,,მე ჩემმა მოსწავლეებმა გამზარდეს”
ლაშა ხომერიკი 593 50 82 69 –
literaturis swavleba did rols asrulebs mozardis sulier ganviTarebaSi da am procesSi maswavleblis wvlili rom mniSvnelovania, araerTxel gacxadebula, amitomac gamorCeuli maswavleblebis gamocdileba sayuradRebo da gasaTvaliswinebelia. baTumis #2 sajaro skolis wamyvanma maswavlebelma nato uruSaZem 45 weli pedagogiuri muSaobis ganmavlobaSi swavlebis araerTi sayuradRebo meTodi SemoqmedebiTad ganaviTara da warmatebasac miaRwia. misi aRzrdilebis cxovreba da saqmianoba amas mowmobs
klasgareSe muSaobis ra formebs iyenebs moswavleTa esTetikuri da pirovnuli ganviTarebisTvis, ras akeTebs maTi marTlmetyvelebis gaumjobesebisaTvis? erovnuli identobis gasacnobiereblad? – am da sxva kiTxvebze pasuxebiT qalbatoni nato Tavis mdidar gamocdilebas gviziarebs.
– literaturis saukeTeso maswavleblad aRiareba sasixarulocaa da sapasuxismgebloc, rogori iyo es gza?
– upirvelesad, didi madloba, Tu aseTad (saukeTeso maswavleblad) mxedavT. ra Tqma unda, Sens Sromas Sedegi da aRiareba rom mohyveba, didi sixarulia, Tumca, rogorc Tavad brZaneT, kidev ufro didi pasuxismgeblobaa. iciT, 45-e saswavlo weli davasrule. sakmaod grZeli gza gaviare, saintereso, mravalferovani. iyo aRmarTica da daRmarTic, imedgacruebac, warmatebac, madlierebac, umadurobac… vaswavlidi sxvadasxva saswavlebelSi, rusul skolaSic ki mimuSavia, vyofilvar Tanamdebobebzec. imis Tqma minda, rom sxvadasxva asakisa da xasiaTis axalgazrdebTan mqonia urTierToba. dRes Tamamad SemiZlia vTqva: me Cemma moswavleebma gamzardes.
– literaturis swavleba, rogorc sulis formirebis mTavari sayrdeni da maswavleblis roli am procesSi, Tavad rogor aswavliT?
– diax, literatura, marTlac, mtkice sayrdenia adamianis sulis formirebisaTvis. xSirad veubnebi xolme Cems moswavleebs, rom literatura cxovrebaa, cxovrebis gamowvevebs ki Rirseulad, sulierad Zlieri adamianebi umklavdebian, amitomac vsaubrobT personaJebis sulier metamorfozaze, vakvirdebiT, rogor gadalaxaven isini sirTuleebs. literatura realobis uZlieresi stimulatoria, manqana, romelic usasrulod metis gancdis saSualebas gaZlevs, vidre realur cxovrebaSi SeZlebdi. maswavlebeli, vfiqrob, swori mimarTulebis mimcemi unda iyos. xSirad konkretuli problemis gadaWraSic ki gvexmareba ama Tu im personaJis Tavgadasavlis gaazreba. ramdenjer uTqvamT, marto literaturas ki ara, cxovrebasac gvaswavliTo. amaze ukeTesi Sefaseba arsebobs?! gasul saswavlo wels mexuTe klasSi problema damxvda. pirdapiri saubari Sedegs ver moitanda, magram sagakveTilo teqstma yvela problemas gasca pasuxi da gakveTilis bolos, roca SevajameT msjeloba, Tavad Tqves, Turme rogor ajobebda problemis gadaWra.
– klasgareSe muSaobis ra formebsa da meTodebs mimarTavT moswavleTa esTetikuri da pirovnuli ganviTarebisaTvis?
– gakveTilebze miRebuli codnis Semowmebis kargi SesaZleblobaa klasgareSe muSaoba. magaliTad, wakiTxul wignebze prezentaciebi araformalur garemoSi – parkSi an sajaro biblioTekaSi, xSirad mSoblebis CarTulobiT, aseve, Sexvedra saintereso adamianebTan, maTi Semoqmedebis Sesaxeb saubari. erToblivad speqtaklebis naxva da mere msjeloba. . . magaliTad, meaTe klasSi, roca `vefxistyaosans~ vswavlobT, vavaleb avTandilis samwliani mogzaurobidan aTi dRis amsaxveli dRiuris Seqmnas. unda naxoT, rogori namuSevrebi iqmneba: faqtura, forma, stili, Sinaarsi, epoqa – yvelafers iTvaliswineben. sxva jgufi cocxal suraTebs dgams. . .
