ლაშა ბაჟუნაიშვილი: დასავლეთმა თავისი შესაძლებლობის დიდი ნაწილი უკვე გამოიყენა და მას კიდევ აქვს არსენალში გარკვეული ბერკეტები
ლაშა ხომერიკი 593 50 82 69 –
ruseTis federaciam wiTeli xazebi gadakveTa, ukrainis mimarT agresias axorcielebs, mTeli msoflio gmobs ruseTis agresias ukrainasTan mimarTebiT. samwuxarod, putinis reJimi jerjerobiT ukan ar ixevs da kvlav imperiuli miswrafebiT moqmedebs. Tavis mxriv, dasavleTma ruseTs ekonomikuri sanqciebi dauwesa, rac uprecedento SemTxvevaa. dasavleTis da ruseTis urTierTdapirispirebam mZafri xasiaTi SeiZina. aseT rTul geopolitikur viTarebaSi kidev ufro aqtualuria dasavleTis koordinirebuli moqmedeba ukrainis mxardaWeris TvalsazrisiT. aris Tu ara ruseTi saerTaSoriso izolaciaSi, ra nabijebs unda elodnen putinisgan postsabWoTa qveynebi da, saerTod, rogor ganviTardeba movlenebi? am da sxva aqtualur sakiTxebze gvesaubreba baTumis saxelmwifo universitetis profesori, politologi laSa baJunaiSvili.
– politologTa da eqspertTa nawili acxadebs, rom mesame msoflio omi ukve mimdinareobs da amis pirveli niSnebi ukrainaSia. ramdenad mosalodnelia es omi birTvul omad iqces?
– vfiqrob, mesame msoflio omis statusi gadaWarbebulia. es aris civi omis Semdeg atlantikuri daZabulobis yvelaze mwvave faza, romelic samomavlod evropul da msoflio wesrigSi mniSvnelovan cvlilebebs daudebs saTaves da es moxdeba miuxedavad imisa, surs Tu ara es wamyvan saxelmwifoebs. rac Seexeba birTvuli iaraRis gamoyenebas, ruseTs ar aqvs safuZveli, masobrivi ganadgurebis iaraRi gamoiyenos. amitom strategiuli Semakavebeli SeiaraRebis mzadyofnaSi moyvanis brZaneba ufro metad dasavluri sazogadoebis daSineba-SantaJze aris gaTvlili, vidre mis realur gamoyenebaze. Tumca dasavluri sazogadoeba mainc didi sifrTxiliT ekideba ruseTTan strategiul-birTvul sakiTxebSi konfrontacias, radgan arsebobs garkveuli faqtorebi, romelic angariSis gawevas moiTxovs: 1 – birTvuli SeiaraRebis, maT Soris Semakavebeli Zalebis, gamoyenebis procedura ruseTSi dasavleTisgan gansxvavebiT ufro erTpirovnulia da masSi samxedro da politikuri institutebi, faqtobrivad, ar aris CarTuli. kerZod, ruseTis federaciis mier deklarirebuli doqtrinis mixedviT, birTvuli iaraRis gamoyenebis sakiTxSi rf-is prezidenti damoukideblad iRebs gadawyvetilebas, Semdeg portatuli mowyobilobis gziT raketis gasaSvebad daSifrul kodebs genStabSi gzavnis. iqidan raketis gaSvebis brZanebis kodebi Sesabamis saraketo bazas, sahaero an sazRvao Zalebis xomaldis ekipaJs gadaecema da xorcieldeba samizne gasrola. gansakuTrebuli safrTxis SemTxvevaSi, prezidents ufleba aqvs, genStabis gverdis avliT gamSvebi kodebi pirdapir saraketo bazis piradi Semadgenlobis meTaurs gaugzavnos. 2 – mkafiod da konkretulad ar aris Camoyalibebuli birTvuli Semakavebeli Zalebis gamoyenebis mizezebi da safuZvlebi ruseTis 2020 wlis birTvuli Sekavebis Sesaxeb ruseTis federaciis saxelmwifo politikis ZiriTad principebSi (igive birTvuli iaraRis gamoyenebis doqtrinaSi). dokumentis Tanaxmad, kremls uflebas aZlevs birTvuli Semakavebeli Zalebi gamoiyenos im SemTxvevaSi Tuki: a) – ruseTis an misi mokavSireebis winaaRmdeg gamoyenebuli iqneba birTvuli an sxva saxis masobrivi ganadgurebis iaraRi (mgi); b) – Tuki iarsebebs dazustebuli informacia, rom mis winaaRmdeg gaSvebuli iqna balistikuri raketa; g) – ganxorcieldeba