აჭარა-ლაზეთის სადროშო – ერის სამსახურში
ოთარ ცინარიძე: 599 85 21 14 –
Cveni stumaria saqarTvelos CoxosanTa sazogadoebis aWara-lazeTis sadroSos darbazis Tavkaci Tengiz TavdgiriZe.
– batono Tengiz, riT iyo dasamaxsovrebeli gasuli weli aWara-lazeTis sadroSos CoxosnebisTvis?
– pirvel rigSi, saqarTvelos sapatriarqosTan arsebuli CoxosanTa sazogadoebis Tavmjdomares, sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqs ilia meores vulocav dabadebidan 89 da aRsaydrebis 44 wlebis iubiles. aseve, vsargeblob Tqveni gazeTiT da rogorc dediT afxazi, qarTvel da afxaz ers vulocav Soba-axali wlis SemobrZanebas.
– CoxosanTa rigebs gamoaklda uxucesi wevri, mecnieri da mkvlevari, mwerali, ber-monazoni andria (ramaz) surmaniZe, misi Rvawlis dasafaseblad ra aqtivobebs apirebT?
– mama andrias gardacvalebiT qveyanam bevri dakarga. baTumis sajaro biblioTekis did samkiTxvelo darbazs ber-monazon andria (ramaz) surmaniZis saxeli mieniWa. baTumis meriasTan SeTanxmebiT, gaixsneba memorialuri dafa. mis ukvdavsayofad kidev erT sakiTxs davayenebT – baTumSi erT-erT quCas ramaz surmaniZis saxeli mieniWos. sul cota xanSi Coxosnebs gveqneba sakuTari ofisi, sadac misi saxelobis kuTxe gakeTdeba.
– sadroSoSi ganaxlebis procesi rogor mimdinareobs?
– axla viwyebT erTgvar mosamzadebel samuSaoebs folklorul studiebTan, raTa mozardebi, mSoblebTan SeTanxmebiT, gavawevrianoT CoxosanTa sazogadoebaSi. vfiqrob, momdevno Coxosnebi mxolod bavSvebi iqnebian, ramdenime aTeuli mozardi. aWara-lazeTis Coxosnebs urTierTTanamSromlobis memorandumi gvaqvs dadebuli saqarTvelos qoreografiis moRvaweTa kavSiris aWaris regionalur organizaciasTan. baTumis folkloris centrTanac gavaformebT amgvar memorandums.
– qveynis marTlmadidebeli samwysos lideri, sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqi, uwmindesi da unetaresi ilia meore Coxosnebs gamorCeul pativs miagebs . . . aWaris sadroSos Coxosnebis damokidebuleba marTlmadidebluri mrwamsisadmi?
– saqarTvelos CoxosanTa sazogadoeba dafuZnda 2005 wels, Tbilisis samebis sakaTedro taZarSi. erT-erTi da-mfuZnebelTagani mec gaxlavarT. maSin patriarqs vkiTxe qarTvel muslimTa sadroSoSi gawevrianebis Sesaxeb. patriarqma brZnuli gadawyvetileba miiRo amasTan dakavSirebiT – isini xom Cveni Zmebi ariano. aWara-lazeTis Coxosnebis rigebi mahmadiani mrevlisganac aris Sevsebuli. Cven erTmaneTis tkiviliT vcocxlobT, Wirica da lxinic erTi gvaqvs.
– baTumisa da lazeTis eparqiis mRvdelmTavris, mitropolit dimitris (SiolaSvili) locva-kurTxeviT, axlo momavalSi ra siaxleebs velodoT?
