ლადო პაპავა: თუ ჩვენს მოსახლეობას პატივს ვცემთ, ჯობია, ინდური ხორბალი არ შემოვიტანოთ
ირმა ცეცხლაძე 27 48 93
grZeldeba omi da grZeldeba omiT gamowveuli problemebi. garda imisa, rom sanqciebis dawesebiT ruseTs uamravi sirTule Seuqmna koleqtiurma dasavleTma, imave sanqciebiT sakuTari mosaxleobac daazarala, Tumca Suagul evropaSi gaCaRebuli omis SesaCereblad sxva saSualeba ver gamonaxa. mesame msoflio omis safrTxis asacileblad, dasavleTi ver exmareba ukrainas cocxali jariT, ver xsnis meore fronts, magram sxva yvela berkets iyenebs agresoris SesaCereblad
rogorc ukve aRvniSneT, ruseTis ukrainaSi SeWram msoflios mravali mimarTulebiT Seuqmna problemebi. evrokomisiis prezidentma ursula fon der laienma ramdenime dRis win, sasursaTo usafrTxoebis TvalsazrisiT mosalodnel problemebze isaubra:
`ruseTis prezident vladimer putinis agresias ukrainis winaaRmdeg evropis farglebs gareTac aqvs Sedegebi. humanitaruli saWiroebebi rekordulad maRal donezea, kremli safrTxes uqmnis sasursaTo usafrTxoebas mTel msoflioSi~. misive TqmiT, sursaTis deficitis problemis mosagvareblad evrokavSiri – msoflioSi yvelaze didi humanitaruli donori, 2024 wlamde 2,5 miliard evros gamohyofs im regionebis dasaxmareblad, romlebic yvelaze metad dazaraldnen sasursaTo usafrTxoebis TvalsazrisiT, aseve miiRebs specialur zomebs evropuli sakvebis warmoebis gazrdis mizniT.
ruseT-ukrainis omis fonze globaluri sasursaTo usafrTxoebis TvalsazrisiT, axal safrTxeebs xedavs gaeros sursaTisa da soflis meurneobis organizaciac. misi mimoxilvis mixedviT, ruseTi msoflioSi xorblis yvelaze didi eqsportioria, ukraina – sididiT mexuTe. orive qveyana msoflios qeris maragis 19%-s, xorblis 14%-s da simindis 4%-s awvdis, rac msoflioSi marcvleulis eqsportis erT mesamedze metia. FAOgaeros sursaTisa da soflis meurneobis organizaciaSi miiCneven, rom marcvleulisa da zeTis miwodebis jaWvisa da logistikis Seferxebebi, aseve ruseTidan eqsportze dawesebuli SezRudvebi, msoflio sursaTis usafrTxoebis suraTs mniSvnelovnad Secvlis. iqidan gamomdinare, rom am droisTvis mimdinare konfliqtis intensiuroba da xangrZlivoba ucnobia, am ori didi eqsportiori qveynis sasoflo-sameurneo aqtivobebi ki, savaraudod, Seferxdeba, SesaZloa, aman msoflios sursaTiT momaragebas seriozuli safrTxe Seuqmnas. organizacia yuradRebas amaxvilebs mTavar riskfaqtorebze da varaudobs, rom ruseTis winaaRmdeg finansuri sanqciebi SezRudavs sasoflo-sameurneo produqtebis warmoebas da zrdas, rac kidev ufro gazrdis fasebs.
