,,უნდა ჩამოვყალიბდეთ იმაზე, ვინ არის ჩვენი მეგობარი და ვინ – მტერი”
ლაშა ხომერიკი 593 50 82 69 –
saqarTvelo Tavisi damoukideblobis periodSi, SeiZleba iTqvas, yvelaze dramatul da epoqalur xanaSi imyofeba. saSinao da sagareo politikis TvalsazrisiT, mimdinareobs dapirispireba partiebs Soris da gadaadgilebebi politikur scenaze. realurad, esaa brZola 2024 wlis saparlamento arCevnebisTvis
yofili mmarTveli gundis wevrebi erTmaneTs ar indoben, rac damaxasiaTebelia qarTuli politikuri speqtrisTvis. iqmneba axali aliansebi (`droa~, `girCis~ da `strategia aRmaSeneblis~ saxiT), raTa qveyanaSi mesame Zala Camoyalibdes. eqspertebi aRniSnaven, rom miuxedavad opoziciis dambladacemulobisa, xelisuflebas mravali gamowveva aqvs rogorc saSinao, ise sagareo kuTxiT, amaTgan umTavresia evrokavSiris 12-punqtiani rekomendaciebis Sesruleba, dasavleTTan realuri daaxloeba da ukrainis gamarjveba ruseTTan omSi, romlis Sedegi msoflios axal gadanawilebas da amave dros postsabWoTa qveynebis beds mniSvnelovnad gansazRvravs. eqspertebis gancxadebebiT, aRsaniSnavia isic, rom bolo dros imata dasavleTis SeniSvnebma xelisuflebis mimarT. isini mmarTvel partias dasavleTis rekomendaciebis gaTvaliswinebas urCeven, rasac ar eTanxmebian xelisuflebis warmomadgenlebi da aRniSnaven, rom SeniSvnebi usafuZvloa. ase Tu ise, erTi ram cxadia, am mxriv mravali kiTxva dagrovda, swored amis Sesaxeb gvesaubreba sajaro mmarTvelobis doqtori, bsu-is leqtori giga fartenaZe.
– saqarTvelos Sida politikaze visaubroT – rogor SeafasebT arsebul viTarebas?
– mivesalmebi Cvens mkiTxvels, kidev erTxel gamovxatav Cems did pativiscemas gazeT `aWaris~ gundis mimarT da madlobas gixdiT mkiTxvelTan Sexvedris SesaZleblobisTvis. rac Seexeba Tqvens SekiTxvas, Cveni qveynis politikur dRis wesrigs aqtualurobis mixedviT Tu davalagebT, ramdenimes iseTs gamovyofdi, romlebic, faqtobrivad, qveynis saSinao politikis yoveldRiurobad iqca. pirvelia qveynis evropul ojaxSi integraciisken mimaval gzaze wevrobis kandidatis statusis mopovebisTvis Sesabamisi reformebisa da sasicocxlod mniSvnelovani RonisZiebebis ganxorcieleba da mis irgvliv ganviTarebuli movlenebi, meore – yvelaze didi opoziciuri partiis `nacionaluri moZraobis~ axali xelmZRvanelis arCevnebi (romelmac, SeiZleba iTqvas, gadafara sxva yvela sakiTxi Tavisi simwvaviT da dapirispirebebiT), Semdeg – mixeil saakaSvilis patimroba da misi janmrTelobis problemebi, ruseTis dausrulebeli agresia da omi ukrainaSi.
– eqspertebi acxadeben, rom qveyanas mravali gamowveva aqvs. saSinao da sagareo gamowvevebs mmarTveli partia ramdenad kargad umklavdeba?
