,,რუსეთი მუდამ ეწინააღმდეგებოდა ჩვენს განვითარებას და დასავლურ ინტეგრაციას”
ლაშა ხომერიკი 593 50 82 69 –
ruseTisaTvis dawesebuli sanqciebis erT-erTi mizani okupirebuli teritoriebis deokupaciaa. 2014 wlidan am mimarTebiT dasavleTma qmediTi nabijebi gadadga. dawesebulma ekonomikurma sanqciebma ruseTi mniSvnelovnad daazarala. garda amisa, sagareo defoltic ganicada, rusuli bazari megakompaniebma datoves. es mxolod dasawyisia, rogorc amboben, dasavleTs moskovze zemoqmedebis TvalsazrisiT mravali berketi gaaCnia. amasTan dakavSirebiT Cndeba umTavresi kiTxva: dasavleTi rusul gazsa da navTobze sabolood rodis ityvis uars? am da sxva aqtualur sakiTxebze `lelo – saqarTvelosTvis~ aWaris organizaciis erT-erT liders, bsu-is ekonomikis magistrant arCil beriZes vesaubreT.
– udavoa, rom dawesebulma ekonomikurma sanqciebma ruseTi mniSvnelovanad daazarala, kerZod, ramdenime dRis win ruseTma defolti ganicada sagareo valze. es ras niSnavs ekonomikuri TvalsazrisiT?
– sanqciebs, grZelvadian perspeqtivaSi, ufro negatiuri Sedegi eqneba misTvis, Tumca am droisTvis ruseTs ar SeuZlia valis aReba an ukve arsebuli valis gadaxda dolarSi, ris gamoc man teqnikuri defolti ganicada. ruseTis mTavroba ambobs, rom maT aqvT sakmarisi raodenobis Tanxa, Tumca sanqciebis gamo gadaricxva droulad ver Sesrulda. erTi SexedviT, ruseTis pozicia sworia, Tumca saerTaSoriso bazarze investorebi Tavs Seikaveben masTan TanamSromlobisgan, aseve sxva qveynebic aRar miscemen axal vals. defoltis gamocxadebis Semdeg qveynis sakredito reitingi minimumamde ecema, is sainvesticio mimzidvelobas srulad kargavs da kapitali, Semodinebis nacvlad, gadinebas iwyebs. es qveynisTvis saerTaSoriso bazrebidan ekonomikurad, finansurad da politikurad gariyvas niSnavs, rac Seamcirebs investiciebs da maT ara mxolod ekonomikuri kuTxiT, aramed samxedro TvalsazrisiTac krizisi SeeqmnebaT.
– Tqveni azriT, rusuli ekonomikis rRveva dawyebulia? am mxriv ra resursi aqvs sagareo ekonomikuri wnexis gasamklaveblad?
– rogorc zemoT aRvniSneT, sanqciebi ufro saSualo da grZelvadian periodSi iqneba efeqturi, Tumca moklevadian periodSi garkveuli ziani ukve miadga maT ekonomikas. evropulma kompaniebma datoves rusuli bazari. garda amisa, ruseTis gasaRebis bazari Semcirda, rac maT mogebas metwilad Seamcirebs. oqroze embargos dawesebis pirveladi efeqti ruseTisTvis dakarguli miliardebis tolfasi iqneba. dasavleTma ruseTs ukve gauyina oqros maragi, ris gamoc isini vals veRar faraven, es ki, saerTaSoriso bazarze mis mimarT ndobas kidev ufro amcirebs. Tamamad SegviZalia vTqvaT, rom rusuli ekonomikis rRveva dawyebulia, Tumca misi damarcxebisTvis mxolod es ar aris sakmarisi. saWiroa SeizRudos samxedro teqnikis dasamzadeblad aucilebeli teqnologiebis ruseTSi eqsporti, raTa veRar SeZlos samxedro teqnikis warmoeba.
– rogorc cnobilia, ruseTis umTavresi iaraRi (gavlenis sferoebis mopovebis TvalsazrisiT) gazi da navTobia, am mimarTebiT aSS-ma garkveuli nabijebi gadadga. rogorc gacxadda, istoriaSi pirvelad, amerikuli gazis importma gadaaswro rusulisas evropaSi. ras fiqrobT amaze?
