შუახევიდან – სომალიში, სომალიდან – რუსეთში
ოთარ ცინარიძე 599 85 21 14 –
ვინ არის ექიმი, რომლის სახელიც წყალს დაარქვეს?
SoTa daviTaZe eqoskanirebisa da kompiuteruli tomografiis cnobili specialistia. igi saqarTveloSi erT-erTi pirveli iyo, romelmac eqoskanireba Semoitana. wlebis ganmavlobaSi muSaobda baTumis onkocentrSi, baTumis saerTaSoriso sauniversiteto hospitalSi da samkurnalo reabilitaciis centr `sanitasSi~. 1983 wels sakandidato, xolo 1999 wels sadoqtoro disertacieba daicva. aris mravali samecniero sazogadoebis wevri. 20 marts dabadebidan 80 weli usruldeba. masTan saubari im didi gzis warmoCenaa, romelic dRemde gamoiara.
– batono SoTa, mSobliurma gogieTma ra roli Seasrula cxovrebis gzaze?
– Cemi sofeli raionidan da miT ufro qalaqidan Sors mdebareobs. cxovrebis mkacrma pirobebma didi roli iTamaSa Cemi miznebis Camoyalibebasa da ganxorcielebaSi. soflis Svidwliani skolis dasrulebis Semdeg, swavla Suaxevis saSualo skolaSi gavagrZele. eqimis specialoba me-8 klasSi avirCie, rac yel-yur-cxviris eqimis saqcielma da gulgrilobam ganapiroba.
– niWma sofleli biWi Tbilisis saxelmwifo samedicino institutSi migiyvanaT. rogor SeafasebT Tqveni leqtorebis Rvawls?
– samedicino institutis yvela kaTedris gamge gamoCenili profesori da akademikosi iyo: gugeSaSvili, gvancelaZe, anTaZe, cqimanauri, komaxiZe, fifia, virsalaZe, tatiSvili, SuSania, gigineiSvili, zurabiSvili, ruxaZe, maisuraZe, CaCava, kobalaZe da sxv. mesame kursamde ginekologiis ganxriT vapirebdi swavlas, saTanado literaturasac vecnobodi, Semdeg qirurgiam gamitaca da sabolood, zogadi qirurgiis ganxra avirCie.
– ra mogonebebi dagitovaT Subnis saubno saavadmyofoSi eqimad muSaobam meuRle nani TavberiZesTan erTad?
– aq damoukideblad muSaobis didi gamocdileba miviRe. Subani Suaxevis raionis centridan 27 kilometriT aris daSorebuli. zamTarSi Tovlis safari 3 metrs aWarbebda. iyo ugzooba, usinaTloba. erTguli meuRlis – nani TavberiZis moraluri da profesionaluri mxardaWeriT, sirTuleebs vZlevdiT, nani Cemi kolega da marjvena xelia muSaobis dawyebis pirveli dRidan dRemde. is meddaa. me da Cems meuRles saavadmyofos TanamSromlebTan erTad, qirurgiuli, Terapiuli, ginekologiuri, infeqciuri, travmatologiuri, stom-atologiuri pacientebis mkurnaloba gvixdeboda. uangaro daxmarebas gviwevda Suaxevis raionis mTavari eqimi, qirurgi akaki beriZe.
– somaliSi Tqveni mivlineba ram ganapiroba?
– Subnis saubno saavadmyofoSi muSaobis 3 wlis Semdeg, TbilisSi, qirurgiis samecniero institutis klinikis zogad-qirurgiul ganyofilebaSi gadavediT samuSaod, akademikos konstantine (kowia) erisTavis SuamdgomlobiT. Cemi meuRle ki klinikis sisxlZarRvTa ganyofilebis saoperacios mTavar eqTnad daniSnes. zogadqirurgiuli ganyofilebis profesorebi: giorgi odiSvili, giorgi ioseliani da revaz bokeria yoveldRiurad zrunavdnen axalgazrda kadrebis samuSao procesSi CarTvaze. xuTwliani muSaobis gamocdileba mqonda qirurgiaSi: damoukidebeli operaciebi, Ramis morigeobebi da mravali sxva. dilis konferenciaze gamoacxades, rom sakavSiro jandacvis saministro iTxovs qirurgis sazRvargareT mivlinebas. pirvelma me gamovTqvi Tanxmoba, razedac akademikosi konstantine erisTavi daTanxmda da momca Suamdgomloba, gamevlo saTanado konsultaciebi sakavSiro jandacvis saministroSi. mosamzadeblad momeca 7 Tve. am drois farglebSi mocemul kiTxvarze pasuxi unda gameca sakavSiro janmrTelobis saministroSi arsebuli specialuri komisiisTvis, aseve, unda Semeswavla italiuri ena. mogexsenebaT, maSin mkacrad midioda pirovnebis Seswavla, Cemda sabednierod, yvela gamocda Cavabare da mimavlines afrikaSi, somalis demokratiul respublikaSi.