– Cveni qveynis gamowveva sagareo kursis TvalsazrisiT arsebul viTarebaSi 12 rekomendaciis upirobod da erTazrovnad Sesrulebaa wevrobis kandidatis statusis mopovebisTvis. saubaria qveynis, saxelmwifos erovnul interesebze, rasac alternativa ar aqvs. rekomendaciebis Sesrulebisken mimaval gzaze nebismieri turbulenturi mdgomareoba, romelSic mmarTveli partia SeiZleba aRmoCndes (gaazrebulad Tu gauazreblad), jer mas akisrebs sakvanZo pasuxismgeblobas, raTa ryevebi warmatebulad gadalaxos saxalxo konsensusis (saubari maqvs evropul ojaxSi integraciisken miswrafebaze) proeqciisTvis da Semdeg yvela politikur aqtors, vinc qveynis evropul momavalze da mis bedze fiqrobs. rac Seexeba qveynis saSinao mdgomareobas, aq, vfiqrob, politikuri dRis wesrigis dabalanseba damokidebulia Sidapolitikur procesebze, romlis winaswar ganWvreta mxolod varaudia. faqtia, rom xelisuflebis mxridan sagareo veqtoris dagegmvis da ganxorcielebis procesi saWiroebs araorazrovan moqmedebebs, raTa Tavidan aicilos interpretaciebis sababi ruseTis omTan dakavSirebiT ukrainaSi da mis irgvliv ganviTarebul procesebze.
– opozicia ukmayofiloa xelisuflebis saqmianobiT, Tumca mmarTveli gundi acxadebs, rom qveyana Tanmimdevrulad viTardeba. opoziciis SeniSvnebi ramdenad argumentirebulia?
– daviwyoT imiT, Tu ris mixedviT vafasebT xelisuflebis saqmianobas? Tu saubari exeba qveynis sagareo kurss, aq kritika SeiZleba gamarTlebulic iyos, ukrainasTan mimarTebaSi Cveni qveynis oficialuri pirebis pozicia SeiZleba gaxdes ganxilvis sagani. garda amisa, qveynis SigniT arsebuli aqtualuri politikuri sakiTxebi, rogorebicaa mediamenejerebisa da yofili prezidentis dakaveba, calsaxad sensitiuri da uaryofiTi reaqciis gamomwvevia. am yvelafris fonze qveynis ekonomikuri Tu socialuri mdgomareobis ganviTarebaze saubari mxolod xelisuflebis sazrunavi xdeba. obieqturobisTvis, bolo periods Tu gadavxedavT, ekonomikuri keTildReobis nawilSi cifrebi sagrZnoblad pozitiurad aris asaxuli Cveni qveynis biujetze, Tumca amas ramdenad davarqmevT qveynis Tanmimdevruli da strategiuli ganviTarebis gegmis Sedegs, calke ganxilvis sagania.
– xelisufleba acxadebs, rom gasuli wlis mTavari miRweva qveynis ekonomikuri zrda da Sida stabiluroba iyo. am mimarTebiT eqspertebi da, miT umetes, opozicia ekonomikur mdgomareobasTan dakavSirebiT xelisuflebis pozicias ar iziareben.
– opoziciis pozicia erTia da cifrebi – meore. rogorc zemoT aRvniSne, diax, namdvilad hqonda Cvens qveyanas sagrZnobi ekonomikuri zrda, Tumca Cven yvelam, gansakuTrebiT xelisuflebam, unda davusvaT sakuTar Tavs Semdegi SekiTxva: `sad iqneba saqarTvelo ukrainis gamarjvebisa da omis dasrulebis Semdeg?~. faqtia, rom ZiriTad ekonomikur Semosavals oms gamoqceuli adamianebis, bizsnesmenebis danaxarjebi Seadgens. amas daemata dasavleTis sanqciebi ruseTis mimarT, romelmac pirdapir SezRuda maTi moqalaqeebis gadaadgileba, sabanko tranzaqciebi evropis da dasavleTis masStabiT, ramac am ekonomikuri zrdis avtomaturad ganmapirobebeli faqtorebi regionSi myofi yvelaze evropuli qveynisken – saqarTvelosken gadmoitana. xom ar gamoiwvevs omis dasrulebis Semdeg sxva qveynebis moqalaqeebis ukan gasvla ekonomikur Soks? moklevadianad vTvliT ekonomikuri keTildReobis warmatebas, Tu es aris grZelvadiani strategia regionSi konfliqtis arsebobis miuxedavad? vfiqrob, msgavsi kiTxva bevria, Tumca amomwuravi da sworxazovani pasuxebi – naklebi, magram mainc, yvelani kargad vgrZnobT arsebul situacias.