– mitropoliti dimitri aWara-lazeTis Coxosnebis Tavmjdomarea, me ki meufis kurTxeviT, darbazs vxelmZRvanelob, aseve organizacias hyavs sulieri moZRvari – dekanozi sergi. Coxosnebis yvela aqtivoba xdeba meufe dimitris locva-kurTxeviT. CoxosanTa sazogadoebis yvela wevri valdebulia daemorCilos wesdebiT dadgenil normebs. esaa: dedaeklesia, sakuTari ojaxebi, Svilebi da SviliSvilebi, tradiciebi, pativi sces ufross da umcross.
sazogadoebas moexseneba, Tu rogori Sturmi gamoucxades sapatriarqos, wmida sinods, dedaeklesias, TviT patriarqs da mRvdelmTavrebs reaqciulma, antiqarTulma, sodomisturma Zalebma. maT vafrTxilebT – Sewyviton es brZolebi da moinanion Cadenili codvebi. Coxosnebi gavagrZelebT muSaobas, yvela Coxosans daevaleba, sakuTar gvarSi Seqmnas sagvareulo kavSirebi, rom maqsimalurad vakontroloT Cveni sisxli da xorci. aseve, yvela Coxosans daevaleba, sacxovrebeli adgilebis mixedviT Semoikribos samezoblo, maTi meSveobiT – sanaTesao, es samuSaoebi gagrZeldeba soflebsa da qalaqebSi, skolebsa da sabavSvo baga-baRebSi, saxelovnebo studiebSi, umaRles saswavleblebSi, studentebTan da sportul federaciebTan. vimoqmedebT mxolod kanonis sruli dacviT.
– riT daamaxsovreT aWaras da sruliad saqarTvelos axali wlis dawyeba?
– saqarTvelos Coxosnebs, patriarqis locva-kurTxeviT, tradiciad gvaqvs axali wlis da Sobis Rames pirvelad dabadebuli gogo-biWi samSobiaro saxlSi movinaxuloT da SevmosoT erovnuli samosiT. aseve vatarebT saqarTvelos masStabiT, weliwadSi oTxjer, saerTo jvriswerebs wlebis winaT daqorwinebulebTan. momdevno jvriswera 27 ianvrs, ninoobaze gveqneba. Tu vinmes survili aqvs, rom jvari daiweros, mogvmarTon.
– Tqvenma sadroSom mravali miviwyebuli faqti da movlena, istoriisTvis ucnobi pirovneba warmoaCina. ra damokidebuleba aqvs qveynisa da regionis xelisuflebas am wamowyebisadmi?
– am etapze Cveni sazrunavia istoriuli pirovnebebis, samSoblosTvis Tavdadebuli mamuliSvilebis ojaxebTan urTierTobebis damyareba, saflavebis monaxuleba. ramdenime wlis win ramaz surmaniZe asaTianebze werda istoriul wigns. sulmnaTi malxaz sioriZisa da mama andrias kvlevebiT dadasturda, rom 1921 wlis martSi, general giorgi mazniaSvilis sardlobiT baTumis ganTavisuflebisTvis brZolebSi daRupulTa Soris iyo orTabaTumeli ali asaTiani. omis dasrulebis Semdeg 18-23 marts, rodesac daRupul gmirebs mouyares Tavi, yvela qarTveli eZebda sakuTari Svilebisa da da-Zmebis cxedrebs. ali asaTianis cxedari misma naTliam da mezobelma xafiz surmaniZem amoicnes da gadaasvenes orTabaTumSi. amis Semdeg gmirebis saflavebi daikarga. 2010 wels, asaTianebis sagvareulo wignze muSaobis dros aRmovaCineT ali asaTianis dakarguli saflavi. vfiqrob, igi keTilmoewyoba da aRimarTeba stela. aseve mitropolit dimitris locva-kurTxeviT, deda sidonias pasuxismgeblobiT, xelvaCauris veteranTa sabWos xelmZRvanelobasTan erTad, daviwyeT 1937 wels represirebulTa saflavebis moZieba. erTi saZmo gansasvenebeli aRmovaCineT xelvaCauris e.w. 90-e satanko polkis ezoSi . . . aseTi erTi samarxi aris salibaurSi, yofili samTavrobo rezidenciis (berias) ezoSi. adgili zustad vici. saubedurod, yofilma prezidentma mixeil saakaSvilma rezidencia erT larSi gaasxvisa mezobeli qveynis biznesmenze. 1921 wlis martSi, baTumis ganTavisuflebisTvis gmirulad daRupul saZmo sasaflaoze, jvarTan, yoveli Tvis pirvel da TxuTmet ricxvSi, 13-00 saaTze, mama sergi, CoxosnebTan da mrevlTan erTad, ixdis sulis mosaxseniebel panaSvids, romelic arasdros Sewydeba.