– Cemi azriT, es pozitiuri Sedegis momtani iqneba – faqti adasturebs, rom Zalian male aris SesaZlebeli rusuli gazisa da navTobis Canacvleba. es dakavSirebuli iqneba garkveul xarjebTan, Tumca ruseTis dasustebis xarjze situacia dastabilurdeba. ra Tqma unda, am etapze evropis usafrTxoeba da politikuri stabiluroba ufro mniSvnelovania, grZelvadian periodSi ki, transportirebisa da Senaxvis xarjebis gaTvaliswinebT, rusuli gazis Canacvlebis mTavar realistur gzad isev alternatiuli wyaroebidan bunebrivi airis milsadenebiT miwodeba rCeba. evrokomisiis gancxadebiT, rusul energoresursebze damokidebuleba etapobrivad Semcirdeba, 2030 wlisTvis ki evrokavSiri ruseTisgan srul energodamoukideblobas moipovebs.
– amerikam da evropam embargo daaweses rusuli oqros importze, rac weliwadSi 19 miliardi dolaris zaralia ruseTisTvis. rogorc Cans, es sanqciebis erT-erTi etapia.
– diax, es sanqciebis pirveli etapia, Tumca sakmarisi ar aris, radgan ruseTi oqros eqsports aziis bazarze ganaxorcielebs. ra Tqma unda, es ver iqneba imdenad momgebiani, rogorc evropul bazarze eqsportis SemTxvevaSi, Tumca aucilebelia sanqciebis gagrZeleba da kidev ufro gamkacreba, raTa ruseTma ufro didi zarali miiRos da ver moaxerxos arsebuli maragebis gasaReba.
– eqspertebi acxadeben, rom vidre dasavleTi srulad ar ityvis rusul gazsa da navTobze uars, ruseTs yovelTvis SeeZleba agresiis ganxorcieleba.
– maT mosazrebas viziareb. Tu ruseTs eqneba sakuTari gaziTa da navTobiT manipulirebis SesaZlebloba, is am Sanss xelidan ar gauSvebs, amitomacaa aucilebeli, dasavleTma srulad Tqvas uari masze. ra Tqma unda, es daazaralebs evropasac, amitom swrafad unda daiwyos saubari alternatiuli momaragebis wyaroebze. pirvel etapze evropam unda Seamciros gazisa da navTobis moxmareba da moemzados zamTrisTvis, meore etapze ki daiwyos alternatiuli wyaroebidan momarageba. es ruseTis ekonomikas CamoSlis da mas aRar eqneba samxedro agresiis Zala.
– ruseTis mxridan ukrainis winaaRmdeg omis gaCaRebis erT-erTi mizani natos argafarToeba iyo mis sazRvrebTan. fineTisa da SvedeTis natoSi miRebiT ra suraTs miviRebT?
– erTi mxriv, ukrainaSi SeWris mizani natos argafarToeba da evropuli erTianobis rRveva iyo, magram am procesma evropa ufro gaaerTiana da nato ufro gaaZliera, radgan man Tanxmoba gamoucxada fineTsa da SvedeTs. es niSnavs, rom dasavleTs ar eSinia ruseTis muqaris, metic, mas surs, Ria karis politika kidev ufro farTo masStabiT gaataros da rusul agresias SeuSalos xeli. droTa ganmavlobaSi ki miTi ruseTis uZlevelobis Sesaxeb daimsxvreva, rasac ruseTis imperialisturi zraxvebis gaqroba mohyveba.
– rogorc cnobilia, ruseTi ara mxolod natos, evrokavSiris gafarToebasac ewinaaRmdegeba. ras moimoqmedebs kremli Cveni dasavluri kursidan gadaxvevisTvis?
– ruseTi mudam ewinaaRmdegeboda Cvens ganviTarebasa da dasavlur integracias. saqarTveloSi prorusuli partiebisa Tu jgufebis dafinansebiT is mudmivad cdilobs, danergos nihilizmi da antidasavluri propaganda mogvaxvios Tavs. ruseT-ukrainis omi am mxriv umniSvnelovanesia CvenTvisac, vinaidan misi Sedegi Cvens samomavlo ganviTarebaze Zalian imoqmedebs. miuxedavad imisa, rom saqarTvelos xelisufleba arafers akeTebs antirusuli propagandis SesaCereblad da, metic, antidasavlur narativebs avrcelebs, me, piradad, pozitiuri molodini maqvs, radgan qarTuli samoqalaqo sazogadoeba Zalian ganviTarda da mas SeuZlia winaaRmdegoba gauwios rusul narativs da evropuli kursisgan gadaxvevis gamo `saxlSi~ gauSvas `qarTuli ocneba~. ruseTis ekonomika dRiTi dRe uaresdeba, ukraina ukve kontrSetevebzea gadasuli, rac ruseTis mdgomareobas ufro amZimebs, amitomac vfiqrob, rom Tu saqarTveloSi Sesustdeba oligarqiuli mmarTveloba da evrokavSiris rekomendaciebs SevasrulebT, kremlis propaganda Cvens dasavlur kurss verafers daaklebs. am qveyanaSi da, gansakuTrebiT, axalgazrdebSi, rusul narativs ar aqvs momavali.
