ქართული ეკლესიის მებაირახტრე ანუ ურთიერთობები 92 წლის პატრიარქთან
oTar cinariZe 599 85 21 14 –
baTumis SoTa rusTavelis saxelobis saxelmwifo pedagogiuri institutis damTavrebis Semdeg, xuTi weli maswavleblad vimuSave, 1977 wlis ianvridan ki Suaxevis raionis ganTlebis ganyofilebis saskolo inspeqtorma, presaSi daviwye saqmianoba. 48 welia Jurnalistis bloknoti, diqtofoni Tu fotoaparati Cemi atributebia.
wina saukunis 80-ian wlebSi, profesiis ukeT dasaufleblad, Tbilisis ivane javaxiSvilis saxelobis saxelmwifo universitetis Jurnalistikis fakultetis dauswrebel ganyofilebaze Caviricxe. medauswreble studentebs leqciebis kursi ianvarSi da mais-ivnisSi gvitardeboda. maSin uqmeebad arc 7 ianvari da arc 26 maisi iyo gamocxadebuli. komunistur epoqaSi qristeSobasa da saqarTvelos damoukideblobis dRes xmamaRla verc ki axsenebdi.
1983 wlis ianvari iyo. tyibulelma givi gewaZem, Cxorowyuelma nugzar Jvaniam, qarelelma ciala kaxniaSvilma, Tbiliselma mzia giorgobianma saqarTvelos sapatriarqos Jurnali `jvari vazisa~ mogvitanes. maSin samsaxurebSi religiuri Jurnalis kiTxvac ki ikrZaleboda. axali Jurnali xelidan xelSi saidumlod gadadioda. maTve saidumlo gamandes: xval sionSi saSobao wirvaze mivdivarT da CvenTan erTad xom ar wamoxvalTo. wirvas saqarTvelos kaTolikos-patriarqi, uwmindesi da unetaresi ilia II aRavlenda. siamovnebiT davTanxmdi. im dRes wilad mergo pativi, davswrebodi saSobao wirva-locvas. jvarsa da patriarqis marjvenas pirvelad vemTxvie.
1989 wlis 9 da 19 aprili qarTveli eris istoriaSi tragikul dReebadaa Cawerili. ukve gazeT `sabWoTa aWaris~ sakuTari korespondenti aWaris mTianeTSi, am tragikul movlenebTan dakavSirebiT, yvela saWiro informacias gazeTis redaqcias vawvdidi, gamorCeulad – xulos raionis sofel wablanaSi stiqiis Sedegad Camarxuli 23 adamianis Zebnis samuSaoebis Sesaxeb. 1989 wlis 29 maiss stiqiis zonaSi uwmindesi da unetaresi CamobrZanda, romelmac daRupulTa sulebis mosaxseniebeli paraklisi gadaixada. imave dRes, saukunovani dumilis Semdeg, sxalTis RvTismSoblis saxelobis taZris karebi gaixsna. patriarqma mRvdelmsaxurebTan erTad locva-kurTxevis Semdeg iqadaga: `SevsTxov ufals, rom saqarTvelos am erT-erT wminda mxareSi, aWaraSi, kvlav gaixsnas taZrebi. . . imedi maqvs, rom RvTis madliTa da locva-kurTxeviT isev davubrundebiT im Cvens Zlier fesvebs, romelmac gadaarCina saqarTvelo, romelmac gadagvarCina Cven, yvelani~. qadagebis Semdeg sayovelTao naTloba Caatara. 150 naTelRebulTan erTad, mec marTlmadideblobas veziare. yvelas naTlia uwmindesi gaxda. 29 maiss sxalTis taZris winamZRvrad iRumeni iobi (aqiaSvili) daadgines. igi axla ruis-urbnisis eparqiis mRvdelmTavaria. ar damaviwydeba kolegis, cnobil publicist nugzar jafariZis naTqvami: `Cemi ocneba iyo sxalTis taZris xavsmokidebuli kedlebidan isev gamegona mSobliur enaze wirva-locva. bednierebi varT yvelani, rom am dRes moveswariT.~ nugzaric moinaTla. dRis bolos patriarqma SuaxevSi, rikixeTis ubanSi, Suaxevis raionis maSindeli xelmZRvanelebis aleqsandre jiblaZisa da vladimer mamulaZis TxovniT, 9 aprilis xsovnis wyaro daloca. axla es teritoria `9 aprilis xeivnis~ saxeliTaa cnobili da kulturul RonisZiebebs maspinZlobs. 1991 wlis zafxulSi aq pirveli sayovelTao naTlobac Catarda.
1989 wlis maisSi, baTumSi sakaTedro taZris gaxsnas mec veswrebodi. maSin uwmindesma brZana: `qarTuli eklesia 2000 wels iTvlis. Cveni qristianoba daiwyo ai, aq, am wminda adgilze, aWaraSi. vamayobT, rom pirvel saukuneSi aq daiwyes saxarebis qadageba wminda mociqulebma – andria pirvelwodebulma da svimon kananelma. aWaraa Cveni qristianuli fuZe, aqedan gavrcelda mTels saqarTveloSi qristianoba~.
meore dRes am movlenisadmi miZRvnili statia gazeT `sabWoTa aWaraSi~ davbeWdeT.