– im afxazebze ras gvetyviT, romlebmac samxreT-dasavleT saqaTvelos istoriaSi sakuTari xelwera datoves?
– me, rogorc dediT afxazma, baTumSi afxaz muhajirTa STamomavlebTan erTad, davafuZne qarTul-afxazuri megobrobis sazogadoeba `Zmoba~, rasac didi gamoxmaureba mohyva rogorc afxaz muhajirTa STamomavlebSi, aseve afxazeTSi mcxovreb afxazebSi. daviwyeT uxucesi afxazebis Zebna. erT-erT Sexvedraze, bsu-is profesorma revaz diasamiZem, romelic naxevrad afxazia da flobs afxazur enasac, gviTxra, rom unda gvenaxa baTumSi erT-erTi cnobili afxazi ojaxis Svili da im dros moskovis lomonosovis saxelobis saxelmwifo universitetis moqmedi profesori, aw gansvenebuli qalbatoni feride acamba. is yovel zafxuls baTumSi atarebda. man CvenTan Sexvedris dros Tqva, rom mamamisi, afxazTa mamamTavari mustafa acamba 1932 wels, misi anderZis Tanaxmad, dakrZales Ciruxis mTaSi. TviTon im dros 12 wlisa yofila. gansvenebul bermonazon andria (ramaz) surmaniZis ZiebiT, SuaxevSi gamoCnda uxucesi qalbatoni esma futkaraZe-maxaraZe, romelsac axsovda saflavi. ra Tqma unda, mxcovani qalbatoni aviyvaneT Ciruxis ialaRebze. man migviyvana saflavTan, romelic miwasTan iyo gasworebuli, batonma ramazma misi Suaxeveli megobrebis guram da suliko maxaraZeebis materialuri TanadgomiT da fizikuri SromiT saflavi keTilmoawyo. gazeT `aWaris~ saSualebiT maT axal wels mivulocav Cemi da acambebis ojaxebis, afxazTa saxeliT da madlobas gadavuxdi. saflavis aRdgenis dRe sazeimod aRvniSneT, 70 wlis mere mustafa acambas qaliSvili, mxcovani qalbatoni feride acamba sanaTesaosTan erTad iq aviyvaneT. Cven gaviareT is gza, romliTac momakvdavi mustafa acamba aiyvanes mTa CiruxSi, masze dokumenturi filmi `afxazebi aWaraSi~ gadaiRes aw gansvenebulebma zaza xalvaSma da zura qavTaraZem.
– sadroSo ras akeTebs ori uZvelesi eris daaxloebisa da warsulSi arsebuli megobruli urTierTobis aRsadgenad?
