,,ვაპირებ იმას, რაშიც შაურს არავინ იხდის, კოხტად, ლამაზად დააბერებს”
ëàïî úòíïîòûå 599 85 21 14 –
saqarTvelos mweralTa SemoqmedebiTi kavSiris wevrs, Tadarigis vice-polkovniks, araerTi samTavrobo jildos mflobels, sakmaod gaxmaurebuli roman-trilogiis avtor akaki maxaraZes 4 Tebervals 60 weli usruldeba. iubilars `aWara~ mSobliur SuaxevSi esaubra.
– maxalakiZeebeli meri maneliSvili-maxaraZisa da israfil maxaraZis ojaxSi sanimuSo Svilebi aRizardeT. . .
– didi akaki brZanebs: `magram marto wrTvna ras uzams, Tu bunebamc ar uSvela~. Cvens SemTxvevaSi, albaT, uflis, bunebis neba da swori aRzrda-ganaTleba harmoniul TanxvedraSia. mamaCemi 1919 welsaa dabadebuli. maSindeli sazogadoebriv-politikuri Tu ekonomikuri mdgomareobis miuxedavad, man Svidwledi daamTavra. maSin aseTi ganaTlebiT adamianebi mTian aWaraSi TiTze CamosaTvlelni iyvnen. mamis babuas erT-erT Zmas umaRlesi iuridiuli da sasuliero ganaTleba stambolSi hqonda miRebuli. . me da Cems Zmebs trabaxi ar gvxiblavs, magram simarTles Tu vityvi, nu damZraxavT: odiTganve rogorc dedis, aseve mamis modgmis xalxi niWierebiT, rainduli TvisebebiT, vaJkacobiT, erovnulobiT gamoirCeodnen. winaparTa xsovnis winaSe umaduri viqnebi, Tu ar aRvniSne – minumum, bolo or-naxevari saukune Cveni gvaris soflis Tu Temis mamasaxlisebi, gamgeblebi, kolmeurneobis Tavmjdomareebi, skolis direqtorebi, wamyvani pedagogebi iyvnen, aseve qobuleTSi dawinaurebuli iyvnen maneliSvilebi. isic unda iTqvas, rom gvarebi – maneliSvili da maxaraZe qarTvel Tavad-aznaurTa CamonaTvals amkobdnen…
– droTa qartexilebis gamo, ufrosma Zmebma sakmaod rTuli bavSvoba gamoiareT. Svilebi ojaxs fizikur Sromasac umsubuqebdiT. . .
– ojaxma Svidi Svili aRgvzarda – ori qaliSvili da xuTi vaJi. debi – naTela da eTeri male eziarnen bednierebas da sanimuSo ojaxebic Seqmnes. soflad, miT umetes, mTianeTSi, cxovreba Zneli iyo, did fizikur da moralur Zalisxmevas moiTxovda koleqtiuri Sromisa da saojaxo meurneobis mowyoba-warmarTvis Sexameba, amitom, rogorc soflis yvela axalgazrda, Cvenc pataraobidanve CaverTeT Sromis ferxulSi. ufrosebs mxarSi vedeqiT mTasa Tu barSi. isic gaTavisebuli gvqonda, rom soflad cxovreba axalgazrdebs, miT umetes, niWier, codnas mowyurebulT, uRimRamo perspeqtivas gviqadda. amanac ganapiroba soflis axalgazrdobis mxridan codnis miRebis dauokebeli ltolva da cxovrebis ukeTesi, Rirseuli pirobebis da garemos SeqmnisTvis swrafva. uflis neba, bunebis mier momadlebuli niWiereba, mSoblebisa da qarTuli erovnuli skolis swori aRzrda-ganaTlebis miRebis SesaZlebloba ganapirobebda mTiani aWaris axalgazrdobis sanimuSo da saarako warmatebebs mecnierebisa Tu saxalxo meurneobis sxvadasxva dargSi. Zmebmac SevZeliT Cveni SesaZleblobebis gamovlena: vladimeri farmaciis mecnierebaTa doqtori da profesoria, SoTa – maTematikis mecnierebaTa doqtori da profesori iyo, zurabi – alma-aTis umaRlesi sameTauro zogadsajariso saswavleblis kursdamTavrebuli, amJamad warmatebuli biznesmenia, valiko – soflis meurnebis specialisti, amJamad – mSenebeli.
