უცხოენოვანი ვიდეოები და მეტყველების შეფერხება – ბავშვებში
მარიამ ხითარიშვილი 27 48 93 –
bavSvobis asakSi metyvelebis darRvevis gamovlineba sakmaod mravalferovania, Sesabamisad, imis mixedviT, Tu ra darRvevasTan gvaqvs saqme, gamomwvevi mizezic gansxvavebulia
metyveleba garemosTan dakavSirebisTvis erT-erTi mTavari saSualebaa. is bunebrivad, zrdasa da ganviTarebasTan erTad viTardeba. metyvelebis darRveva xSirad mcire asakis bavSvebSi gvxvdeba, Tumca es bavSvTa enobrivi darRvevebisgan gansxvavdeba. enobrivi darRvevebi gulisxmobs, rodesac bavSvs uWirs: Setyobinebis an azris sxvisTvis gasagebad gadacema; sxvebisgan miRebuli azris an Setyobinebis gaazreba.
Tu metyvelebis ganviTarebis darRvevas fsiqologiuri xasiaTi aqvs, ar eqceva bavSvs saTanado yuradReba an ar aZleven saSualebas damoukideblad ilaparakos, am SemTxvevaSi yvelaze efeqturi meTodi metyvelebiTi aqtivobis provokaciaa. garda amisa, aseT situaciebSi mimarTaven profesional logopeds. Tu metyvelebis ganviTarebis Seferxeba nervul xasiaTs atarebs, magaliTad, metyvelebiTi aqtivoba ar viTardeba raime daavadebis an tvinis muSaobis darRvevis gamo, mkurnalobas atarebs nevropaTologi.
rodis mivmarToT specialists? ras unda miaqcion yuradReba mSoblebma, rom seriozuli problema ar gamoeparoT? – am sakiTxebze sareabilitacio centr `jiqis~ bavSvTa logopedi macaco lomTaTiZe gvesaubreba.
– daviwyoT imiT, rom mcire asakidanve mSoblebma yuradReba unda miaqcion bavSvis metyvelebis ganviTarebas, xeli Seuwyon bgerebisa da marcvlebis warmoTqmas. ufrosebTan urTierToba ZiriTadi faqtoria bavSvis metyvelebiTi aqtiurobis gasaviTareblad. metyvelebis ganviTarebis Seferxebisas bavSvebi sxvebis analogiurad swavloben metyvelebas, Tumca drois sazRvrebi gadanacvlebulia. metyvelebis ganviTarebis Seferxeba SeiZleba uaryofiTad aisaxos bavSvis fsiqologiur ganviTarebaze, garda amisa, zegavlenas axdens garesamyaros aRqmaze, azrovnebasa da mexsierebaze, yuradRebis koncentrirebasa da warmosaxviT unarebze.
– ra asakSi unda daiwyos bavSvma laparaki?
– pirveli sityvebis warmoTqmas bavSvebi iwyeben 1 wlis asakidan, 1 wlis da 6 Tvis bavSvis sityvaTa maragi unda aRematebodes 15 sityvas. es, ZiriTadad, martivi sityvebia, rogoricaa `mome~, `burTi~, `kovzi~… 2 wlis asakis bavSvi ukve unda axerxebdes orsityviani winadadebis awyobas `wyali minda~, `mome puri~ Tu bavSvs 1 wlis da 6 Tvis asakSi ar aqvs aqtiur maragSi arcerTi sityva, ar reagirebs saxelze da ar esmis Zalian martivi, mokle instruqciebi, magaliTad, kiTxvaze `sad aris deda?~ ar uyurebs dedas an Txovnaze `momeci burTi~ moaqvs sxva sagani, aseve Tu 2 wlis asakSi bavSvis sityvaTa maragi aris ramdenime sityva, ar SeuZlia 2 sityvis gadabma an metyvelebs sxva adamianebisaTvis gaugebar `sakuTar~ enaze, romelic esmis mxolod mSobels, sasurvelia konsultacia Sesabamis specialistTan.
– ra iwvevs metyvelebis problemebs?
– mizezi SeiZleba iyos stresi, SeSineba, mSoblebis mxridan zewola – `samagaliTo~ bavSvis aRzrda, umcrosi asakis bavSvis sametyvelo masaliT gadatvirTva, Tumca, ufro xSirad es nevrologiuri bunebis mizezebia, kerZod, Tavis tvinis organuli dazianebebi, gamowveuli samSobiaro travmiT, intoqsikaciiT an sxva daavadebiT.
– rodis aris problemuri ucxoenovani videoebi bavSvebisTvis?