– ras gaixsenebT im samwliani mivlinebidan?
– somaliSi muSaobam didi gamocdileba SemZina da aRebuli valdebulebebis mimarT pasuxismgeblobis grZnoba gamiRrmava. somalis flora da fauna saocrad mravalferovania, me da nanim sakuTari TvaliT vixileT es yvelaferi, gavecaniT somalelTa cxovrebis dones, adaT-wesebs da qveynis SesaZleblobebs. somaliSi italiuri enis, aseve franguli da inglisuri enebis gagonebac ar surT, radgan maTi miwa-wyali dayofili hqondaT ingliselebs, italielebsa da frangebs. dResac somalis didi qalaqi jibuti safrangeTis koloniad iTvleba. Ramis 12 saaTamde vmecadineobdiT da vswavlobdiT somalur enas. gavicani italieli eqimi tarabina, romelic sruliad axalgazrda Cavida somaliSi da ukve 60 wlis iyo. swored iq gavecani pirvelad ultrabgeriTi gamokvlevis meTods, ramac sruliad Secvala Cemi Sexeduleba samedicino-diagnostikisadmi, rom ityvian, revolucia moaxdina CemSi. sami wlis ganmavlobaSi vswavlobdi da vakvirdebodi qirurgiuli Carevis win pacientTa Sinagan organoebsa da maT paTologiur cvlilebebs. amis Semdeg gadavwyvite qirurgiuli profesiis dakavSireba ultrabgeriTi gamokvlevis meTodTan. samSobloSi dabrunebisTanave, moskovSi mimavlines axali meTodis Zirfesvianad aTvisebisa da misi gamoyenebis Sesaswavlad.
– afrika moskoviT da Semdeg tomskiT CaanacvleT. . .
– afrikidan 1978 wlis TebervalSi davbrundiT. Cveni warmatebuli muSaobis sanacvlod, saelCom avtomanqana `volga-24~-is orderiT dagvasaCuqra. imave wlis dekemberSi moskovSi gavemgzavre. maSin, yofili sabWoTa kavSiris teritoriaze, gamokvlevis eqoskanirebis meTodi ar gamoiyeneboda, es SesaZlebeli iyo mxolod kremlis me-4 poliklinikaSi, romelsac axalgazrda specialisti atarebda. igi CemTan erTad gadioda praqtikul mecadineobas profesor igor skorenskisTan, romelic iyo sabWoTa kavSirSi eqoencefalografiis pioneri da muSaobda moskovis №50 saavadmyofoSi. aq profesor revaz bokerias daxmarebiT movxvdi. Cemi sakandidato da sadoqtoro disertaciis xelmZRvanelebi stefan babiCevi da benuan briskini iyvnen. swored maTi gegmazomieri xelmZRvanelobiT Sedga Cemi disertaciis gegma, ganisazRvra saWiro gamokvlevebis kontingenti, romelSic Sedioda pacientebis ambulatoriuli gamokvleva naadrevi diagnostikis mizniT. aman gadamawyvetina baTumSi pacientebis miReba, ra Tqma unda, aWaris jandacvis saministros nebarTviT. gamokvlevebi tardeboda qirurgiuli kaTedris sazafxulo ardadegebis periodSi, rac gagrZelda 1980-1982 wlebSi. vcdilobdi, ar gamecdina arcerTi wami da sakandidato disertacia momemzadebina gansazRvruli periodis farglebSi. eqoskanirebis meTodi arainvaziuri gamokvlevebis siaSi Sedioda da ar iyo gaerTianebuli radiologiasTan, ramac Seqmna problema, Tu romeli samecniero sabWos sxdomaze warmedgina disertacia. mogvianebiT Cemda sasargeblod gadawyda sakiTxi da disertacia rentgenologiuri da qirurgiuli gaerTianebis sxdomaze davicavi. amis Semdeg, qalaq tomskis samedicino instituti gaxda Cemi mivlinebis areali. akademikosi alperoviCi qalaqis №3 saavadmyofos qirurgiuli kaTedris gamge iyo, romelic Cemi sadoqtoro disertaciis erT-erTi xelmZRvaneli gaxldaT. aRniSnul kaTedraze Svidi weli vmuSaobdi ufros mecnier muSakad.
