,,20 ათასზე მეტი დადგენილება, გადაწყვეტილება, განაჩენი და განჩინება მაქვს გამოტანილი საქართველოს სახელით”
ëàïî úòíïîòûå 599 85 21 14 –
Temur qaTamaZem 70 wels gadaabija. is erTaderTia qveyanaSi, romelmac meore vadiT arCeuli mosamarTlis mantia moixsna da pensiaze gavida. sxvadasxva dros igi gaxldaT soflis skolis qarTuli enisa da literaturis maswavlebeli, xulos raionis Sinagan saqmeTa ganyofilebis ufrosi, damoukidebeli saqarTvelos istoriaSi xulos raionis mesame pirveli piri, aWaris saavtomobilo policiis ufrosi, aWaris umaRlesi sasamarTlos Tavmjdomare. dRes igi Cveni stumaria.
– batono Temur, im dros CairicxeT baTumis pedagogiur institutSi, roca erT adgilze 50-mde abiturienti cdida beds. vis umadliT aseT warmatebas?
– es iyo 1969 wels. damoukideblad vemzadebodi gamocdebisaTvis xulos raionis sofel qedlebSi. aranairi repetitori da saqmis Camwyobi ar myolia. imxanad pirvelad istoriaSi weriTi gamocdebi Catarda. imden abiturientSi oTxi `kargi~ daiwera. maT Soris erTi me miviRe da aman gadawyvita Cemi institutSi Caricxvis bedi.
– pedagogis saqmianobas wesrigis damcvelTa rigebSi Cadgoma anacvaleT?
– xulos raionis agarisa da oqruaSvilebis saSualo skolebis qarTuli ena-literaturisa da istoriis maswavleblad vmuSaobdi. aWaris saolqo komitetidan Seamowmes Cemi pedagogiuri, aseve saagitacio-propagandistuli muSaoba da ganazogades. jer sazogadoeba `codnis~ xulos raionuli organizaciis pasuxismgebel mdivnad, xolo Semdeg partiis xulos raikomis instruqtorad damawinaures, mere – ganyofilebis gamged. im dros raionuli komitetis biuro rekomendacias aZlevda axalgazrda muSakebs Sinagan saqmeTa organoebSi samuSaod. xulos raikomis pirvelma mdivanma Tamaz tunaZem momca rekomendacia, rom muSaoba xulos Sinagan saqmeTa raionul ganyofilebaSi gamegrZelebina. xulos policiis maSindeli ufrosi levan SavaZe samuSaod TbilisSi gadavida da misi Tanamdeboba vakanturi iyo. male am Tanamdebobaze damniSnes. bavSvobidan deteqtiuri Janris literatura mitacebda, swavlis gagrZeleba Tbilisis saxelmwifo universitetis iuridiul fakultetze mindoda.
– im dros qveynis masStabiT yvelaze didi konkursi Tbilisis saxelmwifo universitetis iuridiul fakultetze iyo. misaRebi gamocdebi iqac CaabareT?
– rodesac muSaoba daviwye Sinagan saqmeTa ganyofilebis ufrosad, gancxadeba Sevitane Tsu-is iuridiul fakultetze. partiis raikomma momca daxasiaTeba-rekomendacia am fakultetze Casaricxad. universitetis reqtoratis gadawyvetilebiT, Seiqmna calke kursi – dauswreblad, meore specialobis misaRebad. CvenTvis Caatares calke misaRebi gamocdebi, Semdeg – gasaubreba da 70 abiturienti CaviricxeT, dauswreblad davamTavre iuridiuli fakulteti samarTalmcodneobis specialobiT.
– Zalian rTul dros dainiSneT xulos raionis prefeqtad. ramdenad elodiT aseT sapasuxismgeblo Tanamdebobaze daniSvnas?
– aseT maRal Tanamdebobaze daniSvna moulodneli iyo. mindoda, muSaoba gamegrZelebina aWaris Sinagan saqmeTa saministroSi specialobis mixedviT. gamomiZaxes gasaubrebaze boboyvaTis samTavrobo rezidenciaSi. CemTvis cnobili gaxda, rom unda gamsaubreboda qveynis maSindeli prezidenti zviad gamsaxurdia. man gulTbilad mimiRo. gasaubrebas aseve eswreboda aWaris umaRlesi sabWos maSindeli Tavmjdomare aslan abaSiZe. saubari didxans gagrZelda. aslan abaSiZe ar Cagvrevia. prezidenti dainteresda Cemi warsuliT, soflis cxovrebiT, gamomkiTxa, ramdenad vicnobdi xuloelTa yofa-cxovrebas, maT problemebs. kmayofili darCa CemTan saubriT da momca rekomendacia prefeqtad muSaobaze.