`roca msoflios mosaxleobis 35%-sTvis xorbali mTavari sakvebia, mimdinare konfliqtma SeiZleba swrafad da mkveTrad Seamciros ruseTidan da ukrainidan xorblis eqsporti. jerjerobiT ucnobia, SeZleben Tu ara am xarvezis Sevsebas eqsportiorebi. xorblis maragi ukve mcirdeba kanadaSi, xolo amerikis SeerTebuli Statebi, argentina da sxva qveynebi, albaT, eqsports SezRudaven, raTa Siga moxmareba uzrunvelyon~, – naTqvamia daskvnaSi.
ekonomikis eqspertebisa da analitikosebis TqmiT, xorblis raodenoba da miwodeba msoflio bazarze SezRudulia, magram TviTon FAOgaeros sursaTisa da soflis meurneobis organizaciaSic fiqroben, rom es ufro afrikul da ganviTardebad qveynebs daartyams. msoflioSi sul 8 qveyanaa xorblis mimwodebeli, aqedan dRes oris – ukraina-ruseTis problema dgas, romelsac msoflio bazris 25% ukavia da maTi amovardna bazridan, ra Tqma unda, problemebs Seqmnis. ekonomikuri analitikosebi Tanxmdebian imaze, rom situacia araordinarulia da, Sesabamisad, subsidirebis programebi unda arsebobdes. mTavrobebi unda Seecadon, xeli Seuwyon importiorebs da ufro metad ganaviTaron adgilobrivi warmoeba, rac yvelaze realuri Tavdacva iqneba am situaciaSi.
rogorc ekonomisti, profesori lado papava acxadebs, dasavleTSi gamomaval publikaciebSi TandaTan mkvidrdeba termini – sasursaTo omi, rac zustad asaxavs imas, rom ruseTi cdilobs, sursaTis problema Tavis sasargeblod gamoiyenos da es gasagebicaa – mas aqvs garkveuli upiratesoba marcvleulis eqsportSi.
`vidre es omi da ukrainis krizisi daiwyeboda, sursaTis warmoebis TvalsazrisiT, ruseTi da ukraina msoflioSi sakmaod seriozuli eqsportiori qveynebi iyo. xorbals Tu aviRebT, ukraina da ruseTi erTad awarmoebdnen msoflio xorblis sadRac 15%-mde, eqsports rac Seexeba, orive – msoflio eqsportis 25%-ze mets. es Zalze didi maCvenebelia. omis gamo, bunebrivia, ukraina eqsportiori ver iqneba. metic, mas Tu xorblis rame maragi aqvs, is Sida moxmarebisTvis anu sakuTari mosaxleobis gamosakvebad dasWirdeba, xolo ruseTi am xorbals, praqtikulad, iyenebs rogorc iaraRs. yirimis konfliqtis Semdeg man gaaZliera marcvleulis warmoeba, misi eqsporti da warmoidgineT, axla msoflio eqsports moakldeba meoTxedi – 25%, rac niSnavs, rom miwodeba Semcirdeba, fasebi ki gaizrdeba. ruseTi ris eqsportsac ganaxorcielebs, imas daadebs Zalian did fass, Tu arada, ar gaitans da amiTac gaizrdeba fasebi. amitom gaCnda aseTi axali termini – sasursaTo omi. es termini nel-nela mkvidrdeba dasavleTSi gamomaval publikaciebSi, rac zustad asaxavs imas, rom ruseTi cdilobs sursaTis problema Tavis sasargeblod gamoiyenos. es CemTvis gasagebicaa, radgan ruseTs aqvs garkveuli upiratesoba marcvleulis eqsportSi. am SemTxvevaSi, ra moxdeba xorbalze? ra Tqma unda, fasebi gaizrdeba da saboloo jamSi, es aisaxeba puris fasze. es aris gardauvali msoflio tendencia, romelic didi albaTobiT, iqneba~.
ekonomistis TqmiT, Zalze bevri samuSaoa adgilobrivi warmoebis gazrdis TvalsazrisiT, amasTanave, ra Tqma unda, midis axali bazrebis moZiebac.