– eqspertebi xazs usvamen, rom dasavleTis SeniSvnebi xelisuflebis mimarT kritikulia da Tu ase gagrZelda, SesaZloa, qveyanam welsac ver miiRos evrokavSiris wevrobis kandidatis statusi. ras fiqrobT?
– kandidatis statusis ar an vermopoveba iqneba didi danaklisi Cveni qveynisTvis. aq aRar aris saubari partiul interesze, partiul dRis wesrigze, mmarTvelsa Tu opoziciaze. evrokavSiris wevrobis SesaZlebloba Cveni qveynis istoriuli monapovaria, romelsac veravin waarTmevs qarTvel xalxs, miuxedavad antidasavluri da prorusuli narativis gaZlierebisa. ufro metic, yvela pasuxismgebelma rgolma Tavisi maqsimumi da ufro meti unda gaakeTos, rom Cveni qveynis istoriuli Sansi xelidan ar gavuSvaT, am Sanss evropuli suliskveTebis TiToeuli qarTveli guldasmiT daicavs.
– am bolo dros parlamentarTa nawili da partia `xalxis Zalis~ wevrebi xSirad antidasavlur gancxadebebs axmovaneben, razec saubrobs ara mxolod opozicia, aramed eqspertebic. ramdenad saxifaToa msgavsi antidasavluri (TiTqos dasavleTs omSi saqarTvelos CaTreva surs) gancxadebebi?
– aRniSnuli xelovnuri partiis warmomadgenlebis gancxadebebi, romlebsac araTu `xalxis Zala~, aramed `antidasavluri anu rusuli Zala~ unda erqvas, calke aRebuli absoluturad arafers cvlis, Tumca aq aris patara da Zalian sakvanZo detali – Cvenda samwuxarod, aRniSnuli pirebi arian `qarTuli ocnebis~ saparlamento umravlesobis Semadgeneli Zala, romlebic pasuxismgeblebi arian Cveni qveynis sagareo kursze da am `antidasavluri anu rusuli Zalis~ mier gakeTebuli gancxadebebi omSi CabmasTan dakavSirebiT, aris mxolod da mxolod rusuli propagandistuli nawilis gagrZeleba. datovon saparlamento mandatebi an gaemijnon `qarTul ocnebas~ srulad, warmogvidgnen damoukidebel frontad, ris Sedegadac yvelani vixilavT maT realur SesaZleblobebs da politikur wonas, ufro sworad ki uwonobas.
– xelisuflebis warmomadgenlebi acxadeben, rom dasavluri gzavnilebi arc ise sagangaSoa da opozicia, rogorc yovelTvis, misTvis sasurvel, magram ararsebul viTarebas realurad warmogviCens.
– sazogadoeba mTlianad Tu vera, misi didi nawili mainc unda CamovyalibdeT imaze, Tu vin aris Cveni megobari da vin – mteri. Tu es kiTxva kvlav pasuxgaucemeli darCeba da okupants keTilmosurnes davuZaxebT, xolo dasavleTs mtrad SevracxavT, es iqneba qveynisTvis saziano da antiqarTuli ritorika, romliTac mxolod Cveni Crdiloeli mezobeli isargeblebs.
– eqspertebi arc opozicias indoben. Tqven rogor SeafasebT `nacmoZraobaSi~ mimdinare dapirispirebebs?
– rac dRes `nacmoZraobaSi~ xdeba, namdvilad jansaRad da samagaliTod CaiTvleboda, Tu ar iqneboda is mwvave da binZuri dapirispireba, rasac dRes yvelani vxedavT. faqtobrivad, `mizani amarTlebs saSualebas~ – am principiT moqmedebdnen Tavmjdomareobis kandidatebi da Sidapartiuli samzareulo yvelaze uvargisi mxridan saaSkaraoze gamoitanes, da es im fonze, rodesac maTi damfuZnebeli cixeSi imyofeba (moraluradac gaumarTlebelia). rbilad rom vTqvaT, partias SeeZlo, eCvenebina rogorc qveynis SigniT, aseve mis gareT, konkurenciis, demokratiulobis, gamWvirvalobis, alternatiulobis, inovaciuri midgomis da, zogadad, opoziciuri partiis axali standartis Seqmnis magaliTi, Tumca pirovnulma SuRlma gadawona aRniSnuli sikeTeebi. `nacmoZraobis~ orad gayofas naklebad vvaraudob, partiidan gasvla da axali koalicia ufro realisturi mgonia.