1989 wlidan moyolebuli, uflis SemweobiT, uwmindesisa da unetaresis ilia meoris, baTumi-sxalTis eparqiis mTavarepiskopos mitropolit dimitris locva-kurTxeviT, taZrebi aSenda daba xuloSi, daba qedaSi, zvareTSi, gamonaTlevSi, sofel gulebis SesasvlelTan daiwyo wminda evdemozis saxelobis taZris mSenebloba.
Suaxevis raionis sofel WalaSi, kokobilis goraze mSenebare taZris saZirkveli amoiyvanes. xuloSi RvTismSoblis xarebis taZris mSeneblobaSi Tavisi didi wvlili Sehqonda baTumis navTob gadasamuSavebeli qarxnis maSindel direqtors zviad cecxlaZes. saSviliSvilo saqmes xels ar aklebda Sps `fonis~ direqtori, SemdgomSi saqarTvelos parlamentis xuTi mowvevis deputati anzor bolqvaZe.
taZari sazeimod akurTxes 1998 wlis agvistoSi, xuloSi patriarqi CamobrZanda. man da baTum-sxalTis eparqiis mRvdelmsaxurebma wirva-locva aRavlines, naTloba Caatares, masala amis Sesaxeb, Cemi avtorobiT, gazeT `aWaraSi~ gamoqveynda.
2006 wlis dekembris susxian dRes, Suaxevis municipalitetis sakrebulos maSindeli Tavmjdomaris, vaJa daviTaZis, winamZRolobiT, 30-wevriani delegacia sveticxovlis sakaTedro taZarSi CavediT. im dRes uwmindesma da unetaresma sxalTis eparqiis mRvdelmTavrad gamweseba miuloca meufe spiridons, romelic wminda sinodma axlad dadgenili eparqiis episkoposad gamoarCia.
uwmindesma qadagebaSi brZana: `mravali mowame, Rirseuli qarTveli Seewira am wminda miwaze qristianobas. Cveni winaprebi ambobdnen: adamianma saqarTveloSi erTi muWa miwa rom aiRos, gansakuTrebiT aWaraSi, xeli mouWiros, qarTuli sisxli gamoedineba. . . 27 wlis asakSi axalbeda moZRvari aWaraSi gamamweses. maSin vnaxe, ramdenad didia am kuTxeSi mSobliuri miwa-wylis siyvaruli, ramdenad wamebulia es miwa. mravali darbeva da ubedureba gadaitana am miwam~. man usurva meufe spiridons gaegrZelebina aWaris mTianeTSi taZrebis mSenebloba.
ismens ufali uerTgulesi msaxurebis vedrebas. uwmindesis da unetaresis ilia meoris, sxalTis eparqiis mTavarepiskopos meufe spiridonis locva-kurTxeviT, taZrebi aSenda daba xuloSi (wminda andria pirvelwodebulis), daba SuaxevSi (wminda samebis), xiWauris dasaxlebaSi (iveriis yovladwminda RvTismSoblis), zesofelSi (wminda serafime sarovelis), sxalTaSi, daba qedaSi, xiWauris dasaxlebaSi, sofel furtioSi (elvauri). . . male taZris mSenebloba daiwyeba sofel didaWaraSi, Tarangelos mTaze, sadac qristeSobidan 37 wels taZari aaSenes da saxareba iqadages qristes mociqulebma.
saSviliSvilo samuSaoebi Sesrulda sxalTaSi: mTavar taZars restavracia Cautarda, dakonservda marani, teritorias galavani Semoavles. mimdinare samuSaoebis mosanaxuleblad, 2007 wlis 10 ivliss, uwmindesi da unetaresi sxalTaSi meored CamobrZanda. eparqiebis mRvdelmsaxurebis, aWaris avtonomiuri respublikisa da aWaris mTianeTis municipalitetebis xelmZRvanelebis TandaswrebiT, sayovelTao wirva-locva aRavlina. is dRe sagazeTo weriliTa da fotokolaJiT gazeT `aWaraSi~ aisaxa, statia Cemi avtorobiT gamocemul wignSic `xulo da Tanamedroveoba~ daibeWda.
sxalTis eparqiis mRvdelmTavarma meufe sardionma Svilis, oTar abulaZis, qorwili TbilisSi gadaixada. qedis, Suaxevis, xulos municipalitetebidan mipatiJebulTa Soris mec gaxldiT. xulos municipalitetis maSindelma gamgebelma Temur bolqvaZem isurva, rom uwmindessa da unetaress sapatriarqos rezidenciaSi SevxvedrodiT. . . im dRes Cem mier gadaRebuli fotoebi baTumis saxelmwifo arqivSia daculi.
sxalTeli mTavarepiskoposis meufe spiridonis locva-kurTxeviT, dawesda saRvTo dResaswauli `jvaroba~, romelic mTa Romaze tardeba.
