca gaeros generaluri asamblea Rebulobs rezolucias afxazeTze, arapirdapir euTos am rezoluciebze miuTiTebs da konfliqtis mxareebs mianiSnebs devnili mosaxleobis dabrunebaze afxazeTSi. ruseTis agresiis mizani iyo TviT agresiis definiciis realuri amoqmedeba saqarTveloSi – misi teritoriuli mTlianobisa da suverenitetis mospoba da saqarTvelos miswrafebebis SeCereba-Sewyveta evrokavSirsaA da natoSi.
saqarTvelos mxridan am omis Tavidan acileba me piradad SeuZleblad mimaCnia, Tumca saerTaSoriso Tanamegobrobas hqonda amis berketi, Cveni qveynisTvis mapis miniWebiT SeiZleboda ruseTisTvis eCvenebinaT, rom saqarTveloSi ar dauSvebdnen imas, rac ruseTma CeCneTSi an baltiispireTSi gaakeTa destruqciuli ZalebiT.
– rogorc saerTaSoriso samarTlis specialists, minda gkiTxoT, 2008 wlis omSi ruseTis da saqarTvelos qmedebebi saerTaSoriso samarTlebrivi TvalsazrisiT rogor Sefasda?
– ruseTis qmedeba, ra Tqma unda, Sefasda rogorc agresia misi pirdapiri saerTaSoriso samarTlebrivi gansazRvrebiT – samxedro Zalebis sxva saxelmwifos teritoriaze Seyvana, teritoriis samxedro okupacia, teritoriis aneqsia, teritoriis dabombva, portebis blokada, sahaero an sazRvao xomaldebze Tavdasxma, eTnikurad qarTveli mosaxleobis devna da gamodevna sakuTari sacxovrisidan, es yvelaferi ganxorcielda rigi samxedro danaSaulebiT, magaliTad, CemTvis erT-erTi yvelaze mtkivneuli iyo da rCeba borjomis tyis gadawva, romelic garemosTvis miyenebuli danaSaulia da sisxlis samarTlis saerTaSoriso sasamarTlos gansasjeli iqneba. adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom 2021 wlis ianvris gadawyvetilebiT, xazi gausva da pirvelad evrosasamarTlos istoriaSi saerTaSoriso konfliqtis dros adamianis uflebaTa darRvevebze miiRo gadawyvetileba. CemTvis yvelaze mniSvnelovania gadawyvetilebis is Tavi, romelic eTmoba ruseTis okupacias, rogorc qarTul teritoriebze ruseTis SeiaraRebuli Zalebis samarTlebriv statuss agvistos omis dros da SemdgomSic, dRemdec.
saqarTvelos mxridan SeiaraRebuli qmedebis ganxorcieleba ruseTis federaciis Zalebis mimarT Sefasda rogorc Tavdacvis ufleba gaeros wesdebis 51-e muxlis Tanaxmad, rac agresoris winaaRmdeg nebismieri saxelmwifos Tandayolili da ganuyofeli uflebaa. dRes xSirad gaismis kiTxva, romelsac aranairi saerTaSoriso samarTlebrivi konteqsti ara aqvs: daiwyo Tu ara saqarTvelom omi? saerTaSoriso samarTlebrivi konteqsti imitom ar aqvs am kiTxvas, rom gaeros wesdebis meore muxlis Tanaxmad, Zalis gamoyeneba da omis dawyeba akrZalulia mxolod saxelmwifoebs Soris, gaeros wesdebis es muxli arasaxelmwifo warmonaqmnebs ar exeba. saqarTvelo ver daiwyebda saerTaSoriso samarTlis kuTxiT oms sakuTar teritoriaze separatistebis mimarT, dResac saqarTvelom rom daiwyos afxazeTSi jarebis Seyvana da teritoriuli mTlianobis aRdgena, konstituciuri wesrigis damyareba, es saerTaSoriso samarTlis sawinaaRmdego ver iqneba, vinaidan afxazeTi saqarTvelos saerTaSoriso samarTliT aRiarebul sazRvrebSia da sakuTar qveyanaSi Zalis gamoyeneba samarTlebrivad omis dawyebas ar niSnavs.
sxvaTaSoris iugoslaviis saerTaSoriso sisxlis samarTlis tribunalis Tavmjdomaris florenciis universitetis profesoris antonio kazeses statia gamoqveynda 2008 wlis 12 agvistos britanul `gardianSi~, sadac man daadanaSaula ruseTi agresiaSi, xolo saqarTvelos qmedebebi daasabuTa Tavdacvis uflebiT. statiis saTauria `mgeli, romelmac saqarTvelo daglija~.