– miiCneva, rom enis, maT Soris, ucxo enis SeswavlisTvis yvelaze xelsayreli periodi bavSvisTvis wlinaxevridan cxra wlamde asakia. patarebi sakmaod martivad imaxsovreben ucxour sityvebsa da frazebs im videoebidan da internet-Souebidan, romlebsac yoveldRiurad uyureben mobilurebsa Tu planSetebSi. aseTi praqtika saziano ar aris im SemTxvevaSi, Tu bavSvs mSobliuri ena aqvs gamarTuli, anu viTardeba asakis Sesabamisad da leqsikuri maragic Sesabamisi aqvs, SeuZlia awarmoos dialogi da ase Semdeg, im bavSvebTan ki, romelTac garkveuli Seferxebebi aqvT metyvelebis ganviTarebaSi, sasurvelia, SeizRudos msgavsi kontentis mosmena. yuradReba unda mieqces, Tu ramdenad aqvs ganviTarebuli bavSvs mSobliuri ena, rogor metyvelebs, rogor esmis gamarTuli metyveleba, rogorc eqspresiuli, ise impresiuli. Tu am mxriv raime Seferxeba aris, es aucileblad tovebs kvals, aisaxeba qcevaze. saqme is aris, rom, pirvel rigSi, metyveleba viTardeba cocxali komunikaciiT. Tu bavSvi ekranzea damokidebuli da mas aqvs metyvelebis Seferxeba, am SemTxvevaSi, ra Tqma unda, es axdens cud gavlenas. Semdgom iqmneba problemebi skolaSi weris, kiTxvisa da gagebis unarebis ganviTarebaSi, radgan jer ar aris mSobliuri ena ganviTarebuli tipurad, anu ise, rogorc unda iyos asakis Sesabamisad. ekranidan naswavli sityvebi rCeba mxolod gamomsaxvelobiT stimulebad, maT gamoyenebas bavSvi ver axerxebs cocxali komunikaciisas, anu ver iyenebs mizanmimarTulad da problemebi iCens Tavs.
– ra xdeba, roca bavSvi orenovan ojaxSi izrdeba?
– roca metyveleba Tavdapirvelad mSobliur enaze viTardeba, mizanSewonilia, meore enis swavleba 4-5 wlis asakidan daviwyoT. am dros, roca ori ena esmis bavSvs, ufro bunebriv garemoSi swavlobs yvelafers, sityvebis mniSvnelobas ukeT igebs da, Sesabamisad, iyenebs ufro mizanmimarTulad, vidre ekranidan, multfilmebidan naswavl ucxour sityvebs. SesaZlebelia 3-4 wlis asakSi tipuri ganviTarebis bavSvi flobdes or an sam enas, Tu ojaxSic aris ucxo enaze molaparake wevri da Tundac ekranidan iswavlos, magram mTavari am SemTxvevaSi isaa, rom prioriteti mieniWos erTi – mSobliuri enis ganviTarebas, mas kargad unda esmodes mimarTva, SeeZlos dialogis gabma, kiTxvebis dasma da sxva.
– konkretulad rogor gamoixateba ucxoenovani videoebis zemoqmedeba bavSvis metyvelebaze?
– ZiriTadad imaSi gamoixateba, rom bavSvebi arian im multfilmebis garemoSi da `saubroben~ zRapris gmirebis xmebiT, intonaciebiT. saubari brWyalebSi imitom Cavsvi, rom es ar aris realurad saubari, radgan komunikacias ki ar amyareben, ubralod, TavianT samyaroSi arian da imeoreben am sityvebs aramizanmimarTulad. es ratomRac axarebT mSoblebs, magram bavSvebTan, romelTac metyvelebaSi garkveuli Seferxebebi aqvT, prioriteti unda iyos jer mSobliuri ena da mxolod amis Semdeg SeiZleba meore enis CarTva.
– rogor unda mivxvdeT, rom bavSvs metyvelebis ganviTarebaSi Seferxeba aqvs?
– es aris kontaqtis nakleboba, roca bavSvi ar gvaqcevs yuradRebas. mSobels xSir SemTxvevaSi hgonia, rom bavSvs ar unda da amitom ar ixedeba, magram realurad, yuradRebis deficiti erT-erTi sakmaod sayuradRebo momentia. aseve, roca sasurvelis moTxovna xdeba miTiTebis gareSe, anu sasurvelisken ar miaqvs xeli da cdilob Sen TviTon gamoicno, ra unda; roca xmaurze, bgeriT signalebze ar aqvs reagireba, saxelze ar reagirebs. es dasafiqrebeli momentebia. adreuli asaki aris yvelaze xelsayreli dro, rom problemebi aRmoifxvras. wlinaxevris periodSi, rodesac bavSvi dedasTanaa, mas akvirdeba mSobeli da mis yuradRebazea yvelaferi damokidebuli. Semdeg amis prevencia xdeba sabavSvo baRSi, sadac ukve arian fsiqologebi, metyvelebis Terapevtebi, specpedagogebi – isini axdenen adreuli asakidanve prevencias da saWiro SemTxvevaSi, gadamisamarTebas. adreul diagnostikas udidesi mniSvneloba aqvs, radgan sametyvelo aparati 6 wlamde yalibdeba. es aris oqros periodi – samidan 6 wlamde. Tu am asakSi moxda reabilitireba, CarTva da muSaoba bavSvTan, es aucileblad iqneba Sedegiani, cxadia, Tu mxolod metyvelebis darRvevaa da ara raime sxva mentaluri problema, rac moiTxovs sxva specialistebis Carevas.
