თურქი ეროვნების პირველი დოქტორანტი საქართველოში, რომელმაც ნაშრომი ქართულ ფილოლოგიაში დაიცვა
oTar cinariZe 599 85 21 14 –
harun Cimqe 46 wlisaa. igi TurqeTis respublikis qalaq sivasSia dabadebuli. saqarTveloSi 18 wlis asakSi Camovida. aqvs ormagi moqalaqeoba. misi cxovreba, mecnieruli Zieba, mTargmnelobiTi saqmianoba naTeli magaliTia imisa, Tu ra SeuZlia Tavdauzogav Sromas. yvelaferi masTan saubarSi ukeT warmoCndeba.
– saqarTvelos miwaze fexi pirvelad 1995 wels davdgi, gacvliTi programebis safuZvelze, inglisuri enisa da literaturis Sesaswavlad Camovedi, Tumca mosamzadebeli periodis gavlis Semdeg, arCeul specialobaze ver movxvdi. swavla mainc gavagrZele quTaisSi, akaki wereTlis saxelmwifo universitetis filologiis fakultetze, aRmosavleTmcodneobis specialobaze.
– erovnebiT Turqs, qarTuli enis aTviseba ar gagiWirdaT?
– megobrebisa da profesor-maswavleblebis ena, – qarTuli, Sesabamisad, qarTuli kultura, Seviswavle. qarTvelebi dajildoebulni arian mravali kargi, adamianuri TvisebiT – stumarTmoyvareobiT, gamorCeuli megobrobiT, humanizmiT, uyvarT sakuTari qveyana da sxvisi pativiscema. qarTuli enis Seswavlis gzaze problemebs isic miqmnida, rom ar arsebobda ucxoelebisTvis gankuTvnili qarTuli enis saxelmZRvanelo. pirveli kursidanve miznad davisaxe, rom Segveqmna wigni, romelic TurqeTis mkvidrT Tqveni enis SeswavlaSi dagvexmareboda. marto universitetSi miRebuli codniT ar vkmayofildebodi, paralelurad, vipove maswavlebeli, romelic qarTuli enis SeswavlaSi damexmareboda. mesame kursis bolos anu saqarTveloSi Camosvlidan oTxnaxevari wlis Semdeg, qarTul enaze damoukideblad vsaubrobdi. fasdaudebelia is amagi, rac quTaisSi swavlisas qalbatonma rusudan saRinaZem gamiwia. igi axlac quTaisis akaki wereTlis saxelmwifo universitetSi muSaobs da yuradRebas, Tanadgomas ar maklebs. Cven dedaSviluri damokidebuleba gvaqvs. aseve, didia qalbaton JuJuna feiqriSvilis damsaxureba morfologiisa da sintaqsis, uRlebis Seswavlis gzaze. dResac grZeldeba Cemi da universitetis maSindeli reqtoris avTandil nikoleiSvilis urTierToba. yvelas madlobas vuxdi. isini marto qarTuli enis, qarTuli kulturis gacnobiT ar Semoifarglebodnen. xSirad mesaubrebodnen ori qveynis, ori eris urTierTobebze.
– Turqi erovnebis warmomadgenelTagan pirveli xarT saqarTveloSi, romelmac sadoqtoro naSromi qarTul filologiaSi daicaviT. Temisa da mecnier-xelmZRvanelis Sesaxeb ras gaixsenebT?
– quTaisis universitetis dasrulebis Semdeg, misaRebi gamocdebi Cavabare TbilisSi, enaTmecnierebis institutSi, doqtoranturaSi. pirveli xelmZRvaneli iyo profesori maia maWavariani. magram dasaxelebul institutSi, rigi faqtorebis gamo, doqtoranturaSi swavla veRar gavagrZele. im dros am saxis institutebi xelis erTi mosmiT gaauqmes. iZulebuli viyavi, sabuTebi sxvagan gadametana. arCevani isev quTaisze, sasurvel da sayvarel universitetze gavakeTe. xelmZRvanelobac qarTuli enis maswavlebelma rusudan saRinaZem iTava. Cemi saZiebo Tema iyo: `zmniswinebis semantikuri niuansebi axal saliteraturo qarTulSi~, romelic Zalian mainteresebda, radgan Turqul enaSi zmniswinebi araa. Zalian dainteresebuli var qarTuli enis gramatikiT. axla ukve qarTul-Turquli gramatikis sakiTxebs vikvlev. Cemi statiebi xSirad ibeWdeba samecniero JurnalebSi. 2001 wlidan moyolebuli, 15-ze meti statia maqvs gamoqveynebuli. davasaxeleb ramdenimes: `saurTierTo moqmedebis gamoxatva qarTulsa da TurqulSi~ (2011w.); `qarTul-Turqul andazaTa SedarebiTi analizi sxvadasxva aspeqtSi~ (2012w.); `saxelis gansazRvris gansxvavebuli sistema qarTulsa da TurqulSi~ (2012w.); `zmnis warsuli dro Turquli da qarTuli masalebis mixedviT~ (2015w.). 2011 wels qalaq rizeSi rejef Taif erdoRanis universitetSi qarTuli enisa da literaturis specialoba gaixsna, romelsac me vxemZRvanelob.