– ra sakiTxebs Seicavs Tqveni samedicino naSromebi?
– es aris qirurgiisa da eqoskanirebis sakiTxebi, kerZod, eqoskanireba operaciis wina periodSi danarCen gamokvlevebTan erTobliobaSi. eqoskanirebis monacemebis Sefaseba xdeboda preparatis paToanatomiuri kvlevebis monacemebis mixedviT. rac Seexeba monografias, masSi ganmartebulia, Tu ra gziT SeiZleba eqoskanirebis dros Secdomebis Tavidan acileba.
– ultrabgeriTi diagnostikis dargSi pirveli qarTveli eqimi xarT. es profesia mSobliur qveyanas, aWaras keTilsindisierad moaxmareT. . .
– arasdros mifiqria angarebaze, CemTvis mTavari arasdros yofila gamokvlevis safasuri. samedicino momsaxurebaze oficialurad fasis dadeba ki Zneli aRmoCnda. faqtobrivad, aikrZala ufaso samedicino daxmareba, yovel manipulacias fasi daedo, maT Soris, eqoskopiur gamokvlevebsac. Tumca, SemiZlia Tamamad vTqva, rom isev vagrZelebdi muSaobas ufasod an naxevar fasSi. me da Cemma meuRlem Cveni moRvaweobis ori mesamedi TbilisSi, qirurgiis samecniero-kvleviT institutSi gavatareT. 1960 wlidan TbilisSi vcxovrobT. Cveni binis kari yovelTvis Ria iyo da aris Cemi mSobliuri aWaris mcxovrebTaTvis, ar yofila gansxvaveba naTesavebsa da ucnobebs Soris, roca Cvengan samedicino daxmareba esaWiroebodaT. bevri CvenTanac ki cxovrobda, sanam maTi janmrTelobis mdgomareoba gamoswordeboda. kolegebma icodnen, Tu rogori pativiscemiT unda mieRoT mSobliuri aWaridan Camosuli pacientebi Cemi mivlinebaSi yofnis SemTxvevaSi. madloba maT amisaTvis.
– dabadebidan 80 da samedicino moRvaweobis 55 weli ukan darCa. didi gamocdilebis mqone mkurnali axalgazrdebsac akvalianebT?
– yovelTvis vcdilob umcros kolegebs gavuziaro Cemi rogorc cxovrebiseuli, ise samedicino praqtikiT miRebuli gamocdileba. mkurnalma yovelTvis gulisyuriT unda mousminos pacients, dawvrilebiT gaaanalizos misi mdgomareoba da auCqareblad gamoitanos Sesabamisi daskvna arsebul paTologiaze dayrdnobiT. amis Semdeg moitans gacemuli daniSnuleba dadebiT Sedegs. rogorc ityvian, ,,swori diagnozi mkurnalobis naxevarze metia~. warmatebuli eqimi rom iyo, amisTvis saWiroa Tavmdabloba, nebisyofa, ar unda iTakilo rCeva-darigeba gamocdili kolegebisgan, amiT damcirebulad ar unda CaTvalo Tavi. ar unda gaimeoro adre daSvebuli Secdoma, Tval-yuri adevno yoveldRiur progress medicinaSi – amas vaswavli axalgazrdebs. monografias roca vwerdi, vfiqrobdi, gavuadvilebdi damwyeb kolegebs eqodiagnostikis aTvisebas. igi ise Sevadgine, rom advilad gasagebi yofiliyo momavali eqimebisTvis. amJamad, monografias vTargmni qarTul enaze. minda Sevavso Semdgom wlebSi dagrovili masalebiTac. . . vecnobi Tanamedrove literaturas da vamCnev, rom sakmaod rTulia misi aRqma damwyebi specialistisTvis, Tumca niWieri axalgazrdoba modis. mixaria, rom diagnostikis eqoskanirebis meTodi yoveli mimarTulebiT ganviTarebulia. mravali moswavle myavda da myavs axlac. ramdenime maTgans davasaxeleb: qeTino vardosaniZe, romelic amJamad Tbilisis infeqciur saavadmyofoSi saqmianobs, qeTino wulukiZe – aWaris onkocentrSi, zuriko xaJalia – TbilisSi, qirurgiis institutis klinikaSi da Cemi Svili nino daviTaZe. es imaTi CamonaTvalia, vis saqmianobazec maqvs cnobebi, danarCenebi albaT, mapatieben, radgan ar maqvs informacia maTi adgil-samyofelis Sesaxeb.