Seteva iseT ZiriTad samTavrobo an samxedro obieqtebze, romelic pasuxismgebelia sapasuxo birTvuli dartymis ganxorcielebaze; d) – Tuki konvenciuri iaraRis gamoyenebiT ruseTze Tavdasxmis SemTxvevaSi qveynis arsebobas gansakuTrebuli safrTxe Seeqmna. marTalia, dRes veravin ityvis, fsiqopaT putins TavSi ra mouva, Tumca miuxedavad am garemoebebisa, birTvuli iaraRis gamoyenebis safrTxe mainc ar arsebobs. yvela sakiTxSi prezidenti, ase Tu ise, damokidebulia uaxloes samxedro da politikur garemocvaze, romelic mis gadawyvetilebaze gavlenas axdens da nakleb savaraudoa, rom umravlesoba putinis msgavsad fiqrobdes da erTianad iyvnen Wkuidan gadasuli. amasTan, putini aseTi udidesi mniSvnelobis sapasuxismgeblo gadawyvetilebas marto ar miiRebs da Seecdeba, es koleqtiuri gadawyvetilebis xarjze gaakeTos, rogorc ukrainaSi SeWris dros gaakeTa. ukrainaSi agresiis ganxorcielebis gadawyvetileba mxolod mas ar miuRia, masSi yvela saWiro instituciuri rgoli CarTo da amis amsaxveli `saCvenebeli Sou~ televiziiT sajarod dadga. . . birTvuli Semakavebeli Zalebis gamoyeneba politikuri manipulaciaa da mas igi dasavluri sazogadoebis dasaSineblad sWirdeba, raTa isini daTmobebze daiTanxmos. . .
– ruseTi agresias axorcielebs ukrainis mimarT, ris miRweva surs putins ukrainaSi da Tu kremlma mizans miaRwia, Semdegi msxverpli vin iqneba?
– dRes bevrs saubroben imaze, rom omSi warmatebis miRwevis SemTxvevaSi ruseTi warmoudgenlad gaZlierdeba da mTel msoflios safrTxes Seuqmnis. bunebrivia, arsebobs Teoriuli Sansebi, rom omSi gamarjvebiT aRfrTovanebuli putini axlo samezoblos da mTel msoflios safrTxes Seuqmnis, magram vidre aseT daskvnas gavakeTebdeT, arsebuli garemoeba kargad unda gavaanalizoT. 11-dRiani gmiruli brZolis Semdeg rTulia vTqvaT, rom ruseTi raime xelSesaxeb warmatebas miaRwevs. qveynis SeiaraRebis 75% samxedro operaciaSi aris CarTuli, udidesia danakargebi. ganadgurebulia 10 000 samxedro mosamsaxure da aseulobiT samxedro teqnika da es finali ar aris. sabrZolo moqmedebebi grZeldeba da danakargebi kidev ufro masStaburi iqneba. sanqciebis gamo udidesi ziani miadga qveynis ekonomikas. amas emateba fsiqologiuri faqtoric. . . aRmoCnda, rom ruseTis samxedro manqana sulac ar aris uZleveli. piriqiT, aSkarad gamoCnda, rom qveynis Tavdacvis sistema korufciis mier aris SeWmuli da daglaxebuli (istoriaSi aseTi minimum orjer gamoCnda, erTi – yirimis omis dros, me-19 saukuneSi da erTic – 1904-1905 wlebSi, iaponiasTan omis dros). qveyana izolirebulia yvela saerTaSoriso platformaze. omis mogebis resursi, faqtobrivad, amowurulia da rac ufro metad gaaWianurebs oms, miT ufro metad gamoifiteba. amis Semdegac putinma raime warmatebas romc miaRwios, es iqneba e.w. pirosis gamarjveba da samomavlod mas didi dro dasWirdeba, egzistenciuri safrTxe Seuqmnas mezoblebs an msoflios Semdegi faqtorebis gaTvaliswinebiT: 1 – samxedro-politikur asparezze Tuki is `warmateba~, romelsac igi Tvlis omis SeCerebis garemoebad, aRiarebuli ar iqneba da miRebuli ukrainis an dasavleTis mxridan, brZola gagrZeldeba, xolo sanqciebi dasavleTis mxridan kvlav ZalaSi darCeba da ruseTs is bedi eweva, rac 1991 wels sabWoTa kavSirs; 2 – am omiT gamowveuli zaralis, xarjebis da zianis anazRaurebas Zalian didi xani dasWirdeba. arc sanqciebi alagdeba elviseburad da