რა თქვა ვაჟა-ფშაველამ საუკუნეზე მეტი ხნის წინათ?
manana ZiZiSvili 598 24 94 97 –
2024 weli istorias bardeba. mas, ra Tqma unda, kidev araerTxel gavixsenebT, zogi – kargad, zogi – cudad, magram adamiani imediT cocxlobs, axali weli ki yovelTvis axali imedebiT gvavsebs. ase iyo sul. genialuri vaJas `saaxalwlo fiqrebic~ xom amaze miuTiTebs. . . misi nafiqral-naazrevi dResac gvaocebs, SemTxveviT rodi gamoacxada 2011 weli iuneskom vaJa-fSavelas wlad.
gadavwyviteT, vaJas `SevxvedrodiT~ da, rogorc respondents. `gavsaubrebodiT~, Cveni dro maSindelisTvis Segvedarebina. roca `veaxleT~, is swored Tavis `saaxalwlo fiqrebTan~ `ganmartoebuliyo~ da. . . saubari Tavad `daiwyo~. . .
– `CemTvis, fanjarasTan vijeqi, vfiqrobdi, diaR, vfiqrobdi, rogorc yvela kaci ifiqrebs xolme. am dros ara mgonia iseTi kaci iyos, rom erTis mxriT uxariaT axali wlis mosvla, rogorc axali ram. . . amave dros wuxs kidec. . . erTi weli daaklda Cems sicocxleso. . . rasa vfiqrobdi?. . . maSindeli dro Sevadare axlandels. . .kaci, romelic xvalindeli dRisagan arafers moelis, gadauwyvetia imedi, cocxal-mkvdaria, is cocxlebSi CasaTvleli araa~.
– ras xedavT, ra gansxvavebaa dRevandelsa da maSindel dros Soris?
– `rasa vxedav? iqneba Tqven pesimisti brZandebiT, ar daijeroT, magram didi gansxvaveba vnaxe; vnaxe, rom win mivdivarT, TandaTan Cveni cxovreba win midis, fers icvlis, magram~. . .
– winaT qveynis waxdena, adamianis waxdena iyo. . .
– `axla es aRar hgoniaT, exla kudmeliaobiT TiToeulsa hsurs Tavisi soro gamarTos marto. . . ra qveyana, ris qveyana. . . me kargad var, faSvze qons vikrav, kisers visqeleb, maSasadame, qveyanac xarobso. dRes saqme isea dayenebuli, rom erTs meore sZuls~.
– sazogadoebaze ras ityviT?
– ra sazogadoeba, ris sazogadoeba, vis axsovs sazogado saqme da qveyana? TiTo orola kaci Sebmula uRelSi da ris tanjviT da ris vainaCrobiT miaTreven welmowyvetilni mZime tvirTs, nuTu es codva da sircxvili ar aris sazogadoebisTvis, romelic Sesdgeba gonieri arsebaTagan – kacebisagan?~.
– axalgazrdoba rogori gvyavs?
– `Cvens axalgazrdobas bevri nakli aqvs da Zalianac guliTac rom gvewados davadaroT Cvenebi dasavleT evropas. . . ver gavbedavT imitom, rom. . . iq ufro met unars iCens axalgazrdoba Tavisi qveynis samsaxurad. . . iq saqveyno saqme Tavis pirad saqmed, sakuTar saqmed miaCniaT. . . magram Tu sxva daikvexnis gmirebs, SesaniSnav mwerlebs, Tamamad Cvenc SegviZlia vaxsenoT saxelebi Cveni saxelovani kacebisa . . . dRes kacebi aRara gvyavs imitom, rom sakuTari cxovrebac aRar gvaqvs, sakuTari interesi Cveni qveynisa aRar gvabaria, sakuTari aRzrdis wesiT aRar vizrdebiT~.
– da evropaSi rogorRa aRizarda eri?
– `umTavresi mizezebi maTi sikeTisa erovnuli aRzrdaa; sakuTars istorias siyrmidanve swavloben, sakuTaris qveynis interesebi siyrmeSive awuxebT; sakuTaris mamuliSvilebis keTilTa saqmeTa siyrmidanve gulSi inergaven da Tavis qveynis siyvaruls gulSi dRiTi dRe zrdian. es bavSvobaSi aRbeWdili keTili grZnoba, didobaSi azradaa gamonaskvuli, Zalas iCens, moqmedebs. CvenSi ki ganaTlebuli kaci, roca pirs siberisken izams, maSin mova xolme gons, maSinRa mofiqrdeba da gaocebuli ekiTxeba Tavis Tavs: sad iyavi aqamdis?…. mere cdilobs argos Tavis qveyanas, magram dagvianebuli gamodis amisTana cda~. . .
– raze unda dafuZndes swavla-ganaTleba?
– `saZirkveli pirveldawyebiTi swavlaa, amaze unda dafuZndes Semdegi swavla-ganaTleba. pirveli aRzrda ki ojaxidan iwyoba, imas skolaze meti mniSvneloba aqvs, igi sTesavs Tesls ymawvilis gulSi, xolo skola hfarcxavs, hmarglis amosuls Tesls, hmkis, lewavs da aniavebs. Cvenebs ver SeugniaT, rom ojaxia Tavi da Tavi, safuZveli, saZirkveli erisa da saxelmwifos yofa-mdgomareobisa, ver SeugniaT, rom Tu ojaxi waxda, maSin skolac wamxdaria, uZluri. . . skola ki veras uSvelis ojaxidan gafuWebuls axalgazrdas, miT umetes, axlandeli skola, sadac aTasnairi sxvadasxva qselia gasvlanjuli da gabmul-gamobmuli~. . .
– ras isurvebdiT qveynis sabednierod?
– `ras da . . . Segnebas, diaR, Segnebas, romelic farTod unda gvesmodes, cxovrebis av-kargi swored am Segnebaze-Seugneblobazea damokidebuli. . . erTi win uswrebs meores SegnebiT da keTils, saxeiro saqmes imitom iwyebs sxvaze adre, xolo, romelsac tvinze libri gadahkvria da SegnebasTan mwyralad brZandeba, is iseT adgilsaa gaCerebuli, Savi da TeTri imisaTvis erTia, araferi awuxebs~ . . .
– rogor vicxovroT?
– `iRvaweT, iSromeT, manam suli gidgaT, Tavisa da qveynis sasargeblod, hRvareT ofli. . . arasodes ar gaeqceT qveynis saqmes, aramed edeqiT gverdSi. . . da Tu SemTxvevam moitanos, mokvdiT kidec, radgan dabadeba da sikvdili Zmani arian da sikvdili saxelovani sjobs sicocxles usaxelosa. . .“
– axal wels rom tkbileuliT vxvdebiT, es tradicia saidan mogvdgams?
– `axal wels tkbileulobis Wama, Cemo kargo, advili asaxsnelia. . . warsuli wlebiT gamwarebuli kacobrioba momaval wels ubedurebis asacdenad tkbileuliT xvdeba – wlis pirvel wels naWami sitkbo gaatkbobs yvela dReTa momavlis wlisasao. . . atyuebs ra, atyuebs amiT kacobrioba Tavis Tavsa~. . .
– axal wels mainc axali imedebiT vxvdebiT, rogor dagvmoZRvravT?
– `gulo, ar gatyde, gamagrdi,
kldeo, klded ideg salada;
. . . Tu aqomamde gavZeliT,
dRes mteri gagvtexs verara.
. . .RmerTma dagvaswros mravalsa
axal welsa da Sobasa. . .!~

