9 აპრილის თავისუფლების ხმა – ლელა ვეფხვაძე
Tamar lamparaZe 595 85 80 06 –
`gaumarjos saqarTvelos mTebs da zecas, saqarTvelos Zlierebas gaumarjos~ – ase egebeboda rusTavelze Semosul mters 1989 wlis 9 aprils lela vefxvaZe megobrebTan erTad. misi `salaRobo~ qarTvelebs ufro metad umaRlebda brZolis Jins, aZlierebda da ar aZlevda danebebis saSualebas. misi xma da namReri dResac tanSi Jruantels gvgvris da gvaxsenebs 9 aprils, romelic Cveni qveynis istoriaSi TavisuflebasTan erTad did tragediasTan asocirdeba. cxadia, aseTi adamianebi uzrunvelyofilad unda cxovrobdnen, magram, faqtia, rTuli realoba – 9 aprilis gmiri lela vefxvaZe wlebia, kvlav metroSi mReris da iq miRebuli mowyalebaa misi Semosavlis mTavari wyaro. es is adamiania, romelic met dafasebas imsaxurebs da imedi maqvs, misi cxovreba ukeTesobisken Seicvleba.
– rogor gaixsenebdiT 9 aprilis dilas?
– cota Soridan daviwyeb da davasaxeleb im adamianebs, romlebic CemTan erTad iyvnen im RamiT da mRerodnen. eseni arian: TinaTin birkaZe, donara cxadiaSvili da zaira gelaSvili. Cven sami Ramis ganmavlobaSi vmRerodiT rusTavelze da meoTxe Rames gadavwyviteT, dagvesvena, radgan yvelanairad daRlilebi viyaviT. 8 aprils, saRamos visxediT televizorebTan, roca gamocxadda, rom Tbilisis quCebSi safrTxe realuri iyo da ar gavsuliyaviT gareT. aman Cvenze sapirispiro gavlena moaxdina, gadavwyviteT, gavsuliyaviT rusTavelze da davmdgariyaviT Cveni xalxis gverdiT. Cven rom gvxedavdnen momitingeebi, taSiT gvacilebdnen tribunamde. bevrjer miTqvams da axlac vityvi, is erTianoba da erTmaneTis mimarT damokidebuleba menatreba, minda, vnaxo Cemi eri aseTi gamTlianebuli. im RamiT Zalian bevri gamomsvleli iyo da Cvenc velodebodiT, xalxi rodis dagviZaxebda tribunasTan, raTa gvemRera da gagvemxnevebina iq myofebi. ramdenime simRera movaswariT. Semdeg gamocxadda, rom rusTavelze tankebi Semovidnen da daCoqilebi, locviT SevxvedrodiT maT, raTa momxdurebs daejerebinaT, rom Cven mxolod mSvidobiani aqcia gvqonda da aranair gadatrialebas ar vgegmavdiT. zviad gamsaxurdia da merab kostava yoveldRe Cven gverdiT iyvnen da maSin, rodesac jari Semovida, batonma merabma gviTxra, `salaRobo~ daaguguneT, radgan Cven is eri varT, romelic sikvdilsac ki simReriT xvdebao. `salaRobo~ bolomde vimRereT, am dros ki ruseTis jari rusTavelze Semovida. daiwyo areuloba. CemTan erTad usinaTloTa sazogadoebidan bevri adamiani iyo da ver SevZeliT gaqceva, radgan azri ar hqonda SewinaaRmdegebas. rogorRac davaRwie Tavi, gamovedi Sekrebis adgilidan, magram Cemi dis kivili gavigone da ukan Sevbrundi. policielebi gaognebulebi miyurebdnen. gamovaRwieT, Cven ukan ismoda Ceqmebis xma da gvegona, ver gavaswrebdiT. nel-nela siaruliT, mTavrobis saxls rom gamovcdiT, maxsovs, xalxis saSineli kivili ismoda, Svelas iTxovdnen. Cven raRacnairad movaxerxeT da qaSueTTan CavediT gvirabSi, meore mxares unda gadavsuliyaviT. im dros erTma biWma gviTxra, ar avsuliyaviT meore mxares, radgan iq xalxs xocavdnen. Cven mainc avediT da gavuyeviT besikis quCas, sadac idga avtobusi, romelic xalxs krebda. vinc SeZlo gamosvla, yvela im avtobusSi iyo.
– maSin uwmindesma Sekrebilebs mouwoda, rom qaSueTTan gadasuliyvnen da iq elocaT, ratom ar waxvediT?