– mTargmnelobiTi saqmianoba erT-erT orenovan JurnalSi sulxan-saba orbelianis igavebis TargmaniT daiwyeT. 2015 wels, rusudan saRinaZesTan erTad, xuTwliani dauRalavi Sromis Semdeg, gamoeciT `qarTuli ena – fonetika da morfologia~, rac TurqeTis istoriaSi pirveli SemTxveva iyo. mokled mogviyeviT Tqveni mTargmnelobiTi saqmianobis Sesaxeb.
– madloba, rom ase afasebT Cven mier wignis `qarTuli ena -fonetika da morfologia~ Targmnas. yvelgan da yvelaferSi qalbatoni rusudanis Tanadgomas vgrZnobdi. 2005 wels qarTulidan Turqulad vTargmne `saqarTvelos kultura~. 2011 wels gamomcemloba `inteleqtma~ SemomTavaza meTargmna besik xaranaulis `ambavi besarionisa~. amis Semdeg, sakmao energia Sevalie daTo turaSvilis `gurji xaTunis~, zviad kvaracxelias `forma-100~-is, nino dRobelaSvilis `TavSesafaris~ da rezo TabukaSvilis `13 dRis~ Targmnnas. 2015 wels TbilisSi, monografiis saxiT, Cemi disertacia gamoveci. minda or qveyanas, or ers Soris mSvidobisa da megobrobis, keTili urTierTobebis despani viyo, Turq xalxs Sevuqmna warmodgena saqarTveloze, qarTvel xalxze, qarTul enaze, saqarTvelos istoriaze. Cems TargmanTa Sorisaa SoTa arvelaZis wigni `guSin~, giorgi sosiaSvilis `martosulTa zamTari~ da JuJuna feiqriSvilis `qarTvelologiis Sesavali~. yvela avtorTan megobruli urTierTobebi maqvs. sazogadoebisTvis isic cnobilia, rom SoTa arvelaZe TurqeTSi fexburTis gundis mwvrTneli iyo da Cems qveyanaSi kargi avtoriteti aqvs. masTan nacnoboba makavSirebs. TurqeTSi, trapizonSi Sevxdi da kargi reklama gaukeTa `daTa TuTaSxiasac~, saubarSi xSirad iyenebda am romanSi arsebul sibrZneebs. im dRidan survili damebada, rom Turqi mkiTxvelisTvis es wigni gamecno. am Targmanze ukve socialur qselSi bevri daiwera. igi mkiTxvels aseTi saTauriT warvudgine: `kavkasieli didebuli yaCaRi~. wigni or nawiladaa gamocemuli da 900 gverdze metia.
– mxatvrul literaturasTan erTad, mecnierul kvlevebsac TargmniT. axla riT xarT dakavebuli?
– unda gadavikiTxo `Zveli qarTuli enis gramatika~. aseve, gadasaxedia Cemi mecnieri-xelmZRvanelis rusudan saRinaZis wigni. sazogadoebisTvis kargadaa cnobili kaxa Sengelias avtorobiT gamocemuli `saqarTvelos istoria~. amasTan erTad, Turqul enaze Tanamedrove qarTuli moTxrobebis Targmnasac vapireb. Tanadgomas ver davukargav zviad kvaracxelias, kaxmeg kudavas, kaxa Sengelias, Wabua amirejibis vaJs, daTo turaSvils, avTandil nikoleiSvils.
– vin gexmarebaT wignebis gamocemaSi?
– Targmanebis umravlesobis gamocema sponsorebis gareSe SevZeli. saqarTvelo da qarTveli xalxi Zalian miyvars, did mniSvnelobas vaniWeb keTilmezoblur da megobrul urTierTobebs. is sikeTe da siTbo, rac saqarTveloSi miviRe, arasodes damaviwydeba. Cemi valia, sanam viarsebeb, yvelaferi Rirseuli saqarTvelodan Turq xalxamde mivitano. politikuri ambiciebisgan Sors var.
– aWaris mTianeTma ra STabeWdileba dagitovaT?
– CemTvis didi pativia aWaris mTianeTSi stumroba. movinaxule RirsSesaniSnaobebi. viyavi gegeliZeebSi, fridon xalvaSis saxl-muzeumSi. misma rZalma nino papuniZe-xalvaSma SemomTavaza mamamTilis romanis `wyals nafoti Camohqonda~ Targmna. gavecnobi nawarmoebs da pasuxs Semdeg vetyvi. axlo urTierToba maqvs axalgazrda mwerlebTan, romlebmac bolo wlebSi SesaniSnavi nawarmoebebi SemogvTavazes. xSirad veswrebi literaturul festivalebs, sxva RonisZiebebs. aqaurma adamianebma, maTTan urTierTobam Cemze waruSleli STabeWdileba datova.
– ar giTqvamT, rom TargmneT iakob gogebaSvilis Sedevri `iavnanam ra hqmna~. . .
– es moTxroba meored vTargmne. pirvel Targmans saTauri igive davutove. es saTauri ar momwonda da gamomcemlobas SevTavaze misi sxva saTauriT Canacvleba. mas `iavnanas saswauli~ davarqvi. `daTa TuTaSxiasac~ gamomcemlobis rekomendaciiT Sevucvale saTauri. yovelTvis vcdilob, Targmans TurqebisTvis saintereso saTauri da forma SevurCio, `kavkasieli didebuli yaCaRi~ formats kargad moergo.