– Tqveni moswavleebi xSirad da warmatebiT monawileoben sajaro literaturul RonisZiebebSi. rogor aRwevT aseT Sedegebs?
– gamimarTla – Zalian saintereso da karg adamianebTan Sexvedra marguna gangebam. moswonT, roca davalebad gardasaxvas vTavazob. magaliTad, gasul saswavlo wels Sexvedra movuwyveT Cvens Tanaqalaqel poets, qalbaton genrieta quTaTelaZes. didi enTuziazmiT moemzadnen am dRisTvis da lamazi RonisZieba CavatareT sajaro biblioTekaSi. gamosacemad gamzadebuli wigni `rekviemi devnilTaTvis~ warvadgineT. ufro adre galaktionis dabadebis TariRi aRvniSneT. meTormeteklaselebma isaubres poetis Sesaxeb, waikiTxes leqsebi. literaturiT dainteresebulTaTvis Camovayalibe saskolo literaturuli klubi `metamorfoza~. saintereso gegmebi gvaqvs. saswavlo wlis bolos skolis ezoSi literaturuli festivali CavatareT meTerTmeteklaselebis monawileobiT. akaki wereTlisa da aleqsandre yazbegis saprogramo nawarmoebebis kostiumirebul warmodgenas gulgrili aravin dautovebia. saSemodgomo festivali winaa. warmatebis mizezi mondomeba da koleqtivis Tanadgomaa. idea bevri SeiZleba gaCndes, mTavaria, mxardamWeri (am SemTxvevaSi Cemi skolis direqcia, pedagogebi da mSoblebi) gyavdes.
– erovnuli cnobierebis ganviTareba da literatura, Tqveni Sexeduleba da muSaoba am mimarTulebiT?
– literatura yovelTvis asrulebda udides rols erovnuli cnobierebis amaRlebaSi. delfosis samisnos kedelze amokveTili warwera `Seican Tavi Seni~ adamians sakuTari SesaZleblobebisa da movaleobis gacnobierebisken mouwodebda. guramiSvilis `ymawvili unda swavlobdes sacnoblad Tavisadao~. . . imaves gveubneba. Cveni literatura yovelTvis asaxavda da asaxavs im umTavres Rirebulebebs, romelTaTvisac ibrZoda da cxovrobda qarTveli. iakob curtavelis `SuSanikis wamebidan~ dawyebuli, n. xaratiSvilis `merve sicocxliT~ damTavrebuli, yvelgan qarTuli sulis mduRareba da tkivilia gadmocemuli. rogor SeiZleba mixeil javaxiSvilis `jayos xiznebi~ an niko lorTqifaniZis `Selocva radioTi~ waikiTxo da erovnuli cnobierebis mtkivneul sakiTxs ar Seexo.
– niWi siyvarulis gareSe araferia, literatura, rogorc am postulatis gacnobierebis saukeTeso gza. . .
– SoTa niSnianiZe ambobs: `Turme miCveva yvelaze didi, yvelaze sando siyvarulia~. diax, siyvaruli yvelaferia, amitom vcdilobT, TamaS-TamaSiT SevayvaroT bavSvs wigni, rogorc saSualeba ocnebis saqanelaTi tkbobisa, rogorc cxovrebis megzuri. Cvens epoqaSi, roca internetSia TavCarguli did-patara, arcTu ise martivia, wigni gamoacxado prioritetad. am saqmeSi, dasawyisSi mainc, Zalian mniSvnelovania mSoblis aqtivoba da mxardaWera. es momenti aadvilebs miznisken svlas. saxelmZRvanelos avtorebic iZlevian am sakiTxze msjelobis saSualebas. magaliTad, meSvide klasSi gvaqvs mTeli Tavi saTauriT: `wigni Tu kompiuteri~. didi debati imarTeba xolme. ufro xSirad Tanxmdebian, rom orive Zalian mniSvnelovania. es daskvna, vfiqrob, bevrs niSnavs samomavlo nabijebisaTvis.
