სწორედ ახლაა ნატოში გაერთიანების საუკეთესო დრო
ოთარ ცინარიძე: 599 85 21 14 –
gazeT ,,aWaris~ stumaria politikis eqsperti, profesori ediSer jafariZe.
– batono ediSer, rogorc politologi, momavali wlisTvis ra ZiriTad mimarTulebebsa da aspeqtebze gaamaxvilebdiT yuradRebas?
– mas Semdeg, rac 2020 wlis 11 marts jandacvis msoflio organizaciam CineTidan 2019 wels gavrcelebuli koronavirusi (kovid-19) pandemiad gamoacxada, mis winaaRmdeg brZolaSi TiTqmis yvela qveyana Caeba. meore welia, rac Cveni cxovrebis erTgvari Tanmdevi procesi gaxda da yoveli adamianis cxovrebaSi erTob mniSvnelovan rols TamaSobs. ufro metic, is radikalurad cvlis Cveni cxovrebis wess da xSirad gvkarnaxobs, rogor moviqceT garkveul drosa da sivrceSi. adamianebSi yalibdeba azri, rom koronavirusis pandemiam Secvala samyaro da igi aRarasodes iqneba iseTi, rogoric wina wlebSi iyo. Sesabamisad, adamianebs gauCndaT erTi da igive kiTxvebi, razedac mecniereba cdilobs damajerebeli pasuxebis gacemas. ramden xans gagrZeldeba koronavirusis pandemia da rogor dasruldeba igi? iqneba Tu ara axali Stamebi da talRebi? ramdenad usafrTxoa ase naCqarevad Seqmnili vaqcina (aseTebis Seqmnas adre 3-10 weli sWirdeboda)? rogor ganviTardeba msoflio ekonomika pandemiis pirobebSi da mis Semdeg? xom ar gvemuqreba SimSili? rogor ganviTardeba ganaTleba, mecniereba da xelovneba qveynebis da adamianebis Sida izolaciis pirobebSi? ramdenad efeqturi iqneba onlain swavleba? ra riskebi da safrTxeebia mosalodneli? da a.S. am sakiTxebis aseTma Seswavlam SesaZlebloba mogvca, naTlad gagveazrebina koronavirusis pandemiasTan brZolis xerxebi, romelic safuZvlad daedeba axali samecniero mimarTulebis pandemiologiis Camoyalibebas. sakmao codnac dagrovda, Tu rogor unda vmarToT msoflio ara iaraRiT an dapyrobiTi omebiT, aramed sruliad uxilavi, SeumCneveli berketebiT, romelic masobrivia, efeqturia da Sedegzea orientirebuli. swored am berketiT xvdeba dRes Tanamedrove msoflio damdeg axal wels.
– Cveni samSoblo erTi patara wertilia msoflios politikur rukaze. planetas saqarTvelom Tavi riT daamaxsovra?
– pandemiis gamo, simarTle giTxraT, 2021 weli politikuri TvalsazrisiT ar iyo iseTi nayofieri saqarTvelosTvis, rogorc wina wlebi. sagareo politikis mimarTulebiT gamovarCevdi Sarl miSelis xelSekrulebis anulirebas – `daTmobas~ saqarTvelos xelisuflebis mxridan, rac Zalian negatiurad aisaxa sagareo urTierTobebze, xolo pozitiuri TvalsazrisiT adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebs gamovarCevdi da aseve, gaeros 2021 wlis klimatis cvlilebis 26-e konferenciaSi saqarTvelos premier-ministris monawileobas, romelic noemberSi glazgoSi Catarda. es kargia imiT, rom saqarTvelo aqtiurad CaerTveba klimatis cvlilebis Sesaxeb dokumentebis SemuSavebis procesSi, moxdeba saqarTvelos klimatis Seswavla da misi marTva. rogorc cnobilia, dRes aqtiurad mimdinareobs klimatis cvlilebis xelovnuri marTva da am saerTo qolgis qveS saqarTveloc moeqceva, rac dadebiTad unda aisaxos Cvens momavalze.
– rogorc cnobilia, pandemiam msoflios wamyvani qveynebis ekonomikac Searyia, es ryevebi saqarTveloze ra gavlenas axdens?
– msoflio pandemiam udidesi gavlena moaxdina rogorc politikur, aseve ekonomikur garemoze, gansakuTrebiT Seaferxa ekonomikis ganviTareba msoflioSi da maT Soris, saqarTveloSic. miuxedavad imisa, rom saqarTvelo agraruli qveyanaa, pandemia mainc mZimed aisaxa qveynis ekonomikaze. Seferxda qveyanaSi import-eqsporti, Sewyda fuladi gzavnilebi ucxoeTidan, SeCerda turizmis ganviTareba, gaizarda fasebi produqtebze, rac mosaxleobis ekonomikur mdgomareobaze mZimed aisaxa.
– Tqveni kolegebi, analitikosebi konkretul cifrebs gvTavazoben, zogierTebi calkeuli mimarTulebiT orniSna cifriT ekonomikis zrdas varaudoben, es varaudi TqvenTvis ramdenad misaRebia?