– samxedro mosamsaxure iyaviT, Tanac sakmaod kargi avtoritetiT. samxedro samsaxurze naadrevad ratom TqviT uari?
– 15 wlisa mxedruli cxovrebis ferxulSi Cavebi. kadetTa skola, umaRlesi sasazRvro sameTauro saswavlebeli, uSiSroebis samsaxuris akademia davamTavre. sakmaod warmatebuli samxedro kariera karg perspeqtivebs miqadda, magram TavisTvis piroba mqonda micemuli – samxedro samsaxurisTvis dadgenili aucilebeli namsaxureobis (sabWoTa kavSiris dros oficers minimum 25 kalendaruli weli unda emsaxura) wlebis Semdeg TadarigSi gavsuliyavi. meorecaa, Cems nebasa da gemoze mindoda mecxovra, mTeli Segnebuli cxovreba xom sul meTauris diqtatisa da angariSgebis qveS ver viqnebodi. . .
– kritikam Tavis droze maRali Sefaseba misca Tqvens pirvel romans `trefikingis msxverpli~. misi mTavari gmiri bunebaSi arsebobs Tu avtoris fantaziis nayofia?
– araviTari fantazia, Cemi yvela nawarmoebi dokumentur-istoriul-mxatvrulia. yoveli literaturuli personaJisa Tu gmiris ukan konkretuli adamianebis bedi da cxovreba dgas. am SemTxvevaSic asea. `trefikingis msxverplis~ mTavari gmiri marika am SemTxvevaSi ufro krebsiTi personaJia. ise. . . quTaiseli marika namdvilad arsebobda.
– trilogia `idumali frontis raindi~ friad mniSvnelovani SenaZenia qarTuli mwerlobisTvis. ra dro dagWirdaT, wlebis ganmavlobaSi nagrovebi masalebi, statistikuri monacemebi mkiTxvelamde rom migetanaT?
– uCinari fronti da misi `raindebis~ saidumlo, faruli moRvaweoba, faTerakebiTa da idumalebiT moculi egzotikuri cxovreba da aqedan gamomdinare, romantizmiT gajerebuli heroika mkiTxvelisTvis yovelTvis saintereso da mimzidvelia. . . me sasazRvro jarebis operatiul samsaxurSi vmsaxurobdi, wvdoma mqonda Sesabamis dokumentur masalebsa da specialur literaturasTan. namdvilad, wlebis ganmavlobaSi nagrov-naloliavebi masalebi, sakuTari TvaliT nanaxi da gancdili, ruseTis Soreul CrdiloeTSi ganlagebuli cixe-koloniebis realurad mkacri pirobebi, iq datrialebuli tragediebi, milionobiT ganwirul-gaubedurebuli adamianis yofa da Camkvdari sicocxle imsaxurebda samzeoze gamotanas. yovelive amis Tavmoyras ramdenime weli dasWirda. meorecaa: mindoda am frontze mTiani aWaris sazRvrispira mkvidrTa roli da wvlili warmomeCina, gameanalizebina da farTo sazogadoebamde ise mimetana. aWarasa da aWarlebze, maT tradiciebze, saarako wvlilsa da SemarTebaze, ubedobasa Tu gmirobebze mindoda, meti scodnoda mkiTxvel sazogadoebas.
– mwerlobas registrirebuli kavSir `mareTis~ Tavmjdomareobasac uTavsebT, aWaraSi marTlmadidebluri mrwamsis dabrunebis saTaveebTan ideqiT. marTlmadideblobisken dawyebuli didi Semobrunebis procesi ra adgils iWers Tqvens SemoqmedebaSi?