– ra zomebs unda mimarTos mSobelma, metyvelebis problema rom ar garTuldes?
– pirvel rigSi, ar unda daelodos, rom problema TavisiT gadaivlis. metyveleba aris Zalian specifikuri fsiqikuri funqcia, romelzec Semdgom xdeba bevri sxva unarebis daSeneba. amdenad, metyvelebis ganviTarebis Seferxeba gamoiwvevs am funqciasTan dakavSirebuli sxva funqciebis ganviTarebis Seferxebasac, maT Soris, iseTi mniSvnelovani funqciis, rogoricaa azrovneba. xSirad, mSoblebi ar akavSireben erTmaneTTan, magram im bavSvebs, romlebic gvian iwyeben metyvelebas, Semdgom aReniSnebaT problemebi saskolo asakSi. kerZod, aseT bavSvebs xSirad uWirT wera-kiTxvis aTviseba.
– rCevebi – axalgazrda dedebs. . .
– pirvel rigSi, sasurvelia bavSvis metyvelebis ganviTarebis stimulireba, rac aucileblad gulisxmobs bavSvTan pirdapir socialur interaqcias – TamaSs. mniSvnelovania Cvilobis asakSi deda esaubrebodes pataras, umRerodes da eTamaSebodes interaqciul TamaSebs, rogoricaa `Wi-ta~ da sxva. minimum 3 wlamde moarideT bavSvebi gajetebs, nu CaanacvlebT zRapris moyolas telefonSi CarTuli multfilmiT. bavSvis ganviTarebis saukeTeso meTodia multisensoruli swavleba, rac niSnavs, rom informacias vawvdiT sxvadasxva SegrZnebis saSualebiT, magaliTad, bavSvma aiRo fanqari, deda ki uxsnis: `es fanqaria, amiT vxatavT furcelze, ai, ase~ – aCvenebs, aZlevs bavSvs saSualebas, mosinjos Tavad. metyvelebis stimulirebis erT-erTi saukeTeso saSualebaa yvela moqmedebis gaxmovaneba. nebismier situaciaSi, gareT iqnebiT Tu Sin, gaaxmovaneT Tqveni da Tqveni Svilis moqmedebebi. ar esaubroT bavSvs enamoCleqiT. im SemTxvevaSi, rodesac bavSvi SecdomiT an arasworad warmoTqvams raime sityvas, maSinve gaimeoreT igive sityva sworad, magram ar mosTxovoT bavSvs, gaimeoros. es aris oqros wesi nebismieri bavSvis SemTxvevaSi – ar veubnebiT: `gaimeore~. aucilebelia problemis drouli amocnoba da intervenciis dawyeba. pirvel rigSi, unda gamoiricxos smenis daqveiTeba. Semdgom etapze unda Sefasdes bavSvis ganviTareba da unda ganisazRvros metyvelebis Tu ra saxis darRvevasTan gvaqvs saqme. sxvadasxva darRvevis SemTxvevaSi, ganviTarebis stimulireba iqneba gansxvavebuli. Tuki Tqveni dakvirvebiT bavSvis metyveleba ar Seesabameba asaks, nu daelodebiT winasaskolo periods, aucilebelia bavSvis metyveleba srulfasovnad Sefasdes da daigegmos metyvelebis stimulirebis programa. aqve unda aRiniSnos, rom rig SemTxvevaSi mSoblebi sakmaod kargad axerxeben, damoukideblad gauwion daxmareba Svilebs Sesabamisi individualuri sareabilitacio programis meSveobiT. Tumca, Zalian gamoxatuli darRvevebis SemTxvevaSi, girCevT, bavSvis abilitacia specialists miandoT. Tu bavSvs aReniSneba enaborZiki, an aRelvebis momentSi uWirs azris Camoyalibeba, ar uTxraT `axla dawynardi da Tavidan dalagebulad miTxari, ra ginda~, SeecadeT, ar gaamaxviloT yuradReba metyvelebis gaZnelebaze, ar daasruloT azri bavSvis nacvlad, nu hkiTxavT: `amis Tqma gindoda?~. auRelvelad daelodeT, daasrulos an gamoTqvas azri damoukideblad, ar mosTxovoT gaimeoros igive kidev erTxel. mzad iyaviT, rom stresul situaciaSi an emociuri fonis, Tundac Zlieri sixarulis SemTxvevaSi enaborZikoba ufro gamoxatuli iqneba. am SemTxvevaSi, metyvelebis Terapevtis garda, zogjer fsiqoTerapevtis daxmarebac aris saWiro.