– opoziciur flangze vxedavT garkveul gadaadgilebebs, Seiqmna samTa kavSiri (`droa~, `girCi~ da `strategia aRmaSeneblis~ saxiT). moqmed politikur Zalebs Soris Tu xedavT iseTs, romelsac Seswevs unari, mesame Zalad mogvevlinos?
– mocemuli politikuri partiebis Sedegebs Tu gadavxedavT, Znelad warmosadgenia `mesame Zalad~ miviCnioT romelime, Tundac aRniSnuli `trios~ koalicia.
– arasaparlamento opozicia kvlav mouwodebs saparlamento opozicias parlamentis datovebisken, magaliTad, Salva naTelaSvilma ganacxada, rom vinc parlaments ar datovebs, xelisuflebasTan Sekrulia. msgavsi gancxadebebi ramdenad azianebs opoziciur speqtrs?
– imdenad gadatvirTulia qarTuli Sidapolitikuri sakiTxebi, rom Salva naTelaSvilis gancxadebas ar mgonia seriozulad aRiqvamdes dRes romelime saparlamento opoziciuri partia, Tumca maTi brZolis xerxebi da berketebi strategiis ganxorcielebis saSualebebia.
– kvlav gaaqtiurda anakliis portis Tema. es megaproeqti ra dividendebs moutans saqarTvelos ekonomikuri keTildReobisa da usafrTxoebis TvalsazrisiT?
– anakliis porti saqarTvelosTvis wingadadgmuli nabijia. es iqneba tramplini ekonomikuri keTildReobisa da usafrTxoebis gaZlierebis TvalsazrisiT da, ra Tqma unda, axali SesaZleblobebis farTo areali, romelic ufro metad daakavSirebs dasavleTs da saqarTvelos erTmaneTTan, ufro mimzidvels gaxdis Cvens qveyanas kavkasiis regionSi, rac pirdapirproporciulad aisaxeba Cveni qveynis mdgrad da Seuqcevad ganviTarebaze.
– sagareo sakiTxsac SevexoT: ruseTisTvis dawesebul sanqciebs aqvs is Sedegi, dasavleTi rom eloda?
– dasavleTis sanqciebi ruseTisTvis, ra Tqma unda, Sedegiania. sanqcireba erT-erTi efeqturi instrumentia im qveynis izolaciaSi mosaqcevad, romelic gaazrebulad ebrZvis adamianis uflebebs, ucxo qveynis suverenitets, Tavis xalxs, mizanmimarTulad angrevs baRebs, skolebs, universitetebs, saavadmyofoebs. . . diax, sanqciebs aucileblad aqvs da eqneba Sedegi.
– evroparlamentma miiRo rezolucia, romelic putinisTvis da lukaSenkosTvis specialuri tribunalis Seqmnas moiTxovs, es risi maniSnebelia?
– bunebrivi kanonzomierebis – `borotsa sZlia keTilman, arseba misi grZelia~.
– dabolos, dasavleTma miiRo gadawyvetileba ukrainisTvis 80-mde `leopardi-2~-is miwodebis Taobaze. es nabiji ramdenad mniSvnelovania okupirebuli teritoriebis deokupaciis TvalsazrisiT?
– rodesac uTanasworo brZolaSi qveynis suverenitetis dasacavad saxelmwifo gTxovs daxmarebas konkretulad aRniSnuli sabrZolo iaraRiT, es imas niSnavs, rom mas zustad aqvs gaazrebuli, ras akeTebs, ratom akeTebs da ra Sedegs surs miaRwios, rac ukrainis Tavdacvis Zalebis Zlier mxareze miuTiTebs.