მოგონებები, რომლებიც არ ხუნდება
ოთარ ცინარიძე 599 85 21 14 –
daria TurmaniZisTvis es weli dasamaxsovrebeli iqneba – gamovida misdami miZRvnili wigni `lamazi sicocxlis palitra~ da iubilec gadauxades. igi Cveni stumaria.
– saintereso da Sinaarsiani cxovrebiT modixarT.
– mudam siaxleebis ZiebaSi viyavi. axalgazrdebi, visTanac vmuSaobdi, arasdros uSindebodnen siZneleebs, monawileobdnen mravalferovan RonisZiebebSi. . .
– merisis xeobis mkvidrs, ra gakavSirebT mis warsulsa da dRevandelobasTan?
– es aris adgili, sadac cxovrobdnen da cxovroben Cemi mSoblebi, dedmamiSvilebi, naTesavebi. is Cemi bavSvobis wlebia. . . sulsa da guls esalbuneba naboslavis, kosliTavis mTebis mwvervalebidan danaxuli merisi, Tavisi CanCqerebiTa da gvaxamorevaTi, silibaurisa da garetyis dasasvenebeli saxlebiT, saojaxo sastumroebiT da, rac mTavaria, stumarTmoyvare xalxiT. es uZvelesi xeoba gamorCeulia Tavisi tradiciebiT, unikaluri folkloriTa da eTnografiiT. amitomac mas yovelTvis hyavda da hyavs uTvalavi vizitiori da darwmunebuli var, kidev ufro gaizrdeba maTi ricxvi.
– iyo qedeli axalgazrdobis winamZRoli, wamyvani figura raionul mmarTvelobaSi, uxelmZRvanelo ganaTlebis ganyofilebas, darCe pedagogis profesiis erTguli, mxolod erTeulebs ZaluZT. ras gaixsenebT?
– gansakuTrebuli adgili uWiravs Cems cxovrebaSi maSindel aqtivTan erTad momzadebul pirvel konferencias, Sexvedrebs skolebSi. siyvaruliT SemiZlia gavixseno Sromis veteranebTan Catarebuli erTTviuri, Sexvedrebi samamulo omis monawileebTan, komkavSiris raikomis yofil pirvel mdivnebTan. . . 1971 wels amirCies partiis qedis raikomis mdivnad. Cemi sazrunavi mudam iyo mSromeli adamiani, msurda maTi tkiviliTa da sixaruliT mecxovra. didi interesiT verTvebodi sakiTxis gadawyvetaSi maSin, Tu saqme qals, dedas exeboda, miT umetes, mravalSvilians. Cemi muSaobis periodSi mTavari mamoZravebeli Zala iyo qali. qalebs virCevdiT umaRles sabWoSi deputatebad, sasoflo sabWos aRmaskomebis Tavmjdomareebad, skolebis xelmZRvanelebad.
– pirovneba, romelmac gza dagilocaT?
– arian adamianebi, romlebic Cemi cxovrebis sawyis etapze gansakuTrebul yuradRebas maqcevdnen. gamovarCevdi batonebs – oTar beJaniZesa da murad doliZes, romlebic damidgnen gverdiT dabrkolebebis gadalaxvisas. gansakuTrebiT minda gavixseno maSindeli qedis raikomis pirveli mdivnis vladimer nakaSiZis Cemdami gamoCenili Tanadgoma. misi rekomendaciiT amirCies komkavSiris raikomis pirvel mdivnad da vTvli, rom Cemi cxovrebis gzasavali mis mier iyo kurTxeuli.
– aWaraSi momuSave warmatebul qalebTan urTierTobebi saidan iRebs saTaves?
– komkavSirisa da partiis raikomis mdivnad Cemi muSaobis pirvel wlebSi, aWaraSi qali mdivnebi ar iyvnen. gavida cota xani da qalbatoni nani gugunava airCies xelvaCauris raikomis mdivnad (SemdgomSi aWaris saolqo komitetis mdivani, aw gardacvlili). umokles droSi Tanamdebobebze dainiSnen: naTela dumbaZe, gulnara basilaZe, Cito omeraZe, eTer dekanaZe, rusudan faRava da rusudan futkaraZe. Seiqmna megobarTa gundi, romelic gasuli saukunis 70-iani wlebidan iRebs saTaves da dRemde grZeldeba. erTad viyaviT raionul RonisZiebebze, kursebsa Tu konferenciebze. arasdros gvaviwydeba erTmaneTis saiubileo TariRebi, dabadebis dReebi. am urTierTobam ganapiroba Cito omeraZis, rusudan faRavas, gulnara basilaZisa da eTer dekanaZis stumroba qedaSi wignis `lamazi sicocxlis palitra~ wardgenaze. calke aRniSvnis Rirsia qalbaton rena sariSvilTan (komkavSiris aWaris saolqo komitetis pirveli mdivani, xelvaCauris raikomis pirveli mdivani, Semdgom partiis aWaris saolqo komitetis mdivani) Cemi urTierTobac.