– am mxriv mniSvnelovani nabijebi gadaidga gasul wlebSi baton ramazTan erTad. am moZraobas misi gardacvalebiT Zalian didi Zala daaklda. ra Tqma unda, pandemiamac xeli SegviSala. yuradRebas vaqcevT afxazeTidan baTumSi sxvadasxva daavadebiT gadmoyvanil pacientebs. aqac visargebleb SemTxveviT da madlobas gadavuxdi Cvens medpersonals uangaro msaxurebisTvis. gasul wlebSi araerTi stumari gvyavda afxazeTidan: iqauri pedagogebi pirvel sajaro skolaSi kolegebs SevaxvedreT, aseve, eqimebic da mcire mewarmeebic. afxaz eqimebTan erTad, orjer, sxalTis eparqiis mTavarepiskoposis, meufe spiridonis kurTxeviT, sam-sami dRiT Suaxevsa da xuloSi saqvelmoqmedo samedicino aqcia CavatareT. gaisinja aTasze meti adamiani, ufasod daurigdaT wamlebi, rasac afxazma eqimebma gaukeTes organizeba. afxazTa delegacia aWaris mTavrobis Tavmjdomares da janmrTelobis dacvis ministrs SevaxvedreT. TurqeTSic viyavi wasuli, ialovas guberniaSi, sadac movinaxule afxaz muhajirTa STamomavlebi. saxalxo diplomatias, rogorc xelisuflebis, aseve biznesseqtoris mxardaWera sWirdeba. am procesebSi rogorc Coxosnebi, aseve TavadaznaurTa sazogadoeba da Cveni kuTxis TvalsaCino adamianebic arian CarTulni.
– sadroSos lideri politikaSic adgilis damkvidrebas cdilobdiT . . . baTumis sakrebuloSi arsebuli mdgomareobis dasaregulireblad ra mosazrebas gvTavazobT?
– diax. `patriotTa aliansidan~ viyavi wardgenili baTumis merobis kandidatad. Cemi azriT, yvela saxelmwifo samsaxurs warmatebuli, cnobili adamianebi unda xelmZRvanelobdnen, romlebic maRali reitingiT sargebloben mosaxleobaSi. rac Seexeba, dRevandeli mowvevis sakrebulos, kadrebi wyveten warmatebasac da warumateblobasac. vfiqrob, baTumSi sakrebulos axali arCevnebi Catardeba.
– amomrCeveli imave poziciaze rom darCes?
– `nacionalebis~ xelisuflebaSi mosvliT, am SemTxvevaSi, Tundac baTumis sakrebuloSi savalalo Sedegebamde mivalT. xalxs (amomrCevels) eriskacebma unda vuTxraT, rom is TxuTmeti partia, romelic e.w. memorandumze xelis moweriT da Tavisi qmedebebiT mxars uWers sodomistur Zalebs, ebrZvis dedaeklesias, wmida sinods, patriarqs, gimnazia-pansionebs, samarcxvinod gayida baTumSi gmirTa saflavebi, simbolur fasad – baTumis meeqvse skola, Cagviwera aTasobiT ucxo qveynis moqalaqe da a.S. ver unda movides xelisuflebaSi.
– aWara-lazeTis sadroSoSi qalbatonebic gyavT.
– gadaWarbebaSi ar CamiTvalos mkiTxvelma da CoxosnebSi marTlac gamorCeuli da uniWieresi qalbatonebi arian. isini nebismier Tanamdebobas, samsaxurs daamSveneben, maT arc politikaSi SeeSlebaT rame.
– sadroSos didi wvlili aqvs Setanili istoriuli kintriSis xeobaSi samonastro cxovrebis aRdgenaSi. maWaxlis xeoba miviwyebuliviT rCeba . . .
