საბედისწერო შეცდომების სავალალო შედეგები
ლაშა ხომერიკი: 593 50 82 69 –
30 weli gvaSorebs im tragikul movlenebs, romelsac zogi Tbilisis oms uwodebs, zogi samoqalaqo dapirispirebas, bevris azriT ki es sulac ruseT-saqarTvelos omi iyo
saqarTvelo yovelTvis marcxdeboda, rodesac dayofili iyo, roca ganukiTxaoba da usamarTloba isadgurebda qveyanaSi. amis magaliTad SeiZleba moviyvanoT saxelmwifo gadatrialeba, romelic 1991 wlis 22 dekembers daiwyo da aseulobiT qarTvelis sicocxle Seiwira . . . idealuri xelisufleba ar arsebobs, gamsaxurdias mimarT ismoda braldebebi, rom mxolod erTi weli gaZlo da veraferi gaakeTa qveynisTvis. unda aRiniSnos, rom gamsaxurdiam erT weliwadSi SeZlo is, rasac zogierTi qveyana saukunis ganmavlobaSic ver axerxebs, es aris damoukideblobis mopoveba. imasac unda mivaqcioT yuradReba, rom 1991 wlis 31 marts gaimarTa referendumi saqarTvelos damoukideblobis aRdgenis sakiTxze, rasac mosaxleobis 97 procentze metma dauWira mxari. am referendumSi monawileobda afxazeTisa da cxinvalis regionis mosaxleobac, rac mravlismTqmelia. ra Tqma unda, Secdomebic iyo, gansakuTrebiT sakadro politikaSi, Tumca am mxriv problemebi yvela xelisuflebas hqonda da savaraudod, kidev eqnebaT.
istoriul wiaRsvlebs ar Sevudgebi, mokled vityvi, rom saqarTveloSi saxelmwifo gadatrialebamde, oqtomberSi, opozicia Seecada gamsaxurdias Secvlas, magram es ar gamouvidaT. aq aRsaniSnavia mniSvnelovani garemoeba: 22 dekembers alma-ataSi (yazaxeTis Zveli dedaqalaqi) imarTeboda dsT-is pirveli samiti, sadac miwveuli iyo qarTuli delegaciac, am ambavs ixsenebs maSindeli parlamentis Tavmjdomaris moadgile nemo burWulaZe – misi TqmiT, is erTi dRiT adre Cavida alma-ataSi qarTuli mxaris poziciis dasafiqsireblad, rom saqarTvelo ar SeuerTdeboda dsT-is rigebs, sapasuxod elcinma gamsaxurdias 22 dekembramde vada misca, SeerTeboda dsT-is rigebs, winaaRmdeg SemTxvevaSi saqarTveloSi savalalo procesebi daiwyeboda. asec moxda . . .
unda vicodeT, rom mTavrobis sasaxlis damcvelebma 25 dekembers mTlianad gawmindes mimdebare teritoria amboxebulebisgan. ai, Semdeg CaerTo saqmeSi amierkavkasiis SeiaraRebuli Zalebi, specdaniSnulebis razmebi da a. S. es rusuli daxmareba rom ara, saxelmwifo gadatrialeba ar moxdeboda. amas aRiarebs Tavad jaba ioseliani Tavis wignSi `mesame ganzomileba~. yovelive aman ki nawilobriv, ganapiroba samaCablosa da afxazeTis dakargvac.
vTqvaT simarTle – am regionebis dakargva, garkveulwilad, qarTvelTa urTierTsiZulvilmac ganapiroba. Cven gavuadvileT ruseTs miznis miRweva. Cvens sazogadoebas daqveiTebuli aqvs saxelmwifoebriobis gancda. albaT amiT aixsneba is istoriuli upasuxismgebloba sakuTari qveynis winaSe, romelic ase gvaxasiaTebs qarTuli sazogadoebis did nawils. axla xSirad kiTxuloben, ratom daiwyo ZmaTamkvleli omi TbilisSi, SeiZleboda Tu ara afxazeTis omis Tavidan acileba da rogor unda imoqmedos saqarTvelom Seqmnil viTarebaSi? unda vaRiaroT, rom Crdiloelma mezobelma kargad isargebla qarTuli mxaris SecdomebiT. magaliTad, vidre saqarTveloSi saxelmwifo gadatrialeba moxdeboda, prezidentma gamsaxurdiam gamonaxa saerTo ena afxazebTan. saqme isaa, rom 1991 wlis agvistoSi afxazeTis uzenaesi sabWos arCevnebze situacia omis piras mivida, Tumca moxerxda kompromisis miRweva da situaciis daregulireba. mogvianebiT am kanons aparteiduli uwodes. faqtia, rom saqarTvelo amiT oms gadaurCa. mas Semdeg ki rac saqarTvelos kanonieri xelisufleba daamxes, mmarTveloba samxedro sabWom Caibara. imis magivrad, rom axal xelisuflebas eri gaeerTianebina qveynisTvis mniSvnelovani sakiTxebis gadawyvetisas, daiwyes sazogadoebis dayofa `imistebad~ da `amistebad~ . . . yvelaze savalalo is iyo, rom samegrelo aawiokes, mizezad _ damnaSaveebis daWeras asaxelebdnen, arada, ramdeni udanaSaulo adamiani daiRupa da es im fonze, roca afxazeTsa da cxinvalis regionSi situacia uaresdeboda, ratom sCadiodnen amas maSindeli xelisuflebis warmomadgenlebi? nuTu ar esmodaT, rom samegrelos awiokebiT zviadis momxreTa mxardaWeras kargavdnen, an gangeb sCadiodnen amas, anda uneburad. ase Tu ise, erTi ram cxadi gaxda, imdroindelma xelisuflebam qveynis winaSe warmoqmnil gamowvevebs saTanadod ver upasuxa. zemoTqmuls gvafiqrebinebs is garemoebac, rom axali xelisuflebis mosvlis dRidan separatistul regionebSi gaZlierda konfrontacia, cxinvalis regionSi ganaxlda saomari moqmedebebi, xolo afxazeTSi Seiqmna pirobebi, rom is gamosuliyo saqarTvelos samarTlebrivi sivrcidan. es gamoiwvia 1992 wlis TebervalSi samxedro sabWos mier saqarTvelos moqmedi konstituciis gauqmebam, romliTac, praqtikulad, Sewyvita samarTlebrivi kavSiri afxazeTisa da qarTvels Soris, rac gaumarTleblad miaCniaT konstitucionalistebsac da saqarTvelos xelisuflebis warmomadgenlebsac.
