,,ჩვენი თაობა ეროვნული მოძრაობის ღირსეულ წარმომადგენელთა იდეებითაა ნასაზრდოები”
ოთარ ცინარიძე 599 85 21 14 –
mravaltanjul saqarTvelos sulsa da sxeuls tkivilad SemorCa 1989 wlis 9 aprili. mSvidobiani demonstraciis monawile aTasobiT students Soris iyo Suaxeveli avTandil aleqsandres Ze futkaraZe. igi im dRes ixsenebs da Semdgom ganviTarebul movlenebs afasebs.
– batono avTandil, umanko msxverplTa wminda sisxli tyuil-ubralod ar daRvrila. igi saqarTvelos erTianobis, erovnuli simtkicis simbolod SeiZleba miviCnioT. . . im movlenebidan ras gaixsenebdiT?
– sanam gipasuxebT, Tqveni gazeTis saSualebiT minda gamovxato solidaroba gmiri ukraineli xalxis mimarT. vimedovneb, rom rusi okupantebi sawadels ver miaRweven, ukvalod ar Caivlis ukraineli da sxvadasxva qveynidan wasuli moxalise mebrZolebis gmiruli Tavganwirva. mjera, rom es usastikesi omi dasruldeba mebrZoli ukraineli xalxis gamarjvebiT. qeds vixri daRupuli qarTveli da ukraineli meomrebisa da mSvidobiani mosaxleobis winaSe. dideba gmirebs! Tavisufleba da mSvidoba ukrainas da msoflios! rac Seexeba Tqvens kiTxvas: im periodSi baTumis pedagogiur institutSi swavla mivatove da vemzadebodi samedicino institutSi Casabareblad. ZiriTadad viyavi TbilisSi, Cems ZmasTan, ra Tqma unda, tarielTan erTad yvela aqciaze davdiodi, ase iyo 9 aprilsac. . . Cemi azriT, 9 aprili Cveni Taobis didgori iyo, mitingis yvela monawile iyo gmiri. nebismieri iq mdgomi SeiZleboda msxverpli gamxdariyo.
9 aprilis movlenebis monawile iyo mareTis xeobis studentTa umravlesoba. samwuxarod, yvelas ar vicnobdi, nawili Semdeg gavicani. ramdenime maTganze gavamaxvileb yuradRebas: oTar surmaniZe iyo Tsu-s studenti da maRlivi korpusis studentebs Soris, erT-erTi lideri. man ramdenime TviT adre, Tavis megobrebTan erTad, Camoayaliba maRlivi korpusis studenturi moZraoba. Temur cecxlaZe, ramaz surmaniZe, Tamaz CavleiSvili, sergo surmaniZe oTarTan erTad, iyvnen im Ramis procesebis aqtiuri monawileebi. aseve aliko kekeliZe, Cemi Zma tarieli Tavis kolegebTan erTad, aseve me da demur SaraSeniZe. im rTuli wuTebis aRwera Zalian Znelia. im WyletaSi erTmaneTi davkargeT. . . diliT ukve vicodiT, rom iyo msxverpli – kolmeurneobis moedani da TabukaSvilis quCidan rusTavelisken asasvleli yvela patara quCa gadaketili iyo, idga rusis jari. uamravma adamianma moiyara iq Tavi. iyo incidentebi okupantis jariskacebsa da mSvidobian mosaxleobas Soris. . . ramdenime aseTi incidenti ganmuxtes tarielma da misma megobarma. Semdeg iyo glova sionis sakaTedro taZarSi, taZris ezoSi yvavilebiT Semkuli daRupuli gmirebis suraTebi, sapatio yarauli, xalxis uwyveti nakadi, 9 aprilis Rames dapatimrebuli erovnul-ganmaTavisuflebeli moZraobis liderebis ganTavisufleba da sruliad Secvlili saqarTvelo. . . mas Semdeg TiTqmis 33 weli gavida da iseT erTsulovnebas, gulwrfel Tanadgomas veRar vxedav. profesor-maswavleblebi da mSoblebi TavianTi studentebisa da Svilebis gverdiT idgnen. me yuradRebas gavamaxvileb Cveni xeobis leqtor-maswavleblebze. kerZod, baton alioSa bakuriZeze (maSin samedicino institutis farmacevtuli fakultetis dekani), romelTanac samsaxurSi 9 aprilamde da Semdegac, imarTeboda axalgazrdebis Sexvedrebi. pirveli mravalpartiuli arCevnebis (28.10.1990 w.) wina periodSi aseTi tipis Sexvedrebi kidev ufro gaaqtiurda farmacevtuli fakultetis saleqcio auditoriaSi; Cveni xeobis ukve `staJiani~ studentebi, agreTve pirvelkurselebi badri mamulaZe, daTo cecxlaZe am Sekrebebis organizebaSi monawileobdnen, sxvebic, vinc `mrgvali magidis~ irgvliv iyo gaerTianebuli. am Sekrebebis mizani iyo axalgazrdebis aqtiuri CarTulobis uzrunvelyofa winasaarCevno procesSi. erT-erT Sekrebaze, tarielis iniciativiT gadawyda, rom arCevnebamde 1 kviriT adre, yvela studenti unda wavsuliyaviT Cvens soflebSi. `mrgvali magida – Tavisufali saqarTvelos~ saarCevno Stabidan waviReT plakatebi, broSurebi, gazeTebi da, ra Tqma unda, yovelgvari gasamrjelos gareSe, sakuTari xarjebiT, Suaxevidan Subnamde, yvela SesaZlo adgilas gavakariT plakatebi.