– `gulis sisavsebr metyvelebs piri~. . . Tqven ra gziT cdilobT moswavleebis marTlmetyvelebis gaumjobesebas?
– dRes sworad metyveleba did problemad gveqca. wamdauwum icvleba marTlwera, Semodis da, samwuxarod, mkvidrdeba barbarizmebi, yvelas metyvelebaze ki ratomRac maswavlebels sTxoven pasuxs. ara, maswavleblis rols ki ar uarvyof, ubralod, `marto wvrTna ras uzams~. . . garemo, sadac moswavle atarebs did dros – ojaxi, quCa, ezo, skola, udides zegavlenas axdens masze. bevri Sroma gvWirdeba. wesebis dazepirebis winaaRmdegi var. vfiqrob, nimuSi, magaliTi maswavlebelia, upirveles yovlisa, Tumca skolis gareTac sWirdeba swori metyvelebis mosmena. . . vcdilobT sxvadasxva aqtivobis gamoyenebas. magaliTad, rolebSi kiTxva, zepirad ambis SeTxzva, personaJisa Tu megobris saubris Sefaseba, moulodneli interviu, improvizacia, usulo sagnebis alaparakeba. . .
– moswavlis pirovnuli gaZliereba ramdenad aqcentirebulia swavlebisas da ras akeTebT Sedegis misaRwevad?
– saswavlo procesis umTavresi persona moswavlea. literatura farTo asparezs qmnis misi pirovnebad CamoyalibebisaTvis. mravalferovani aqtivobebi gvaqvs am saqmeSi damxmared, magaliTad, personaJis tyavSi SeZroma, mTavari gmiris saqcielis sxvadasxva rakursidan Sefaseba, nawarmoebSi Tanaavtorad Sesvla da, moswavlis azriT, `carieli adgilebis~ Sevseba damatebiTi momentebiT. saswavlo wlis bolos meeqvse klasSi mqonda proeqti `vkiTxulob megobrisTvis~. wigns kiTxulobdnen, iniSnavdnen saintereso adgilebs feradi saniSneebiT (stikerebiT), erTmaneTs utovebdnen SekiTxvebs, yuradRebas amaxvilebinebdnen ama Tu im momentze. xuTi wigni waikiTxes am xerxiT or TveSi. unda genaxaT, prezentaciebze rogori TavdajerebiT saubrobdnen, kamaTobdnen, daskvnebs akeTebdnen.
– Tanamedrove swavlebis meTodebidan upiratesobas ras aniWebT da iyenebT sagakveTilo Tu klasgareSe muSaobisas?
– dRes uamravi meTodia SemoTavazebuli. urTierTTanamSromloba yvelaze mniSvnelovnad mimaCnia. Zalian momwons xmamaRali fiqris meTodi, roca teqstSi SemoTavazebul sakiTxTan dakavSirebiT uamravi qvesakiTxi amotivtivdeba xolme da saocari gadakveTis wertilebi Cndeba. moswavle amgvarad axerxebs winare codnis (xSirad – sxvadasxva sagnis gakveTilze miRebulis) aqtivirebas da axali SekiTxvebic ibadeba. karg Sedegebze gavyavarT mrgval magidasTan debatebs. momentalurad gadaewyobian xolme. swavloben kamaTis kulturas. rac mTavaria, Tu teqsti kargad ar gaiTavises, ver SeZleben xarisxiani winaaRmdegobis gawevas. maRal klasebSi sainteresoa recenziebis wera megobris naSromze, teqstis garkveuli nawilebis inscenirebac moswonT.
– ZiriTadad, ra literaturas urCevT Tqvens moswavleebs klasgareSe wasakiTxad? romel mwerlebs ecnobian isini interesiT? vin migaCniaT `sulis inJinrebad~?
– asaks aqvs Zalian didi mniSvneloba. viwyebT martividan rTulisken. ai, ise, rogorc doCanaSvilis vasil keJeraZe cdilobs, wignis mniSvneloba auxsnas `misalocebs~. astrid lindgrenis moTxrobebiT viwyebT. wels bazarze Semovida devid uoliamsis ramdenime sabavSvo bestseleri. sixaruliT waikiTxes mexuTe-meeqvseklaselebma. meSvideklaselebs hari poteris ambebi ainteresebT, mervedan deteqtivic Semodis. . . vcdilob, iswavlon wakiTxulis dakavSireba nanaxTan. magaliTad, kompleqsuri davalebis farglebSi wavikiTxeT nodar dumbaZis `ZaRli~, jek londonis `winaparTa Zaxili~ da vnaxeT filmebi `haCiko~ da `loma – erTguli megobari~. prezentaciaze emociebis zRva datrialda saklaso oTaxSi. . . Cemi azriT, yvela avtori da wigni, romlebic daafiqreben moswavles, gaaxareben, sikeTis gasakeTeblad waaqezeben, `sulis inJinrad~ SeiZleba CavTvaloT.