– Cven mas uari vuTxariT ara imitom, rom mis sityvas ar vendobodiT, an pativs ar vcemdiT, piriqiT, patriarqi CvenTvis Zalian sapativcemuli adamiani iyo da aris, ubralod, erTmaneTs, aseT erTianobas monatrebulni viyaviT. am gadmosaxedidan vfiqrob, rom SeiZleba es arasworic iyo, radgan sadac videqiT, iq advilad Semogvartyamdnen alyas da bevrad meti adamiani SeiZleboda daRupuliyo.
– rom gcodnodaT, aseTi sisxlisRvra iqneboda, rusTavelze mainc waxvidodiT?
– zustad imitom wavediT, rom iyo safrTxe. 100 procentiT rom vyofiliyavi darwmunebuli, es safrTxe mec damemuqreboda da daviRupebodi, mainc wavidodi.
– rogor fiqrobT, ram gadagarCinaT 9 aprils?
– cota Rimiliani pasuxi unda gagceT. mamaCemi mzrdida, rogorc biWs da albaT mebrZoli bunebac amitom gamomimuSavda. me arasdros veguebi sirTuleebs, yovelTvis vcdilob, davZlio. vfiqrob, Cemi bunebaa am SemTxvevaSi ganmsazRvreli.
– megobrebTan erTad mters simReriT rom SeegebeT, nuTu arcerTs ar SegeSindaT?
– aravin Tqvas, rom ar eSinia. SiSi iyo, magram adamiani swored imitomaa adamiani, rom yvelafers SeZlebisdagvarad sZlios. Cven vZlieT am SiSs. Semzaravi SegrZnebaa, roca Sen mReri da asxletili barebis xma, xalxis kivili gesmis, Sen ki mainc mReri, raTa gaamxnevo, rom ar Sedrknen.
– rogor Seicvala Tqveni cxovreba 9 aprilis Semdeg?
– 9 aprilis Semdeg Cemi cxovreba iseve gagrZelda, rogorc bevri adamianis cxovreba saqarTveloSi. dRes metroSi vmReri. Cemi ojaxis ZiriTadi Semosavali metrodan Semosuli Tanxaa. laRad ar vcxovrob, sakmod rTul gzas gavdivar, Tumca madlobeli var uflis da im adamianebis, vinc metroTi mgzavrobs da me miZlebs (icinis).
– Tqven mtris winaaRmdeg ise ibrZodiT, rogorc SegeZloT, omaxiani simReriT im RamiT xalxs gamarjvebis rwmenas unergavdiT. qarTveli xalxis gulSi TavisuflebisaTvis mebrZol gmirad darCiT. ras niSnavs TqvenTvis es statusi?
– CemTvis statusi arafers niSnavs. me bednieri var, rom adamianebs vuyvarvar. vuyvarvar, radgan miaCniaT, rom raRac gansakuTrebuli Cavidine. arada, me da Cems megobrebs araferi gansakuTrebuli ar gagvikeTebia. adrec vTqvi, rom valdebulebi varT, Cvens qveyanas Tu dasWirdeba, Tavic SevwiroT, radgan qarTvelebi varT da am Tavdadebis kodi genetikurad mogvdgams.
– samwuxarod, ruseTis jari dResac Cvens sazRvarze dgas da nabij-nabij itacebs Cvens miwas. rogor SeafasebdiT amas?
– CemTvis Zalian mtkivneulia yoveli mtkaveli miwis dakargva. Sinda, Cemi qveyana erTiani iyos. sul amaze vfiqrob, Tu rame SemeZleba, kidev minda, rom wavide mtris winaaRmdeg.
– xalxisgan siyvaruls grZnobT da es gaZlierebT, magram Jurnalistebs da televiziebs mxolod 9 aprils rom axsendebiT, es guls ar gtkenT?
– ar mikvirs es, radgan Jurnalistebis samsaxuria iseTi, rasac daavaleben, is unda gaakeTon. guli mwydeba, rom ara marto me, aramed zogadad, visganac intervius iReb, is marto erT dRes ar unda gaxsendebodes. saerTod, vfiqrob, rom rTulia, Jurnalisti yvela im adamianis cxovrebas mihyves, visganac intervius iRebs, magram mainc guli mwydeba. 9 aprils iq imisTvis viyaviT, rom saqarTvelo yofiliyo bednieri da gabrwyinebuli. ar vambob, rom rame gansakuTrebuli gavakeTe, magram vinc marTla gaakeTa, isinic ase, erTi dRiT ar unda axsendebodeT. amaze mainc Zalian mwydeba guli.
– ramdenime wlis win biZina ivaniSvilma bina gaCuqaT. Tqveni emociebi rom gaixsenoT?