dasamaxsovrebelia is dRe, roca saqarTvelos sapatriarqos xiWauris abuserisZe tbelis saxelobis saswavlo universitetis profesor-maswavleblebma, studentebma saswavlo-SemoqmedebiTi eqspedicia moawyves patriarqis mSobliur sofel snoSi. uwmindesis wirva-locvas daveswari gergetis taZarSi. masTan erTad movinaxuleT darialTan mSenebare samonastro kompleqsi. im dRis fotoebi da sagazeTo statia ukve istoriis kuTvnilebaa.
patriarqis aRsaydrebis 35 wlisTavTan dakavSirebiT, sxalTis eparqiis mTavarepiskoposma meufe spiridonma samebis sakaTedro taZarSi 1300 momlocveli Cagviyvana. sapatriarqos rezidenciis ezoSi patriarqma Sexvedra mogviwyo. sxalTis eparqiis mgalobelTa gundis wevrebma yvela moxibles. uwmindesis da unetaresis gansakuTrebuli yuradReba miiqcies xelovanma iago WurkveiZem da norCma deklamatorma nino qarcivaZem. roca ninom fridon xalvaSis leqsi `me da Conguri~ waikiTxa, patriarqma igi masTan ixmo da gulSi Caikra.
Suaxevelebs zaza daviTaZes, roman futkaraZes, zorbeg qarcivaZes, ednar keJeraZesa da me wilad gvxvda pativi, baTumis samebis taZarSi SevxvedrodiT uwmindessa da unetaress, romelmac Coxosnoba dagviloca.
sazogadoebas axsovs is didi naTloba, romelic uwmidesisa da unetaresis, aseve sxalTel mTavarepiskopos meufe spiridonis locva-kurTxeviT xuloSi 2013 wlis ivlisSi Catarda. 1300-ze meti naTelRebulis naTlia uwmindesi da unetaresi iyo. patriarqi sxalTis eparqiis xiWauris rezidenciaSi brZandeboda. naTlobis dawyebamde iq Jurnalistebi mivediT Suaxevis, xulos, qedis municipalitetebis warmomadgenlebTan erTad.
xulos municipalitetis maSindelma gamgebelma guram xozrevaniZem rezidenciaSi gvixmo. male uwmindesTan da unetaresTan ilia meoresTan, sxalTis eparqiis mTavarepiskopos meufe spiridonTan erTad vsaubrobdiT. qarTuli marTlmadidebeli eklesiis saWeTmpyrobeli adgilobrivi mosaxleobis cxovrebis pirobebiT, arsebuli bunebrivi resursebis, gansakuTrebiT, xe-tyis mopoveba-gamoyenebiT dainteresda, arc sxalTis eparqiaSi mimdinare procesebi datova yuradRebis gareSe. misi qadagebidan, romelic sxalTasa da sveticxovelSi warmoTqva, amonaridebi gavixsene, isic vuTxari, praqtikuli samuSaoebiT rom marTldeba misi winaswarmetyveleba. gaiRima da Tqva: `es saSviliSvilo saqmeebi gaxda winapiroba, rom meufe spiridoni mTavarepiskoposis xarisxSi agvemaRlebina~.
isic gaixsena, rogori mZime gansacdeli edga qveyanas 1989 wlis 9 da 19 aprilis Semdeg, magram uflis nebiT, yvelaferi gadavitaneTo. misi CarTulobiT, aWaris maRalmTianeTSi sayovelTao naTloba ukve mesamed imarTeboda.
xiWauridan patriarqi xulos wminda andria pirvelwodebulis saxelobis taZarSi wabrZanda da sayovelTao naTlobis msaxurebaSi CaerTo. 1300-ze met naTelRebulTa Soris ori TurqeTis respublikaSi mcxovrebi `gurji~ iyo.
patriarqma `sapatio xuloeli~ izolda surmaniZe, sxva naTelRebulTa msgavsad, bibliiTa da epistoleTi daasaCuqra. qalbaton izoldasTan Sexvedrisas 1989 wlis 29 maisi gaixsena, roca sxalTaSi CamobrZanda da stiqiis Sedegad daRupulebis sulebis mosaxseniebeli paraklisi gadaixada. Qqalbatonma izoldam mimarTa: `uwmindeso da unetareso, TqvenTan Sexvedra yovelTvis maxarebs. im gansacdelis dReebSi dawyebuli urTierTobebi kvlav grZeldeba. janmrTeloba, qveynisa da eris samsaxurSi yofna, qarTuli marTlmadidebeli eklesiis saWeTmpyrobeloba gandoT ufalma da misi nebiT es msaxureba didxans gagegrZelebinoT~.
***
gazeT `aWaris~ redaqciis saxeliT, uwmindessa da unetares ilia meores mogvianebiT, dabadebis dRes vulocavT. mas janmrTelobasa da xangrZliv sicocxles, eklesiebis gaZlierebas, Tavisuflebismoyvare da niWieri qarTveli xalxis samsaxurSi yofnas vusurvebT.