– sazogadoebas kargad axsovs maSindeli situacia centrsa da regions Soris, am gadasaxedidan visi pozicia iyo gamarTlebuli?
– prezidentis dadgenilebiT, xulos raionis prefeqtad daviniSne 1990 wlis agvistos. am Tanamdebobaze Sevcvale rezo qoniaZe, romelic gadaiyvanes aWaris ministrTa sabWos Tavmjdomaris pirvel moadgiled. qveyana samoqalaqo omis piras iyo. ar gvqonda sakmarisi raodenobiT fqvili, sawvavi. prezidents daupirispirdnen misi yofili Tanagundelebi, romlebic cdilobdnen situaciis arevas, prezidentis Camogdebas da xelisuflebis saTaveSi mosvlas. am zraxvebs prezidenti TbilisSi da regionebSi xalxis erT muStad SekvriT da opoziciis winaaRmdeg brZoliT daupirispirda. prezidentis brZanebulebiT, centrsa da regionebSi Seiqmna partiis `mrgvali magida – Tavisufali saqarTvelo~ pirveladi organizaciebi, romlebic mas gverdiT edgnen. TbilisSi uzenaesi sabWos win gaiSala karvebi, erTi aseTi karavi gaSlili hqonda xulos raionul organizacias, sadac sadReRamiso morigeobebi sruldeboda. raionebis, soflebis mosaxleoba mxars ar uWerda opozicias da xulos centrSi araerTi mitingi Caatares maT winaaRmdeg. aWaris ministrTa sabWos maSindel Tavmjdomare guram varSalomiZesa da me 1991 wlis gazafxulze ori Sexvedra gvqonda saqarTvelos prezident zviad gamsaxurdiasTan, romelmac detalurad mogvismina, mogvca davalebebi, aseve, raionis mosaxleobas gamouyo 60 tona puris fqvili. amasTan, gvirCia, rom SevxvedrodiT saqarTvelos patriarqs, unetaressa da uwmindes ilia meores. patriarqTan Sexvedra gvqonda diliT. igi saqmis kursSi iyo centrsa da regions Soris Seqmnil viTarebasTan dakavSirebiT. dawvrilebiT mogvismina, mogvca garkveuli miTiTebebi. madloba gadavuxadeT da gamovemSvidobeT.
– regionis sagzao policiis ufrosi iyaviT, roca ar SeegueT ganukiTxaobas am sferoSi da Tanamdeboba datoveT. axla es qmedeba ramdenad marTebulad migaCniaT?
– aWaris saxelmwifo avtoinspeqciis ufrosad gadayvana, ra Tqma unda, Cemi TanxmobiT moxda, magram gadasvlis ZiriTadi mizani iyo is, rom imxanad aWaris sagzao policiis saqmianobaSi didi sirTuleebi gvqonda, gansakuTrebiT ZiriTad magistralze Tbilisi-sarfis mimarTulebiT. iyo korufciisa da erTi kategoriis mZRolTa mxridan daumorCileblobis faqtebi. am adgilze didxans muSaoba ar mindoda. vapirebdi aWaris Sinagan saqmeTa organoebSi samuSaod dabrunebas da Semdeg saqmianobis sagamoZiebo mimarTulebiT gagrZelebas. fiqrisa da gansjis Semdeg gadavwyvite, damewera gancxadeba da sxva samuSaoze gadavsuliyavi. zogierT Cems kolegasa da megobars gaukvirda Cemi es nabiji, magram dRevandeli gadasaxedidan mimaCnia, rom swori gadawyvetileba miviRe. Semdeg Cemi saqcieli imiTac gamarTlda, rom SesarCev konkursSi, gamarjvebis Sedegad damamtkices aWaris saarbitraJo sasamarTlos Tavmjdomared, sadac 1998 wlis Tebervlamde, anu saqarTveloSi saarbitraJo sasamarTlos gauqmebamde vimuSave.
– aWaris mTianeTis mkvidrTagan aWaris umaRlesi sasamarTlos Tavmjdomaris Tanamdeboba pirvels gergoT. am Tanamdebobam ra kvali datova Tqvens samsaxurebriv da pirad cxovrebaze?