– Tu ase iqneba, mec mivesalmebi, magram Cven ar vcxovrobT iseT qveyanaSi, sadac es problema SeiZleba droebiTi movlena iyos. ekonomikuri siduxWire CvenTan aris damoukideblobis dRidan da ase grZeldeba. kovidpandemia 2019 wlidan moyolebuli dRemde grZeldeba, Tumca romc dasruldes 2022 wlis miwuruls, Cveni qveynis ekonomikas sWirdeba Semdgomi xangrZlivi reabilitacia, raTa daubrundes kovidamde arsebul mdgomareobas, pandemiamde arsebuli niSnulis miRwevis Semdeg ganviTareba ukve ekonomikuri zrdis maCvenebelia. Cven rom gvqondes adgilobrivi warmoebis an dinamikuri ganviTarebis ekonomika, maSin SeiZleba vivaraudoT, rom sadac gavCerdiT, iqidan daviwyebT, magram ase ar aris. Cveni ekonomika damokidebulia bevr Sida da sagareo faqtorze, rac ufro arTulebs ekonomikis operatiul ganviTarebas. 2021 wels SezRudvebis moxsnam xeli Seuwyo ekonomikis `aRdgenas~, rac kidev ufro unda daCqardes 2022 wels turizmis aRdgenis fonze.
– ekonomika politikis qvakuTxedia. geopolitikur zonaSi mdebare Cveni qveyana natosa da evrokavSiris struqturebs rogor moergeba?
– saqarTvelo Tavisi geopolitikuri da geografiuli mdebareobidan gamomdinare, marTlac imsaxurebs natos srulfasovan wevrobas, saqarTvelos sasicocxlo mniSvneloba aqvs Savi zRvis geopolitikuri usafrTxoebisaTvis. Savis zRvis geopolitikuri usafrTxoeba gamowvevaa, romlis gadawyvetac SeuZlia saqarTvelos dasavluri da transatlantikuri miznebisadmi dadasturebuli erTgulebis fonze. saqarTvelo natos farglebSi TanamSromlobis axali strategiebis arsebiTi mniSvnelobis qvakuTxeds warmoadgens. Savi zRvis usafrTxoebas didi mniSvneloba aqvs globaluri mSvidobisa da stabilurobisaTvis, saqarTvelo ki warmoadgens erTgul partniors dasavluri erTsulovnebis farglebSi. amitom ukve droa, rom Cvenma megobrebma danapirebi Seasrulon sasicocxlo mniSvnelobis am usafrTxoebis organizaciaSi saqarTvelos gawevrianebasTan dakavSirebiT.
– natoSi gawevrianeba Crdiloeli mezoblis agresias ramdenad aRudgeba win?
– saqarTvelos srulfasovan wevrobas natoSi ruseTi dRemde ewinaaRmdegeba. mimaCnia, rom swored axlaa yvelaze xelsayreli dro natos Tanxmobisa Cvens moTxovnaze natoSi gawevrianebasTan dakavSirebiT. maT xom araerTxel aRuTqves sruli mxardaWera saqarTvelos. Cveni qveynis gawevrianebiT Savi zRvis da dasavleTis usafrTxoeba gaZlierdeba, natoSi Cveni srulfasovani gawevrianeba erTgvari Semakavebeli berketi gaxdeba ruseTisTvis.
– qveynis masStabiT pirveli mecnieri xarT, romelmac mixeil musxeliSvilis roli da avtoriteti warmoaCineT, sazogadoebam mis damsaxurebaze Tqvenamde araferi icoda. sxva Rirseuli emigranti qarTvelebis warmoCenaze xom ar muSaobT?
– pirveloba xmamaRali naTqvamia, Tumca, marTlia. Cven wlebis ganmavlobaSi vmuSaobdiT miSel (mixeil) musxeliSvilis mdidar Semoqmedebaze, romelsac Semdgom disertacia mivuZRveni. samwuxaroa, rom mas saqarTveloSi jer kidev ise ar icnoben da afaseben, rogorc safrangeTSi da zogadad, evropaSi. evrokavSiris Seqmnamde, 1948 wels, man dawera evropis federaluri konstituciis proeqti, romlis memkvidred dRes Tanamedrove evropis samarTali iTvleba. aseve, miSel musxeliSvili uSualod monawileobda 1949 wels evropis sabWos Seqmnisa da Camoyalibebis procesSi. yvelam unda gaigos, rom evropis dasamadlebeli Cven araferi ar gvaqvs. evropaSi carieli xelebiT ki ar SevdivarT, aramed uSualod migviZRvis wvlili evropuli faseulobebisa da Rirebulebebis, erTiani evropuli sivrcis Seqmnasa da CamoyalibebaSi. diax, Cven vmuSaobT sxva Rirseuli emigranti qarTvelebis wvlilis warmoCenazec, romlebmac msoflio industriaSi mniSvnelovani wvlili Seitanes. maT Sorisaa Zmebi nikuraZeebi, romlebmac sabrZolo TviTmfrinavebis da msubuqi avtomanqanebis `porSes~ modelis, Semdgom ki Tanamedrove matareblis (monorelsiani matareblis, evropis dakiduli matareblis) warmoebis koncefciebi Seqmnes germaniaSi, romliTac dRes es qveyana amayobs. samwuxarod, qarTvelma sazogadoebam es naklebad icis.
– dabolos, rogor SeafasebdiT parlamentis Tavmjdomaris gadadgomas?
– parlamentis Tavmjdomaris gadadgoma ar yofila SemTxveviTi da moulodneli, politikuri procesi dawyebulia, Tumca rogor ganviTardeba igi, momdevno wlis dasawyisSi gaxdeba cnobili. Tu xelisufleba ase gaagrZelebs Tavis arsebobas, gamoricxuli ar aris, rom gazafxulze vadamdeli saparlamento arCevnebi gardauvali gaxdes.