– erovnuli gmiri Jiuli Sartava rogor SemorCa Tqvens mexsierebas?
– 1969 welia. . . TbilisSi erTTvian kursebze varT. leqciebi wagvikiTxes mecnierebma, partiulma da komkavSirulma muSakebma. gavicaniT respublikis TiTqmis yvela pirveli mdivani, Cemi kolegebi. swored aq momeca SesaZlebloba momesmina Sinagan saqmeTa ministr eduard SevadnaZisTvis, romlis orsaaTiani leqciiT ar davkmayofildiT da meore dResac moviwvieT. aq gavicani baton vaxtang papuniZe. visaubreT da gansakuTrebuli siamayiT gavusvi xazi imas, rom misi deduleTidan – merisidan viyavi. gavicani komkavSiris Tbilisis orjonikiZis raikomis pirveli mdivani Jiuli Sartava (SemdgomSi saqarTvelos erovnuli gmiri). misi damokidebuleba saqmisadmi, kolegebisadmi, adamianebisadmi mudam misabaZi iyo. is qveynisaTvis iRvwoda da sanTeliviT iRvenTeboda. misi sulieri sinaTle gadaswvda sruliad saqarTvelos, gansakuTrebiT, droebiT okupirebul afxazeTsac.
– sicocxleSi adamianebze wigni naklebad iwereba. `lamazi sicocxlis palitris~ daweris idea visgan wamovida?
– 2016 wels, yofili TanamSromlebis Sekrebaze gadawyda, rom momdevno Sexvedrebi gamarTuliyo sazogadoebis wevrTa saiubileo TariRebis mixedviT. Tamaz abulaZem gamoTqva azri, rom TanamSromelTa gaerTianebisaTvis ewodebinaT `qedelTa megobruli kavSiri `Zveli axalgazrdebi~. swored am sazogadoebaSi, gundis gamorCeuli wevris giorgi takiZisgan wamovida idea, Cem Sesaxeb wigni daeweraT. didi madloba minda gadavuxado yvela Cems kolegas, gansakuTrebiT, aw gardacvlil giorgi takiZesa da misi ideis xorcSemsxmelebs – Tamaz abulaZesa da JuJuna SaraZes.
– avtorebis muSaobas rogor afasebT?
– 40 welze metia erTad movdivarT, erTmaneTisadmi pativiscemiT varT ganwyobilni da bevrjer gavimeoreb – es urTierToba iseT niSnulzea ayvanili, rom aucileblad gagrZeldeba.
– meriseli TurmaniZeebis saqmianobaze ras gvetyviT?
– vamayob am gvariT, radgan araerTi Rirseuli da warmatebuli warmomadgeneli gvyavs. minda xazi gavusva qemal TurmaniZis did Sromasa da warmatebas. man qedis moswavleTa saxlSi imuSava, aris 1985 wlis sakavSiro festivalebis laureati, saqarTvelos mxatvarTa kavSiris wevri, kulturis damsaxurebuli muSaki, Tedo saxokias premiis laureati, qedis sapatio moqalaqe, Rirsebis ordenosani. merisis saxeli Sors gaitanes lotbarma revaz TurmaniZem da misma STamomavlebma: guram, amiran, jemal TurmaniZeebma. am gvaris warmomadgenlebi aWaruli Rvinis saxlis xelmZRvaneli Tamaz TurmaniZe, qedis municipalitetis sakrebulos yofili Tavmjdomare Suqri TurmaniZe da sxvebi.
– yvelaze didi tkivili. . .