– aWaris avtonomiuri respublikis saarbitraJo sasamarTlos Tavmjdomared Cemi muSaobisas, saqarTvelos prezidentis dadgenilebiT, gauqmda saarbitraJo sasamarTloebi da SeuerTda saerTo sasamarTloebs. davrCi umuSevari. am dros gamoqveynda saqarTvelos prezidentis dadgenileba saqarTveloSi sasamarTlo sistemis reformis Sesaxeb. pirveli etapis dawyebas varaudobdnen 1999 wlis 15 maisidan. es dadgenileba mosamarTleTagan moiTxovda sakvalifikacio gamocdebis Cabarebas mTel sasamarTlo sistemaSi. maxsovs, aWaraSi gamocdas vabarebdiT 65-ze meti mosamarTleobis kandidati, xolo warmatebiT 13-ma CavabareT. 1998 wlis maisSi aWaris umaRlesi sasamarTlos sesiaze amirCies sakonstitucio sasamarTlos mosamarTled. 1999 wlis gazafxulze gamocxadda konkursi aWaris umaRlesi sasamarTlos mosamarTleobaze. monawileoba miviRe da daviniSne aWaris umaRlesi sasamarTlos mosamarTled. 1999 wlis maisidan 2005 wlis dekembramde viyavi amave sasamarTlos administraciuli da sxva kategoriis saqmeTa ganxilvis palatis Tavmjdomare. mogvianebiT, 2003 wlis ivlisidan 2005 wlis dekembris CaTvliT, vidre gauqmdeboda aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi sasamarTlo da SeuerTdeboda quTaisis saapelacio sasamarTlos, saqarTvelos prezidentis mixeil saakaSvilis brZanebiT, vasrulebdi aWaris umaRlesi sasamarTlos Tavmjdomaris movaleobas, anu viyavi am sasamarTlos bolo da ukanaskneli Tavmjdomare. aWaris umaRlesi sasamarTlos gauqmebis Semdeg CemTvis gamowveva iyo martvilis raionuli sasamarTlos mosamarTled sami wlis ganmavlobaSi muSaoba. Semdeg saqarTvelos iusticiis sabWos gadawyvetilebiT, 2008 wlis 1 agvistodan 2009 wlis 1 oqtombramde, vmuSaobdi baTumis saqalaqo sasamarTloSi. am dros Semisrulda 10-wliani uflebamosilebis vada, gavTavisufldi Tanamdebobidan da muSaoba daviwye advokatad. 2014 wlis maisSi monawileoba miviRe iusticiis umaRlesi sabWos mier gamocxadebul konkursSi, gavimarjve da daviniSne xelvaCauris raionuli sasamarTlos mosamarTled da qedis, Suaxevis da xulos raionebis magistrant mosamarTled, sadac vimuSave 2016 wlis 15 noembramde, anu pensiaze gasvlamde.
– janmrTelobas ar uCiviT. ratom aRar gaagrZeleT mosamarTled muSaoba?
– mosamarTled muSaobis periodSi, marTlac, didi gamocdileba damigrovda da profesionalizmic amimaRlda. 20 aTasze meti dadgenileba, gadawyvetileba, ganCineba da ganaCeni meqneba gamotanili saqarTvelos respublikis saxeliT, rac saamayo da sasixaruloa, magram 65 wlis asakis miRwevis Semdeg, kanonmdeblobis mixedviT, arcerT mosamarTles ar aqvs ufleba, gaagrZelos sasamarTlo saqmianoba. amas iTvaliswinebs saqarTvelos konstitucia da `saerTo sasamarTloebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni. me mosamarTleobis Sewyvetis dros mqonda SesaniSnavi Sromisunarianoba. kargi mexsiereba, janmrTeloba, magram kanonis moTxovnis gamo ver gavagrZele samosamarTleo saqmianoba, amitom amJamad saadvokato saqmianobas vewevi. gulistkiviliT minda aRvniSno, rom konstituciis aRniSnuli muxli saWiroebs gadaxedvas da rac SeiZleba – swrafad, aseve saWiroebs gadaxedvas yofili mosamarTleebis sapensio da sakompensacio Tanxebis miRebis wesi. am mxriv Sesacvlelia kanoni da es saqme unda moagvaron, visac es exeba.
– qveynis pirveli prezidentidan moyolebuli, bevr gamoCenil adamianTan samsaxurebrivi saqmianoba gakavSirebdaT. maTTan urTierTobis ra epizodebs gaixsenebT?
– prezident zviad gamsaxurdiasTan ramdenime Sexvedra mqonda. prefeqtad muSaobis dros sofel RorjomSi ganviTarda mewyruli procesebi. adgilze Camofrinda qveynis maSindeli prezidenti eduard SevardnaZe. mas aWaris mTavrobis pirveli pirebi daxvdnen. prezidentma daaTvaliera Rorjomis jame. mosaxleobas daxmarebas Sehpirda. aseve, mniSvnelovani RonisZiebebi dasaxa adgilze da daavala aWaris mTavrobas, rom umokles vadaSi stiqiis salikvidacio RonisZiebebi gaetarebinaT. aWaris saxelmwifo avtoinspeqciis ufrosad muSaobisas kargi urTierTobebi mqonda saqarTvelos saxelmwifo avtoinspeqciis imdroindel ufrosTan, policiis polkovnik givi CoxelTan. is dagvexmara samsaxurebrivi avtomanqanebiT, sagzao infrastruqturis mowyobisaTvis saWiro inventariT. SemdgomSi saqarTvelos prezident mixeil saakaSvilis brZanebulebiT, aWaris umaRlesi sasamarTlos Tavmjdomaris movaleobis Semsruleblad rom daviniSne, prezidents TbilisSi, TaTbiris formatSi Sevxvdi sasamarTlo reformasTan dakavSirebiT. komunistebis periodidan moyolebuli, yvela partiisa da mTavrobis dros vmuSaobdi sxvadasxva Tanamdebobaze. damoukidebeli saqarTvelos istoriaSi ar vyofilvar arcerTi partiis wevri.