– rogor SeiZleba Sefasebdes evropisa da aSS-is pozicia omamde da omis Semdgom periodSi?
– me mainc mimaCnia, rom orives pozicia iyo da rCeba sust poziciad. miuxedavad imisa, rom Cveni suvereniteti buSis administraciis daxmarebiT gadarCa, mainc vTvli, rom konfliqturi regionebidan ar unda gasuliyo gaeros da euTos mSvidobismyofelebi. ruseTma moaxerxa maTi mandatebis dablokva da gayvana, dRes mxolod evrokavSiris imedad davrCiT. Aaseve, sarkozi-medvedevis SeTanxmebis Sesrulebaze. dasavleTi ver axorcielebs sakmaris zewolas ruseTis federaciaze. es aixsneba e.w. -iT, anu msoflioSi ZalTa balansi amis safuZvels ar iZleva. evropam da aSS-ma saqarTvelos Zalian didi daxmareba gauwies araRiarebis politikaSi. magaliTad, aSS finansur daxmarebas ar aZlevs im saxelmwifoebs, vinc afxazeTs da samaCablos damoukidebel saxelmwifoebad aRiarebs.
– SeeZlo Tu ar dasavleTs am omis Tavidan acileba?
– buqarestis samitiT SeiZleboda amis Tavidan acileba. . . dasavleTma igive Secdoma, rac saqarTveloSi dauSva, gaimeora ukrainaSi da miiRo yirimis krizisi.
– ukrainasac SevexoT, rogorc Cans, arc am SemTxvevaSi iyo dasavleTi principuli ruseTTan mimarTebiT. . .
– dasavleTSi ZiriTadad moviazreb aSS-s da evrokavSiris ZiriTad moTamaSeebs – safrangeTs da germanias. obamas administraciis dros yuradReba ufro aSS-is Sida politikasa da keTildReobas eTmoboda, aseve axlo aRmosavleTs – siriisa da libiis kriziss, islamur saxelmwifos (am fonze iyo iranis birTvuli programa da CineTTan savaWro omi). me mainc mgonia, rom axlo aRmosavleTSi ruseTis pasiurobis fonze, aSS obamas administraciis dros pasiurobda ukrainasa da saqarTveloSi. rac Seexeba safrangeTs da germanias, maT aqvT Zalian didi savaWro komerciuli interesebi rusul bunebriv gazTan dakavSirebiT, rac zegavlenis momxdenia qveynebs Soris urTierTobaze. aSS-s ufro meti imedi arsebobda, Tumca aSS-mac liberaluri politikuri elitis fonze, ver daicva sakadrisad ukraina da misi teritoriuli mTlianoba.
– CvenTvis Zalian mniSvnelovania Cveni ZirZveli teritoriebi – afxazeTi da cxinvalis regioni. samwuxarod, zemoaRniSnuli teritoriebi msoflios liderTa saubrebSi aRaraa ise aqtualuri, rogorc ukraina, Tqveni azri amis Taobaze?
– ar mgonia, rom qarTuli konfliqtebi saerTaSoriso dRis wesrigidan gamqrali iyos. ubralod, aq sxva faqtorebia. ruseTs rom ar eRiarebina es regionebi, SeiZleboda, ufro meti diskusia am sakiTxebze. dRes es sakiTxi Caketilia manam, sanam ruseTi ar gaauqmebs maT aRiarebas. ukrainis konfliqtur regionSi cecxli dRemde araa Sewyvetili, igegmeba referendumi da Cemi informaciiT, mosaxleobaSi iq ufro meti dasayrdeni aqvs putins, Cveni okupirebuli regionebisgan gansxvavebiT. mimdinare cecxlis da saomari moqmedebebis fonze rac xdeba ukrainaSi, bunebrivia, amis adekvaturi saerTaSoriso gamoxmaurebac arsebobs. Cvens SemTxvevaSi, cecxli Sewyvetilia ukve realurad da es naklebi aqtiurobis mizezia.