– publicistika erovnuli identobis, pirovnebis kognituri da sxva unarebis ganviTarebis wyaroa – iziarebT am azrs? vis publicistikas aswavliT da kidev visia sasurveli?
– geTanxmebiT, publicistika namdvilad umniSvnelovanesia kognituri unarebis ganviTarebisTvis da, saerTod, teqstze msjelobisas Zalian sainteresoa, icode, ras fiqroben ama Tu im sakiTxze profesionalebi. Cveni saxelmZRvaneloebic iTvaliswinebs maTi naazrevis gacnobas. xSirad viyeneb akaki baqraZis, daviT weredianis, gia murRulias, maia jaliaSvilis, guram asaTianis, oTar, Tamaz WilaZeebisa da sxvaTa saintereso werilebs.
– Tqvens aRzrdilTagan cxovrebis asparezze TavianTi saqmeebiT gamorCeulebad vis daasaxelebT? amJamindeli moswavleebisganac vis gamoarCevT? vin arian isini, literaturis siyvaruli rom gaiTavises?
– yvelaze Tbili SekiTxvaa. sabednierod, bevria aseTi. mapation, Tu yvelas ver CamovTvli. davasaxeleb ramdenimes: nino inaiSvili qarTuli enisa da literaturis warmatebuli maswavlebelia, irine komaxiZe javaxiSvilis universitetSi kiTxulobs leqciebs, Tamar tabiZem wels daamTavra javaxiSvilis filologiis fakulteti, ana nagervaZe aWaris televiziis `dilis talRis~ Jurnalisti iyo da axla imave gadacemaSi ana JoJaZes vxedavT, zura nemsaZem sdasus Jurnalistikis fakulteti daasrula. . . sasixarulod da saimedod, bevrni arian: eqimebi, finansistebi, samarTalmcodneebi, mezRvaurebi. . . axla meTormeteklaselebi myavs, romlebic bevrs kiTxuloben: natalia, lizi, elene, qeTo, Tiko, mari. . . kiTxuloben patarebic. awarmoeben literaturul dRiurs, sadac iniSnaven wakiTxuli wignis Sesaxeb, rom mere waradginon Tanaklaselebis winaSe.
– wigni, romelic sasurvelia, TiToeuli moswavlis samagido wignad iqces (Tundac elsivrceSi)?
– rTulia aseTis dasaxeleba. maxsovs, aRfrTovanebulma mexuTeklaselma miTxra, `guliveris mogzaurobaze~ ukeTesi jer araferi wamikiTxavso da madlobac gadamixada am wignis SeTavazebisTvis. aseTive kmayofileba gamoTqva meorem sulakauris `salamuras TavgadasavalTan~ dakavSirebiT. ufrosklaselebs moswonT aka morCilaZe, daTo turaSvili, ana korZaia-samadaSvili, jerom selinjeri, stiven kingi, jorj orueli. . . anu yovel asaks Tavisi wigni aqvs. CemTvis mTavaria, ikiTxon. gemovneba TandaTan Camoyalibdeba.
– Tqven rom ganaTlebis ministri iyoT. . . pirveli problema, romelsac moagvarebdiT?
– ganaTlebis ministri rom viyo, maswavlebels Rirseul anazRaurebas mivcemdi, gavaTavisuflebdi amdeni qaRaldomaniisagan, raTa meti dro hqondes moswavlisa da gakveTilisTvis.
– problema, romelic gansakuTrebulad gaRelvebT da gafiqrebT.
– Zalian mefiqreba momavali. minda Rirseul qveyanaSi icxovron axalgazrdebma. isini iseTi laRebi, Wkvianebi, moazrovneebi, mizanmimarTulebi arian, yvelafers saukeTesos imsaxureben. mjera, ueWvelad SeZleben ukeTesi qveynis aSenebas, rameTu kargad ician, `visi gorisani arian!~.