vidre afxazeTSi farTomasStabiani omi gaCaRdeboda, ramdenime kviriT adre qarTuli gvardiis garkveuli nawili am regionSi Sevida – zviadis momxreTagan aqaurobis gasawmendad. maT gaiares gali, oCamCire, soxumi, gagra, da saqarTvelo-ruseTis sazRvars, mdinare fsous miaRwies. mkiTxveli ikiTxavs, maSin ratom ar gauwies winaaRmdegoba qarTul armias afxazebma da rusebma, ra iyo amis mizezi? cxadia, maT iluzia Seuqmnes qarTul mxares, rom saWiroebis SemTxvevaSi qarTuli jari advilad SeZlebda teritoriuli mTlianobis dacvas. ramdenime TveSi qarTulma mxarem sakuTar Tavze iwvnia ruseTis muxanaToba: `ruseTma iluzia Seuqmna Tbiliss, rom is ar Caereoda saqarTvelos Sida saqmeebSi, ratomRac am dapirebas endo xelisufleba da savalalo Sedegic miiRo~, _ aRniSnavda erovnuli moZraobis erT-erTi lideri giorgi Wanturia. arada, Cvens xelisuflebas saTanadod rom Seefasebina kremlis veragoba, Zvel Secdomas ar gaimeorebda. Cveni jari kvlavac afxazeTis teritoriaze gadaadgilda, cxadia, amis ufleba Tbiliss hqonda, magram survili da ufleba erTia, realoba ki sxva. Cveni mTavroba unda mimxvdariyo, rom ruseTi ar cnobs saerTaSoriso normebs da dadebul pirobas misTvis Calis fasi aqvs.
xazgasmiT unda aRiniSnos, rom afxazeTi realurad, ruseTis mieraa okupirebuli da afxazeTis omi ruseT-saqarTvelos omi iyo. kremlma kargad gamoiyena `afxazuri koziri~ Cvens winaaRmdeg, am mxriv saqarTvelos maSindel xelisuflebasac miuZRvis brali. Tbiliss unda daedanaSaulebina ruseTi afxazeTis okupaciaSi da eTnowmendaSi da misTvis samSvidobo mandati ar gadaeca. ratom ar gakeTda es? TavidaTavi isaa, rom im dros arsebuli xelisuflebis yofna-aryofna kiTxvis niSnis qveS idga – wagebuli omi, gapartaxebuli ekonomika, dasavleT saqarTveloSi zviadistebi aqtiurobdnen. mokled, Zalauflebis SesanarCuneblad SevardnaZis xelisufleba kremls gaurigda da dsT-Sic gaerTianda. samagierod, zviadis momxreebi gaaneitrala . . .
davubrundeT dRevandel realobas. afxazeTi da cxinvalis regioni okupirebulia ruseTis mier, rogor SeZlebs saqarTvelo teritoriuli mTlianobis aRdgenas? eqspertTa TqmiT, arsebobs ramdenime gza – mSvidobiani (megobari saxelmwifos daxmarebiT), ruseTis martiv mamravlebad daSliT da saqarTvelos mier Zalis gamoyenebiT. omi katastrofa iqneba, am mxriv megobari saxelmwifoebis daxmareba ararealuria, radgan ruseTTan oms aravin moindomebs; ruseTis daSla Zalze utopiuria, rCeba mxolod, isev da isev, dialogi afxazebTan, osebTan. aseve, unda gaumjobesdes ekonomikuri mdgomareoba, rac mTavaria, Cveni qveyana mimzidveli da rogorc TviTmyofadobis SenarCunebis TvalsazrisiTac, cxadia, kompromiss unda Seadgendes orive mxaris interesebis gaTvaliswineba, swored am kuTxiT unda dagvexmaron dasavluri qveynebi da roca saqarTvelo garkveulwilad, dasavluri yaidis saxelmwifo gaxdeba rogorc demokratiis, ise ekonomikuri keTildReobis TvalsazrisiT, maSin mxareebTan (afxazebTan da osebTan) saubari (cxadia, marionetuli reJimi ar igulisxmeba, radgan isini ruseTis interesebsac iTvaliswineben) met-naklebad gaadvildeba.
isic aRsaniSnavia, rom Cveni teritoriebi (afxazeTi da samaCablo) dasavleTma saqarTvelos ganuyofel nawilad aRiara da ruseTs am regionebis deokupaciisken mouwodebs, rac imas niSnavs, rom dasavleTi saqarTvelos dezintegracias arasdros aRiarebs, rac Cvenma qveyanam saTanadod unda gamoiyenos ruseTTan sasaubrod.