verc ruseTi dabrundeba umtkivneulod saerTaSoriso sazogadoebaSi. strategiulad mniSvnelovani ormagi daniSnulebis produqciiT vaWrobis sferoSi (mikroCipebi, elteqnikuri mowyobilobebi da sxva teqnologiebi, romelic samxedro teqnikis modernizebis an aRWurvisTvis aris saWiro) didxans darCeba araformaluri sanqciebi da SezRudvebi, rameTu misdami, rogorc agresori saxelmwifosadmi, ndoba aRar iarsebebs. . . amis fonze Zalian rTuli da xangrZlivi iqneba samxedro potencialis aRdgena. msoflio ki Seicvala, Seicvleba damokidebulebac ruseTis mimarT. ruseTis susti mxareebis gaTvaliswinebiT Seiqmneba da kidev ufro daixveweba misi Semakavebeli meqanizmebi da RonisZebebi, rogorc civi omis dros. Tuki evropa SeZlebs alternatiuli energomomwodeblebiT moTxovnebis dakmayofilebas da ruseTisgan minimumamde Seamcirebs (amJamad ZiriTadi momxmarebelia) bunebrivi airisa da navTobis imports, maSin es ukanaskneli dakargavs mniSvnelovan ekonomikur berketebs da politikur gavlenebs. ase rom, ukrainaSi e.w. gamarjvebis SemTxvevaSi globalur politikaSi ruseTi iseTive Zlieri veRar iqneba da gauWirdeba, vinme morig msxverplad moniSnos, Tuki potenciurma msxverplma TviTon ar gamoiCina simxdale da ubrZolvelad ar danebda mas.
– ramdenad Tanmimdevrulia dasavleTi ruseTis agresiis winaaRmdeg ukrainasTan mimarTebaSi?
– dasavleTma Tavisi SesaZleblobebis didi nawili ukve gamoiyena da mas kidev aqvs arsenalSi garkveuli berketebi, Tumca is amieridan imoqmedebs viTarebis Sesabamisad. dasavleTi cdilobs adekvaturi Zala gamoiyenos, raTa ruseTs arCevanis saSualeba dautovos. dRes ukraina da saerTaSoriso sazogadoebis nawili iTxovs ukrainis caze arasafreni zonis gamocxadebas, magram nato acxadebs, rom es konfliqtSi CarTvis tolfasi iqneba. aseTive gancxadebas akeTebs ruseTic. kremlma, romelmac ukrainaSi ukve dakarga samxedro potencialis nawili, gamoaCina sisuste da uniaToba, romlis fonzec misi marcxi konvenciur konfliqtSi iseT organizebul, konsolidirebul da modernizebul ZalasTan, rogoric aris nato, gardauvali iqneba. aseT SemTxvevaSi is CaTvlis, rom saxelmwifos arsebobas safrTxe emuqreba, Sedegad masobrivi ganadgurebis iaraRis gamoyenebisken ubiZgebs da birTvuli konfliqtis safrTxe gacilebiT maRali iqneba. amitom dasavleTis strategia zomieri da Tanmimdevrulia. SesaZloa, arsebobs Secdomebic, magram aseT forsmaJorSi Secdomebi da gadacdomebi gardauvalia. . .
– aSkarad vxedavT, rom mTeli msoflio gaerTianda ruseTis winaaRmdeg, aSS-is prezidentma ganacxada, rom putini samagaliTod daisjeba, evropuli sabWos prezidentma Sarl miSelma ki putins geopolitikuri xuligani uwoda. ras fiqrobT?
– civilizebul samyaros da dasavleTis msgavsi erToba, aseTi totaluri sanqciebi da gariyvis precedenti istorias ar axsovs, maT Soris civi omis periodSic ki. marTalia, msgavsi masStabebi bipolarul samyaroSi ver iqneboda, im martivi mizezebis gamo, rom ssrk dRevandeli ruseTisgan gansxvavebiT ar iyo integrirebuli Tanamedrove savaWro-ekonomikur, finansur da sainvesticio sistemebSi, magram dRevandeli masStabebi gacilebiT didia da masSi ara mxolod samTavrobo institutebi, aramed kerZo kapitali, sportuli da kulturuli dawesebulebebic CaerTnen.
– sxvaTa Soris, elcinis droindelma sagareo saqmeTa ministrma kozirevma aseTi ram Tqva: vSiSob, ruseTic sabWoTa kavSiriviT daasrulebso. . . .