– Cvens mxareSi – aWaraSi, osmaleTis samaswlovani Cagvra-batonobis, ruseTis imperiis ormocwliani caristul-diskriminaciuli politikis, komunisturi reJimis samocdaaTwlovani aTeisturi farTomasStabiani moRvaweoba-uRmerTobis Semdeg, marTlmadideblobisken Semobruneba da mrwamsis damkvidreba-aRorZineba zogadqarTuli erovnuli mniSvnelobis da Rirsebis saqmea. Cvens Taobas pativi gvxvda wilad, wvlili Segvetana am mamuliSvilur, sruliad erovnul saqmeSi. praqtikuli Zalisxmevis garda, Cemi literaturuli Semoqmedebac mis samsaxurs davuqvemdebare. yvela nawarmoebSi ikveTeba da ikiTxeba es suliskveTeba, gansakuTrebiT ki nawarmoebebSi – `erTi anderZis eqo. . .~ da `borotsa sZlia keTilman. . .~.
– siamaye, gautexloba, dawyebuli saqmis bolomde miyvana gaxasiaTebT. . .
– gamogitydebiT da, Tqven mier CamoTvlil RirsebebTan erTad, mareTeli maxaraZeebi odiTganve gamovirCeodiT sificxiT, emociurobiT, TavSeukaveblobiT. yovelTvis maqsimalistebi viyaviT siyvarulSic, TavdadebaSic, ergulebaSic, siZulvilSic da… mtrobaSic ki, magram, amasTanave, ufalma mogvmadla male damSvideba-daSoSminebis, swori gansjisa da analizis, rac mTavaria, samarTliani da Rirseuli qcevis unari. miteveba da patieba SegviZlia, gadamtereba ar gviyvars.
– drois mokle monakveTSi 10-mde wignis gamocema sakmao xarjebTanaa dakavSirebuli. sponsorebi, Tanamdgomni gyavT Tu sakuTari danazogiT axerxebT amas?
– mxolod sakuTari danazogiTa da ojaxis TanadgomiT. . .
– mwerlis cxovrebis gzaze 60 weli saukeTeso asakia. interesmoklebuli ar iqneba, `aWaris~ mkiTxvels samomavlo gegmebsac Tu gaandobT?
– Semoqmedebis TvalsazrisiT, saukeTeso formaSi var. minda movaswro Cemi saTqmelis Tqma. iubiles davamTxvie moTxrobebisa da leqsebis krebulis – `moyvares pirSi uZraxe. . .~ gamocema. amJamad, ramdenime romansa da nawarmoebze vmuSaob. . . Tavis gamosaCenad an statistikisTvis ar vmuSaob. sanam mewereba, vwer. mogexsenebaT, patriotizmis Tematika Cemi Semoqmedebis amosavalia. amjeradac istoriul-dokumenturTan erTad, deteqtiuri konteqstic iqneba. . .
– istoriulad, cnobili mwerlebi sibrZnis asakidan cxovrebas, Sromis, SemoqmedebiT saqmianobas qalaqebSi amjobineben. Tqven sofelSi sacxovrisis gaCenas da damkvidrebas apirebT. ras mivaweroT?
– gasuli saukunis 90-ian wlebSi mareTis xeobaSi, mamiseuli karmidamos gverdiT, miwis nakveTi SeviZine. pirvelad Tqven gagimxelT – Zmebma gadavwyviteT, Cvens samkvidroSi istoriuli cixe-koSki da eklesia aRvadginoT. miyvars Cemi samSoblos mTa-bari. msurs Cemi genis samkvidro-samoTxeSi, mSobliur garemosTan da winaparTa samyarosTan erTsul-erTxorcoba!.. ufalo, SegvaZlebine! paTetikur kiTxvaze ki – ras vapireb, leqsad gipasuxebT:
– Sen mekiTxebi –
ras vapireb awi da awi!. .
– ras SeiZleba apirebdes
Cemi xnis kaci?!
vapireb imas, raSic
Saurs aravin ixdis:
koxtad,
lamazad,
daberebas,
lamazad sikvdils!
Sen ra, saerTod
mekiTxebi, gavigo ase?
Tu samomavlod
ras vapireb,
davuSvaT xval-zeg?!
Tu asea da. . .
damTavrebas veli ianvris. . .
Tovli miyvars da. . .
sofelSi wasvlas,
veli fanjrebis amovsebas
qarborblis TovliT. . .
ho, TovliT!
oo!.. jadosnur simyudroves,
mSvid fiqrs da weras. . .
ho, Cemi cxovrebis
romanis weras!
gvfaravdes ufali!