– diax, batonma biZinam maCuqa bina, magram aucileblad unda vTqva, rogor daiwyo binis gadmocemasTan dakavSirebuli procesebi. unda vaxseno aw gardacvlili deputati, batoni biZina gujabiZe (saocari mamuliSvili iyo) da misi meuRle maka saxuria, romlebmac daiwyes kampania `lelas WerisTvis~. Semdeg maT SeuerTdnen gela saxuria da nana maxaraZe (9 aprilis simbolo – gogona droSiT). garkveuli drois Semdeg isini mixvdnen, rom xalxisgan sakmarisi Tanxa ar Semodioda da ver SeZlebdnen binis sayidlad fulis Segrovebas. biZina gujabiZem urCia makas, miewera biZina ivaniSvilisTvis werili da aexsna mdgomareoba, batonma biZinam ki maSinve Tanxmoba ganacxada. man ara marto me gamikeTa sikeTe, aramed Zalian bevr adamians daexmara. Zalian guli mwydeba, rom ar viciT sikeTis dafaseba da Tu odnav Secdomas dauSvebs adamiani, davkortniT. Bbatonma biZinam Tavad SemarCevina sacxovrebeli binis adgili, radgan metroSi vmReri da CemTvis advilad misadgomi unda yofiliyo, raTa ar gamWirveboda gadaadgileba. saxlSi pirvelad Sevedi, karga xans ar mjeroda, Cemi rom iyo, imden xans vicxovre qiriT, rom gamiWirda am realobasTan Segueba. me mas madlobas vuxdi, radgan CemTvis gaakeTa iseTi ram, rasac Tavad verasdros SevZlebdi, ar velodebodi da verc warmovidgendi.
– dRemde metroSi mReriT. saxelmwifosgan fulad daxmarebas ar iRebT?
– ara, saxelmwifosgan mxolod pensias viReb, magram erTi ram minda vTqva. ar vfiqrob, rom marto var da maincdamainc me unda gamiwion daxmareba da ara sxvas. Cemze bevrad metis gamkeTeblebi arian Cvens qveyanaSi da madloba RmerTs, rom ar var marto.
– am gadmosaxedidan, Tavs dafasebulad TvliT?
– CemTvis dafaseba aris xalxis siyvaruli da amas vgrZnob. Cem mimarT saocari siTbo modis. metroSi meferebian da Tbili sityvebiT mesaubrebian. CemTvis amas udidesi mniSvneloba aqvs da madloba amisTvis. ai, aseTi adamianebi arian Cvens qveyanaSi.
– Tqveni fiqrebi SuqCamqral oTaxSi. . .
– me var adamiani, romelsac hyavs ojaxi, Svilebi da SviliSvilebi. ra Tqma unda, maTzec vfiqrob da im problemebzec, Cems ojaxs rom aqvs. aseve, vfiqrob Cems qveyanaze da imaze, ra gamowvevebis winaSe dgas. xSirad warmovidgen saqarTvelos gabrwyinebuls da, SeiZleba iTqvas, kanSi ver vetevi.
– Tqveni ocneba. . .
– aprilSi momiwia mxolod erTi CanTiT siaruli. . . sul vambob, netav Tu mova dro, roca aRar damWirdeba metroSi simRera da am dinamikisa da mikrofonis tareba, roca mxolod erTi lamazi CanTiT vivli, rogorc yvela qali, SevZleb moxdenilad, koxtad Cacmas. esaa Cemi ocneba.
– risi gjeraT?
– mjera, Cemi qveyana iqneba gabrwyinebuli, damoukidebeli, Tavisufali da bednieri.
– ra aqvs saTqmeli 9 aprilis gmir lela vefxvaZes sazogadoebisTvis?
– menatreba 9 aprilis erTianoba da is suliskveTeba, rac iyo maSin. vTxov Cvens qveyanaSi mcxovreb adamianebs – xalxo, ar SeiZleba aseTi agresiiT saubari erTmaneTTan. SeiZleba gansxvavebuli azris mqoneni daelaparakon erTmaneTs da gaagebinon, ra miaCniaT sworad, ra – arasworad da amas erTmaneTis siyvaruli SegvaZlebinebs. ar mjera is, rom qarTvelebs ar SegviZlia erTmaneTis gageba. vici, rom Cvens qveyanaSi orive mxares saRad moazrovne adamianebi da vfiqrob, rom SeZleben poziciebis Sejerebas. gansxvavebebuli poziciis gamo erTmaneTi ar unda davWamoT. gTxovT, gavufrTxildeT da gviyvardes erTmaneTi – es SesaZlebelia im SemTxvevaSi, Tuki movindomebT.