– ojaxSi oTxi Zma gaizardeT, ufros Zmas – tariels qveynis erTianobisa da damoukideblobisaTvis brZolis monawileTa Soris sapatio adgili eWira. . .
– oTxi Zma varT: tarieli, Temuri, fridoni da me. isini 18 wlis asakSi ukve mSoblebi iyvnen. Zalian rTuli gza gamoiares. mama axalgazrdobidan iyo partiuli muSaki. miuxedavad amisa, misi erovnuli suliskveTeba da cxovrebis wesi Zalian kargad Cans mis CanawerebSi, romelic mamis gardacvalebis Semdeg, tarielma wignad gamosca. 1977 wels, pirvelkurselma tarielma Camogvitana Tsu-s gazeTi `universiteti~, sadac zviadze da merabze werdnen. manve mogviyva daviT garejTan, iatakqveSa moZraobasTan dakavSirebuli realuri istoria. maSin gavige pirvelad radio `Tavisuflebazec~.
– 9 aprilis Semdgomma wlebma TqvenSi ra gamoZaxili datova?
– 9 aprilis Semdgomi wlebi Cveni aTaswlovani istoriis ganuyofeli nawilia. erovnuli moZraobis aRmavloba, pirveli mravalpartiuli arCevnebi da blok `mrgvali magida – Tavisufali saqarTvelos~ mosvla xelisuflebis saTaveSi, uzenaesi sabWo da prezidenti zviad gamsaxurdia, 1991 wlis 31 martis referendumi da mis safuZvelze miRebuli 9 aprilis damoukideblobis aRdgenis aqti, saqarTvelos damoukideblobis aRiareba msoflios qveynebis mier, garda ruseTisa, romelmac, maltis garigebis (1989 wlis 2 dekemberi) Semdeg, samxedro Zalis gamoyenebiTa da qarTuli opoziciuri partiebis mxardaWeriT, daamxo damoukideblobis gamomcxadebeli xelisufleba, mokla prezidenti zviad gamsaxurdia, romlis mkvlelobis saqmec dRemde gamouZiebelia. . . erovnuli moZraobis daRmasvla, damoukidebeli saqarTvelos samarTalmemkvidre uzenaesi sabWos deputatebis devna, gaorebuli sazogadoebrivi cnobiereba (momxdari putCi iyo Tu samoqalaqo omi?) da kvlav `awmyos udabnoSi~ xetiali. . . da mainc, warsulis mware gamocdilebis safuZvelze, dRes Cveni sazogadoebis ufro didi nawilisaTvis cxadia, rom (tarielis sityvebs moviSvelieb) `Tu saqarTvelos aqvs gadarCenis Teoriuli Sansi, es Sansi aris dasavleTTan integrireba, natosTan konsolidirebuli TanamSromloba. sxva Sansi aris Cixi, aris rusuli okupaciisken gza~.
– wuTisoflidan naadrevad wavidnen mamaTqveni da ufrosi Zma tarieli, romelmac maxaTas mTaze, mweralTa da sazogado moRvaweTa panTeonSi hpova sasufeveli. mamisa da Zmis avtoritets rogor uerTguleT?
– rogorc tarieli ityoda, CvenSi sakuTriv Cveni aris Zalian cota, udidesi wili Cveni winaprebisaa. . . me bednieri var, rom Cems ZarRvebSi maTi sisxli Cqefs da maT velSi gavizarde. rogor vuerTgule? ar vici. albaT, imiT, rom Cems Svilebs, patarebi rom iyvnen, `vefxistyaosans~ vukiTxavdi; amas vakeTeb SviliSvilTanac. vici, rom aucileblad Rirseulad unda vicxovroT Zmebma da icxovron Cvenma Svilebma. mudam unda axsovdeT, visi gorisani arian. . . .
– rogorc eqimi-epidemiologi, CarTuli iyaviT kovidTan brZolaSi.