– 2008 wlis omma da yirimis aneqsiam ra aswavla dasavleTs kontrzomebis TvalsazrisiT?
– aSS-Si politikuri da mmarTveli elitebi icvlebian, Sesabamisad, es gavlenas axdens aSS-is sagareo politikaze. baidenis administracia ufro meti sargeblis momtani iqneba, Cemi azriT, saqarTvelosTvis da ukrainisTvis, vidre trampis administracia. ruseTis agresiis Semdeg saqarTvelos evrokavSirma misca 300-milioniani savaWro bazari, Rrma da yovlismomcveli savaWro xelSekruleba. dasavleTi agrZelebs Tavis politikas saqarTveloSi, surs Cveni qveyana gaxdes evrokavSiris wevri da es mxolod panacea araa, es aris Tavisuflebisa da namdvili suverenitetis garantia.
– rogorc amboben, yvela omi sabolood, molaparakebebiT sruldeba, am mxriv uaxloes momavalSi elodebiT Tu ara pozitiur qmedebebs ruseTis mxridan da am mimarTulebiT dasavleTis mxardaWera ramdenad mniSvnelovania?
– saqarTvelo aucileblad unda gaxdes evrokavSirisa da natos wevri, Cveni qveynis demokratiuli institutebi unda iyos samagaliTo msoflioSi, qveyanas unda gaaCndes damoukidebeli mosamarTle da sasamarTlo xelisufleba da Tavisufali sabazro ekonomika. ufro meti reintegraciis gegma unda ganxorcieldes afxazeTSi da oseTSi arsebuli mosaxleobis mimarT. saqarTvelom unda aCvenos, rom demokratiuli da samarTlebrivi saxelmwifo Sendeba im mosaxleobisaTvisac, vinc okupirebul teritoriebzea. es xels Seuwyobs arademokratiuli reJimebis ngrevas da Tavisufali samyaros gamarjvebas okupaciaze. deokupaciaze unda Camoyalibdes saerTaSoriso dRis wesrigi, okupirebul regionebs unda mieceT maqsimaluri avtonomiebi. am SemTxvevaSi umjobesi iqneba, evrokavSiris CarTulobiT moxdes samxreT tirolis modelis SeTavazeba, afxazeTs da samxreT oseTs eqneba uprecedentod didi avtonomia erTiani qarTuli saxelmwifos farglebSi. aRniSnuli winadadebebi unda gaJRerdes saerTaSoriso organizaciebis farglebSi, rac SeiZleba, rTulad SesaZlebeli iyos, magram ara SeuZlebeli.
– Tu haagis sasamarTlom daadastura ruseTis danaSauli cxinvalis regionSi, es ra dividendebs mogvaniWebs?
– haagaSi ori saerTaSoriso sasamarTloa – sisxlis samarTlis saerTaSoriso sasamarTlo (romis wesdebis safuZvelze Camoyalibebuli) da gaeros marTlmsajulebis saerTaSoriso sasamarTlo. am etapze pirvel sasamarTloSia saqme agvistos omis darRvevebze. albaT dadgeba individualuri sisxlis samarTlis pasuxismgebloba im samxedro pirebze, vinc saqarTveloze ganaxorciela agresia. Zneli warmosadgenia gaeros uSiSroebis sabWos wevri ruseTis generlebi sasamarTlom dasvas gansasjelis skamze, Tumca Teoriulad Cveni qveynisTvis Zalian mniSvnelovania, rom saerTaSoriso samarTlis dokumentebSi ufro metad da bevjer iyos naxsenebi ruseTi, rogorc okupanti. amis Sansi strasburgis Semdeg kidev haagaSi iqneba. am sasamarTloebis mier miRebuli gadawyvetilebebiT msoflios SeeZleba politikuri zewola ruseTze, raTa man moaxdinos saqarTvelos okupirebuli teritoriebis deokupacia.