– kidev erTxel gavimeoreb, ruseTis momavali damokidebuli iqneba imaze, Tu ra gzas airCevs. ukrainaSi xangrZliv saomar mdgomareobaSi darCenas perspeqtiva, faqtobrvad, ar aqvs. amiT ruseTi gamoifiteba da igive beds gaiziarebs, rac ssrk-ma 1991 wels. Tuki ruseTma kritikulad mniSvnelovani samxedro da ekonomikuri potenciali dakarga, gamoricxuli ar aris, 1990-ian wlebis CeCneTis msgavsad centridanuli moZraoba daiwyos.
– rogorc gacxadda, haagis tribunalma ukrainaSi ruseTis samxedro danaSaulis gamoZieba daiwyo, axali niurnbergis procesis momswreni gavxdebiT?
– niurnbergis procesi cota gadaWarbebuli molodinia, Tumca ruseTis winaaRmdeg aucileblad gaimarTeba saerTaSoriso sasamarTlo procesebi haagasa da strasburgSi, radgan am qveyanam agresiuli omis gaCaRebiT, aseve saomar operaciebSi mSvidobiani mosaxleobis winaaRmdeg araerTi saerTaSoriso samarTlebrivi norma daarRvia.
– azrTa sxvadasxvaoba gamoiwvia ukrainis prezident volodimir zelenskis mier saqarTvelodan elCis gawvevam. ra gavlena eqneba saqarTvelo-ukrainis urTierTobaze am yvelafers?
– faqtia, rom saqarTvelos xelisuflebis, gansakuTrebiT premieris da saparlamento umravlesobis liderebis pozicia ambivalenturia. . . omSi myofi mokavSiris mimarT ar aqvT mkafio da qmediTi mxardaWeris strategia da nabijebi. maTi gancxadebebi miuRebelia da sazogadoebas afiqrebinebs, rom saqarTvelo kremlis mimarT daSoSminebis politikas atarebs, rac azianebs erovnul interesebs da qveyanas garkveuli safrTxeebis winaSe ayenebs. mmarTvelma partiam ukrainasTan strategiuli urTierTobebi SidapolitikaSi mmarTveli partiisa da `nacionaluri moZraobis~ oponirebas, Tavis droze ukrainaSi myofi mesame prezidentis da misi partiis angariSsworebis viwropartiul interesebs gadaayola, rac gaumarTlebelia. omis drosac ki umravlesobis warmomadgenlebi ar moeridnen, personalurad gaekritikebinaT ukrainis prezidenti da misi uaxloesi garemocva imis gamo, rom saqarTvelos yofili xelisuflebis warmomadgenlebi Tavs ukrainas afarebdnen. ukrainaSi gasamgzavrebeli qarTveli moxaliseebisTvis Carteruli reisis miReba-gastumrebaze uarma, axla ki ruseTisTvis rZis, Rvinis da rZis produqtebis bazris gaxsnam kievis ukiduresi gaRizianeba gamoiwvia. amitom ukrainis mxares ufro meti safuZveli hqonda, gaewvia elCi, vidre qarTul mxares, rodesac ramdenime Tvis ganmavlobaSi ukrainidan saqarTvelos elCi gawveuli iyo. premieris da umravlesobisgan gansxvavebiT, prezidenti ufro mobilizebuli da mkafioa. is iziarebs sazogadoebis umravlesobis pozicias da maT mxardaWeras ucxadebs (miuxedavad warsulSi misi ruseT-saqarTvelos omis Sesaxeb saxelmwifos saziano gancxadebebisa, romelic, imeds vitoveb, viwropartiuli merkantilizmiT iyo motivirebuli). rac Seexeba safrTxeebs, ukrainis mxardaWeriT qarTvelma xalxma daamtkica, rom Cveni qveynebi kvlav rCebian strategiul mokavSireebad da moZme qveynebad da es urTierTobebi mxolod amJamindeli mTavrobis ukuRmarTobiT ar ganisazRvreba.
– dasasrul kvlav aSS-is prezidents davubrundeT. baidenma isic aRniSna, rom ukrainis omi ruseTs daasustebs, xolo msoflio ufro gaZlierdeba.
– vfiqrob, baideni ufro realisturad afasebs viTarebas da darwmunebulia, rom aseTi Zlieri saerTaSoriso wnexis, ekonomikuri sanqciebisa da omSi warumateblobis fonze, rTulia ruseTi gamarjvebuli an warmatebuli gamovides. aTwleulebis ganmavlobSi is ganwiruli iqneba brZolisTvis, aRmofxvras problemebi da, minimum, omamdel dones miaRwios.