– kintriSis xeobaSi romelsac axla oficialurad xinowmidis xeoba hqvia, meufis kurTxeviT, 2006 wels sazeimo viTarebaSi davafuZneT saqarTvelos sapatriarqosTan arsebuli CoxosanTa sazogadoebis aWara-lazeTis sadroSo. aq ramdenime welia moRvaweobs ber-monazoni evdemozi (diasamiZe), romelmac daafuZna xinowmidis uxucesTa sabWo. mas xelmZRvanelobs uxucesi Coxosani solomon inaiSvili, masTan erTad gamgeobis wevrebi arian: ber-monazoni evdemoz (diasamiZe), avTandil beJaniZe, revaz cecxlaZe, tariel veruliZe, dursun miqelaZe da malxaz jafariZe. organizacias Tavisi saqmianobiT mokrZalebuli wvlili Seaqvs xinowmidis xeobis ganviTarebaSi. rac Seexeba maWaxlis xeobas, igi Sedgeba aTi soflisgan. qveda CxutuneTSi meufe dimitris locva-kurTxeviT, aw gansvenebul Tengiz da mariam (mayvala) malaymaZis ojaxSi gaixsna droebiT moqmedi RvTismSoblis miZinebis saxli-taZari. wirva-locvebs sadResaswaulo dReebSi aRavlens dekanozi Tevdore (axalaZe). aseve, mitropolit dimitris locva-kurTxeviT, safuZveli Caeyara samonastro kompleqsis mSeneblobas, romelsac saTaveSi Caudga biznesmeni jemal malaymaZe. geTanxmebiT, CoxosanTa sazogadoebis roli unda gaizardos maWaxlis xeobaSi, am dReebSi vgegmavT baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis niko berZeniSvilis samecniero-kvleviTi institutis direqtor roin malaymaZesTan Sexvedras, romelsac mniSvnelovani wvlili aqvs Setanili xeobis dacul teritoriebad gamocxadebaSi, uxuces momReralTa ansamblis CamoyalibebaSi. Zalian gulanTebuli mamuliSvilia, Cven mas warvudgenT Cvens xedvas, Semdeg ki maWaxlel biznesmenebTan moviTaTbirebT. mirveTel daviT diasamiZesac SevexmianebiT, romlis ojaxic da TviTonac Zalian didi avtoritetiT sargeblobs xeobaSi. aWara-lazeTis CoxosanTa sazogadoebis Tavkacis, mitropolit dimitris locva-kurTxeviT, pirvelad maWaxlis xeobis soflebSi, davafuZnebT aWara-lazeTis CoxosanTa sazogadoebis pirvelad organizaciebs.
– sadroSos iniciativiT, baTumSi, xelvaCauris, qobuleTis municipalitetebSi ramdenime taZari aigo. axla romel sofelze gaqvT aqcenti gadatanili?
– zogadad, Cveni kuTxis Svilebma unda icodnen, meufe dimitri eklesiis mSeneblobaze kurTxevas ar aZlevs, Tu es adgilobriv mcxovrebTa umravlesobis moTxovna ar aris, aseve, proeqti Tu araa SeTanxmebuli baTumis arqiteturis samsaxurTan da Sesabamisad, adgili araa gamoyofili, rac Zalian misasalmebelia. barcxanis dasaxlebaSi, eklesiis mSeneblobis organizatori meufis kurTxeviT, piradad gaxldiT. mosaxleobidan unda modiodes iniciativa. SeiZleba me Cemi nakveTi davuTmo eklesiis mSeneblobas, magram uSualod soflis an dasaxlebis mcxovrebTa werilobiTi Tanxmoba aucilebelia, winaaRmdeg SemTxvevaSi, ver aSendeba.
– sazogadoebas axsovs, rom Coxosnebi qarTul skolebSi saRvTo rjulis swavlebisTvis mzaobas gamoTqvamdiT. es iniciativa dakonservda Tu . . . . .
– antiqarTulma Zalebma bevri ram gaafuWes qveyanaSi, maT Soris, udidesi ieriSi miitanes ganaTlebis sferozec. imdens miaRwies, rom saswavleblebidan saRvTo sjulis swavleba amoaRebines.
– axlaxan, dabadebis dRe gqondaT. sainteresoa, Coxosani Tengiz TavdgiriZe rogor xvdeba yoveli wlis 9 ianvars?
– dabadebis dRe sajarod arasdros gadamixdia, es mxolod saojaxo garemoSi xdeba. zogjer arc ki maxsendeba. Cemi SviliSvilebi mixaliseben dabadebis dReebs. welsac ase iyo.