– dedis gardacvaleba, romelic yvelaze axlobelia nebismieri adamianisaTvis. Zalian damamwuxra 1971 wels sakuTar kabinetSi qedis raikomis pirveli mdivnis vladimer nakaSiZis moulodnelma gardacvalebam. igi axalgazrdobis kargi mrCeveli da Tanamdgomi iyo. Cems karierul winsvlaSi mas udidesi wvlili miuZRvis. ar viqnebi marTali, rom Cemi suleri dedis, saukeTeso megobris, ciala surmaniZis udrood gardacvalebis gamo tkivili ar gamovxato. `simamacisa da erTgulebis simbolo~ – ase aweria misi sasufevlis qvas, rac mkafiod gamoxatavs mis mier ganvlil gzas. madliani mama serafimes sikvdilma Zalian damwyvita guli. misi Rvawli udidesia qedisa da qedelebis winaSe. zvaris wminda giorgis saxelobis taZarSi man maziara naTlobis wminda saidumlos.
– mizani, romelic ver SeasruleT.
– skolaSi swavlis periodSi yvelam icoda, rom eqimoba msurda, vemzadebodi kidec amisTvis, magram am survils gamouCndnen mowinaaRmdegeni, romlebmac TbilisSi wasvlaze uari miTxres.
– saqme, romelic sananebeli gagixdaT?
– 1988-1991 wlebSi vmuSaobdi qedis raionis ganaTlebis ganyofilebis gamged. 1991 wels aRniSnuli Tanamdebobidan gamaTavisufles, rac ukanonobad CaTvala qedis maSindelma prokurorma. . . qedis raionis maSindeli prefeqtis gadawyvetileba gavasaCivre, ramac damanaxa, rom sasamarTlo organoebi ver uwevdnen winaaRmdegobas saxelisuflebo organoebs. amitom vnanob saCivris Setanas.
– proza Tu poezia. . .
– CemTvis prozac Zvirfasia da poeziac.
– saTayvanebeli aRmzrdeli. . .
– sityva `maswavlebeli~ CemTvis udidesi datvirTvis matarebelia. masSi vxedav realur mrCevels, mdidari sulisa da gulis adamians. saTayvanebeli da sayvareli maswavleblebi iyvnen baTumis pedagogiuri institutis leqtorebi, batonebi silovan dadunaSvili da miSa gadaxabaZe. isini CemTvis qarTuli maTematikuri skolis varskvlavebi iyvnen.
– kinofilm `mevludis~ gadaRebis organizatori iyaviT. . .
– 1979 wels ssr kavSiris umRles sabWoSi qedelebma cnobili reJisori rezo CxeiZe avirCieT. winasaarCevno Sexvedraze vTxoveT, rom qarTuli kinostudia dainteresebuliyo aWaris Sesaxeb filmis gadaRebiT. reJisorma nikoloz saniSvilma daiwyo parmen lorias roman `mevludis~ mixedviT filmis gadaReba. kargad maxsovs, rogori sixaruliT SevxvdiT mTel koleqtivs. gansakuTrebuli yuradRebiT iyo mosili mTavari rolis Semsrulebeli zurab cincqilaZe. is qedis 2018 wlis sapatio moqalaqea. amave filmSi nukris roli warmatebiT Seasrula mamuka gaTenaZem. aWaraSi Semosuli yvela SemoqmedebiTi jgufi umetesad qedas stumrobda. isini xvdebodnen soflebSi mSromelebs, rac axalisebda maT cxovrebas. xSiri stumari iyo baTumis ilia WavWavaZis saxelobis Teatris dasi. mexsierebas SemorCa afxaz da os poetebTan Sexvedrebis detalebi, irakli da grigol abaSiZeebis stumroba. qedelebisTvis sasurveli stumari iyo suxiSvilebis saxelmwifo ansambli, sxva koleqtivebi. xSirad Camodiodnen aWaraSi moRvawe mwerlebi da poetebi. arasdros miecema daviwyebas fridon xalvaSis dabadebis 50-e da me-60 wlisTavebisadmi miZRvnili iubileebi, romlebic saerTo-saxalxo dResaswaulebad gadaiqca.
– `Sromis zeimis~ wamowyebas rogor afasebT?
– saxalxo dResaswaulis `Sromis zeimis~ winamorbedi gaxlavT `sasoflo-sameurneo gamofenebi~, romelic XX saukunis 30-iani wlebidan iRebs saTaves da meore msoflio omamde grZeldeboda. 1975 wlidan saqarTvelos kompartiis qedis raikomis iniciativiT, ganaxlebul RonisZiebas `Sromis zeimi~ ewoda, romelsac, sasoflo-sameurneo gamofenebis paralelurad, folkloruli da eTnografiuli nimuSebis gamofena, xolo 1978 wlidan qorwilebis gadaxdac daemata, 1985 wels ki dawesda `qedis sapatio moqalaqis~ wodebac.