– evrokavSiris mxridan saqarTvelosTvis kandidatis statusis miniWebis SemTxvevaSi, ra perspeqtiva daisaxeba Cveni qveynis sakeTildReod?
– kandidatis statusis miReba niSnavs qveynis grZelvadiani ganviTarebis perspeqtivis gaCenas – adamianis uflebebis dacvas, ekonomikur ganviTarebas, usafrTxoebas, ukeTes ganaTlebasa da jandacvas, mSromelTaTvis Rirseuli samuSao pirobebisa da anazRaurebis SeTavazebas. evrokavSiri kandidatis statusis mqone qveynebze gascems grantebsa da finansuri saxis daxmarebebs, aseve, exmareba ganviTarebis swori strategiis SemuSavebaSi. am mxriv, pirvel rigSi, aucilebelia gacemuli rekomendaciebis Sesruleba, statusis miRebis Semdeg ki Cveni qveyana dadgeba ganviTarebis relsebze, qveyanaSi Semova ucxouri investiciebi, rasac Tan mohyveba dasaqmebisa da Semosavlebis zrda, teqnologiuri progresi, ganviTardeba ekonomikis sxvadasxva seqtori, qarTuli kompaniebi moaxerxeben ganviTarebas da eqsportis evrokavSiris bazarze ganxorcielebas. rac mTavaria, moxdeba bazris diversifikacia, Semcirdeba ruseTTan vaWroba (rogorc importi, aseve eqsporti), rac Seamcirebs politikur riskebs. evrokavSirisgan miRebuli finansuri daxmarebebiT SesaZlebeli iqneba sxvadasxva socialuri programis ganxorcieleba, riTac Semcirdeba umuSevroba da siRaribe, gaizrdeba ganaTlebis da jandacvis sferos dafinanseba, rac grZelvadian periodSi codnaze damyarebuli ekonomikis Seqmnis saSualebas mogvcems.
– dabolos, ukrainis gamarjvebis SemTxvevaSi daiwyeba Tu ara axali era msoflioSi da am mimarTebiT rogoria saqarTvelos momavali?
– msoflioSi axali era ukve dawyebulia, ukraina simamacis simbolo gaxda. rusuli agresiis fonze, dasavleTi kidev ufro gaZlierda da gaerTianda. Zalian male, natos oficialuri sazRvrebi kidev ufro gaizrdeba, ukraina da moldova evrokavSiris wevri qveynebi gaxdebian, rac msoflioSi axali dRis wesrigs gansazRvravs. ruseTis ekonomikisa da samxedro SesaZleblobebis rRvevis fonze, buferul zonaSi arsebuli qveynebi Seecdebian ganviTarebis gzaze dadgomas. am procesebSi saqarTvelos momavali, am etapze, bundovania. bolo periodSi mTavrobis warmomadgenlebis gancxadebebi Cvens evropul perspeqtivas Zalian azianebs. mgonia, rom saqarTvelos amJamindel xelisuflebas ar surs saqarTvelos evrokavSirSi gawevrianeba. xelisufleba, imis nacvlad, rom ruseTis bazridan gasul kompaniebs Cveni bazari SesTavazos, SeTqmulebis Teoriebs ganixilavs. Tu gvinda, rom Cveni qveynis ekonomika ganviTardes da usafrTxoeba gaizardos, pirvel rigSi, evrokavSiris mier gacemuli 12-punqtiani rekomendacia unda SevasruloT (polarizaciis Semcireba da deoligarqizacia gansakuTrebiT), raTa SevZloT evrokavSirSi gawevrianeba da Semdgom, ekonomikuri ganviTareba, rac socialuri problemebis daZlevis garantia.