`rac Seexeba saqarTvelos, ra Tqma unda, aqac gaZvirdeba sasursaTo produqtebi da gaZvirdeba puric, xorbali aris mTavari, miT ufro, Cven TiTqmis srulad varT damokidebuli rusul importze. ruseTma, praqtikulad, SeaCera xorblis eqsporti, zogierTi mimarTulebiT gaaZvira maSin, roca fqvilis eqsportze jerjerobiT iseTi tipis gaZvireba ar aris, rac astimulirebs mis eqsports ruseTidan. es niSnavs, rom ruseTSi wisqvilkombinatebi muSaobs, saqarTvelos SemTxvevaSi ki niSnavs, rom wisqvilkombinatebi unda gaCerdes – sjobs fqvili Semoitano, ufro iafi iqneba, puris fasi rom ar gagiZvirdes da gaaCero wisqvilkombinatebi. es aisaxa kidec qarTul importze, amitom aq Zalze bevri samuSaoa, uwinares yovlisa, adgilobrivi warmoebis gazrdis kuTxiT. Cven gvaqvs seriozuli resursi, rezervi, raTa gavzardoT xorblis warmoeba. es ar niSnavs, srulad vawarmoebdeT im raodenobiT xorbals, romelic adgilobriv moTxovnilebebs daakmayofilebs, magram SesaZlebelia, rom importi SevamciroT. amasTan, ra Tqma unda, midis axali bazrebis moZieba. sainteresoa yazaxeTidan marcvleulis importi, magram unda gvaxsovdes, rom yazaxeTi ruseTTan erTad evraziuli ekonomikuri kavSiris wevria da aman SeiZleba is gamoiwvios, rom ruseTma yazaxeTs mosTxovos garkveuli barierebis daweseba da… gvrCeba, ZiriTadad, meqsikuri, amerikuli Tu kanaduri xorbali. rac Seexeba indur xorbals, rogorc specialistebi amboben, is sakmaod dabali xarisxisaa da Tu Cvens mosaxleobas pativs vcemT, jobia, induri xorbali ar SemovitanoT.
pandemia jer dasrulebuli ar aris da arc pandemiiT gamowveuli inflaciaa daZleuli. amas daemata ukrainis krizisi da dasavleTis mier ruseTze dawesebuli sanqciebi, rac niSnavs, rom inflaciuri procesebi mTel msoflioSi gagrZeldeba, es gardauvali procesia. rac Seexeba ruseTs, is yvelanairad cdilobs, Seimsubuqos mdgomareoba, gamoiyenos CineTis, indoeTis da sxva qveynebis mimarTuleba. es, ra Tqma unda, ruseTis interesebSia, magram praqtikulad ruseTSi ukve dawyebulia savaluto krizisi. TvalsaCinoa finansuri krizisi da dRevandeli gadasaxedidan ise Cans, rom iq Semodgomaze Camoyalibdeba srulfasovani ekonomikuri krizisi. ekonomistebs gvaqvs aseTi kriteriumi – sul cota, 3 kvartali unda iyos ekonomikuri vardna, ekonomikuri krizisi rom CaiTvalos. sami kvartali ki 9 Tvea~.
`didi Svideuli~ uars acxadebs, daakmayofilos moskovis moTxovna gazis mxolod rusul valutaSi Sesyidvaze, – aRniSnuli gancxadeba germaniis ekonomikis ministrma robert habekma gaakeTa. rogorc man aRniSna, `didi Svideulis~ yvela ministri erTsulovani iyo, rom es aris arsebuli xelSekrulebebis calmxrivi da aSkara darRveva: `rubliT gadaxda miuRebelia da Cven movuwodebT dazaralebul kompaniebs, ar daemorCilon putinis moTxovnas~.
germaniis ekonomikis ministris sapasuxod, federaciis sabWos ekonomikuri politikis komitetis Tavmjdomaris moadgile ivan abramovma aRniSna, rom `didi Svideulis~ uari `aucileblad gamoiwvevs gazis miwodebis Sewyvetas~.
SegaxsenebT: gasul kviras ruseTis prezidentma vladimer putinma `aramegobrul~ qveynebs navTobisa da gazis safasuris rublSi gadaxda mosTxova. `did Svideuls~ msoflios wamyvani ekonomikis qveynebi warmoadgenen, masSi kanada, safrangeTi, germania, italia, iaponia, didi britaneTi da SeerTebuli Statebi Sedian. yvela es qveyana ruseTis mier `aramegobruli qveynebis siaSia~ Seyvanili.