– pensiaze gasvlis Semdeg metwil dros isev xuloSi atarebT. ra adgili uWiravs mSobliur garemos Tqvens cxovrebaSi?
– zafxulsa da Semodgomaze, ZiriTadad, meuRlesa da SviliSvilebTan erTad sofel qedlebSi vimyofebi. iq mamapapiseuli saxli gvaqvs, didi nakveTi, xexili, romelsac vamuSavebT, viRebT mosavals. Tavisufal dros vatarebT sofelSi bavSvobis megobrebTan da mezoblebTan. miyvars Cemi sofeli, iq visveneb da SesaniSnavad vgrZnob Tavs.
– SviliSvilebiTa da SvilTaSvilebiT bednieri brZandebiT. . .
– oTxi SviliSvili myavs, oTxive – biWi. sami muSaobs, erTi ki abiturientia. yvelasTan megobruli damokidebuleba maqvs. minda, babuis gakvaluli gza gaagrZelon da patiosani SromiT Seqmnan yvelaferi. gamoadgnen xalxs da qveyanas. mTavaria Sroma rogorc sofelSi, ise umaRles saswavlebelSi.
– gamocemuli gaqvT wigni qaTamaZeebis gvaris Sesaxeb. . .
– monacemebs qaTamaZeebis gvaris Sesaxeb studentobidan vagrovebdi. wignSi Tavi movuyare Segrovil masalebs, babuisa da bebiis monaTxrobs. es masalebi gadavamuSave da davbeWde. dasabeWdad momzadebas sakmao dro da energia dasWirda, magram mec da Cemi mogvareebi am faqts sixaruliT da kmayofilebiT SevxvdiT. Cafiqrebuli maqvs, Tu SevZleb, aseve calke wignad gamovce kurort beSumisa da misi mimdebare iailebis gamosyidvis sakiTxebi.
– xuloeli qaTamaZeebi saidan modixarT?
– istoriuli wyaroebiT, qaTamaZeebi mesxeTidan gadmosulan aq sacxovreblad. Semdeg cxovrobdnen xinoSi, iqidan gadmosaxlebulan kolxeTis dablobze – gonios cixis erT-erTi damcveli, qarTlis cxovrebis qronikebis Tanaxmad, qaTamaZe yofila. Semdeg gadasulan sacxovreblad imereTSi, nawili ki aWaris mTianeTSi darCa.
– qveynis momavalze modarde pirovnebis saxeli gaqvT. rogor afasebT saqarTvelos mTavrobis axlandel pozicias ruseT-ukrainis omTan dakavSirebiT?
– Zalian ganvicdi da xSirad vfiqrob ruseT-ukrainis omze. meSinia, Cveni qveyanac ar CaiTrion am omSi. amis kategoriuli winaaRmdegi var. Cveni mosaxleoba mcirericxovania, ekonomikurad da samxedro TvalsazrisiT – susti, ver gauZlebs oms, es qarTvelis gadaSenebis fasad dagvijdeba. vinc ibrZvian ukrainis mxares, es maTi survili da gadawyvetilebaa. vamarTleb maT saqciels da mimaCnia, rom isini gmirebi arian, magram es ar niSnavs, rom saqarTvelo unda Caebas omSi. vemxrobi Cveni xelisuflebis politikas im nawilSi, rom saWiroa davexmaroT ukrainas materialurad, sulierad, magram ara – meore frontis gaxsniT.
– ra mesijs gaugzavniT im qarTvelebs, romlebic ukrainaSi arian da afxazeTidan SemosvliTa da `katokis~ gadavliT imuqrebian?
– rogorc vTqvi, momwons is faqti, rom gmirulad ibrZvian ukrainaSi, magram ar veTanxmebi im nawilSi, rom Semdeg afxazeTidan Semovidnen da `gadauaron~ Cvens qveyanas. SeiZleba zogierTi maTgani nawyenia vinmeze, magram mivaniSneb, rom upirvelesia Cveni qveyana, saqarTvelo da xalxi. nu daadgebian am gzas, es sasikeTos arafers mogvitans!