– mTeli Cemi cxovreba, sadac mimuSavia vcdilobdi Rirseulad Semesrulebina Cemze dakisrebuli movaleoba, pandemiis pirvelive dRidan CaverTe epidsawinaaRmdego RonisZiebebis marTvaSi. Zalian Zneli aRmoCnda uxilav mterTan brZola. iyo Secdomebi, sazogadoebis indiferentuli damokidebuleba virusisadmi, antivaqserebis arnaxuli aqtivoba, vaqcinaciis dabali maCveneblebi da a.S. am yvelafers Tavisi obieqturi Tu subieqturi mizezebi hqonda. TiToeul CvenTagans, eqims, araeqims, sxvadasxva mxares mdgom politikosebs, sasuliero pirebs, mTel sazogadoebas ekisreba pasuxismgebloba 17 000-ze met gardacvlilze. rom yofiliyo ufro metad imis gancda, rom `sxvisi tkivili Cemi tkivilicaa~, rom `wesebi mxolod imitom ki ar unda davicva, rom Tavi davicva, aramed imitom, rom garSemomyofebi ar davasnebovno~, ufro meti ndoba gamogvecxadebina epidemiologebisTvis da a.S. msxverpli gacilebiT naklebi iqneboda. . . es qveyana Cvenia da yvelam gulwrfelad unda davdoT TiTo aguri mis asaSeneblad.
– raa mTavari, rom Svilebs, SviliSvilebs, dalagebuli cxovreba da damSvidebuli qveyana davutovoT?
– Zalian rTuli kiTxvaa. albaT, aseTi ram ar xdeba bunebaSi, yvela Taobas Tavisi sabrZolo da sakeTebeli aqvs; imaze ki ar unda vifiqroT, rom Svilebs uzrunvelyofili momavali SevuqmnaT, aramed imaze, rom safuZvliani ganaTleba mivceT, raTa swori arCevanis gakeTeba SeeZloT. Cvenma Taobam ver SeZlo postsabWouri sivrcis bolomde garRveva, Cven movipoveT damoukidebloba de iure, magram de faqto Cveni qveynis beds ver ganvkargavT: okupirebulia Cveni teritoriebi, sadac ar funqcionirebs Cveni saxelmwifo ena. magram Cveni Taoba, romelic zviad gamsaxurdias, merab kostavas da erovnuli moZraobis Rirseul warmomadgenelTa ideebiT aris nasazrdoebi, inaxavs Tavisuflebis ideas. imeds vitoveb, rom swori orientaciiT aRzrdili momavali Taoba, SeZlebs brZolis gagrZelebas da gamarjvebas.
– cnobil qarTvelologs, erovnuli moZraobis mebairaxtres tariel futkaraZes mareTis xeobis warsuli didebis gamosamzeureblad mravali wamowyeba da Canafiqri hqonda.
– daarsda tariel futkaraZis qarTvelologiis saerTaSoriso sazogadoeba, romlis mizania tarielis yvela wamowyebis gagrZeleba da bolomde miyvana. amas, pirvel rigSi, misi meuRle da Svilebi, misi mowafeebi da ojaxis wevrebi gavakeTebT. . . mareTis xeobaSi tarielis bolo kvleva TanasoflelebisTvis Tavdadebuli kuti qalis legendis gacocxlebas mieZRvna, rac 2020 wlis 12 agvistos kuntijvarze jvris aRmarTviT dasrulda. am procesSi aqtiurad iyo CarTuli mareTis xeobis yvela sofeli. tarielis iniciativiT, iqve gadawyda, rom yoveli wlis 12 agvistos aRiniSnos didgoroba kuntijvarze. 12 agvisto axla tarielis xsovnis dRedac iqca.
– mareTuli kera – `safutkreTi~ keTilmoawyveT, ramdenime RonisZieba gamarTeT. am wamowyebis saTaveSi vin dgas?
– saTaveSi, ra Tqma unda, isev tariel futkaraZe dgas Tavisi gakeTebuli saqmeebiT. sabednierod, Cvens qveyanaSi arian adamianebi, romlebic xedaven qveynis istoriisTvis, momavlisTvis Tavdadebuli adamianebis Rvawls da acnoben momaval Taobebs maT naRvaws. madloba yvelas. Cven – tarielis ojaxis wevrebi, ulamazes `safutkreTs~ vTavazobT yvela organizacias Tu jgufs patriotuli da erovnuli RonisZiebebis gasamarTad, ra Tqma unda, usasyidlod. Cveni SesaZleblobidan gamomdinare, davexmarebiT RonisZiebebis organizebaSic. aq, bunebrivia, axlad Seqmnili tariel futkaraZis qarTvelologiis saerTaSoriso organizaciac Caatarebs seminarebs Tu sxvadasxva RonisZiebas.
– dabolos: 9 aprils sad da ra viTarebaSi xvdebiT?
– aqamde yovelTvis TbilisSi, rusTavelze vxvdebodi, mTavrobis saxlis win. wels pirvelad baTumSi, 9 aprilis xeivanSi SevxvdebiT da aucileblad gaval CaqvSi Cemi megobris – oTar surmaniZis saflavze. is axalgazrduli erovnuli moZraobis saTaveebTan idga da 25 wlis asakSi gardaicvala. naTeli daadges mis xsovnas. . .