– urekSi, sakuTari marjveniT mowyobil ezoSi Tavs rogor grZnobT?
– urekis kar-midamos saintereso istoria aqvs. Cems nanis `patara~ siurprizi movuwyve – saxlis saZirkvlis Cayris Semdeg vuambe amis Sesaxeb. . . vfiqrobdi, weliwadSi ramdenime Tve aq gagvetarebina mTel ojaxs da. . . ase SemovrCiT. fizikur muSaobas bavSvobidan varT SeCveulebi me da Cemi nani. ezoSi yvela jiSis xexili gvaqvs moSenebuli: mravalwliani, erTwliani da sxva. . . Tavisufal dros ezos movla-patronobiT varT dakavebuli. yovelwams Svilebis, SviliSvilebis, naTesavebis molodinSi varT, mzad varT, siamovnebiT vumaspinZloT stumrebs. did qalaqebSi cxovrebiT daRlilebi aq Svebas vnaxulobT.
– am kuTxeSi rogor gaCnda `eqimis wyaro~?
– rodesac momavali sacxovrebeli teritoria movinaxule da mezoblebs gavecani, adgilobrivi mosaxleobis did problemas – uwylobas wavawydi. ivlisis papanaqebaSi ori dRe axlo-maxlo tye-RreSi siaruls movandome da wyaros wyali aRmovaCine, saxeldaxelod gamovTale xis Rari da Cavdgi, pirvel rigSi, wylis problema movagvare. didi daxmareba gamiwies megobrebma, naTesavebma, mezoblebma da ori kilometridan ankara wyaros wyali gamoviyvaneT. mogvianebiT, meore wyaroc davamateT da amJamad, mezoblebTan erTad, uwylobas ar vuCivi. SoTas wyaro daurqmeviaT – pativiscemis niSnad.
– gogaZeebeli avTandil daviTaZis Svilebis sarbieli. . .
– Cveni ojaxi mravalSviliani iyo – xuTi Zma da ori da. cnobili poeti, mwerali, publicisti, filologiis mecnierebaTa doqtoria Cveni saamayo Zma – emen daviTaZe. aseve vamayobT pedagogi da agronomi ZmebiT. Cvens warmatebaSi mSoblebs udidesi wvlili miuZRviT. deda sul marigebda, gaWirvebul adamians davxmarebodi, ardadegebis dros ki imaT sias maxvedrebda, vinc amas saWiroebda.
– ras iTxovT Svilebisgan?
– icxovron marTali cxovrebiT, daexmaron gaWirvebulebs, pativi scen ufros Taobas, ar daiviwyon qarTuli tradiciebi. mSoblebis rCeva-darigebebs yuri ugdon da arasdros gaxdnen qedmaRalni.
– rogor Semovida Tqvens cxovrebaSi nani TavberiZe?
– nani Cemi qalRmerTia, Cemi cxovrebis yvelaze mniSvnelovani da ganuyreli Tanamgzavri. erTad veweviT cxovrebis Wapans, cxovrebis gzaze siZneleebi mravlad Segvxvedria, Tumca erTmaneTis TanadgomiTa da siyvaruliT yvelaferi gadavlaxeT. nani Tbilisis #№1 samedicino saswavlebelSi swavlobda. swored iq Sevxvdi mas pirvelad da gulSi Camivarda. Semdeg, kurort nabeRlavSi vixile Cemi saocnebo qali da. . . maSin vTqvi, rom nanis aRarsad gavuSvebdi. male SevuRldiT kidec. minda vusurvo kacobriobas, Cems kolegebs da gansakuTrebiT axalgazrda Taobas mSvidoba, jansaRi cxovreba, uRrublo ca, SemarTeba da moTmineba maT winaSe arsebuli Tu mosalodneli problemebis gadaWris gzaze.

